มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผล ตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

เสรมศกด นารน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาการจดการกฬาและนนทนาการ คณะศลปศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร

กรกฎาคม 2559

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผล ตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

เสรมศกด นารน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการกฬาและนนทนาการ

คณะศลปศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร

กรกฎาคม 2559 ลขสทธเปนของสถาบนการพลศกษา

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

THE EFFECTS OF RECREATIONAL ACTIVITIES BY THAI WISDOM SPORT ON STRESS MANAGEMENT OF THE ELDERLY

IN CHONBURI PROVINCE

SERMSAK NARIN

A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for Master of Arts in Sport and Management Recreation

Faculty of Liberal Arts Institute of Physical Education Chonburi Campus

Academic Year July 2016 Copyright by Institute of Physical Education

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

เสรมศกด นารน. (2559). ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร. ศลปศาสตรมหาบณฑต (สาขา การจดการกฬาและนนทนาการ). คณะศลปะศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร. อาจารยทปรกษา: รองศาสตราจารย ดร.รชาดา เครอทวา, ผชวยศาสตราจารย ดร.อภวนท โอนสงเนน.

การวจยครงนเปนงานวจยแบบกงทดลอง มวตถประสงคเพอศกษาระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร กลมตวอยางคอผสงอายทอยในจงหวดชลบร ทมอาย 60 ปขนไป สามารถรวมกจกรรมไดดวยความสมครใจ จ านวน 40 คน โดยวธการสมเฉพาะแบบเจาะจง (Purposive sampling) เครองมอทใชในการวจยแบงเปน 2 ชดดงน 1) แบบวดระดบความเครยด โดยการใชแบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST– 20) กรมสขภาพจต 2) โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย คณภาพเครองมอวจย แบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST– 20) กรมสขภาพจต มคาความเชอมนเทากบ 0.95 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยมคาความเชอมนเทากบ 0.93 วเคราะหขอมลโดยการใชสถต ไดแก จ านวน รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสงสด และคาต าสด และ (t-test) (Paired Samples T-test) ผลการศกษาพบวา 1) สวนใหญเปนเพศชาย สวนใหญมอาย 81 ปขนไป สวนใหญมสถานภาพแตงงานแลว สวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษา สวนใหญมอาชพรบจางทวไป และสวนใหญมโรคประจ าตว 2) ระดบความเครยดของผสงอายหลงเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดลดลง มคาสถตการทดสอบท เทากบ 15.95 ทระดบนยส าคญทางสถต .05 สรปไดวา โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร สงผลชวยในการพฒนาสขภาพจตและลด ระดบความเครยดของผสงอายอยางถกวธและเหมาะสม ท าใหมการออกก าลงกายของผสงอายดวยกฬา ภมปญญาไทยมากยงขนและพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหมจตใจความเปนไทย มรางกาย ทแขงแรงสมบรณในการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมไทยอนเปนเอกลกษณทโดดเดนแสดงถงความเปนชาตไทยอนจะสงผลถงความเขมแขงอยางยงยนของสงคมไทยและหนวยงานทรบผดชอบตอไป

ค าส าคญ: นนทนาการ, กฬาภมปญญาไทย, การจดการความเครยด, ผสงอาย

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

Sermsak Narin. (2559). The Effects of Recreational Activities by Thai Wisdom Sports on Stress Management of the Elderly in Chonburi province. Degree: (Master of Arts) (Major in Sport Management and Recreation). Institute of Physical Education, Chonburi Campus. Advisors: Prof. Dr. Rachada Kruatiwa, Prof. Dr. Apiwan Ownsungnoen.

This research was a quasi-experimental research. The objective was to study stress levels among seniors in Chonburi province using Thai wisdom recreational sports that affect the stress Management of the Elderly in Chonburi province. The sample was 40 elderly in Chonburi province at 60 years old and older that can participate on a voluntary basis by Purposive sampling. The tool used in the study was divided into two sets: 1. ) the test on stress levels by using a stress assessment survey (SPST - 20) of the Department of Mental Health, 2) program of Thai wisdom recreational sports that affect the stress Management of seniors. Research tool Stress Assessment (SPST - 20) of the Department of Mental Health with more than 0.27 condition accuracy and statistically significant based on the EMG (Electromyography) at 95% confidence interval of recreational sports programs on Thai wisdom recreational sports that affect the stress Management of seniors in Chonburi province with reliability at 0.93. The data was analyzed by using statistics such as frequency, percentage, average, standard deviation and paired t-test. From the result it was found that: 1) the sample at the age of 81 years and older were mostly male, married, primary school educated, and general workers having personal diseases. The most common diseases are diabetes and high blood pressure, 2) The stress level of the elderly after participating in the program, the recreational sports Thai wisdom on stress management of the elderly in the province. The test results indicated that the level of stress reduction, the statistics results of 15.95. At significant level .05 Therefore, it can be concluded that the program of wisdom Thai recreational sports does affect the stress management of the Elderly in Chonburi province resulting the improvement of mental health and reduction of stress levels among seniors in the right way and appropriately causing seniors to exercise more with Thai wisdom recreational sports and improve the lives of older people with Thai mental and healthy body in Thai cultural heritage conservation, which represents a distinctive Thailand identity that will result in a strong and sustainable future of Thailand. Keywords: recreation, Thai wisdom sports, stress management, elderly

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

กตตกรรมประกาศ

งานวจยเรอง ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ผลงานวจยเรองนจะเปนประโยชนตอสถาบนการพลศกษาและเปนแนวทางใหแกเจาหนาทสาธารณสขทรบผดชอบ ในการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายในชมชน และผทเกยวของ ใชเปนขอมลประกอบการพจารณาการวางแผนในการสงเสรมสนบสนน การจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายในชมชน มากยงขน ความส าเรจ ของงานวจยเรองน ผวจยขอขอบพระคณ ทานรองอธการบด สถาบนการพลศกษา ประจ าวทยาเขตชลบร นายปรชา ศรเขยวพงษ ใหการสงเสรมสนบสนนในหลกสตรของสาขาวชาชพการจดการกฬาและนนทนาการ ขอขอบพระคณ ทานรองคณบดคณะศลปศาสตร ประจ าวทยาเขตชลบร ผชวยศาสตราจารยสมศกด ศาสตรสงเนน และขอขอบคณคณะอาจารยประจ าหลกสตรสาขา การจดการกฬาและนนทนาการทกทาน ผชวยศาสตราจารย ดร.อภวนท โอนสงเนน รองศาสตราจารย ดร.รชาดา เครอทวา ดร.ปทญทญา สงหคราม ดร.ณฐกฤตา งามมฤทธ

ผวจยขอขอบคณผเชยวชาญ ทไดตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย ในครงน คอ ดร.รจน เลาหภกด จฬาลงกรณมหาวทยาลย ดร.วชต ชเชญ แหงสถาบนอาศรมศลป นายณรงค วชยรตน สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร

ผวจยขอขอบคณ ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมงจงหวดชลบร เจาหนาททกๆทานทกรณา อนเคราะหสถานทและกลมตวอยางในการท าวจย และขอขอบคณ กลมตวอยางทง 40 คน ทสละเวลาอนมคาและใหความรวมมอ ตงใจเปนอยางยงในการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร ในครงนตลอดระยะเวลา 8 สปดาห

ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางยงคอ ทานอาจารยทปรกษาในงานวจยในครงน คอ ทาน รองศาสตราจารย ดร.รชาดา เครอทวา และ ทาน ผชวยศาสตราจารย ดร.อภวนท โอนสงเนน ทใหความรความเขาใจใหการชวยเหลอในงานวจยนเพอเกดความส าเรจ และน าประโยชนในการวจยไปพฒนาใหกบสถาบนการพลศกษาหรอหนวยงานอนๆ ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายและสาธารณสขทรบผดชอบ เพอสงเสรมสขภาพพลานามยใหกบผสงอายในประเทศไทยตอไป

ทายน ผวจยรสกซาบซงเปนอยางยงในความกรณาทไดรบความชวยเหลอจากทานทงหลายจงขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

เสรมศกด นารน

ผวจย

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า .................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ....................................................................... 1 วตถประสงคของการวจย .............................................................................................. 2 ขอบเขตของการวจย ..................................................................................................... 3 นยามศพทเฉพาะ .......................................................................................................... 3 สมมตฐานของการวจย .................................................................................................. 4 ประโยชนทไดรบจากการวจย ....................................................................................... 4 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ............................................................................. 5 ความหมายและทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย ................................................................ 5 ความตองการและการตอบสนองความตองการของผสงอาย ........................................ 14 ความหมายของกฬาภมปญญาไทย ................................................................................ 16 ความรทวไปเกยวกบกจกรรมนนทนาการ .................................................................... 17 การจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอาย ........................................................ ........... 21 ความหมายของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการและรปแบบการจดกจกรรม นนทนาการ ........................................................................ ............................................ 23 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการและการจดกจกรรมนนทนาการผสงอาย ...................... 33 ความหมายของความเครยด .......................................................................................... 36 การจดการความเครยดของผสงอาย ............................................................................. 41 งานวจยทเกยวของ ...................................................................................................... 45 งานวจยในตางประเทศ ............................................................................................. 45 งานวจยในประเทศ ................................................................................................... 46 กรอบแนวคดของการวจย

3 วธด าเนนการวจย .................................................................................................. 54 การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ........................................................... 54 การสรางเครองมอทใชในการวจย ............................................................. ..................... 54 การเกบรวบรวมขอมล .................................................................................................. 57 การจดกระท าขอมลและการวเคราะหขอมล ................................................................ 59

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 4 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................................ 60 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ........................................................................... 60 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................................. 60 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ .................................................................. 68 วตถประสงคของการวจย ............................................................................................. 68 สมมตฐานของการวจย ................................................................................................. 68 วธด าเนนการวจย ......................................................................................................... 68 สรปผลการวจย ............................................................................................................ 69 อภปรายผล ....................................................... ........................................................... 70 ขอเสนอแนะ ................................................................................................................ 74

บรรณานกรม ............................................................................................................. 76

ภาคผนวก .................................................................................................................. 81 ภาคผนวก ก .................................................................................................................. 82 ภาคผนวก ข .................................................................................................................. 86 ภาคผนวก ค ............................................................................................................ ...... 97 ประวตผวจย ................................................................................................................... 100

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

สารบญตาราง ตาราง หนา

4.1 จ านวน และรอยละของขอมลสวนบคคลกลมตวอยาง ............................................ 61 4.2 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาคะแนนสงสด คาคะแนน ต าสด

ระดบความเครยดของผสงอายระหวางกอน กบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรม นนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยท มผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาหและ 8 สปดาห(n=40) ................................. 63

4.3 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย ระหวางกอนกบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย ทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห 63

4.4 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย ระหวางกอนกบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย ทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห 64

4.5 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย ระหวางหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห กบหลง ทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห ............................. 64

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

สารบญภาพ

ตาราง หนา 2.1 ภาพโปรแกรมการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศรอยธยาและ จงหวดอางทอง .................................................................................................... 36 2.2 ภาพความสมพนธระหวางความเคนกบความเครยด ............................................ 45 4.1 แผนภมเปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความเครยด

กอนและหลงการทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทม ผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห ..................................................................................................... 65

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

1

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

จากการส ารวจประชากรผสงอายในประเทศไทย พ.ศ. 2550 ของส านกงานสถตแหงชาต พบวาประชากรผสงอายของประเทศไทยมถงประมาณ 7 ลานคนคดเปนเกอบรอยละ 11.00 ของประชากรทงประเทศทมอยประมาณ 65.60 ลานคน (ส านกงานสถตแหงชาต. 2551) การเพมขน ของจ านวนประชากรผสงอาย รวมทงภารกจในการดแลดานตางๆ ทตามมา เปนสงทภาครฐใหความส าคญมาตลอดจนเมอสงมชวตทงหลายพฒนาไปถงจดทสดของการเจรญเตบโตแลวหลงจากนนกจะมการเสอมของเซลลและระบบในรางกาย ซงในระยะนถอวาเปนชวงทรางกายมการเปลยนแปลงในรปของการแก (Ageing) ซงในทางชววทยา ความแกหรอชราภาพ (Ageing) หมายถงการสญเสยความ สามารถในการท างานทางสรรวทยาของรางกายทลดลงจนในทสดท าใหสงมชวตถงแกความตาย (Ageing is defined as a progressive loss of physiological capacities that culminate in death) ความเสอมของอวยวะและเนอเยอตางๆ ในรางกายนนไมไดเสอมในอตราเดยวกน แตมกจะเหนเปนความเสอมหรอแกอยางชดเจนเมออาย 40 ปขนไปอยางไรกตามอตราความแกในแตละบคคลและในประชากรตางเผาพนธกยงแตกตางกน เพอใหผทท างานเกยวของกบผสงอายไดมความเขาใจตรงกนในอนทจะก าหนดหลกการและการศกษาตาง ๆ ในผสงอาย องคการอนามยโลก จงไดก าหนดวา อาย 60 ปเปนอายเรมตนของ“วยสงอาย” (ในยโรปและอเมรกาเหนอก าหนด 65 ป) ประเทศทมประชากรอาย 65 ป ขนไปมากกวารอยละ 7 ของจ านวนประชากรทงหมด จะนบวาประเทศนน ได เขาส “สงคมสงวย” แลว ในป พ.ศ. 2556 ประเทศไทยมประชากรอาย 65 ป ขนไปประมาณ รอยละ 9.9 ดงนนประเทศไทยไดเขาส “สงคมสงวย”แลว (สชาดา ทวสทธ; และ สวรย บณยมานนท. 2553: 8-9) ลกษณะเดยวกนประชากร สวนใหญประกอบอาชพทมความมนคง และมรายไดเพม มากขน ประกอบกบความเจรญกาวหนาทางดานวทยาศาสตรเทคโนโลยทางการแพทย ทไดรบการพฒนาไปอยางมาก ตลอดจนดานการรกษาพยาบาลไดมวธการปองกนการรกษาโรคภย ไขเจบตางๆดวยเครองมอททนสมย ท าใหประชาชนมสขภาพรางกายแขงแรง อตราการตายลดลงแตสดสวน ของประชากรผสงอายไดเพมขนอยางตอเนอง จากขอมลปจจบนผสงอายมแนวโนมทจะถกทอดทง เนองจาก การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม วถชวต และครอบครวทเคยอยอยางอบอน มความเอออาทร เอาใจใสกน กลบกลายมาเปนวถชวตแบบสงคมเมองมากขน ตางคนตางอย บทบาทความส าคญของผสงอายจงลดนอยลงไป ซงการอยในสภาวะของการไรบทบาทนเปนปจจยส าคญประการหนงทกระทบตอจตใจผสงอายท าใหเกดความเครยดเสยความเชอมนและขาดความภาคภมใจในตนเอง ปญหาทส าคญของผสงอาย ทางดานจตใจนบเปนปญหาใหญ ทพบวาคนในครอบครวมกใชค าพด การกระท าทมผลตอทางอารมณใหสะเทอนจตใจตอผสงอายอยเปนประจ า ซงเปนปญหาทสบเนองมาจากการเปลยนแปลงของรางกายตามวย ส าหรบปญหาดานรางกาย ท าใหสขภาพ ไมแขงแรง เจบปวยเปนโรคตาง ๆ งายปญหาและโรคทพบบอย เชน นอนไมหลบ อาการปวดเมอยกลามเนอ การปฏบตภารกจประจ าวนในการชวยเหลอตนเองลดนอยลง โรคหวใจ โรคมะเรง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

