ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

1. ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

1.1. Εργασίες Οργάνωσης

1.1.1. Εδώ περιλαμβάνονται όλα όσα χρειάζονται για τη λειτουργία ενός γραφείου . Από

την εύρεση του χώρου του γραφείου έως τα έπιπλα και τον εξοπλισμό σε Η/Υ, fax,

τηλέφωνα, internet, γραφική ύλη, αναλώσιμα, κλιματισμό, κουζίνα, WC, κλπ.

1.1.2. Το Χρονοδιάγραμμα της Παραγωγής συντάσσεται από τον Διευθυντή Παραγωγής

σε συνεργασία με τον Παραγωγό. Είναι ένα ημερολόγιο με σημειωμένες τις

καταληκτικές ημερομηνίες: 1η μέρα γυρίσματος, 1η μέρα αποπεράτωσης,

ημερομηνία παράδοσης στη διανομή. Για τις εβδομάδες που διαρκούν τα στάδια

της προπαραγωγής και της αποπεράτωσης δημιουργείται αναλυτικό

χρονοδιάγραμμα με σημειωμένες τις καταληκτικές ημερομηνίες για σημαντικές

εργασίες που περιλαμβάνουν τα στάδια αυτά (βλ. Σχετικούς πίνακες

προπαραγωγής και αποπεράτωσης). Οι εβδομάδες του γυρίσματος παραμένουν

κενές για να συμπληρωθούν από το αναλυτικό πρόγραμμα γυρισμάτων.

1.1.3. Το breakdown είναι η διαδικασία κατά την οποία το σενάριο αναλύεται στα

συστατικά του στοιχεία, η συστηματική δηλαδή καταγραφή και το γκρουπάρισμα

(συνολοποίηση) όλων των πληροφοριών που περιέχονται στο σενάριο και το

shooting script.

Το breakdown γίνεται από τον α’ βοηθό σκηνοθέτη κατά τη διάρκεια της

προεργασίας.

Πώς δουλεύει ο α’ βοηθός σκηνοθέτη για να το φτιάξει;

Το σενάριο είναι γραμμένο σύμφωνα με κάποιους κανόνες, ώστε να είναι εμφανείς

οι πληροφορίες για τον τόπο, τον χρόνο και τη στιγμή της ημέρας που η κάθε

σκηνή εκτυλίσσεται. Μια πρακτική που συνηθίζεται, επίσης, είναι να

αναγράφονται τα πρόσωπα με κεφαλαία. Αυτά βοηθούν τον α’ βοηθό σκηνοθέτη

να αντλεί εύκολα και άμεσα τις βασικές πληροφορίες της σκηνής.

Το breakdown αποτελείται από μία Α4 σελίδα για κάθε σκηνή. Στην σελίδα αυτή ο

α’ βοηθός σκηνοθέτη αναγράφει τις πληροφορίες για κάθε σκηνή καθώς και τις

συγκεκριμένες ανάγκες που έχει η σκηνή για το γύρισμά της. Βλέποντας τα

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 1

συνημμένα υποδείγματα breakdown παρατηρούμε ότι σε αυτό περιλαμβάνονται

πάντοτε οι εξής πληροφορίες:

Ο τίτλος της ταινίας

Ο αριθμός της σκηνής

Αν η σκηνή είναι Μέρα (Μ) ή Νύχτα (Ν)

Αν η σκηνή είναι σε Εσωτερικό (ΕΣ) ή σε Εξωτερικό (ΕΞ) χώρο

Ο χώρος που εκτυλίσσεται η σκηνή

Το μέγεθος της σκηνής σε όγδοα (πόσα όγδοα σελίδας περιλαμβάνει στο σενάριο)

Οι βασικοί ρόλοι που εμφανίζονται

Οι δευτερεύοντες ρόλοι που συμμετέχουν

Ο αριθμός των βοηθητικών ηθοποιών

Πληροφορίες για πιθανά ειδικά εφέ (βροχή, αέρας, χιόνια, αστραπές κ.α)

Λίστα των ειδικών φροντιστηριακών αντικειμένων (action props)

Επισήμανση τυχόν ειδικών αναγκών για κάθε τμήμα (φωτογραφία, σκηνικά,

φροντιστήρια, μακιγιάζ, ρούχα, παραγωγή, ήχος)

Η διαμόρφωση της σελίδας του breakdown εξαρτάται τόσο από το πρόγραμμα που

έχει δουλευτεί όσο και από τις συγκεκριμένες ανάγκες της κάθε ταινίας. Τα πιο

διαδεδομένα προγράμματα στα οποία συντάσσεται το breakdown είναι το Movie

Magic Scheduling, το Excel, το Word και η Αcess.