2 โรคเบาหวาน และโรคความดนโลหตสง สวนปญหาดานจตใจเปนผลการเปลยนแปลงทางรางกาย เชน ความวตกกงวลตอความเจบปวย อารมณไมมนคงโกรธงาย หงดหงด รสกเครยด ซมเศรา หวาดระแวง ทอแทหลงผด หลงลมสมองเสอม และปญหาทางดานสงคม ซงเปนผลจากการเปลยนแปลงทางดานสงคมทสญเสยบทบาทหนาทการสญเสยบคคลทใกลชด การสญเสยสมพนธภาพทางครอบครวท าใหผสงอายมกขาดเพอน

ปญหาเหลานถอเปนปญหาทางสงคมทจะตองรวมกนชวยแกไข ซงปจจยหลกทส าคญของการสรางคณภาพชวตทดใหแกผสงอายตองเกดจากความรวมมอของครอบครว สงคม และผสงอายเอง โดยกรมสขภาพจตไดวางแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (2545-2565) ไว เพอทจะชวยสงเสรม ผสงอายใหพฒนางาน หรอบคลากรผสงอายทมคณภาพดวยการพฒนาองคความรผสงอายตามแผนผสงอายแหงชาต ดงนนตองพยายามกระตนจตใจของผสงอายเสมอ ดวยสงททาทายหลาย ๆ ดาน เพอลดปญหาความเครยด โดยพยายามท ากจกรรมสรางสรรคพยายามคงกจกรรมทางปญญาความคดเขารวมกจกรรมของชมชนและอกทงการท ากจกรรมนนทนาการ อาจท าไดทกชวงอาย ท าใหรางกายสดชน ทาทาย และกระตนเตอน เปลยนแนวความคด และไดสมผสกบคนอน ทงหมดจะท าใหจตใจของเราตนตวอยเสมอและมชวตชวา การเขารวมกจกรรมนนทนาการไมวารปแบบใด จะเปนการด ถาไดรวมกลมหรอชมรมกบผอน เพราะไมใชแตเพยงการเรยนรหรอการสอนผอนเทานน แตผเขารวมจะไดสมผสกบผอน ไดแลกเปลยนความรและประสบการณรวมกน สอดคลองกบ กฬาภมปญญาไทยทบรรพชนไทยคนคด และถายทอดมาสลกหลาน บางชนดกลายเปนต านานและความทรงจ า และ บางชนดยงคงมการเลนกนอย แมวาจะถกปรบเปลยนไปใหทนยคสมยกตาม แตดวยความส านกของความเปนไทย เราควรรวมกนสนบสนนและรวมสงเสรม ภมปญญากฬาไทย ใหอนชนรนหลงไดรจกและรวมกนอนรกษตอไปรวมไปถงการละเลนแสดงออกดวยการเคลอนไหวกรยาอาการเปนหลก อาจจะม ดนตรการขบรองหรอการฟอนร าประกอบการเลน มจดมงหมาย เพอความสนกสนานเพลดเพลน ในโอกาสตาง ๆ การเลนบางชนดไดรบการถายทอดสบสานตอกนมา และปรบปรงเปลยนแปลงเพอพฒนารปแบบอยางตอเนองจนมลกษณะเฉพาะถนซงท าใหผเขารวมมความสขสนกสนานไมเกดความคดอนใด

จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงสนใจทจะศกษาผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬา ภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ซงจะเปนแนวทาง ใหแก เจาหนาทสาธารณสขทรบผดชอบ ในการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายในชมชน และผทเกยวของใชเปนขอมลประกอบการพจารณาในการวางแผนและใหการสงเสรมสนบสนน การจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายในชมชน ใหมประสทธภาพตอไป วตถประสงคของกำรวจย ในการวจยครงนไดตงความมงหมายไวดงน

เพอศกษาระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

3 ขอบเขตของกำรวจย ประชำกรทใชในกำรวจย

ประชากรทใชศกษาในครงน ไดแก ผสงอายทอยในจงหวดชลบร กลมตวอยำงทใชในกำรวจย ผสงอายทอยในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมงจงหวดชลบร

มอาย 60 ปขนไป จ านวน 40 คน โดยวธการสมเฉพาะแบบเจาะจง (Purposive sampling) ตวแปรทศกษำ 1. ตวแปรอสระ คอ โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ

การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร 2. ตวแปรตาม คอ ระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรลดลงหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย นยำมศพทเฉพำะ

1. นนทนำกำร หมายถง กจกรรมทคนเราใชเวลาวางจากภารกจงานประจ า โดยเขารวมดวยความสมครใจ และกจกรรมทท าตองไมขดตอขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม และกฎหมายบานเมอง เพอกอใหเกดการพฒนาหรอความเจรญงอกงามทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา

2. ผสงอำยในจงหวดชลบร หมายถง ผทมอายตงแต 60 ปขนไป ทอาศยอยในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมงจงหวดชลบร

3. กฬำภมปญญำไทย หมายถง การท ากจกรรม การเลน กฬา และศลปะการตอส ปองกนตว ทมการปฏบตกนอยในประเทศไทย และมเอกลกษณสะทอนวถไทย แบงออกเปน 3 ประเภท คอการเลนพนบาน กฬาพนบานไทย และศลปะการตอสปองกนตว 3.1 การเลนพนบาน หมายถง กจกรรมทท าดวยความสมครใจ ตามลกษณะเฉพาะ ของทองถน เพอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน เกดความรกและความสามคคในหมคณะ

3.2 กฬาพนบานไทย หมายถง การเลนทมลกษณะแขงขนมผลแพชนะ โดยมกฎกตกา ทเปนลกษณะเฉพาะทองถนทอาศยอย

3.3 ศลปะการตอสปองกนตว หมายถง วธการหรอรปแบบการตอสทใชรางกายหรออปกรณ โดยไดรบการฝกฝนตามวฒนธรรมทไดรบการถายทอดกนมา

4. โปรแกรมกจกรรมนนทนำกำรดำนกฬำภมปญญำไทย หมายถง กจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยเพอการสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคม ผอนคลายความเครยดและลดระดบความเครยดของผสงอายโดยมกจกรรมนนทนาการทใชในการด าเนนกจกรรม สปดาห ละ 3 วน ในวนศกร วนเสาร และวนอาทตย รวมทงสน 8 สปดาห กจกรรมนนทนาการดานกฬา ภมปญญาไทย มดงน ปาเปาลกโปง เดนวงเปยว เดนกระสอบ หมากขม ตะกรอลอดหวง หมากกระดาน ปดตาตหมอ วาวไทย สะบา เตะปบไกล ร าไหวครมวยไทย เดนกะลา ตไกตกอลฟบก

5. กำรจดกำรควำมเครยด หมายถง พฤตกรรมทแสดงถงวธการท าใหระดบความเครยดของบคคลลดลง เชน การเขารวมกจกรรมนนทนาการ การเลนกฬา การผอนคลาย การท ากจกรรม ทคลายเครยดโดยการท าใหมความสนกสนานและเกดความเพลดเพลนใจ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

4 สมมตฐำนของกำรวจย 1. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

2. ระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรลดลงหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย ประโยชนทไดรบจำกำรวจย

1. ผลของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ใชเปนขอมลในการสงเสรมสนบสนน การจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ส าหรบผสงอายในชมชนจงหวดชลบร

2. เปนแนวทางใหแกเจาหนาทสาธารณสขทรบผดชอบ ในการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายในชมชน และผทเกยวของ ใชเปนขอมลประกอบการพจารณาการวางแผน และ ใหการสงเสรมสนบสนน การจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ส าหรบผสงอายในชมชนจงหวดชลบร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

5

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอดงตอไปน

1. ความหมายและทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย 2. ความตองการและการตอบสนองความตองการของผสงอาย 3. ความหมายของกฬาภมปญญาไทย

4. ความรทวไปเกยวกบกจกรรมนนทนาการ 4.1 คณลกษณะของกจกรรมนนทนาการ 4.2 ความส าคญของกจกรรมนนทนาการ 4.3 คณคาและประโยชนของกจกรรมนนทนาการ

5. การจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอาย 6. ความหมายของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการและรปแบบการจดกจกรรม

นนทนาการ 7. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการและการจดกจกรรมนนทนาการผสงอาย 8. ความหมายของความเครยด 9. การจดการความเครยดของผสงอาย 10. งานวจยทเกยวของ 11. กรอบแนวคดการวจย

1. ความหมายและทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย

ค าวา ผสงอาย ตรงกบภาษาองกฤษวา Elderly person เปนสภาวะของบคคลทมอายตงแต 60 ปขนไป มความออนแอทางรางกายและจตใจ มเจบปวยหรอความพการเกดรวมดวย เปนวยทเกดการเปลยนแปลงสความเสอมทางรางกายและจตใจ ซงจะมความแตกตางกนในแตละบคคล วยสงอายเปนระยะสดทายของชวตอาจยาวนาน 10-20 ป หรอมากกวานน ถามการเตรยมตวเตรยมใจกอนเขาสวยนมาตงแตวยกลางคน จะสามารถปรบตวรบบทบาทวยสงอายไดสมควรแกฐานะ ซงเกณฑการตดสนความชรา (cut – off point) อยท 60 ป ทใชก าหนดผทมอาย 60 ปขนไปเปนคนชรา หรอผสงอาย สาหรบประเทศไทยไดก าหนดวาผสงอาย คอผทมอาย 60 ปขนไปตามเกณฑปลดเกษยณ ซงตรงกบทประชมโลกวาดวยเรองผสงอาย ณ กรงเวยนนา ประเทศออสเตรยในป พ.ศ. 2525 ได ตกลงกนใหใชอาย 60 ป เปนเกณฑมาตรฐานโลกในการทจะก าหนดผทจะถกเรยกวาเปนผสงอาย (ชตมา วฒนศกดภบาล. 2551: 20) ปรากฏการณของความสงอายหรอกระบวนการแกเกดจากปจจยหลายประการ ไมสามารถอธบายไดดวยทฤษฎใดทฤษฎหนง ทฤษฎทอธบายถงการสงอายนนอาจแบงไดเปน 3 ทฤษฎดงตอไปน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

6

ทฤษฎทางชววทยา ไดอธบายถงกระบวนการทางสรรวทยาและการเปลยนแปลงของโครงสรางของอวยวะ

ตาง ๆ ของทงการสญเสยความสามารถในการตานทานโรค พบวา ในทกระดบของชววทยาตงแตเซลล เนอเยอ อวยวะ ระบบอวยวะจะตองมการเสอมและมการตายเกดขน

1.1. ทฤษฎทางจตวทยา เปนทฤษฎทเชอวาการเปลยนแปลงบคลกภาพและพฤตกรรมของผสงอายนน เปนการ

พฒนาและปรบตวเกยวกบสตปญญา ความนกคด ความจ าและการบร แรงจงใจ รวมทงสงคมทอยอาศย และประสบการณในอดตของแตละบคคลจะผลกดนใหมบคลกแตกตางกนไป และมนษย จะมชวงการเปลยนแปลง คอ ชวงตอของชวต ซงลวนแตเปนภาวะวกฤต การทบคคลสามารถผานชวงวกฤตในชวตแตละระยะไดดเพยงใดกจะสงผลถงการพฒนาบคลกภาพในอนาคต คอ การเปนผสงอายดวย

1.2. ทฤษฎทางสงคมวทยา เปนทฤษฎทพยายามอธบายสาเหตททาใหผสงอายมสถานะทางสงคมทเปลยนไป เพราะมนษยจะตองมการพฒนาในแตละบคคล และสงแวดลอมจะมผลตอการปรบตว ทฤษฎนเชอวาถาสงคมเปลยนแปลงอยางรวดเรวจะทาใหสถานะของผสงอายเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทฤษฎทางสงคมแบงออกไดดงตอไปน

1.2.1 ทฤษฎไรภาระผกพน อธบายวาการละบทบาททางสงคม ซงจะเปนผลดตอ ทงสองฝาย คอ ไดใหคนในวยหนมสาวทมความรความสามารถเขามาทาหนาท สาหรบผสงอายเอง กจะไดเตรยมตวรบกบความเปลยนแปลงทเกดขน เปนกระบวนการตอเนองและหลกเลยงไมได และ ความแตกตางในบคลกภาพไมใชสงทส าคญ

1.2.2 ทฤษฎกจกรรม กลาวถง การมความสมพนธทางบวกระหวางบคคล การมปฏสมพนธ การมสวนรวมกจกรรมในสงคม และความพงพอใจในชวต เมอบคคลมอายมากขนสถานะทางสงคมจะลดลง บทบาทเกาจะถกถอดถอนตวออกไป ดงนนผสงอายควรมกจกรรมตอเนองจากวยทผานมา ควรพอใจในการรวมกจกรรม สนใจและรวมเปนสมาชกในกจกรรมตาง ๆ กจกรรมเปนสงส าคญสาหรบผสงอายทาใหมสขภาพดทงใจและกาย กจกรรมจงมความส าคญตอความพงพอใจในชวตของผสงอาย

1.2.3 ทฤษฎความตอเนองไดมาจากการนาทฤษฎไรภาระผกพนและทฤษฎกจกรรม มาวเคราะหรวมกนเพอหาขอสรปใหมเปนทฤษฎความตอเนองทสามารถอธบายชวตทแทจรงของผสงอายได คอการทผสงอายจะมความสขในบนปลายชวตไดนนขนอยกบบคลกภาพ และรปแบบ การด าเนนชวตเดมของผสงอาย เชนผสงอายทเคยมบทบาทในสงคมจะมความสขเมอไดรวมกจกรรมเหมอนในวยหนมสาว และผสงอายทไมชอบการเขารวมสงคมมากอนกจะมความสขในการแยกตวเองในวยสงอาย