Η χρησιμότητα του είναι πολλαπλή και αφορά σε όλα τα τμήματα:

Α. Εργαλείο για τη σύνταξη του προϋπολογισμού

Ο Δ/ντης Παραγωγής μπορεί να το χρησιμοποιήσει για την πρώτη σύνταξη του

προϋπολογισμού. Οι ανάγκες του σεναρίου προβάλλουν πολύ πιο χειροπιαστά

μέσω του breakdown. Με μια ματιά φαίνεται πόσοι χώροι εμπεριέχονται, πόσοι

κύριοι ρόλοι, πόσοι βοηθητικοί, πόσες ημέρες ανά ρόλο, πόσες ημέρες ανά χώρο,

πόσα ημερήσια γυρίσματα, πόσα νυχτερινά, πόσα εκτός έδρας κλπ

Β. Οργανωτική Χρήση

Το breakdown παρέχει σε λίστες τις ανάγκες που προκύπτουν από το σενάριο:

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 2

Λίστα Ηθοποιών: Προκύπτει πόσοι ρόλοι είναι υπό αναζήτηση, πόσο γύρισμα

έχει ο καθένας, σε ποια σημεία της χώρας ή στο εξωτερικό θα γίνει το γύρισμα, αν

θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στο παρουσιαστικό κάποιου ηθοποιού (γένια,

γήρανση, μακριά μαλλιά κλπ), πόσες μέρες θα διαρκέσουν τα γυρίσματά του,

πόσες νύχτες κλπ

Λίστα Χώρων Γυρίσματος: Προκύπτουν οι ανάγκες του σεναρίου σε χώρους

γυρίσματος, με ημέρες για κάθε χώρο, πόσα ημερήσια, πόσα νυχτερινά, πόσες

σκηνές, ποιοι επί μέρους χώροι χρειάζονται από κάθε χώρο (πχ ποιοι χώροι από

κάθε σπίτι ή διαμέρισμα), αν υπάρχουν σπέσιαλ εφέ σε κάποιον χώρο κλπ.

Λίστα Φροντιστηριακών αντικειμένων: Όλα τα αντικείμενα που άπτονται της

δράσης και των ηθοποιών, αποτελούν το εργαλείο δουλειάς του φροντιστή.

Λίστα Ειδικών Αντικειμένων: Κατασκευή π.χ φωτογραφιών, αφισών ή ειδικά

αντικείμενα που χρειάζονται για τη δράση

Λίστα Οχημάτων: Τα διάφορα οχήματα που υπάρχουν στη δράση (εποχή, είδος,

κόστος)

Λίστα Ζώων: Τα διάφορα ζώα που ενδεχομένως εμφανίζονται ή / και

πρωταγωνιστούν. Εκπαιδευμένα ζώα που πρέπει να βρεθούν.

Λίστα Ειδικών Μηχανημάτων: Ειδικά μηχ/τα όπως φακοί, μακινιστικά,

ελικόπτερα, γύρισμα σε αυτοκίνητα ή/και με αυτοκίνητα (ρυμουλκό) κλπ

Ημερολόγιο Σεναρίου: Οι αλλαγές σε ημέρες, εποχές του χρόνου και χρόνια μέσα

στο σενάριο. Αλλαγές στα ντεκόρ, στους ηθοποιούς, στη φύση, στα καιρικά

φαινόμενα κ.α

Ρακόρ Μακιγιάζ: Οι αλλαγές και οι διαφορετικές καταστάσεις και εμφανίσεις

μακιγιάζ των διαφόρων ρόλων

Ρακόρ Ρούχων: Ποιες και πότε γίνονται οι αλλαγές στα ρούχα των ηθοποιών.

Ποιες σκηνές έχουν μεταξύ τους ρακόρ

Λίστα Σπέσιαλ Εφέ: Πιθανά ειδικά εφέ (βροχές, χιόνια, καπνοί, ομίχλες, φωτιές,

πυροβολισμοί, εκρήξεις κ.α). Η ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό

Γ. Κοινοποίηση των ίδιων πληροφοριών σε όλους

Η διαχείριση, ανανέωση, αναθεώρηση του breakdown σύμφωνα με τις ανάγκες

είναι αρμοδιότητα του α’ βοηθού σκηνοθέτη και της ομάδας του που επιμερίζει

και μοιράζει τις πληροφορίες σε όλους τους υπόλοιπους

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 3

Δ. Ο προθάλαμος του Προγράμματος Γυρίσματος

Από το γκρουπάρισμα (συνολοποίηση) του breakdown προκύπτουν και τα

γκρουπαρίσματα που αποτελούν τον οδηγό για το πρόγραμμα γυρισμάτων.

Παρουσιάζεται εμφανώς ποιες σκηνές είναι σε κάθε χώρο, πόσες ημέρα, πόσες

νύχτα, πόσες εσωτερικές πόσες εξωτερικές, ποιοι ηθοποιοί μετέχουν σε ποιες

σκηνές και σε ποιους χώρους κλπ

1.1.4. Τελικό reperage ή τεχνικό reperage: Γίνεται δύο ή τρεις εβδομάδες πριν την έναρξη

του γυρίσματος. Περιλαμβάνει περιήγηση με όλους τους βασικούς συντελεστές

(σκηνοθέτη, α’ βοηθό σκηνοθέτη, διευθυντή παραγωγής, location manager,

σκηνογράφο, φροντιστή, μακινίστα, gaffer, ηχολήπτη) σε όλους τους χώρους που

θα γίνουν τα γυρίσματα για την ταινία. Αυτό μας βοηθά ώστε όλοι να έχουν εικόνα

των χώρων εκ των προτέρων και να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν πιθανές

δυσκολίες έγκαιρα, πριν από την έναρξη του γυρίσματος και όχι κατά τη διάρκειά

του.

1.1.5. Το πρόγραμμα του γυρίσματος είναι η ημέρα προς ημέρα περιγραφή των σκηνών

που θα γυριστούν. Το πρόγραμμα γυρίσματος συντάσσεται από τον α’ βοηθό

σκηνοθέτη σε συνεργασία με τον διευθυντή παραγωγής. Η διαδικασία

περιλαμβάνει την καταχώρηση όλων των σκηνών με βάση το breakdown σε

ημέρες γυρίσματος. Τρεις είναι οι βασικές μέθοδοι με τις οποίες συντάσσεται το

πρόγραμμα.

Α. Η πρώτη μέθοδος είναι ο λεγόμενος πίνακας παραγωγής (production board). Ο

πίνακας αυτός αποτελείται από μακριές λωρίδες χαρτονιού, κάθε μία από τις

οποίες αντιπροσωπεύει μία σκηνή (βλ. Υπόδειγμα MMS). Ο α’ βοηθός σκηνοθέτη

διαμορφώνει το πρόγραμμα τοποθετώντας και αλλάζοντας θέση στις λωρίδες -

σκηνές.

Β. Η δεύτερη πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι να χρησιμοποιεί κανείς τετράγωνα

καρτελάκια για την κάθε σκηνή. Ο α’ βοηθός διαμορφώνει το πρόγραμμα

τοποθετώντας τις σκηνές – καρτελάκια σε ένα πίνακα χωρισμένο και πάλι σε

ημέρες. Τα καρτελάκια - όπως και οι λεπτές λωρίδες - είναι χρωματιστά. Κάθε

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 4

χρώμα εκπροσωπεί μία από τις παρακάτω κατηγορίες: ΕΣΩΤ/ΜΕΡΑ,

ΕΞΩΤ/ΜΕΡΑ, ΕΣΩΤ/ΝΥΧΤΑ, ΕΞΩΤ/ΝΥΧΤΑ.

Γ. η τρίτη ηλεκτρονική μέθοδος που μπορεί κανείς να διαμορφώσει το πρόγραμμα

γυρίσματος είναι το διαδεδομένο στην Αμερική και την Αγγλία πρόγραμμα Movie

Magic Scheduling, το οποίο είναι το ηλεκτρονικό αντίστοιχο του πίνακα

παραγωγής.

Οι βασικοί, αλλά όχι οι μοναδικοί, παράγοντες που διαμορφώνουν το πρόγραμμα

γυρίσματος είναι οι εξής:

Χώρος γυρίσματος. Ο χώρος δηλαδή που εκτυλίσσεται η κάθε σκηνή. Στόχος

είναι να ολοκληρώνεται το γύρισμα σε κάθε χώρο προτού πάμε σε επόμενο.

Βασικοί ηθοποιοί. Η διαθεσιμότητα των πρωταγωνιστών μας είναι επίσης

καθοριστικός παράγοντας για το πρόγραμμα.

Μέγεθος σκηνής. Το μέγεθος και ο βαθμός δυσκολίας της κάθε σκηνής μας

οδηγεί για να καθορίσουμε τον χρόνο γυρίσματός της.

Μέρα ή νύχτα. Οι ημερήσιες σκηνές του ίδιου χώρου γυρίζονται συνήθως μαζί

πριν περάσουμε σε νυχτερινές. Αυτό συμβαίνει γιατί το στήσιμο των φώτων για

μέρα και νύχτα είναι πολύ διαφορετικό.

Εσωτερικό / Εξωτερικό.

Η σπουδαιότητα καθενός από τους παράγοντες αυτούς είναι διαφορετική για κάθε

ταινία. Με δυο προτάσεις, μπορούμε να πούμε ότι η βασική αρχή που διέπει το

πρόγραμμα γυρίσματος είναι η κατά το δυνατόν ορθολογικότερη διαχείριση των

αναγκών, των δεδομένων και του χρόνου, ώστε ο σκηνοθέτης να έχει στη διάθεσή

του το μέγιστο από τον χρόνο του γυρίσματος.

Φτιάχνοντας το πρόγραμμα γυρίσματος, πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου τα εξής:

Οι μετακινήσεις προσωπικού και μηχανημάτων κατά τη διάρκεια του γυρίσματος

πρέπει να είναι οι ελάχιστες δυνατές.

Να ολοκληρώνουμε όλες τις σκηνές του κάθε χώρου πριν προχωρήσουμε στον

επόμενο.

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 5

Να γκρουπάρουμε κατά το δυνατό τα γυρίσματα του κάθε ηθοποιού μας.

Να έχουμε πάντοτε έτοιμο εναλλακτικό γύρισμα (cover set) σε περίπτωση ατυχίας

(π.χ. κακοκαιρία)

Να μην εξαντληθεί συνεργείο και ηθοποιοί με απανωτά δύσκολα γυρίσματα.

Με την οριστικοποίηση του προγράμματος, μία σειρά συνεργατών μπορεί πια να

βάλει σε τάξη τη δουλειά τους και να διαχειριστούν ορθολογικότερα τα

οικονομικά που τους διατίθενται. Ο διευθυντής παραγωγής μπορεί π.χ. να

διαπραγματευθεί και να υπογράψει έγκαιρα συμβόλαια για όλους τους χώρους με

βάση συγκεκριμένες ημερομηνίες, ο φροντιστής να καταγράψει τις ανάγκες του σε

φροντιστήρια για το κάθε ντεκόρ και να τα διαπραγματευτεί έγκαιρα για

συγκεκριμένο διάστημα.