1.3 ความรเบองตนเกยวกบผสงอาย 1.3.1 แนวคดทเกยวกบผสงอาย สงคมไทยในอดตเปนสงคมในระบบอปถมภ เปนสงคมในระบบครอบครวใหญ เปนสงคม ทผนอยนบถอยกยองผใหญ เปนสงคมทเออเฟอเผอแผกน คนสวนใหญถอวาครอบครวเปนระบบสนบสนนทส าคญ ครอบครวใหการปกปองเลยงดตงแตเรายงไมสามารถชวยเหลอตนเองจนถงการมชวตอยรอด ครอบครวใหความมนคงปลอดภย ใหความรก

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

7 ความอบอน และสรางพนฐานบคลกภาพครอบครวไทยแตเดมมลกษณะเปนครอบครวขยาย มครอบครวหลายชวงอาย อยางนอย 3 รน คอ 1) รนป ยา ตา ยาย 2) รนพอ แม 3) รนลก เปนครอบครวทมความรวมมอกนในกจกรรมดานตางๆ ทงดานเศรษฐกจ การศกษา การอบรมเลยงด การปลกฝงจรยธรรม คณธรรม คานยมความเอาใจใสในสภาวะวกฤต คนในครอบครวมความอบอนและปลอดภย ครอบครวท าหนาทเปนแหลงหลอหลอมความเปนมนษย และมผลตอคณภาพสงคม ครอบครวไทยถอวา ผสงอาย คอบพการทตองใหความอปการะ เลยงด จนตราบเทาชวตจะหาไม ในท านองเดยวกน ผสงอายกไดตงความหวงไววาการสรางครอบครวมลกหลานกเพอจะ “หวงพงยามเฒาชรา หวงฝากผ ฝากไข” (อทยวรรณ นพรตน. 2553: 1-2)

1) ความหมายของผสงอาย วทยาการผสงอายหรอพฤฒาวทยา (Gerontology) คอ การศกษาเกยวกบผสงอายซงนกวชาการทศกษาเกยวกบเรองผสงอาย พยายามหาความหมายของค าวา “ผสงอาย” (Elderly)ในแงมมทไมแตกตางกนมากนก เนองจากเปนการยากทจะก าหนดไดชดเจนวาบคคลใด เปนผทอยในวยชรา ค าวาผสงอายเปนค าท พลต ารวจตร หลวงอรรถสทธสนทร ไดบญญตและน ามาใชเปนครงแรกในการประชมแพทยอาวโสและผสงอายจากองคการตางๆ เมอ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2505 จนไดรบการยอมรบและใชกนอยางแพรหลายในปจจบน เนองจากเปนค าทไพเราะ ใหความรสกทดกวาค าวา “คนแก” หรอ “คนชรา” และมผใหความหมายของผสงอายไวอยางมากมาย เชน ส าหรบประเทศไทย ผสงอาย หมายถง ผทมอายตงแต 60 ป ขนไป โดยถอเกณฑมตทประชมสมชชาวาดวยผสงอายแหงโลก (World Assembly on Aging) วาอาย 60 ป ขนทงชายและหญง โดยนบอายตามปฏทน เปนมาตรฐานสากลในการเปนผสงอาย ส าหรบประเทศไทยกไดมการบญญตค าวา ผสงอายขนเปนครงแรกเมอวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2525 ในการประชมระหวางแพทยอาวโสและผสงอายจากวงการตางๆ และใชเปนเกณฑในการเกษยณอายส าหรบขาราชการดวย อภชย มงคล และคณะ. 2553: 5) นกวชาการบางทานเสนอวา ประเทศไทยควรจะเปลยนไปใชอาย 65ป เปนเกณฑก าหนดเพราะปจจบนนคนไทยอายยนมากขนกวาแตกอนโดยมอายคาดเฉลยประมาณ 72 ป และอกประการ คอ คนไทยทอายในชวง 60-64 ป นนสวนใหญยงมสขภาพด และอยางนอย 2 ใน 3 ของคนในกลมอายทยงเปนแรงงานทท าการผลตอย (ชนฤทย กาญจนะจตรา และคนอนๆ. 2550: 69) การแบงกลมผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ. ศ. 2546 แบงกลมผสงอายไทยออกเปน 3 กลม คอ

1. กลมผสงอายวยตน คอ ผทมอายตงแต 60-69 ป 2. กลมผสงอายวยกลาง คอ ผทมอายระหวาง 70-79 ป 3. กลมผสงอายวยปลาย คอ ผทมอาย 80 ปขนไป

จากความหมายของผสงอายทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา ผสงอาย หมายถง ผทมอาย 60 ปขนไป เปนวยทพนจากการท างาน มสภาพรางกายเปลยนแปลงไปสความเสอมทงดานรางกาย จตใจและสงคมในทางทเสอมลง มบทบาททางสงคม และกจกรรมในการประกอบอาชพลดลง (ชนฤทย กาญจนะจตรา และคนอนๆ. 2550: 89)

2) ความรเบองตนเกยวกบผสงอายและภาวะสงอายความสงอาย (Aging) หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงอยางตอเนองในระยะสดทายของชวงอายมนษย ดงนน ความสงอายหรอความชราภาพจงเกยวของกบความเสอมถอยทงทางรางกาย จตใจและพฤตกรรม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

8 ทเกดขนตามอาย วยสงอายเปนวยทบคคลตองเผชญกบวกฤตการณอยางมากมาย อนเรมมาตงแตวยผใหญตอนตน ซงโดยมากเปนไปในทางลบ ดงนน ความชราภาพจงเกยวของกบความเสอมถอยทงทางรางกายและจตใจ ความสามารถทางรางกายลดลง ความสามารถในการปรบตวกบสภาพแวดลอมตางๆ ลดลง โดยสามารถแบงได 2 ลกษณะดวยกน คอ

2.1) ความชราภาพแบบปฐมภม (Primary Aging) เปนความชราภาพทเกดขนกบทกคนตามธรรมชาต ไมสามารถหลกเลยงได กลาวคอเมออวยวะตางๆ เซลลตางๆ ในรางกายมนษยถกใชงานมานาน ยอมเกดความเสอมโทรม เสอมสภาพไปตามอายขยของการใชงาน ซงการเสอมโทรมของเซลลในรางกายน สงผลใหเหนเดนชดทละนอย เชน ผวหนงเรมเหยวยน สายตายาว พละก าลงเรมถดถอย เปนตน

2.2) ความชราภาพแบบทตยภม (Secondary Aging) เปนความชราภาพ ทมนษยสามารถหลกเลยงได ความชราภาพลกษณะน เกดจากการปลอยปละละเลยไมหวง ไมกงวล ไมรกษาสขภาพรางกาย การใชรางกายท างานหนกจนเกนก าลง การรบประทานอาหารมากเกนควร ดมสรา สบบหรพกผอนไมเพยงพอ ในบางกรณเกดจากโรคภยมาเบยดเบยน กอใหเกดความชราภาพแบบทตยภมได ความสงอายหรอความชราภาพจงเปนกระบวนการทสลบซบซอนและนาสนใจ มนษยทกคนตองประสบภาวะน ทกลาววาสลบซบซอนเนองจากกระบวนการของผสงอายมความเกยวของกบการเปลยนแปลงทางกายภาพ (Physiological) ทางอารมณ (Emotional) การเรยนร สตปญญา (Cognitive) เศรษฐกจ (Economic) และทางสวนตว (Interpersonal) ซงสงตางๆ เหลานมความแตกตางกนไปในแตละบคคล ดงค ากลาวทวา “ยงอายมากขนเทาไหร กจะยงแตกตางมากขนเทานน” (As we grow older, we become more unlike each other) ค ากลาวนเปนทยอมรบอยางมาก ดงนนกระบวนการเกยวกบความชราภาพ จงเปนประเดนทนาสนใจ เพราะความสงอายมผลกระทบอยางรวดเรวในสงคม

สรปไดวา ความรเบองตนเกยวกบผสงอายและภาวะสงอายเกยวของกบความชรา หรอผสงอายซงเปนกระบวนการเปลยนแปลงอยางตอเนองในวงจรชวตระยะสดทาย ทงทางดานรางกายจตใจพฤตกรรม ทกภาคสวนทเกยวของในสงคมจงควรมการประสานสมพนธและใหการดแลผสงอาย อยางตอเนอง เพราะมผลกระทบตอโครงสรางทางสงคมและมผลกระทบตอความมนคงของประเทศ ทกคนจงควรใหความสนใจกบการจดสวสดการส าหรบผสงอายในดานตางๆ เพอใหผสงอายมคณภาพชวตทดและไมเปนภาระตอสงคม

3) ธรรมชาตและการเปลยนแปลงของผสงอาย ลกษณะการเปลยนแปลงของผสงอาย มสาระส าคญทสรปได 3 ดาน คอ (วชรนทร เสมามอญ. 2556: 19-22)

3.1) การเปลยนแปลงทางดานรางกาย (Physiological Changes) การเปลยนแปลงทางรางกายของผสงอายทส าคญ คอ อวยวะและระบบการท างานตางๆ ของรางกายจะเปลยนแปลงไปสสภาพความเสอม เชน- ระบบตอมตางๆ ไดแก ตอมน าลายจะขบน าลายลดนอยลง ตอมไรทอเสอมจงเกดเปนโรคเบาหวานไดงาย ตอมผวหนงบางเหยวยน ไขมนใตผวหนง ลดนอยลง ผวหนงแหงการปรบตวของรางกายไมด

- ระบบการยอย มการยอยอาหารผดปกตเนองจากฟนหก เคยวอาหาร ไมละเอยดน ายอยในกระเพาะอาหารลดนอยลง ท าใหยอยอาหารประเภทเนอสตวไมดเกดทองอด

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

9 ระบบประสาท มการเปลยนแปลงของสมอง สมองเสอม ความรสกความวองไวตอการรบรนอยลงความสมพนธระหวางสมองและกลามเนอจะเสยไป การทรงตวไมด มอาการสนตามรางกาย

- ระบบทางเดนหายใจ โดยปอดเสอมลง ความยดหยนของปอดนอยลง ท าใหหายใจเรว เหนอยงาย และรบออกซเจนไดนอยลง

- ระบบหลอดเลอด โดยหลอดเลอดแขง ความดนโลหตจะสงขน ออกซเจนไปสสมองนอย เสนเลอดไปเลยงหวใจเสอม ลนหวใจแขง เกดโรคหวใจไดงาย

- ระบบทางเดนปสสาวะ ไตเสอมสมรรถภาพขบของเสยออกจากรางกายไดนอยแตขบน าออกมามาก จงถายปสสาวะบอย กลามเนอหรดกระเพาะปสสาวะไมด กลามเนอกระเพาะปสสาวะยดหยอน ท าใหถายปสสาวะไมหมดและตกคาง ท าใหปสสาวะไหลงาย ในชายตอม ลกหมากจะโตทางดานระดบสตปญญา พบวา ความจ าเสอม โดยเฉพาะความจ าในเหตการณปจจบน (Recent Memory) แตความจ าในอดตไมเสย (Remote Memory) ระบบประสานงานระหวางประสาทสมผสกบความคดอานจะเชองชา เปนผลใหดเหมอนวาผสงอายมสตปญญาเสอมถอยจาก การเปลยนแปลงดานรางกายดงกลาว กอใหเกดปญหาในผสงอาย คอ เกดการเจบปวยเรอรง ซงพบวา 4 ใน 5 คนของผสงอาย มโรคเรอรงอยางนอยหนงโรค มโรคประจ าตวมปญหาสขภาพ สขภาพออนแอ มปญหาเกยวกบฟนและตา และสวนใหญมปญหาเกยวกบระบบประสาท หลงลมงาย

3.2) การเปลยนแปลงดานจตใจ ในวยนมการเปลยนแปลง ซงเปนไปใน ดานลบ ไดแก

- การสญเสยบคคลอนเปนทรก ทงนเพราะมเพอนฝง บคคลทเปนญาตสนทหรอคชวตตายจากท าใหเกดความรสกถกพรากจากบคคลอนเปนทรกกอใหเกดความเหงา

- การสญเสยสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจ เนองจากวยอนควรทจะตองออกจากการท างาน คอ ปลดเกษยณ ขณะเดยวกนความสมพนธทางสงคมกลดนอยลงเนองจากหมด ภาระตดตอดานธรกจการงาน หรอหมดภาระหนาทรบผดชอบ ท าใหผสงอายเกดความรสกสญเสยต าแหนงหนาทไรคณคาไมมความหมายในชวต นอกจากนยงมผลใหผสงอายขาดเพอนขาดความผกพนทเคยมตอสงคม และขณะเดยวกนกท าใหขาดรายได หรอรายไดลดนอยลงผลจากสงเหลาน ท าใหผสงอายตองพยายามปรบตวตอการเปลยนแปลงทเกดขน

- การสญเสยสมพนธภาพภายในครอบครว เนองจากในวยนบตรมกจะมครอบครวและโดยเฉพาะลกษณะของสงคมในปจจบน ทมลกษณะเปนครอบครวเดยวมากกวาครอบครวขยายท าใหความสมพนธระหวางพอแม ซงเปนผสงอายกบบตรหลานของตนลดลง บทบาททางดานการใหค าปรกษา ดแลและสงสอนลกหลานจงนอยลง ท าใหผสงอายตองอยอยางโดดเดยว เกดความวาเหว และรสกวาตนเองมคณคานอยลง

- การสญเสยสมรรถภาพทางเพศ ซงเปนการสญเสยทางจตใจทส าคญอนเกดจากการเปลยนแปลงทางสรระเคมของรางกาย ท าใหเกดการเสอมสมรรถภาพทางเพศไมสามารถตอบสนองความตองการทางเพศในวยสงอายได แตเคยมผศกษา พบวาชายสงอายทสขภาพสมบรณ แขงแรง ยงมความตองการทางเพศแมจะมวยถง 90 ป การไมสนองความตองการทางเพศในวยสงอาย นอกจากจะมสาเหตจากการเสอมสมรรถภาพทางเพศแลวเหตผลทางวฒนธรรม โดยเฉพาะเจตคตทาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

10 สงคมทมตอเพศสมพนธในวยผสงอายวา เปนเรองทไมเหมาะสม นบเปนสงทขดขวางความตองการทางเพศ และมผลกระทบตอจตใจของผสงอาย

3.3) การเปลยนแปลงทางดานสงคม ปจจยทางสงคมและวฒนธรรมมสวนเกยวของกบสาเหตของปญหาทางกายภาพและทางจตของผสงอาย การเปลยนแปลงทางสงคมไทย ทออกไปทางตะวนตกมากขน ยอมเกดผลกระทบตอผสงอาย ไดแก

- การเปลยนแปลงทางสถานภาพสงคมปจจบนไดกดกนผสงอายในดานตาง ๆ เชนดานเศรษฐกจ บทบาททเกยวของกบการงาน ตลอดจนบทบาทในครอบครว ผสงอายทเคยเปน ผหาเลยงครอบครวเปนหวหนาครอบครว กลบกลายเปนผพงพาอาศยเปนผรบมากกวาผให ท าใหผสงอายสญเสยอ านาจและบทบาททางสงคมทเคยม ความรสกวาตนเองหมดความส าคญ