1.2. Ροή και ανανέωση πληροφοριών

1.2.1. Η ανάγνωση σεναρίου γίνεται αμέσως μετά την πρόσληψη όλων των καλλιτεχνικών

συνεργατών. Ιδανικά, θα πρέπει να γίνει μέσα στις 2 πρώτες εβδομάδες

προεργασίας. Είναι η πρώτη ομαδική και εκ του σύνεγγυς ανταλλαγή απόψεων

όλων των βασικών συνεργατών με τον σκηνοθέτη για το σενάριο, τις ανάγκες του

και τις σκέψεις του για την εικονοποίησή του. Μετά από την ανάγνωση, το

breakdown αποκτά μια τελική μορφή.

1.2.2. Η διανομή των λιστών είναι συνεχής καθ’όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας. Οι

συνεργάτες λαμβάνουν από το σκηνοθετικό τμήμα συνεχώς ανανεούμενες λίστες

με τις ανάγκες. Μια συνήθης πρακτική είναι να διανέμονται οι νέες λίστες στο

τέλος κάθε εβδομάδας.

1.2.3. –

1.2.4. Το ημερολόγιο σεναρίου περιγράφει την ώρα της ημέρας, τον μήνα (ή την εποχή)

και τη χρονιά ή την περίοδο που εκτυλίσσεται η κάθε σκηνή. Το ημερολόγιο

χρησιμεύει για να προσδιοριστούν τα ρακόρ και οι ανάγκες της κάθε σκηνής, αν το

σενάριο εκτυλίσσεται σε πολλές περιόδους, εποχές ή ώρες της ημέρας.

1.2.5. Το breakdown αναθεωρείται και ανανεώνεται συνεχώς. Σκηνές μπορεί να αλλάξουν,

να προστεθούν ή να καταργηθούν. Επιμέρους ανάγκες μπορεί να προκύψουν και

συνεπώς να προστεθούν ή να αφαιρεθούν. Η σκηνοθετική ομάδα διανέμει στο

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 6

τέλος κάθε εβδομάδας τις αλλαγές αυτές, που συνήθως τυπώνονται σε διαφορετικό

χρώμα χαρτί για κάθε εβδομάδα, ώστε να είναι εμφανείς οι σκηνές στις οποίες

έχουν γίνει αλλαγές.

2. ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

2.1. Εργασίες τμήματος παραγωγής

2.1.1. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται με βάση το σενάριο και το breakdown. Όσο πιο

αναλυτικό και ακριβές είναι το breakdown τόσο πιο πιστός στις πραγματικές

ανάγκες θα είναι ο προϋπολογισμός. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται από τον

διευθυντή παραγωγής αμέσως μόλις αναλάβει. Συνήθως όμως υπάρχει από πριν

ένα σχέδιο προϋπολογισμού που περιλαμβάνεται στον φάκελο παραγωγής της

ταινίας. Το σχέδιο αυτό μπορεί να έχει συνταχθεί είτε από τον ίδιο τον παραγωγό

είτε από άλλον διευθυντή παραγωγής. Ο προϋπολογισμός δεν είναι τίποτε άλλο

από τη μετατροπή των αναγκών του σεναρίου σε κόστη. Η επαρκής γνώση της

αγοράς, η εμπειρία και, όπως είπαμε, το όσο πιο αναλυτικό breakdown καθώς και

η συνεννόηση με τον σκηνοθέτη για τον τρόπο που σκέφτεται να πραγματοποιήσει

την ταινία είναι παράγοντες που οδηγούν στη σύνταξη ενός λεπτομερούς και

ακριβούς προϋπολογισμού.

Στην εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών οι προϋπολογισμοί των ταινιών

καταρτίζονται σε δύο κυρίως προγράμματα: στο Movie Magic Budgeting, που

χρησιμοποιείται κυρίως στην Αμερική και την Αγγλία και είναι εξειδικευμένο

πρόγραμμα για προϋπολογισμό ταινιών, και στο εξειδικευμένο λογιστικό

πρόγραμμα Excel.

Στο υπόδειγμα μπορείτε να δείτε ένα προϋπολογισμό συνταγμένο στο Excel. Ο

προϋπολογισμός είναι οργανωμένος σε 3 φύλλα εργασίας, τα οποία επικοινωνούν

μεταξύ τους μεταφέροντας σύνολα και υποσύνολα από το ένα στο άλλο.

Ξεκινώντας από το τέλος, το φύλλο που ονομάζεται «Ανάλυση» περιλαμβάνει και

περιγράφει αναλυτικά το κάθε κόστος. Το φύλλο που ονομάζεται «Υποσύνολα»

αναγράφει τα υποσύνολα για κάθε κατηγορία εξόδων της ταινίας. Το φύλλο που

ονομάζεται «Γενικά σύνολα» αναγράφει το σύνολο των εξόδων πάνω και κάτω

από την γραμμή. Στα «πάνω από την γραμμή έξοδα» ανήκουν οι παρακάτω

κατηγορίες εξόδων:

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 7

1. Λειτουργικά έξοδα γραφείου παραγωγής, 2. Αμοιβές ηθοποιών και κομπάρσων,

3. Αμοιβές διοικητικού προσωπικού, 4. Έξοδα για την ασφάλεια της ταινίας και

έξοδα δικηγόρων.