- การถกทอดทง ผลของการเปลยนแปลงสงคมจากสงคมแบบดงเดมไปสสงคมสมยใหม ท าใหเกดการขยายตวหรอการเตบโตของชมชนเมอง การด าเนนชวตเปลยนไปผสงอายทเปนภาระไมสามารถประกอบอาชพอนใดหรอไมมคณคาทางเศรษฐกจมกจะถกทง

- การเสอมความเคารพ ในสมยกอนผสงอายไดรบการเคารพนบถอจากผออน อาวโสในฐานะทเปนผมประสบการณ ผแนะน าสงสอน แตในปจจบนคานยมเหลานก าลงเปลยนไปตามตวอยางสงคมอเมรกาหรอยโรป ทยดถออสรภาพสวนบคคลและคดวาผสงอายเปนคนทไมทน ตอเหตการณ ผสงอายควรอยสวนผสงอาย สวนคนหนมสาวกอยตามทางของหนมสาวซงความคดเชนนกอใหเกดชองวางระหวางวยขน

สรปความเปลยนแปลงในผสงอายไมวาจะเปนดานรางกาย จตใจ และสงคม จะเปนการ เปลยนแปลงในทางเสอมขนทกๆ ดาน ดงนนจ าเปนตองเตรยมสภาพเพอใหผสงอายเปนทรพยากร ทมคา เปนขมก าลงสตปญญาของประเทศชาตตอไป เนองจากจ านวนผสงอายของประเทศไทย ป พ.ศ. 2546 มมากถง 6.2 ลานคน หรอ 10% ของประชากรทงหมด และอก 10 ปขางหนาจะเพม จ านวนเปน 10 ลานคน หรอ 15% ของจ านวนประชากร (ศกดภทร เฉลมพฒพงษ. 2556: 8)

1.4 ทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย จากการศกษาเกยวกบภาวะผสงอายไดมทฤษฎตางๆทเกยวของกบผสงอายในลกษณะ

ของเนอหาสาระทแตกตางกนไปทฤษฎตางๆ ทกลาวถงตอไปนเกดจากความสนใจในการศกษาเรองผสงอาย และภาวะสงอาย ในปจจบนเรองราวทเกยวกบผสงอายเปนทสนใจกนอยางกวางขวางตามจ านวนประชากรผสงอายทเพมมากขนจงมการศกษาเกยวกบผสงอายในดานตางๆ จนเกดเปนศาสตร ใหมขนคอ “พฤฒาวทยา” หรอ “วทยาการผสงอาย” (Gerontology) ซงแบงการศกษาเปนหลายสาขา เชนชววทยาสงคมวทยาแพทยพยาบาลและสาขาการศกษา เปนตน (ธาดา วมลวตรเวท. 2542 : 16-26)

1.4.1 ทฤษฎทางดานชววทยา (Biological Theory) 1) ทฤษฎยน (Gene Theory) คอ ชนสวนบนสายพนธกรรม ด เอน เอ

(D N A) ท าหนาทควบคมการสรางโปรตนในเซลลของสงมชวต มยนทเกยวของกบความชราภาพ (Aging) และควบคมอายขย (Life span) ยนเหลานถกก าหนดไวในสายพนธกรรม ด เอน เอ ตงแตระยะการแบงเซลลของตวออน (Embryo) แตยนเหลานถกกดทบไวไมใหท างาน จะเรมปฏบตงาน เมอพนระยะวยเจรญพนธแลว เมอยนเหลานท างานจะสงผลใหประสทธภาพการท างานของเซลล

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

11 ตางๆ ในรางกายลดลง และโครงสรางของเซลลเรมเปลยนรปรางไป เชน หญงทใกลหมดประจ าเดอน ยนทควบคมการสรางฮอรโมนเอสโตรเจน (Estrogen) ลดลง ท าใหรางกายเสอมลง เสยงตอการเกดโรคปวดตามขอ โรคความดน และโรคหวใจ เปนตน

2) ทฤษฎการก าหนด (The Programmed Theory) ทฤษฎนเชอวาเซลลแตละเซลลจะมหนาทเฉพาะของตนเองตลอดไปจนกวาจะหมดอายขย ยนเปนตวก าหนดการเปลยนแปลงตลอดชวงอายของคน

3) ทฤษฎวาดวยการยดเหนยว (Cross-linking Theory) ทฤษฏนเชอวาปฏกรยาเคมทเกดขนภายในเซลลสามารถยดเหนยวน าใหเกดการยดเหนยวระหวางโมเลกลขนาดใหญได ท าใหขนาดรปรางของโมเลกลตางๆ เปลยนไป เปนสาเหตใหประสทธภาพการท างานของเซลลเปลยนไปหรอเสอมลง อวยวะตางๆ จงเสอมโทรม

4) ทฤษฎวาดวยอนมลอสระ (Free Radical Theory) ทฤษฎนเชอวาปฏกรยาเคมของสารอนมลอสระทเกดขนในรางกาย เปนสาเหตส าคญทท าใหเกดการเสอมของเซลลในรางกายอวยวะตางๆ ทวรางกายจงเสอมโทรม

5) ทฤษฎวาดวยความผดพลาด (Error Theory) ทฤษฎนเชอวาเมอคนมอายมากขนยนจะคอยๆ เกดความผดพลาด และถาความผดพลาดนนเพมมากขนเรอยๆ จะท าใหเซลลของรางกายเสอมหนาท หมดอายขยลงได

6) ทฤษฏวาดวยประสทธภาพการซอมแซมด เอน เอ ทฤษฎนเชอวาโดยธรรมชาตภายในเซลลมการสะสมผดปกต และมระบบซอมแซมความผดปกต แตระบบซอมแซมนไมสามารถท างานอยางสมบรณไปตลอดชวต มกจะเสอมเมออายมากขน ซงอาจเกดจากความผดปกตของเอนไซมทเกยวของกบการท างานของระบบซอมแซมด เอน เอ มความผดปกตจนท าใหเกดความลมเหลวในการท างาน ท าใหเกดความแกชราภาพและตายในทสด

7) ทฤษฎวาดวยการเสอมและถดถอย (Wear and Tear Theory) ทฤษฏนไดเปรยบเทยบสงมชวตเหมอนเครองจกรทใชงานมานานแลวยอมมความสกหรอ รางกายของผสงอายกเชนเดยวกน เซลลทกเซลลท างานมากเปนเวลานาน หรอไดรบความเครยดมาก ยอมเกดการสกหรอ เชนกน ประสทธภาพในการสรางและซอมเสรมดอยลง ท าใหเกดความเสอมและถดถอยของรางกายไดมาก

8) ทฤษฎวาดวยการสะสมของเสย (Waste Product) ทฤษฎนเชอวาเมอเซลลมอายมากขน ประสทธภาพในการก าจดของเสยจะลดลง ท าใหมการสะสมของเสยไวในเซลลมากขนของเสยทสะสมในเซลลจะเพมขนาดใหญขนเมอเซลลมอายมากขน และเซลลจะถกท าลายไปอยางชาๆ ท าใหรางกายเสอมโทรม

9) ทฤษฎวาดวยการเปลยนแปลงของรางกาย (Somatic Mutation) ทฤษฎนอธบายไดวา เมอมอายมากขนจะมสารบางชนดเพมขน และเอนไซมบางชนด มสารบางชนดลดลง ท าใหเกดความเสอมโทรมของเซลลอวยวะตางๆ จงเสอมโทรม

1.4.2 ทฤษฎทางดานจตวทยาสงคม (Psycho-social Theories of Aging) ทฤษฎทางดานจตวทยาสงคม ประกอบดวยทฤษฎตางๆ ทอธบายถงพฤตกรรมการด าเนนชวตของ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

12 ผสงอายอยางมหลกเกณฑทเชอถอไดเกยวกบการด าเนนชวตเพอใหมความสขในบนปลายของชวต ซงมมากมายหลายดงน (ธาดา วมลวตรเวท. 2542: 24-26)

1) ทฤษฎบทบาท (Role Theory) ทฤษฎนเชอวาบคคลจะอยในสงคมไดอยางมความสขขนอยกบการปฏบตตนตอบทบาททก าลงปฏบตอยอยางเหมาะสม อายจะเปนองคประกอบทส าคญอยางหนงในการก าหนดบทบาทของแตละบคคลบคคลจะปรบตวตอความเปนผสงอายไดเพยงใด ขนอยกบการยอมรบบทบาทของตนเองในแตละชวงอายทผานมา ซงจะสงผลไป ถงการยอมรบบทบาททางสงคมทจะเปลยนแปลงในอนาคต เชน อายครบ 60 ป จะสญเสยบทบาทการท างานตามวาระเกษยณอาย หรอสญเสยบทบาทของการมชวตค เมอมการถงแกกรรมของคสมรส เปนตน บคคลดงกลาวจะตองสรางบทบาททางสงคมขนมาใหมทดแทน ซงจะดเพยงใดขนอยกบบคคลนนๆ เหนคณคาของตนเองเปนส าคญดวยการศกษาทฤษฎบทบาท จะสามารถท าใหเขาใจเหตผลทผสงอายบางคนมปญหาในการปรบตวเมอเขาสวยสงอาย จะชวยใหบคคลไดเรยนรเตรยมตวถงบทบาทของตนเองทมการเปลยนแปลงไปตามกระบวนการทางอาย สถาบนครอบครวเปนสถาบน ทส าคญมากทจะตองเขาใจบทบาทของผสงอายทเปลยนแปลงจากการสญเสย จากการเคยเปนหวหนาครอบครว เปนผหารายไดเลยงครอบครว กลบมามรายไดลดลง เพราะเกษยณอาย สถาบนครอบครวควรสงเสรมผสงอายในบทบาทอนๆ เชน บทบาทการเปนบดา มารดา ป ยา ตา ยาย เปนรมโพธรมไทรของลกหลาน ลกหลานควรเหนความส าคญใหความเคารพรก นอกจากนสงคมยงสามารถมสวนชวยเหลอผสงอายใหมโอกาสไดรบบทบาททางสงคมดวย เชน จดตงชมรมผสงอาย หรอใหผสงอายไดท างานอาสาสมครตามความสนใจของแตละคน ซงจะท าใหบทบาททางสงคม ของผสงอายมตอเนอง และสามารถท าใหผสงอายมความสขในบนปลายของชวตได

2) ทฤษฎกจกรรม (Activity Theory) ทฤษฎนเชอวาผสงอายทมบคลกภาพกระฉบกระเฉงมกจกรรมปฏบตอยเปนประจ า หรอมภารกจอยางสม าเสมอ จะท าใหมความพงพอใจในชวต และมการปรบตวไดดกวาผสงอายทไมมกจกรรมหรอบทบาทหนาทภารกจใดๆ ผสงอายควรมกจกรรมตอเนองจากวยทผานมา ควรสนใจรวมเปนสมาชกของกจกรรมตางๆ เพราะการมสวนรวมกจกรรมเปนสงทชดเชยความสญเสยตางๆ ทเกดขนเนองจากกระบวนการความชรา

3) ทฤษฎการแยกตนเอง (Disengagement Theory) ทฤษฎนมความเชอวาการแยกตนเองจากสงคมเปนเรองปกต และเปนความพงพอใจในชวตของผสงอายในแตละบคคลทจะแสวงหาบทบาทของความสงบเงยบ ลดกจกรรมและบทบาททางสงคมของตนเอง ลดการเกยวของ กบผอน มเวลาวางส าหรบตนเองมากขน เพอปรบตนเองใหเขากบการเปลยนแปลงตามปกตของกระบวนการทเปนผสงอาย นอกจากนนกทฤษฎการแยกตนเองยงชใหเหนวาผสงอายทแยกตวออกจากการมสวนรวมกจกรรมตางๆ ในสงคม อาจท าใหมเวลาในการสรางสมพนธภาพทดกบบคคลในครอบครวไดมากกวา ผสงอายทใชเวลาวางสวนใหญในการท างาน หรอท ากจกรรมนอกบาน ดงนนทฤษฎการแยกตนเองจงเชอวา การแยกตวเองออกจากสงคมพบวามความแตกตางระหวางบคคลเปน พนฐาน ดงนนกระบวนการภายในตวบคคลทไมเทากนเปนเหตใหพฤตกรรมถอยออกจากสงคม ไมเทากน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

13

4) ทฤษฎบคลกภาพทางสงคม (Personality Theory) ทฤษฎนมความเชอตรงกบทฤษฎการแยกตนเอง โดยมความเชอวาการทผสงอายรวมกจกรรมทางสงคมตอเนองนนขนอยกบตวแปรทางดานความพงพอใจในชวตทสงผลใหผสงอายมความสขในชวตเปนส าคญ

5) ทฤษฎตอเนอง (Continuity Theory) ทฤษฎนมแนวคดวา บคคลตางมบคลกภาพ มรปแบบความพงพอใจในการด าเนนชวตแตกตางกนไป โดยทบคลกภาพและแบบของการด าเนนชวตของแตละบคคลนน จะบอกใหทราบถงการปรบตว เพอใหเกดความพงพอใจในชวต บนปลาย เชน บคคลใดคนเคยกบการอยรวมกนกบคนหมมาก เมอเกษยณอายท างานแลวกจะชอบพบปะสงสรรครวมกจกรรมกบผอนเสมอๆ แตบคคลใดพอใจชวตทอยอยางสงบ สนโดษ กอาจแยกตนเองออกมาอยตามล าพง เมอเขาสวยสงอาย นนคอผสงอายจะประสบความสข ความส าเรจในการด าเนนชวตของตนเพยงใดขนอยกบบคคลนนยงจะคงไวซงบคลกภาพ และความพงพอใจในชวตของตนเองทมมาแตหนหลงไดดเพยงใด

1.5 การเปลยนแปลงในวยสงอาย จากทฤษฎการสงอายทกลาวขางตน ไดอธบายถงสาเหตททาใหผสงอายมการเปลยนแปลง

ดงตอไปน 1.5.1 การเปลยนแปลงทางรางกาย เปนการเปลยนแปลงในโครงสรางและหนาทของ

ทกระบบในรางกายตามธรรมชาต จากวยมใชจากการเปนโรค การเปลยนแปลงทางรางกายของผสงอายนนขนอยกบอทธพลทางดานพนธกรรม โภชนาการ การพกผอน การออกกาลงกาย และสงแวดลอมเปนการการเปลยนแปลงในชวงสดทายของชวตทมลกษณะการพฒนาการไปในทางตรงกนขามกบวยเดก ผสงอายจะมการเปลยนแปลงทางรางกายไปในทางเสอมมากกวาในดานการเสรมสราง การเปลยนแปลงเหลานนไดแก การเปลยนแปลงระบบผวหนง ระบบประสาท ระบบกระดกและกลามเนอ ระบบการไหลเวยนของโลหต ระบบการหายใจและระบบทางเดนอาหาร

1.5.2 การเปลยนแปลงทางจตใจ มกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางรางกายและสงคมดวย เพราะการเปลยนแปลงดงกลาวจะกอใหเกดปญหาสขภาพ ปญหาการออกจากงาน ตองสญเสยอ านาจ บทบาทหนาท ซงอาจจะกอใหเกดความเครยด ถาไมสามารถปรบตวใหอยในสงคมได เมอมวยสงขน พฤตกรรมของผสงอายจะเปลยนแปลงไป เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของระบบประสาทสวนกลาง ท าใหหลงลม สบสนไดงาย ในวยนจะตองพบกบการสญเสยทยงใหญในชวงชวต คอ การขาดคชวต ซงเปนผลท าใหภาวะจตใจของผสงอายไดรบการกระทบกระเทอน การอยโดยขาดคคดจะท าใหจตใจหดห และเพอนฝงวยเดยวกนกมกจะลมหายตายจากไป ทเหลอกขาดการตดตอ เนองจากสขภาพไมอ านวย จงตองอยแบบเหงา ๆ ซงภาระแบบนผสงอายจะทอแท มกมอารมณฉนเฉยว โกรธงาย สนหวง และอาจะเปนเหตใหการทางานของระบบตาง ๆ ออนลาลงอกได

1.3 การเปลยนแปลงทางสงคม จากการเปลยนแปลงทงหลายทเกดขนน ท าใหผสงอายมการเปลยนแปลงอปนสยและ อารมณออกมาคลายคลงกน ไดแก

1) สนใจตนเองมากเปนพเศษ 2) แสนงอน ใจนอย ทฐ มความรสกไวตอค าพด และเหตการณตาง ๆ

แตแสดงออกโดยการไมพด เงยบเฉย 3) สนใจกบบคคลในทางทจะตองเอาใจตน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

14

4) ราลกถงเหตการณในอดตและชอบเปรยบเทยบเสมอ 5) มความวตกกงวล ทกขรอน หวงใยบตรหลานและครอบครวมาก 6) กลวถกทอดทง วาเหว

จากทฤษฎผสงอายขางตน ทงทฤษฎทางชววทยา จตวทยา และสงคมวทยาไดอธบายถงสาเหตททาใหเปนผสงอาย ซงสามารถสรปไดวา ผสงอายจะมการเปลยนแปลง 3 ดานดวยกนคอ การเปลยนแปลงทางดานรางกาย การเปลยนแปลงทางจตใจ และการเปลยนแปลงทางสงคม โดยการเปลยนแปลงทางดานรางกายจะมลกษณะไปในทางเสอมมากกวาการเสรมสราง ในขณะท การเปลยนแปลงทางดานจตใจจะเกยวของกบอารมณและการปรบตว และมกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางดานรางกายและสงคมดวย สวนการเปลยนแปลงทางดานสงคมจะเปนลกษณะทผสงอายไมสามารถแสดงบทบาทตาง ๆ ได มผลท าใหรสกขาดคณคา ขาดความภาคภมใจในตวเอง

2. ความตองการและการตอบสนองความตองการของผสงอาย

2.1 ความตองการของผสงอาย ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมไทย ก าหนดใหลกหลานมความเชอฟง และ

เคารพผใหญ ผสงอายเคยมบทบาทในการถายทอดคณธรรมและวฒนธรรมใหแกลกหลาน แตปจจบนความกาวหนาของวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงผลกระทบตอรปแบบของครอบครวไทยผสงอาย กเชนกน จากความเปลยนแปลงทงทางกายภาพ สงคมและจตใจ มผลตอวถชวตของผสงอาย ท าใหผสงอายมความตองการทมลกษณะทงทเหมอนบคคลในวยอนและแตกตางจากวยอนๆ ดงน

2.1.1 ความตองการทางดานรางกาย ผสงอายมความตองการเหมอนคนในวยอน คอ มความตองการพนฐานปจจย 4 อยาง ไดแก อาหารทเหมาะสมกบวย มทอยอาศยทเหมาะสม มเครองนงหมบางตามสมควร ไดรบการรกษาพยาบาลตามสภาพรางกายเมอยามเจบปวย ตองการ คนดแลอยางใกลชด ตองการมสขภาพรางกายทสมบรณแขงแรง ตองการท านบ ารงรกษารางกาย และออกก าลงกายสม าเสมอ

2.1.2 ความตองการทางดานจตใจ ผสงอายตองการอยกบบตรหลานดวยความรมเยนเปนสขแบบครอบครวไทย ทตองการความรกและความเอาใจใส การเคารพยกยอง ยอมรบ เปนสมาชกของครอบครว ของกลม ตองการมเพอน ตองการการแสดงออกถงความมคณคา

2.1.3 ความตองการทางดานสงคม ไดแก ตองการไดรบความสนใจ ตองการมสวนรวมในสงคม ตองการชวยเหลอและมบทบาทในสงคม ทงนเพราะผสงอายแมจะมความบกพรองทางดานรางกายแตยงคงมสมรรถภาพทางสตปญญา ซงเชอกนวาผสงอายเปนผทมประสบการณชวตมาก จงมองเหนปญหาไดด ดงนนครอบครว และสงคมภายนอกจงควรเปดโอกาสใหผสงอายมบทบาท มสวนรวมในการปรบปรงคณภาพชวตของครอบครวและชมชน

2.1.4 ความตองการทางดานเศรษฐกจ ไดแก ตองการความมนคงทางการเงนมงานท ามรายได เพอลดภาระใหแกครอบครว และสงคม

2.1.5 ตองการทจะลดการพงพาอาศยผอน กลาวคอ ผสงอายตองการด าเนนชวตอยางปกตเหมอนผอน สามารถคดและท าอะไรไดอยางอสระ และตองการรกษาความอสระในชวตของตน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

15 โดยไมตองพงพาผอนใหนานทสดเทาทจะท าได แตถายงตองการความชวยเหลอ มกจะมงขอรบความชวยเหลอจากบตรหลานของตนเปนอนดบแรก

2.1.6 ตองการความรและประสบการณใหมๆ ในสงคม เพอปรบตนเองใหเหมาะสมกบความเปลยนแปลงของวย สงแวดลอมทเปนอย

ศกดภทร เฉลมพฒพงษ (2556: 55-58) ความตองการของผสงอายแตละคนอาจแตกตางกนไปบาง ดงนนควรทจะท าความเขาใจพนฐานชวตของผสงอายทอยในความดแล ซงครอบครว จะ มบทบาทส าคญยงในเรองดงกลาวน โดยทวไปความตองการของผสงอาย พอสรปไดดงน

1) ความตองการทางดานรางกาย เปนความตองการขนพนฐาน ไดแก ความตองการอาหาร การขบถาย การพกผอนนอนหลบ การมทอยอาศยทปลอดภย การมเสอผาเครองนงหมทเหมาะสมตามฤดกาล และตองการการรกษาพยาบาลเมอเจบปวย

2) ความตองการทางดานจตใจ ผสงอายตองการความรก การดแลเอาใจใส การยอมรบนบถอ การเขาใจ การเหนอกเหนใจและการใหอภย

3) ความตองการทางดานสงคม ผสงอายยงตองการมกจกรรมทางสงคม เชน การพบปะเพอน การรวมกจกรรมทางศาสนา

4) ความตองการทางดานเศรษฐกจ ผสงอายจ าเปนตองใชเงนเพอเปนคาใชจายส าหรบตนเอง ชวยเหลอกจกรรมทางสงคมและท าบญ รวมทงเปนคารกษาพยาบาลเมอยามเจบปวย

2.2 การตอบสนองความตองการของผสงอายครอบครวควรใหการตอบสนองความตองการของผสงอาย ดงน

2.2.1 ตอบสนองความตองการทางดานรางกาย โดยดแลเอาใจใสเรองการรบประทานอาหาร การพกผอนนอนหลบ จดทอยอาศยใหเหมาะสมปลอดภย จดหาเสอผาเครองนงหมใหเหมาะสมตามฤดกาล แบงเบาภาระเรองงานในบาน พาผสงอายไปรบการตรวจสขภาพอยางสม าเสมอ จดหาอปกรณและสงอานวยความสะดวกใหผสงอาย เชน แวนตา ไมเทา เครองชวยฟง เปนตน

2.2.2 ตอบสนองความตองการทางดานจตใจ โดยเอาใจใสพดคยอยางสม าเสมอ ใหความรก ความเคารพ ยกยอง ยอมรบนบถอ ฟงผสงอายเลาประสบการณชวต ใหความส าคญกบผสงอาย เชน การจดงานวนเกด การพาผสงอายไปทองเทยวตามโอกาสและสถานททเหมาะสม การแสดงใหเหนความส าคญของวนสงกรานต ซงเปนวนผสงอายแหงชาต

2.2.3 ตอบสนองความตองการทางดานสงคม โดยแสดงความยนดทจะพาผสงอายไปรวมกจกรรมทางสงคมทเหมาะสมตามทผสงอายตองการและพยายามสนบสนนสงเสรมใหผสงอาย มสวนรวมในกจกรรมของครอบครวและสงคมทเหมาะสมตามกาลงความสามารถทจะทาได เชน เปนสมาชกชมรมผสงอาย

2.2.4 ตอบสนองความตองการทางดานเศรษฐกจ โดยรบภาระคาใชจาย การดแล เอาใจใสชวยเหลอในดานการเงนอยางเพยงพอและสม าเสมอ ไมควรใหผสงอายประสบปญหาในการหาเงนเพอเลยงชพตนเอง รวมทงบตรหลานหรอครอบครวไมควรเบยดเบยนดานการเงนกบผสงอาย เมอผสงอายมความจากดดานการเงน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

16 3. ความหมายของกฬาภมปญญาไทย

ในทามกลางสถานการณ “วกฤตอตลกษณ” ของคนไทยในระยะเวลา กวา 10 ปทผานมา กอใหเกดปรากฏการณทเรยกวาโหยหาอดตเกดขนมาอยางมากมายในสงคมไทย และก าลงเตบโต ในภาคธรกจ ตลอดจนภาคการศกษา มาอยางตอเนองทงนเพอทจะอนรกษ สบทอด สรางสรรคความเปนไทย รวมถงสรางภาพลกษณความเปนไทยเพอประโยชนในมตตางๆ ประเดนปรากฏการณทางวฒนธรรมเหลานเปนประเดนส าคญทไดรบความสนใจ หากแตอาจจะยงมไดรบการพจารณาหรอการท าความเขาใจอยางจรงจง ดวยเหตนในเบองตนจงจะไดใหความหมายและท าความเขาใจในเบองตนเกยวกบค า “ภมปญญา” ทจะใชในบทความน ภมปญญาคออะไร ค าวา “ภมปญญา” เปนค าทใชกนกนอยางกวางขวางในปจจบน ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ใหความหมายของภมปญญาไววา “ภมปญญา คอ พนความรความสามารถ.”2 อยางไรกตามความหมายดงกลาวอาจยงไมครอบคลมกบความหมายทกลาวถงและใชกนอยางกวางขวางในปจจบน ทงการใชประชาสมพนธ หรอยกยองตางๆ อาท “ครภมปญญา” “ภมปญญาไทยสสากล” “มรดกภมปญญา” อยางไรกตาม ในบทความนจะไดใชค าวา “ภมปญญา” ในความหมายหมายเดยวกบ “มรดกภมปญญาทางวฒนธรรม”ซงเปนนยามทกรมสงเสรมวฒนธรรมกระทรวงวฒนธรรม เปนผรวบรวมจากผทรงคณวฒตางๆ แลวนยามไวอยางครอบคลมและชดเจน เพอเปนแนวทางของคณะท างานในการขนทะเบยนมรดกภมปญญาทางวฒนธรรมของชาตตอไป

กรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรมไดนยาม “มรดกภมปญญาทางวฒนธรรม” วาหมายถง การปฏบต การแสดงออก ความร ทกษะ ตลอดจนเครองมอ วตถ สงประดษฐ และพนททางวฒนธรรมทเกยวเนองกบสงเหลานน ซงชมชน กลมชน หรอในบางกรณปจเจกบคคลยอมรบวา เปนสวนหนงของมรดกทางวฒนธรรมของตน มรดกภมปญญา ทางวฒนธรรมซงถายทอดจากคนรนหนงไปยงคนอกรนหนงน เปนสงซงชมชนและกลมชนสรางขนมาอยางสม าเสมอ เพอตอบสนองตอสภาพแวดลอมของตน เปนปฏสมพนธของพวกเขาทมตอธรรมชาตและประวตศาสตรของตน และ ท าใหคนเหลานนเกดความภมใจในตวตนและความรสกสบเนองกอใหเกดความเคารพตอความหลากหลายทางวฒนธรรม และการคดสรางสรรคของมนษย3โดยจ าแนกออกเปน 7 สาขา ดงน (คมอกฬาภมปญญาไทย : More than Sport. 2553: 10-13)

3.1 สาขาศลปะการแสดง การแสดงออกซงอารมณ ความรสก และเรองราวตาง ๆ โดยมผแสดงเปนสอ

ผานทางเสยง ไดแก การขบรอง หรอการเลนดนตร และทางรางกาย เชน การรายร า การเชด การเตน การแสดงทาทาง ฯลฯ

3.2 สาขางานชางฝมอดงเดม ภมปญญา ทกษะฝมอชาง การเลอกใชวสด และกลวธการสรางสรรคทแสดงถง

อตลกษณ สะทอนพฒนาการทางสงคม และวฒนธรรมของกลมชน 3.3 วรรณกรรมพนบาน วรรณกรรมทถายทอดอยในวถชวตชาวบาน โดยครอบคลมวรรณกรรมทถายทอด

โดยวธการบอกเลา และทเขยนเปนลายลกษณอกษร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

17

3.4 แนวปฏบตทางสงคม พธกรรมและงานเทศกาล การประพฤตปฏบตในแนวทางเดยวกนของคนในชมชนทสบทอดตอกนมาบนหนทาง

ของมงคลวธ น าไปสสงคมแหงสนตสขแสดงใหเหนอตลกษณของชมชนและชาตพนธนนๆ 3.5 ความรและแนวปฏบตเกยวกบธรรมชาตและจกรวาล องคความร วธการ ทกษะ ความเชอ แนวปฏบตและการแสดงออกทพฒนาขนจาก

การมปฏสมพนธระหวางคนกบสภาพแวดลอมตามธรรมชาตและเหนอธรรมชาต 3.6 ภาษา เครองมอทใชสอสารในวถการด ารงชวตของชนกลมตาง ๆ ซงสะทอนโลกทศน

ภมปญญา และวฒนธรรมของแตละกลมชน ทงในแงวจนภาษา (ภาษาทใชถอยค า) และอวจนภาษา (ภาษาทไมใชถอยค า)