Τα έξοδα «πάνω από την γραμμή» είναι εκείνα που έχουν συνήθως καθοριστεί

από τον παραγωγό πριν αναλάβει ο διευθυντής παραγωγής. Οι υπόλοιπες

κατηγορίες εξόδων θεωρούνται έξοδα «κάτω από την γραμμή».

Σε αυτό το φύλλο εργασίας προστίθενται οι ποσοστιαίες αμοιβές σκηνοθέτη,

σεναριογράφου και παραγωγού καθώς και ένα ποσοστό για απρόβλεπτα έξοδα

(συνήθως 3%).

Το εξώφυλλο του προϋπολογισμού τέλος αναγράφει τα στοιχεία της ταινίας βάση

των οποίων συντάχθηκε ο προϋπολογισμός που ακολουθεί.

2.1.2. Υπογράφεται εφόσον δεν έχει ήδη υπογραφεί μεταξύ παραγωγού σκηνοθέτη και

σεναριογράφου.

2.1.3. Ο διευθυντής παραγωγής πρέπει, επίσης, να υπογράψει συμβόλαιο με τον

παραγωγό.

2.1.4. Ο διευθυντής παραγωγής πρέπει να βρει και να κλείσει συμφωνίες με όλους τους

συντελεστές της ταινίας από τους επικεφαλής των τμημάτων μέχρι και τους

γενικών καθηκόντων. Λόγω της ομαδικότητας της δουλειάς για μια ταινία, τα

κριτήρια της επιλογής δεν περιορίζονται μόνο στο ταλέντο και στις ικανότητες του

εκάστοτε υποψήφιου συνεργάτη. Πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψη του πως όλοι

θα αποτελέσουν μέρος μιας ομάδας και θα πρέπει να ενσωματωθούν σε αυτήν.

Πώς θα μπορέσουν να ταιριάξουν όλοι μεταξύ τους.

2.1.5. Κάθε τεχνικός και συντελεστής πρέπει να υπογράψει συμβόλαιο με τον παραγωγό

(βλ. Συλλογική σύμβαση εργασίας της ΕΤΕΚΤ: «Ο παραγωγός και ο τεχνικός

είναι υποχρεωμένοι να προσυπογράφουν το ιδιωτικό συμφωνητικό εργασίας που

και τα δύο μέρη έχουν αποδεχθεί και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής της

σύμβασης (υπογεγραμμένο αντίγραφο κατατίθεται μαζί με τη Σ.Σ.Ε.).»)

2.1.6. Με την οριστικοποίηση του casting, και αφού έχουμε μια πρώτη εικόνα για το

πρόγραμμα των γυρισμάτων, οριστικοποιούνται οι οικονομικές συμφωνίες και με

τους ηθοποιούς και υπογράφονται τα συμβόλαιά τους (βλ. συλλογική σύμβαση

εργασίας του Συλλόγου Ελλήνων Ηθοποιών).

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 8

2.1.7. Ο διευθυντής παραγωγής υποχρεούται να αιτηθεί και να λάβει όλες τις απαραίτητες

γενικές και ειδικές άδειες που χρειάζονται για τα γυρίσματα σε κάθε χώρο. Η

γενική πρώτη άδεια που πρέπει να εκδοθεί για οποιουδήποτε είδους γύρισμα στην

Ελλάδα (είτε πρόκειται για ταινία με υπόθεση, είτε διαφημιστική ταινία ή και

μικρού μήκους) είναι η Άδεια Λήψεως Σκηνών από τη Γενική Γραμματεία

Ενημέρωσης του Υπουργείου Επικρατείας. Ο διευθυντής παραγωγής με τη γενική

αυτή άδεια απευθύνεται στις αρμόδιες αρχές ή στους ιδιώτες για κάθε

συγκεκριμένο χώρο (π.χ στις κατά τόπους εφορίες αρχαιοτήτων για τους

αρχαιολογικούς χώρους, στους δήμους ή τις κοινότητες για πεζοδρόμους ή και

πλατείες, στην εφορία εναλίων αρχαιοτήτων και στο λιμεναρχείο για υποβρύχια

γυρίσματα, κοκ).

2.1.8. Οι διαχειριστές των ιδιωτικών χώρων στους οποίους θα πραγματοποιηθούν

γυρίσματα πρέπει να υπογράψουν συμβόλαια με τον παραγωγό. Με τον τρόπο

αυτό αφενός επισημοποιείται η προφορική συμφωνία που συνήθως προϋπάρχει

και αφετέρου ο ιδιώτης συναινεί στο να χρησιμοποιηθεί και να δημοσιοποιηθεί η

εικόνα του ιδιωτικού του χώρου.

2.1.9 – 2.1.17 Ο διευθυντής παραγωγής πρέπει να συμφωνήσει με όλους τους προμηθευτές

μηχανημάτων, οχημάτων, υλικών (φιλμ), αναλωσίμων, κλπ. Όσο πιο έγκαιρα

γνωρίζει τις ανάγκες από τους επικεφαλής των τμημάτων τόσο πιο νωρίς και με

ακρίβεια θα μπορέσει να διαπραγματευθεί την καλύτερη δυνατή συμφωνία προς

το συμφέρον της παραγωγής.