3.7 กฬาภมปญญาไทย หมายถง การเลน กฬาและศลปะการตอสปองกนตว ทมการปฏบตกนอยในประเทศ

ไทยและมเอกลกษณสะทอนวถไทย แบงออกเปน๓ ประเภท คอการเลนพนบาน กฬาพนบาน และศลปะการตอสปองกนตว

- การเลนพนบาน หมายถง กจกรรมทท าดวยความสมครใจ ตามลกษณะเฉพาะของทองถน เพอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน เกดความรกและความสามคคในหมคณะ

- กฬาพนบาน หมายถง การเลนทมลกษณะแขงขนมผลแพชนะ โดยมกฎกตกา ทเปนลกษณะเฉพาะถน

- ศลปะการตอสปองกนตว หมายถง วธการหรอรปแบบการตอสทใชรางกาย หรออปกรณ โดยไดรบการฝกฝนตามวฒนธรรมทไดรบการถายทอดกนมา 4. ความรทวไปเกยวกบกจกรรมนนทนาการ

นนทนาการมาจากค าในภาษาองกฤษวา Recreation แปลวา การท าใหสนกสนานราเรงหมายถง การจดกจกรรมเพอใหบคคลเขารวมในเวลาวางดวยความสมครใจ และไดรบความพงพอใจ ความสนกสนานอนจะเปนแรงจงใจใหบคคลเขารวมในกจกรรมนน ค าวา “นนทนาการ” ไดมผใหความหมายไวหลายทาน ดงน (สมบต กาญจนกจ. 2547: 16-18) ไดสรปความหมายของกจกรรมนนทนาการไว คอ

1. นนทนาการ หมายถง การท าใหรางกายสดชน หรอการท าใหรางกายไดสรางพลงขนมาใหม (Re-fresh or Re-creation) อนเปนความหมายดงเดม

2. นนทนาการ หมายถง กจกรรม (Activities) ซงมชนด ประเภท และรปแบบกจกรรมทหลากหลาย การทบคคลหรอชมชนไดมสวนรวมในกจกรรมตามความสนใจของตนแลวกอใหเกดผลการพฒนาอารมณสขสนกสนานและสขสงบ

3. นนทนาการ หมายถง กระบวนการ (Process) กลาวคอนนทนาการเปนกระบวนการในการพฒนาประสบการณหรอพฒนาคณภาพชวตของบคคลหรอของสงคม ผลจาก การเขารวมในกระบวนการ เรยกวา ประสบการณโดยอาศยกจกรรมนนทนาการตางๆ เปนสอ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

18 ในชวงเวลาวางเวลาอสระ โดยทบคคลเขารวมโดยความสมครใจหรอมแรงจงใจแลวสงผลใหเกดการพฒนาอารมณสข สนกสนานและสงบสข

4. ความหมายของกจกรรมนนทนาการนนทนาการ หมายถง สวสดการสงคม (Social Welfare) และสถาบนทางสงคม (Social Institute) ซงรฐบาลและผบรหารทองถน จะตองมหนาทจดบรการใหแกชมชน เพอใหประชาชนมความเปนอยทด และสรางบรรยากาศ ของเมองและประเทศใหนาอย

จากความหมายขางตน นนทนาการ หมายถง กระบวนการ (Process) หรอประสบการณ ทบคคลไดรบโดยอาศยกจกรรมนนทนาการในชวงเวลาวางเปนสอกอใหเกดการพฒนาหรอความเจรญงอกงามทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาของบคคล

4.1 คณลกษณะของกจกรรมนนทนาการ จากความหมายของนนทนาการ สามารถตความหมายไดหลากหลาย ซงอาจจะมองในเรอง

ของประสบการณหรอกระบวนการหรอกจกรรมทจะชวยพฒนาคณภาพชวตหรอแหลงสถาบนทางสงคม ดงนนนกวชาการหลายทานไดวางหลกเกณฑในเรองของลกษณะพนฐานของนนทนาการไวดงน ( สมบต กาญจนกจ. 2544: 30)

4.1.1 นนทนาการเกยวของกบกจกรรม ไมวาจะเปนกจกรรมตางๆ ทงทกระท าและ ถกกระท ารปแบบของกจกรรมนนหลากหลาย ตงแตเกมกฬา ศลปหตถกรรม ดนตร ละคร กจกรรมกลางแจงนอกเมอง งานอดเรก การทองเทยว โยคะ สมาธ เปนตน

4.1.2 นนทนาการมรปแบบหลากหลาย มขอบเขตไมจ ากด ตงแตในรปแบบของ กจกรรม นนทนาการยงมรปแบบทจดบรการเปนสวสดการสงคม เปนแหลงนนทนาการบรการแก กลมประชาชนทกระดบวยและประชากรกลมพเศษ 4.1.3 นนทนาการจะตองเปนไปดวยความสมครใจและมแรงจงใจนนคอ ผเขารวมกจกรรมนนทนาการจะตองเปนการเขารวมดวยความสมครใจ และมแรงจงใจในกจกรรมทเขารวม โดยมไดถกบงคบ

4.1.4 นนทนาการเกดขนไดในเวลาทไมจ ากด บคคลและชมชนมอสระทเขารวมใน สงทเขาตองการจะเลนหรอเขารวมโดยไมจ ากดเวลา

4.1.5 นนทนาการจะตองเปนสงทจรงจง และมจดมงหมาย ประสบการณนนทนาการเปนการพฒนาคณภาพชวต พฒนาอารมณสข มคณคาสาระ เปนสงจรงจง และมจดหมายเสมอ

4.1.6 นนทนาการเปนการบ าบดรกษา กจกรรมนนทนาการชวยฟนฟและรกษาคนไข และเปดโอกาสใหคนไขเลอกกจกรรมในเวลาวาง กระท าเพอพฒนาสขภาพกายและจตใจยามพกฟนหรอระหวางการบ าบดรกษา

4.1.7 นนทนาการเปนกจกรรมทสามารถยดหยน เปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม กจกรรมนนทนาการสามารถจดใหตามความเหมาะสม ตามสภาพแวดลอม ความตองการ และสนใจของชมชนตลอดจนอปกรณและสถานทสงอ านวยความสะดวก

4.1.8. นนทนาการจะตองเปนกจกรรมทพงประสงคของสงคม กจกรรมนนทนาการของสงคมหรอชมชนหนง อาจจะไมเหมาะสมกบอกชมชนหนง ทงนเพราะความสนใจตองการคานยม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

19 วฒนธรรม ศาสนาประเพณ สภาพแวดลอม ความเชอ เปนขอบขายวถชวตของชมชน ดงนนกจกรรมนนทนาการจะตองเปนทยอมรบในสงคมนนๆ

4.2 ความส าคญของกจกรรมนนทนาการ นนทนาการมความส าคญตอบคคล สงคม ชมชน และประเทศชาต ดงน (ศภาภร รงอดม.

2552: 47-49) 4.2.1 ความส าคญส าหรบบคคล

1) บคคลแตละคนมสทธทจะใชเวลาวางของตนในการเขารวมกจกรรมนนทนาการ เพอประโยชนแกตนเอง

2) บคคลแตละคนมความรบผดชอบตามกฎหมายในอนทจะสนบสนนนนทนาการโดยการเสยภาษใหแกรฐบาล

3) บคคลแตละคนยอมมความรบผดชอบในทางจตใจหรอทางศลธรรมในอนทจะใหการสนบสนนและความชวยเหลอตางๆ โดยผานทางองคการอาสาสมคร

4) บคคลแตละคนยอมมความรบผดชอบทจะอทศเวลาวางของตนเองเพอให บรการตอชมชน

4.2.2 ความส าคญส าหรบครอบครว แบบของกจกรรมนนทนาการทดยอมเกด ตงแตเดก บานจงเปนสถานทแหงแรกของกจกรรมนนทนาการส าหรบเดก บดามารดายอมเปนผน านนทนาการคนแรกคนเดก กจกรรมตางๆ ทบดามารดาท าเปนตวอยางใหเดกมนสยหรอทศนคตทดในการใชเวลาวางไปในทางทเกดประโยชน ไมกอใหเกดปญหาเยาวชนถาบคคลของครอบครวมความสข สขภาพด มความมนคง ประเทศชาตกเปนปกแผนมนคงตามไปดวย

4.2.3 ความส าคญส าหรบกลมหรอคณะ กจกรรมนนทนาการเปนเครองมอใหความสนกสนาน ความเพลดเพลน ความเขาใจ ความรก ความสมพนธระหวางบคคลหมคณะไดเปนอยางด นอกจากนนยงเปนสอใหบคคลไดพบปะแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน อนจะท าประโยชนใหแกสงคม

4.2.4 ความส าคญส าหรบชมชน ชมชนทดควรจดใหมสถานทบรการทางนนทนาการเพอประชาชนนนๆ ไดพกผอนหยอนใจ ผอนคลายความเครยด ท าใหเขาเพลดเพลนมความสขความพอใจในชวต พรอมทจะดนรนเพอเผชญกบปญหาชวตประจ าวนตอไปอก

4.2.5 ความส าคญส าหรบประเทศชาต ชาตจะมนคงและพฒนาไปได ไมวาจะทงดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคม ยอมเปนผลสบเนองมาจากประชาชนพลเมองมสขภาพพลานามยด มสมรรถภาพทางกายและทางใจทด นนคอ ประชาชนในชาตตองรจกใชเวลาพกผอนในทางกจกรรมนนทนาการ

4.2.6 ความส าคญส าหรบนานาประเทศ นนทนาการ มบทบาทส าคญในอนท จะสงเสรมความเขาใจอนดระหวางประชาชาต โดยการเขารวมในกจกรรมนนทนาการ วฒนธรรม วรรณกรรมพนเมองแลกเปลยนความคด สงผลใหลดความขดแยงในปญหาระหวางประเทศ ปจจบนไดมสมาคมนนทนาการแหงโลก (World Recreation and Leisure Association: WRLA) ด าเนนการเพอวตถประสงคดงกลาว ( สมบต กาญจนกจ. 2547: 50-52) กลาวถงความส าคญของนนทนาการดงน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

20

1) ประชากรในสงคม นนทนาการเปนสอทส าคญในการพฒนามนษยใหมความสมบรณทงรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ดงนนนนทนาการจงมความส าคญตอประชากรในสงคม

2) ครอบครว จดไดวาเปนสงคมหนวยยอยทเลกทสด ในปจจบนสมพนธภาพของสมาชกภายในครอบครวไมคอยแนนเฟนเหมอนสมยกอน เพราะทกคนตางมความจ าเปนในการท ามาหากนและสภาพแวดลอมทตองแขงขนกบเวลาและแขงกบคนอนๆ ท าใหสมาชกในครอบครวไมคอยมโอกาสทจะไดพบปะกนมากนก ดงนนกจกรรมนนทนาการจะเปนสอทส าคญทจะชวยสรางบรรยากาศอบอนใหเกดภายในครอบครว นอกจากนกจกรรมนนทนาการยงชวยลดปญหาการใชเวลาวางใหกบสมาชกในครอบครวดวย เปนผลท าใหผน าของครอบครวไดท าบทบาทของตนเอง ไดดขน

3) ชมชน นนทนาการจะชวยพฒนาชมชนใหมความสมบรณในหลายๆ ดานคอ - ชวยสรางคนใหเปนสมาชกทดมเหตผล เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวา

สวนตนมความขยนขนแขง ทงนเพราะนนทนาการจะอาศยกจกรรมนนทนาการมาชวยในการสรางเสรมสมาชกทดใหกบชมชน ทงนเพราะพวกเขาเหลานนไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนในการรวมกจกรรมนนทนาการ และในกจกรรมนนทนาการบางประเภท เชน กจกรรมบ าเพญประโยชนจะชวยใหสมาชกในสงคมรจกเสยสละและชวยเหลอผอน

- ลดปญหาอาชญากรรมในชมชนทสงบสขยอมไมมปญหาอาชญากรรมถาหากเราพจารณาถงปญหาอาชญากรรมแลวจะพบวาสาเหตทส าคญอนหนงกคอการปลอยใหคนบางประเภทโดยเฉพาะวยรนอยวางๆ มากเกนไป จนท าใหเขาหมกมนกบอบายมขและประพฤตตวจนกออาชญากรรมดงกลาว ดงนนถาหากในชมชนมโปรแกรมนนทนาการใหกบบคคลเหลานนกจะชวยลดปญหาอาชญากรรมได

- ชวยใหเกดสภาพแวดลอมทด ทงนเพราะนนทนาการจะครอบคลมไปถงเรองการจดสภาพแวดลอมใหสวยงาม เปนการปองกนปญหาลดมลภาวะไดอกทางหนงดวย การจดสวนหยอมหรอการจดสวนไมดอกไมประดบจะชวยรกษาความสมดลทางธรรมชาตไดเปน อยางดดงนนถาหากชมชนใดขาดนนทนาการหรอไมไดมการวางโปรแกรมนนทนาการไวกอาจจะมปญหาทางดานมลภาวะได

- ประเทศชาต นนทนาการมความส าคญตอประเทศชาตเปนอยางมาก ทงนเพราะกจกรรมนนทนาการจะชวยลดปญหาเรองความประพฤตของประชากรลงไดเปนอยางมากจนอาจจะกลาวไดวา กจกรรมนนทนาการจะชวยสรางความสงบสขภายในไดเปนอยางดเพราะ เมอคนภายในชาตไดเลนกฬา ไดออกก าลงกายท าใหมสขภาพด ท าใหรฐบาลไมตองเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาล และเมอคนมสขภาพด ไดมโอกาสผอนคลายความตงเครยดกจะสงผลใหมสขภาพจตด ไมโกรธหรออาฆาตแคน กยอมท าใหการทะเลาะววาทไมเกดขนในสงคม

4.3 คณคาและประโยชนของกจกรรมนนทนาการ การจดนนทนาการมความส าคญ และมประโยชน เพอใหมชวตอยอยางมความสข คอ

(อภชย มงคล และคณะ. 2553: 7-9) 4.3.1 รจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน ในแตละวนเราจะมเวลาวางประมาณ 5-6ชวโมง

ซงเวลาดงกลาวเราสามารถน าไปใชใหเกดประโยชน ดวยการเขารวมกจกรรมนนทนาการ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

21

4.3.2 ชวยสงเสรมสขภาพจต ในภาวะสงคมปจจบน คนมความเครยดมากขน สงเหลานเปนหนทางน าไปสโรคจต คนทประกอบกจกรรมนนทนาการ ท าใหมสขภาพด สดชนแจมใส

4.3.3 ชวยปองกน ลดปญหาอาชญากรรม และความประพฤตเกเรของเดก ปญหาน มความส าคญมาก สาเหต คอการไมรจกใชเวลาวางในทางนนทนาการ