2.1.18– 2.1.20 Οι οικονομικές συμφωνίες για τον εξοπλισμό του σταδίου της αποπεράτωσης (post

production) κλείνονται συνήθως κατά τη διάρκεια της προεργασίας. Μην ξεχνάμε

άλλωστε ότι το montage της ταινίας ξεκινά συνήθως ήδη μετά την πρώτη ή

δεύτερη εβδομάδα γυρισμάτων.

2.1.21 Η ασφάλεια μιας ταινίας είναι υποχρεωτική από το νόμο και από τους δημόσιους

χρηματοδοτικούς φορείς (ΕΚΚ) και περιλαμβάνει συνήθως τα ακόλουθα:

Ασφάλεια αρνητικού

Ασφάλεια μηχανημάτων

Ασφάλεια προσωπικού

Ασφάλεια ηθοποιών

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 9

Ασφάλεια αστικής ευθύνης κατά τρίτων

Για κάποιους από τους παραπάνω τομείς η ασφάλεια ισχύει ήδη από το στάδιο της

προπαραγωγής.

2.1.22 Όλες οι εργασίες που γίνονται στη διάρκεια μιας κιν/φικης παραγωγής προϋποθέτουν

ομαδική δουλειά. Ο διευθυντής παραγωγής καλείται να συντονίζει τις ομάδες

μεταξύ τους και φροντίζει ώστε να τηρούνται από όλους οι καταληκτικές

ημερομηνίες που έχουν οριστεί. Κάθε καταληκτική ημερομηνία εξαρτάται από μία

προηγούμενη. Τυχόν καθυστέρηση σε ένα τομέα οδηγεί σε καθυστερήσεις και σε

άλλους. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, βοηθά και συμμετέχει στην επίλυση

προβλημάτων και δυσκολιών που πάντοτε προκύπτουν.

2.1.23 Η αρχική σύνταξη του προϋπολογισμού αποτελεί άξονα για να ελέγχει ο διευθυντής

παραγωγής τα έξοδα σύμφωνα με αυτόν. Ο προϋπολογισμός δεν είναι όμως

παγιωμένος. Αλλάζει και ανανεώνεται καθώς η προεργασία προχωρά. Πολλά

κόστη οριστικοποιούνται με βάση τις συμφωνίες που κλείνονται. Ο διευθυντής

παραγωγής πρέπει να παρακολουθεί τον προϋπολογισμό καθώς και τα έξοδα που

γίνονται ώστε να αποφύγει τυχόν υπερβάσεις ή ακόμα να μεταφέρει τυχόν

εξοικονομήσεις από κάποιο τομέα σε κάποιον άλλο. Η συνεχής παρακολούθηση

του προϋπολογισμού διασφαλίζει την ορθολογικότερη διαχείριση των χρημάτων.

3. ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

3.1. Εργασίες σκηνοθετικού τμήματος

3.1.1. Ο β’ βοηθός σκηνοθέτη προεπιλέγει υπό τον συντονισμό του α’ βοηθού τους

βοηθητικούς ηθοποιούς (κομπάρσους, πλήθη, και περάσματα) για όλες τις σκηνές

του έργου. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω εταιριών που παρέχουν βοηθητικούς

ηθοποιούς, είτε μέσω επιλογής από τον δρόμο, είτε βάζοντας αγγελίες σε

εφημερίδες, είτε με όποιον άλλο τρόπο μπορεί κανείς να προσεγγίσει ανθρώπους

που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε μια ταινία.

3.1.2 – 3.1.3 Οι πρόβες με τους ηθοποιούς γίνονται σε χώρο που έχει ενοικιαστεί ή οριστεί από

την παραγωγή, στον οποίο ο σκηνοθέτης μπορεί να δουλεύει αναπόσπαστος με

τους ηθοποιούς του. ο χώρος αυτός μπορεί να είναι ένα μικρό θέατρο ή κάποια

μεγάλη, ήσυχη, απομονωμένη αίθουσα. Πλησιάζοντας στο γύρισμα είναι χρήσιμο

να γίνονται οι τελευταίες πρόβες στον χώρο του γυρίσματος αν είναι διαθέσιμος.

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 10

Με τον τρόπο αυτό οριστικοποιούνται οι κινήσεις των ηθοποιών στον χώρο και οι

ίδιοι εξοικειώνονται μαζί του.

3.1.4 Ο α’ βοηθός σκηνοθέτη καταρτίζει τις λίστες με τυχόν ειδικές κατασκευές που χρειάζονται

για τα φροντιστηριακά αντικείμενα (π.χ φωτογραφίες ηθοποιών για το ντεκόρ,

κάποιο γύρισμα σε βίντεο που πρέπει να φαίνεται από μια τηλεόραση κλπ).

3.1.5 Ο σκηνοθέτης και οι βοηθοί του είναι πιθανό να τροποποιήσουν τμήματα του σεναρίου για

λόγους που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της προεργασίας και των προβών. Οι

αλλαγές αυτές γίνονται ασφαλώς σε συνεννόηση με τον σεναριογράφο και τον

παραγωγό.

3.1.6 Ο σκηνοθέτης με την ομάδα του δίνει την τελική καλλιτεχνική έγκριση σε ο,τιδήποτε

ετοιμάζεται από όλες τις υπόλοιπες ομάδες.

3.2 Ο διευθυντής casting.

Η διαδικασία του casting, η επιλογή δηλ. των ηθοποιών για τους

πρωταγωνιστικούς ρόλους, γίνεται πάντοτε από τον υπεύθυνο casting και όχι από

τα υπόλοιπα μέλη του σκηνοθετικού τμήματος (α’ και β’ βοηθός σκηνοθέτη). Ο

τελικός λόγος στην επιλογή τους ανήκει, ασφαλώς, κυρίως στον σκηνοθέτη.

4. ΤΜΗΜΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή είναι να επιβλέπει και να συντονίζει το

σκηνογραφικό, το ενδυματολογικό τμήμα καθώς και τα τμήματα του μακιγιάζ και

των κομμώσεων. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο άνθρωπος που σχεδιάζει

συνολικά την αισθητική της ταινίας από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό της.

Είναι υπεύθυνος για την εικόνα όλων όσων, εμψύχων και αψύχων, υπάρχουν

μπροστά από την κάμερα. Στην ελληνική πραγματικότητα, η ειδικότητα του

καλλιτεχνικού διευθυντή συνήθως απουσιάζει.

4.1 Εργασίες Σκηνογραφικού Τμήματος

4.1.1 Το σκηνογραφικό τμήμα είναι υπεύθυνο για να βρει και να προτείνει χώρους για

το γύρισμα της ταινίας. Σε αυτή τη διαδικασία συνεργάζεται στενά με το τμήμα

της παραγωγής, το οποίο κλείνει τις τελικές συμφωνίες με τους χώρους αυτούς.

Αφού γίνει μια προεπιλογή μέσω φωτογραφιών και βίντεο, όλοι οι βασικοί

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 11

συνεργάτες (σκηνοθέτης, παραγωγή, σκηνογραφικό, α’ βοηθός σκηνοθέτη,

διευθυντής φωτογραφίας και ηχολήπτης) επισκέπτονται έναν προς έναν τους

χώρους και τους οριστικοποιούν ή τους απορρίπτουν.

4.1.2 – 4.1.4 Όλοι οι χώροι του γυρίσματος σχεδιάζονται κατ’αρχήν στο χαρτί (προσόψεις,

κατόψεις) από τη σκηνογραφική ομάδα σε στενή συνεργασία με τον καλλιτεχνικό

διευθυντή, τον σκηνοθέτη αλλά και τον διευθυντή φωτογραφίας. Κατόπιν

στήνονται ντεκόρ σε στούντιο όπου χρειάζεται και διαμορφώνονται και

μετατρέπονται οι ήδη επιλεγμένοι φυσικοί χώροι.

4.1.5 – 4.1.7 Τα φροντιστηριακά είδη δράσης και τα φροντιστήρια του σκηνικού, με βάση τις

λίστες που έχουν συνταχθεί από το breakdown, κατ’αρχήν εντοπίζονται και κατά

δεύτερον εγκρίνονται από τον σκηνογράφο και τον σκηνοθέτη. Δρομολογείται στη

συνέχεια η αγορά, η ενοικίαση ή η κατασκευή τους.

4.1.8 Ο φροντιστής πλατώ (ο υπεύθυνος δηλαδή φροντιστής κατά την διάρκεια του γυρίσματος)

πρέπει να συντάξει και να παρακολουθεί τις λίστες όλων των φροντιστηριακών

αντικειμένων του κάθε ηθοποιού για την κάθε σκηνή. Έχει την ευθύνη να

βρίσκονται όλα στην θέση τους για το γύρισμα.

4.1.9 Ο/η επικεφαλής σκηνογράφος πρέπει να έχει τον οικονομικό έλεγχο του τμήματος του

προϋπολογισμού που αφορά στα σκηνικά. Πρέπει να παρακολουθεί και να ελέγχει

την πορεία των εξόδων του, ώστε τελικά να μην υπερβεί τα χρήματα που

προβλέπει ο προϋπολογισμός.

4.2 Εργασίες Ενδυματολογικού Τμήματος

4.2.1 Ο/η επικεφαλής ενδυματολόγος μαζί με τον καλλιτεχνικό διευθυντή και τον σκηνοθέτη

δημιουργεί για τον κάθε σεναριακό χαρακτήρα έναν ενδυματολογικό κώδικα, μια

κατεύθυνση.

4.2.2 Στα πλαίσιο του κώδικα αυτού για κάθε χαρακτήρα, αναζητούνται στην αγορά και

εντοπίζονται τα κουστούμια. Ό,τι δεν βρεθεί, ράβεται εξ’αρχής.

4.2.3 Τα ρούχα που έχουμε ήδη διαλέξει για τους ηθοποιούς δοκιμάζονται ένα προς ένα και

οριστικοποιείται τι φοράει ο κάθε χαρακτήρας στην κάθε σκηνή.

4.2.4 –

4.2.5 Ο βοηθός ενδυματολόγου, που είναι υπεύθυνος για τα ρούχα κατά τη διάρκεια των

γυρισμάτων, καταρτίζει έναν πίνακα με τα ρούχα του κάθε ηθοποιού για την κάθε

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 12

σκηνή. Ταξινομεί στην γκαρνταρόμπα τα ρούχα ανά σκηνή και ανά ρόλο και

φροντίζει για την καλή τους κατάσταση, την τάξη και την καθαριότητά τους.

4.2.6 Ο/η επικεφαλής ενδυματολόγος παρακολουθεί το τμήμα του προϋπολογισμού που αφορά

στα ρούχα και φροντίζει να μην υπάρξουν υπερβάσεις.