4.3.4 สงเสรมความเปนพลเมองดโดยการจดกจกรรมใหประชาชนรจกบ ารงรกษาสขภาพรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน รกความยตธรรม รกหมคณะ ไมเหนแกตวชวยเหลอสงคม มน าใจเออเฟอ เสยสละชวยเหลอกน

4.3.5 ชวยในการพกฟนคนปวย สรางเสรมสมรรถภาพทางกายและจต 4.3.6 ชวยสรางความรกความอบอน และความเขาใจอนดภายในครอบครว

โดยใชกจกรรมนนทนาการ ซงจะเกดผลดตอตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต 4.3.7 ชวยสงวนรกษาทรพยากรธรรมชาต ความสวยงามของสถานทซงจด

เพอนนทนาการโดยการปลกปารวมมอจดกจกรรมอนรกษธรรมชาต นบเปนการสงวนทรพยากรธรรมชาตทด

4.3.8 ชวยสรางสนทรยภาพในดานความงาม ดานคณธรรม และจรยธรรมใหกบประชาชนเปนการยกระดบจตใจของประชาชนใหเกดความรก ซาบซง และชนชมในความงดงาม ของศลปะทงหลายเชนกจกรรมทางศลปะ ดนตร การทองเทยว เปนตน

4.3.9 สงเสรมใหเกดความสข ความพอใจ ผทจะเขารวมในกจกรรมนนทนาการยอมพอใจในกจกรรมนน ๆ ฉะนนผลทไดท าใหเขามความสข เปนผลใหครอบครวเกดความสข

4.3.10 ชวยผอนคลายความเครยดใหกบบคลากรภายในองคกร โดยการจดกจกรรมนนทนาการเชน การจดแขงขนกฬา การจดงานเลยง การจดดนตร เปนตน

จากทกลาวถงคณลกษณะ ความมงหมาย ความส าคญ และ ประโยชนของนนทนาการขางตน สรปไดวา นนทนาการเปนสงจ าเปนส าหรบมนษยในยคปจจบนเปนอยางมาก ทงนเพราะวา วถการด าเนนชวตของคนเรานนไดเปลยนแปลงไปจนเปนผลใหตองมปจจยทหาคอการพกผอนหรอกจกรรมนนทนาการ

5. การจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอาย

กจกรรมนนทนาการมความส าคญกบผสงอายเพราะมเวลาวางมากขนและการทผสงอายไดท ากจกรรมนนทนาการจะท าใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทใหมการปรบตวในสงคมและการพฒนากจกรรมจะชวยท าใหผสงอายไดรบความพงพอใจในการชวยเหลอตวเองเปนการใชศกยภาพในตวเองท าใหผสงอายยอมรบพรอมทจะเผชญกบความเปนจรงของชวตได จงเปนการท าตามทฤษฎการสงอายวทยา (Engagement Theory) ซงเชอวาการใหผสงอายท ากจกรรมตอไปอยางปกตจะชวยชะลอความเสอมทางดานรางกายจตใจและสงคมลงไดการท ากจกรรมอยางสม าเสมอจะชวยใหผสงอายไดพบเพอนวยเดยวกนไดพดคยแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนมความสขไดแสดงออกลดความเหงาไดผอนคลายความเครยดมทยดเหนยวทางจตใจจะรสกวาตวเองมคามประโยชนตรงขามกบผสงอายทไมมกจกรรมจะมความรสกเบอหนายหดหจตใจจะเสอมลงอยางรวดเรว (พระพงศ บญศร. 2542: 22)

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

22

ลกษณะกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายเปนกจกรรมเพอรกษาระดบสมรรถภาพทางกายใหคงทชวยสรางความสขความเพลดเพลนขจดความวตกกงวลเพอการพกผอนใชเวลาไมนานใหมการเคลอนไหวอยางอสระไมควรใหผสงอายใชก าลงมากเกนไปปองกนการนงและยนนานๆและ ไมกอใหเกดความผดปกตของโครงสรางและสภาพของรางกายการจดกจกรรมควรจดตามความสนใจและความสามารถรวมทงความพอใจของผสงอายและควรมชวงวางเวลาหยดพก เพอผอนคลายกจกรรมทเหมาะสมจงเปนไปในรปของกลมสนใจดานกฬาเกมงานอดเรกการสะสมการอานการจดกลมสนทนาการเปดโอกาสใหมสวนรวมในกจกรรมสงคมตางๆโดยเฉพาะบทบาททปรกษาทางสงคมเพอขอความสนบสนนทางดานแหลงเงนทนซงคนสงอายสามารถใหความรวมมอไดด สมบต กาญจนกจ (2533: 32-33) กลาวถงกจกรรมนนทนาการทควรจดใหผสงอายดงตอไปน

1. กจกรรมนนทนาการประเภทเสรมสรางสขภาพอนามยและสมรรถภาพของผสงอายเชนกฬาเพอสขภาพการเดนวงเหยาะเพอสขภาพวายน ากายบรหารและการนวดแผนโบราณทงนกจกรรมเหลานจะตองมการเลอกสรรใหเหมาะสมกบประชากรและอยภายใตการแนะน าของแพทยนกพลศกษาและสรรวทยาการออกก าลงกายเพอใชกจกรรมในทางสรางสรรคไมเปนการท าลายสขภาพและสมรรถภาพ

2. กจกรรมนนทนาการประเภทสงเสรมพฒนาอารมณสข เชน การฝกสมาธโยคะ การทองเทยวเพอชมทวทศนธรรมชาตตลอดจนการดภาพยนตรวดโอทเหมาะสมตรงกบความตองการและสนใจของกลมรวมถงการศกษาสจธรรมคตธรรมธรรมะและค าสอนทางศาสนาการรองเพลงเตนร าเปนตน

3. กจกรรมนนทนาการประเภทงานอดเรกซงมกจกรรมหลายอยางทเหมาะสม เชน งานอดเรกงานประดษฐ ประเภทสรางสรรคประเภทสะสม เพอเปดโอกาสใหผเขารวมสามารถเลอกกจกรรมไดตรงกบความสนใจ

4. กจกรรมนนทนาการทางสงคมหมายถงกจกรรมทกอใหเกดการพบปะสงสรรค เขารวมสมาคมเชนเปนสมาชกสโมสรผสงอายมกจกรรมประเภทการเตนร ากฬาบนเทงการจดงานสงสรรคภายในกลม เปนตน

5. กจกรรมนนทนาการประเภทสงเสรมการอานพดเขยนกจกรรมนมรปแบบมากมายในเรองของการอานหนงสอประเภทตางๆการพดปาฐกถาการเขยนอาจจะออกมาในรปการจดเปนชมรมกลมผสนใจโดยมกจกรรมรวมกน

6. กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมเปนกจกรรมทควรสนบสนนใหกบผสงอายไดใชเวลาวางเขารวมกจกรรมตรงกบความตองการและความสนใจเปนการพฒนาคณคา และสนทรยภาพของศลปะและงานหตถกรรม

7. กจกรรมนนทนาการประเภทงานอาสาสมครเพอพฒนาสงคม ผสงอาย มประสบการณทมคณคาเชนการจดกจกรรมใหเปนทปรกษาในเรองงานททานมประสบการณหรอกจกรรมสรางความสมพนธมตรภาพระหวางวย กจกรรมอาสาสมครบ าเพญประโยชนการออก คายพกแรม และการจดกจกรรมเนองในวนส าคญ เปนตน

8. กจกรรมนนทนาการประเภทศกษาประเพณวฒนธรรมกจกรรมประเภทนถอวา มความส าคญยงอยางหนงของชาต เปนการถายทอดเอกลกษณและวฒนธรรมดงนนกจกรรมน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

23 จะชวยสงเสรมคณคาในเรองความซาบซงประเพณทองถนของชาตตอไปยงเยาวชนเชนการจดกจกรรมตามประเพณวฒนธรรมของทองถนเปนตน 6. ความหมายของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการและรปแบบการจดกจกรรมนนทนาการ

สมบต กาญจนกจ (2547: 37-56) ไดกลาวถงกจกรรมนนทนาการและรปแบบการจดกจกรรมไวดงน

6.1 กจกรรมนนทนาการศลปหตถกรรม (Arts and Crafts) กจกรรมศลปหตถกรรม หมายถง การประดษฐสงตางๆ ดวยมอ หรองานดานศลปะตางๆ

ทท าขนดวยมอ กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรม จงหมายถงงานดานศลปะตางๆ ทท าขนดวยมอในเวลาวางและไมไดท าเปนอาชพหรอหวงผลก าไรใดๆ เปนกจกรรมทสงเสรมทกษะ ความสามารถในการใชมอสรางงานฝมอใหแกชมชนเพอพฒนาอารมณสขและความเจรญเตบโต ทางรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา กจกรรมเหลาน เชน งานไม เยบปกถกรอย การวาดภาพ แกะสลก งานประดษฐอปกรณเครองใชตางๆ ฯลฯ กจกรรมนนทนาการประเภทนศลปหตถกรรมน จะชวยสงเสรมความคดสรางสรรค การเปนตวของตวเองและการแสดงออกในรปแบบตางๆ สามารถดดแปลงใหเหมาะสมกบทกเพศทกวย และยงเปนกจกรรมทไมจ าเปนตองใชคาใชจายสงเพราะสามารถน าของทไมมประโยชนมาประดษฐหรอสรางสรรคใหเกดประโยชนอยางอนไดอกดวย

รปแบบกจกรรม การจดกจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมน ไมวาจะเปนในรปแบบใดผน าทดควรจะจดเตรยมกจกรรมไวหลายๆ รปแบบ และเปดโอกาสใหผเขารวมกจกรรมไดเลอกรปแบบตามความคดของผเขารวมเอง เพอใหไดใชความคดสรางสรรค และผลงานทไดจะมความหมายตอผเขารวมกจกรรมมากทสด กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมนนมมากมาย แตเปนทรจกเรยงตามความนยม ไดแก เครองจกรสาน เยบปกถกรอย เครองปนดนเผาการแกะสลกผลไม การท ารม การปน เครองเงน เครองเขน การวาดภาพ การทอเสอ ประดษฐดอกไม ท ารองเทา ท ากระเปา รอยพวงมาลย จดดอกไม ท าวาว พบกระดาษ การเปาแกว ฯลฯนอกจากนยงศลปะสมยใหม (New Arts) ซงก าลงเปนทนยมมากขน นนกคอการประดษฐงานศลปะ โดยอาศยเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการสรางสรรคซงจะท าใหเกดผลงานทละเอยดประณต และเหมอนจรงมากขน เชน การประดษฐบตรอวยพรดวยคอมพวเตอร การผลตภาพเคลอนไหวตางๆ ดวยเทคโนโลยชนสง ทมความละเอยด ฯลฯ ท าใหเกดศลปะใหมๆ ทมคณภาพสงขนเปนกจกรรมทใหความสนกสนานและนาสนใจ

6.2 กจกรรมนนทนาการเกมกฬา (Games and Sports) ศกดภทร เฉลมพฒพงษ (2556: 51) เกมและกฬาเปนกจกรรมทตองการความสมพนธกน

ระหวางทกษะการเคลอนไหว สตปญญา ความอดทน และพละก าลงของรางกายในการประกอบกจกรรม ซงบางกจกรรมจะมการใชอปกรณตางๆ เชน ลกบอล ใชไมตและแรกเกต ถงมอ ฯลฯ โดยมากมกจะจดกจกรรมประเภทนในสถานททเปนบรเวณกวาง เชน สนามหญา โรงยมเนเซยม ลานกวาง เปนตนในการเลนหรอการแขงขนกจะมกฎ กตกาในการเลนตายตวเฉพาะแตละชนด

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

24 เกมกฬา เพอใหเกดการแขงขนทเสมอภาค สนกและทาทาย ดงนนกจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬาจงเปนเกมกฬาทสนกสนาน ตนตา และทาทายความสามารถของผเขารวมกจกรรม ทงยงมหลากหลายกจกรรมสามารถเลอกเขารวมได เหมาะสมกบทงวยเดก วยผใหญ วยสงอาย หญง ชาย รวมทงคนพการดงนนกจกรรมประเภทนจงไดรบความนยมสงและมากขนเรอยๆ ในปจจบน ทงประเทศไทยและตางประเทศ

รปแบบการจดกจกรรมเกม (Games) หมายถง การเลนทมกฎ กตกา ในการเลนอยางชดเจน โดยมากจะใชทกษะพนฐานไมไดใชทกษะขนสงอยางกฬา โดยเกมมจดมงหมายและมคณคาในตวเองชวยใหผเขารวมไดพฒนาตนเองในดานตางๆ เชน ความกลาแสดงออก การเปนผน าและผตาม ทด เกดความสามคคในหมคณะ พบเพอนใหม ฝกการแกปญหาเฉพาะหนา นอกจากนเกมยงสามารถแสดงใหเหนถงขนบธรรมเนยมประเพณของแตละประเทศดวย ดงนนการจดเกมทดจะตอง มจดมงหมายทชดเจนในการจดเสมอ การจดกจกรรมนนทนาการประเภทเกมนสามารถเลอกจดใหตรงกบจดมงหมายไดโดยเลอกจากเกมประเภทตางๆ ดงน

6.2.1 เกมสรางสรรค เปนเกมประเภททจดขนโดยมจดมงหมายในการพฒนาบคลากรประสทธภาพในการท างาน ความสมพนธในองคกรตางๆ เพอใหการท างานขององคกรนนๆ มคณภาพยงขน

6.2.2 เกมน าไปสกฬาใหญ เปนเกมทใชทกษะพนฐานการเคลอนไหว เพอเปนการเตรยมความพรอมของผเขารวมใหพฒนาทกษะการเคลอนไหวตางๆ กอนเลนกฬาประเภทตางๆ

6.2.3 เกมเบดเตลด 6.2.4 เกมการละเลนพนเมอง 6.2.5 เกมคอมพวเตอรและไฟฟา กฬา (Sport) กจกรรมกฬานมหลายประเภทกฬาใหผเขารวมสามารถเลอกไดตาม

ความถนดและความสนใจ ผจดกจกรรมสามารถจดไดหลายรปแบบ ดงน 1) กฬาประเภทเดยว (Individual Sport) คอ กฬาใชทกษะในการเลนเพยง

คนเดยวไมจ าเปนตองมคแขงขน ทม หรอผเขารวมอนๆ เชน จกรยาน โบวลง สเกตน าแขง ยมนาสตก พายเรอ ยงปน ยงธน วายน า ตกปลา กรฑา ลาน กอลฟ ขมา ยกน าหนก

2) กฬาประเภทคแขงขน (Dual Sports) คอ กฬาทผเลนสองคนขนไปแสดงทกษะของแตละคนเพอแขงขนกน เชน แบดมนตน มวย เทนนส ยโด มวยปล า