4.3 Εργασίες Τμήματος Μακιγιάζ και Κομμώσεων

4.3.1 Ο/η επικεφαλής μακιγιέρ και κομμωτής καθορίζουν μαζί με τον καλλιτεχνικό διευθυντή και

τον σκηνοθέτη το ύφος του μακιγιάζ που ταιριάζει στον κάθε χαρακτήρα. Μια

αστή της Βιέννης των αρχών του 20ου αιώνα, π.χ., δεν θα βαφτεί με τον ίδιο τρόπο

με τη συνομήλικη της αγρότισσα στην Πίνδο του 1942.

4.3.2 Το ύφος που έχει θεωρητικά καθοριστεί δοκιμάζεται στα πρόσωπα των ηθοποιών που έχουν

επιλεγεί. Εδώ οριστικοποιείται το ύφος του μακιγιάζ και των κομμώσεων. Στις

δοκιμές αυτές μας βοηθά συνήθως ο διευθυντής φωτογραφίας φωτίζοντας τα

πρόσωπα, ώστε να τα καταγράψουμε με κάμερα και να πάρουμε τις τελικές

αποφάσεις.

4.3.3 –

4.3.4 –

4.3.5 –

5. ΤΜΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

5.1 Εργασίες Τμήματος Φωτογραφίας

5.1.1 Υπάρχουν πια πολλοί φωτοευαίσθητοι υλικοί φορείς που καταγράφουν την

κινούμενη εικόνα (διαφορετικά μεγέθη φιλμ, διαφορετικές εμουλσιόν,

διαφορετικά είδη μαγνητικού βίντεο, διαφορετικά είδη ψηφιακού βίντεο, βίντεο

υψηλής ευκρίνειας που καταγράφει σε σκληρούς δίσκους). Επίσης, υπάρχουν

πολλοί τρόποι επεξεργασίας της κινούμενης εικόνας, είτε οπτικοί (φίλτρα, κλπ)

είτε χημικοί (κατά την εμφάνιση του θετικού), είτε μαγνητικοί, είτε ψηφιακοί.

Κάθε μία από αυτές τις δυνατότητες οδηγεί σε διαφορετικά κάθε φορά

αποτελέσματα. Ο διευθυντής φωτογραφίας με τον καλλιτεχνικό διευθυντή και τον

σκηνοθέτη, καθορίζουν το επιθυμητό ύφος της αισθητικής της εικόνας. Ο

διευθυντής φωτογραφίας προτείνει τους τεχνικούς τρόπους για την επίτευξή του.

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 13

5.1.2 Οι παραπάνω τεχνικοί τρόποι δοκιμάζονται και έτσι οριστικοποιείται το τελικό

ύφος της εικόνας και της φωτογραφίας.

5.1.3 – 5.1.6 Ο διευθυντής φωτογραφίας με τους συνεργάτες του (α’ βοηθό, gaffer και

μακινίστα) συντάσσει και παραδίδει αναλυτικές λίστες με τον εξοπλισμό για την

κάμερα, τους φακούς, τα φωτιστικά σώματα και τα μακινιστικά μηχανήματα που

χρειάζονται για το γύρισμα. Επίσης ,περιγράφει στον διευθυντή παραγωγής την

ακριβή διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την επεξεργασία της εικόνας για να

κλείσει τις ανάλογες συμφωνίες.

5.1.7 Οικονομικά συμφέρει πάντοτε ο διευθυντής φωτογραφίας με τους ηλεκτρολόγους του να

προφωτίσουν χώρους στους οποίους έχουμε πολλές μέρες γύρισμα βάσει τους

προγράμματός μας. Το κόστος της εργασίας των ηλεκτρολόγων και του διευθυντή

φωτογραφίας για μια ημέρα είναι πολύ μικρότερο από το κόστος εργασίας ενός

ολόκληρου συνεργείου.

5.1.8 Ο α’ βοηθός οπερατέρ πρέπει λίγες μέρες πριν την έναρξη των γυρισμάτων να κάνει τεχνικό

έλεγχο στη μηχανή λήψης και τους φακούς.

6. ΤΜΗΜΑ ΗΧΟΛΗΨΙΑΣ

6.1 Εργασίες Τμήματος Ηχοληψίας

6.1.1 Ο ηχολήπτης πρέπει να προηχογραφήσει ενδεχόμενα playback που θα χρειαστούν

κατά το γύρισμα:

αν έχουμε γύρισμα με πρωτότυπη μουσική, αυτή πρέπει να προηχογραφηθεί

αν έχουμε γύρισμα με διασκευασμένη μουσική, αυτή πρέπει να προηχογραφηθεί

αν κάποια ομιλία που π.χ ακούγεται από το ραδιόφωνο χρειάζεται για να βοηθήσει

υποκριτικά τον ηθοποιό μας, πρέπει και αυτή να προηχογραφηθεί

6.1.2 Ο ηχολήπτης πρέπει να εγκρίνει τους προεπιλεγμένους βασικούς χώρους

γυρίσματος ως απολύτως κατάλληλους για σύγχρονο γύρισμα.

Α.Π.Θ Σημειώσεις μαθήματος «Παραγωγή 1» Στάδιο Προπαραγωγής Διδάσκων Κώστας Κεφάλας σελ. 14