3) กฬาประเภททม (Team Sports) เปนกจกรรมกฬาทใชทกษะของกฬานนของ แตละคน แสดงทกษะรวมกนประกอบกบการท างานประสานกนเปนทม เพอแขงขนกฬาทมอนๆกฬาประเภทนมหลายกฬาทเปนทนยมเพราะตนเตน สนกสนาน เชน บาสเกตบอล ฮอกก วอลเลยบอล รกบ ฟตบอล เบสบอล

4) กฬาทางน า (Aquatic Sports) เชน การวายน า กระโดดน า แขงเรอ สกน า 5) กฬาเสรมสมรรถภาพ (Physical Conditioning Activities) เชน การวง

เพอสขภาพการเตนแอโรบค จกรยาน 6) กฬาปะทะตอส (Combative Sports)

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

25

7) กฬากงนนทนาการ (Co-recreation Sports) การจดกจกรรมกฬาจะไมสมบรณหากไมมการกฬากงนนทนาการทสามารถจดใหคนทกเพศทกวยเขารวมดวยกนได โดยม จดมงหมายในการเขารวมเปนสวนหนงของกลม เปนทยอมรบของสงคม กจกรรมดงกลาว เชน ด าน า สเกตน าแขง สก เทนนส วอลเลยบอล เปนตน จะเหนไดวา กฬาบางประเภทสามารถจดในหลายรปแบบได ขนอยกบสถานการณและจดมงหมายของผจด แตในการจดกจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬาทดไมควรเนนในเรอง การแขงขนและผลแพชนะ ควรจดโดยใหโอกาสผทมทกษะนอยไดชนะในการแขงขนบาง

6.3 กจกรรมนนทนาการการเตนร า (Dances) การเตนร านนเปนกจกรรมการแสดงออกผานการเคลอนไหว เปนการแสดงของมนษย

ในความสามารถทจะเคลอนไหว ซงทาทางตางๆ ถกใชเปนสญลกษณของกจกรรมในชวตโดยมนษยและวฒนธรรม การเตนร าเปนการแสดงออกถงอารมณและเหตการณตางๆ เชน ความสข เสยใจ ความรก สงคราม การบชา ฯลฯ

รปแบบการจดกจกรรมกจกรรมนนทนาการประเภทเตนร า (Dances) หรอทนยม เรยกกนวา กจกรรมเขาจงหวะนน ในปจจบนมรปแบบใหเลอกมากมาย โดยแตละกจกรรมใหคณคา และความสนกสนานแตกตางกนดงน

6.3.1 การลลาศ (Ballroom Dancing) กจกรรมลลาศ หรอทในปจจบนไดเปลยนมาเรยกวากฬาลลาศ (Dance Sport) นนเปนกจกรรมนนทนาการประเภทเตนร ากจกรรมหนงทเปนทนยมมากขนเรอยๆ เนองจากใชในการเขางานสงคมตางๆ ใหเกดความสนกสนาน ไดพบปะรจกผคนมากมาย ผเตนไดออกก าลงกายประกอบกบเสยงดนตร ท าใหเกดความสนกสนานเพลดเพลนมอารมณสนทรย หรอจนถงการฝกเพอการแขงขนกได การเตนจะเตนเปนค ชาย- หญง ฝายชาย จะเปนผน าใหผหญงแสดงทาทาง หรอลลาตางๆ ตามจงหวะดนตร แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1) ประเภทบอลรม (Ballroom) หรอสแตนดารด (Standard) การลลาศ ในประเภทบอลรมนนจะมลกษณะการเตนทสงางาม ชายและหญงจะเคลอนไหวไปพรอมกน การเคลอนทจะเคลอนทเปนบรเวณกวาง จงหวะในประเภทบอลรมน ไดแก วอลซ แทงโกควกสเตปสโลว ฟอกซทรอตและควกวอลซ

2) ประเภทลาตนอเมรกน (Latin American) การลลาศในประเภทลาตนอเมรกนจะมลกษณะการเตนทสนกสนาน จงหวะดนตรคอนขางเราใจแตกยงคงแสดงความสวยงามออนชอยดวยเชนกน การเตนจะใชบรเวณนอยกวาประเภทบอลรม การกาวเทาจะกาวเพยงสนๆ จงหวะ ในการลลาศประเภทน ไดแก ควบน รมบา ชะชะชาไจฟว แซมบา พาโซโดเบล ฯลฯ

6.3.2 นาฏศลป สากล การเตนร าแบบนาฏศลป สากลนมกจกรรมใหเลอกหลายประเภทเปนกจกรรมการเตนทชวยพฒนาทกษะการเคลอนไหว การใชกลามเนอในลกษณะตางๆ ไดอยางถกตอง สวยงาม รวมทงสรางความสนทรยทางดนตร ใหฟงและเคลอนไหวตามเสยงดนตรไดอยางกลมกลน ผเตนอาจเปนคนเดยว เปนคหรอเปนหมกได แตละกจกรรมของนาฏศลป สากลน ตางมลกษณะเฉพาะแตกตางกนไป ตวอยางกจกรรมประเภทนไดแก แจสบลเลย โมเดอรนดานซครเอทฟมฟเมนตแทบ ฯลฯ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

26

6.3.3 ระบ าพนเมอง (Folk Dance) ระบ าพนเมองเปนกจกรรมประเภทเตนร าประเภทหนงทสามารถแสดงถงศลปวฒนธรรมของชาตนนๆ เชน การร าของไทย ลาว พมา ตางกมลกษณะการรายร าทแตกตางกนออกไป การเตนร าของตางชาต เชน ชาวสกอตแลนด อสราเอล รสเซย ฯลฯ ตางกมลกษณะการเตนและการแตงกายแตกตางกน ทงทาในการรายร าหรอการเตน และเครองแตงกาย สามารถแสดงถงวฒนธรรมประเพณของแตละชาตไดเปนอยางด ดงนนกจกรรมนนทนาการประเภทระบ าพนเมอง นอกจากจะใหความสนกสนานเพลดเพลนเปนการเขาสงคมอยางหนงแลว ยงชวยใหผเขารวมไดรถงลกษณะนสยของคนในแตละชาตรวมถงศลปวฒนธรรมของชาตนนๆ ดวย

6.3.4 กจกรรมการชมการแสดงประเภทเตนร า การเขารวมกจกรรมนนทนาการประเภทการเตนร าน นอกจากผเขารวมจะเปนผเตนร าในประเภทตางๆ ดวยตนเองแลว ผเขารวม ยงสามารถเขารวมกจกรรมนไดโดยการเปนผชมการแสดงประเภทเตนร าน เชน ชมการแสดงบลเลยแจส ร าประเภทตางๆ ชมการโชวลลาศ ฯลฯ อนท าใหเกดการผอนคลายความเครยด ไดรบความสนกสนานเพลดเพลน และไดรบความรดวยเชนกน

6.4 กจกรรมนนทนาการการทองเทยวทศนศกษา (Tourism and Traveling) การทองเทยวทศนศกษาเปนกจกรรมนนทนาการทบคคลและชมชนใหความสนใจและนยม

เลอกในชวงเวลาวางหรอเวลาอสระมากทสดประเภทหนง เพราะเปนกจกรรมสรางเสรมประสบการณชวตทมรปแบบทนาสนใจหรอเรยกวา สงดงดดความสนใจ (Attractions) ทมรปแบบหลากหลาย ไดแกสงแวดลอมทสรางขน กจกรรมทางวฒนธรรม วถชวตและวฒนธรรมทองถน ศาสนา การเมองวทยาศาสตร อนรกษธรรมชาต ภมอากาศ ทศนยภาพชวตสตวปา นนทนาการกลางแจง/นอกเมองกฬา การบนเทง และการอาบน าแรเพอสขภาพ

6.5 กจกรรมนนทนาการพฒนาจตใจและความสงบสข อารมณมนษยเกดจากสงกระตนจากสภาพแวดลอมหรอเหตการณตางๆ ทมากระทบซง

เหตการณหนงๆ อาจสงผลตออารมณของคนแตละคนแตกตางกนออกไป เหตการณใดทมากระทบแลวท าใหเกดความพงพอใจ ความยนด อารมณทเกดขนกคอ อารมณสขกจกรรมนนทนาการตางๆ ตางกจดขนโดยมจดมงหมายเพอพฒนาอารมณสขของมนษยเปนวตถประสงคส าคญขอหนง ซงอารมณสขของมนษยม 2 ลกษณะ คอ

6.5.1 อารมณสนกสนาน (Fun) อารมณสขลกษณะนเกดจากเหตการณหรอกจกรรมทเนนในเรองของการเคลอนไหว กจกรรมกระตนความรสกตนเตนเราใจตลกข าขน กจกรรมนนทนาการทกอใหเกดอารมณสขสนกสนานน ไดแก การเตนร า ปนเขา พายเรอ การนงพดคยสนทนา เลนกฬา ฯลฯ

6.5.2 อารมณสขสงบ (Peace) อารมณสขสงบนเกดจากเหตการณหรอกจกรรมทเนนในเรองของการพฒนาจตใจ สมาธ และสตปญญา ซงจะไมเนนในเรองของการเคลอนไหวหรอการกระตนอารมณมากนก จะเปนกจกรรมทท าใหเราสงบ ไดมโอกาสเรยนรตนเอง เรยนรผอนและพฒนาตนเองในดานของจตใจและสตปญญา เกดความสงบนงยงขน เกดความสบายใจสรางความสมดลระหวางการท างานกบการพกผอน พฒนาระบบตางๆ ของรางกายควบคไปกบจตใจ สงตางๆ ทเกดขนนท าใหเกดความสขในลกษณะสขสงบ กจกรรมนนทนาการท าทท าใหเกดอารมณสขสงบ ไดแก

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

27 การนงสมาธ การสรางมโนภาพ การผอนคลายกลามเนอ การปฏบตโยคะ การฟงเพลง การผอนคลายตามเสยงเพลง การศกษาธรรมะ ปรชญา มวยจน เปนตน

6.6 กจกรรมนนทนาการการละคร (Drama) กจกรรมนนทนาการการละคร เปนกจกรรมการแสดงออกเปนการระบายอารมณหรอ

กจกรรมของชวตประจ าวน การสรางความรสกการแสดงออกแหงตน กจกรรมนนทนาการการละครเกดไดหลายวธ เชน เกดจากการแสดงพธการศาสนา การฝน หรอจนตนาการทสงเสรมพฒนาการทางดานอารมณสขสนกสนาน เปนตน รปแบบการจดกจกรรม ดงน

6.6.1 การละครในลกษณะการเลยนแบบ สงเสรมจนตนาการการเลยนแบบพฤตกรรม ของคน สตว หรอธรรมชาต

6.6.2 การละครแบบสรางสรรค สงเสรมการแสดงออกเพอใหเกดจนตภาพ ภาพพจนแนวคดเพอปลกอารมณในแบบตางๆ

6.6.3 การละครเปนพธ เปนการแสดงละครทถกก ากบบทบาท ลลาทาทาง เพอใหผชมเกดความพงพอใจในการใชความสามารถของผแสดง การทองบท เลยนแบบ และวนยของผแสดง

6.6.4 ละครรอง 6.6.5 ละครร า 6.6.6 ละครชาตร 6.6.7 มโนราห 6.6.8 โขน 6.6.9 หนงตะลง 6.6.10หนกระบอก 6.6.11 นาฏศลป 6.6.12 อปรากร 6.6.13 ละครพด

6.7 กจกรรมนนทนาการงานอดเรก (Hobby) งานอดเรกจดเปนกจกรรมนนทนาการทสงเสรมการพฒนาคณคาชวตของมนษยตงแต

วยเดก เยาวชน และผสงอาย เปนการสงเสรมการสรางประสบการณชวต เปนการบ าบดทางกาย และจตใจ สงเสรมโอกาสใหบคคลเลอกกจกรรมตามความสนใจ สมครใจ และกระท าดวยความเตมใจในชวงเวลาอสระ เวลาวาง และเพอพฒนาคณคาชวตของบคคลและสงคม รปแบบกจกรรม

6.7.1 งานอดเรกประเภทแสดงหรอกระท า เชน ประดษฐ ตอเตม วาดภาพ 6.7.2 งานอดเรกประเภทสะสม เชน สะสมแสตมป เหรยญทระลก ของเกา 6.7.3 งานอดเรกประเภทสรางสรรค เชน แกะสลก วาดภาพ ออกแบบ พฒนาเกม 6.7.4 งานอดเรกประเภทศกษาเรยนร เชน เรยนรเทคนคสงตางๆ ศกษาในศาสตร

วชาใหม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

28

6.8 กจกรรมนนทนาการการดนตรและรองเพลง (Music and Singing) ดนตรเปนภาษากลางทใชสอสาร หรอถายทอดความรสกของมวลมนษยชาตเปนสวนหนง

ของชวตประจ าวน บคคล ชมชน คนเคยกบดนตร ทงในดานการเรยนร การสอสาร การแสดงออกแหงตน การทาทาย การแสดงออกความสามารถขนสงสดทบคคลพงกระท าได ดนตรเปนการระบายอารมณ เปนการผอนคลายความเครยดขณะท างานหรอเวลาวาง กลาวโดยสรปดนตรเปนนนทนาการทตองมควบคกบสงคม เปนสวนหนงในชวตประจ าวนมบทบาทตอบคคล ชมชนสงคม และประเทศชาต ประเภทของดนตรจ าแนกตามลกษณะการเขารวมดงน คอ

6.8.1 การรองเพลง เชน เพลงไทย เพลงสากล เพลงโอเปรา เพลงคลาสสก 6.8.2 การเลนดนตร เชน เครองสาย กตาร เปยโน ไวโอลน 6.8.3 การฟงดนตร เชน คอนเสรต ซมโฟน เครองสาย 6.8.4 เพลงประกอบกจกรรมเขาจงหวะ เชน เพลงพนเมอง ร าวง 6.8.5 การสรางสรรคทางดนตร เชน การแตงเพลง เนอรอง ท านอง การประดษฐ

อปกรณดนตร 6.8.6 กจกรรมดนตรแบบผสม เชน การเตนร าพนเมอง ระบ าบลเลต ละครเพลง

โอเปราเทศกาลดนตร รปแบบกจกรรม

1) ดนตรส าหรบเดกและเยาวชน เชน โรงเรยนสอนดนตร ดนตรส าหรบเยาวชนการศกษาการเลนและฟงดนตร

2) ดนตรส าหรบประชาชน การจดสวสดการดนตรส าหรบประชาชนทวไป เชนศนยสงคต สงคตศาลา ศนยวฒนธรรมหรอคอนเสรตเพอธรกจการบนเทง ผบ ดสโก คลบ สโมสรหองอาหาร ภตตาคาร

3) ดนตรส าหรบวยสงอาย เพอบรการแกประชากรสงอาย ซงมความตองการ และสนใจในกจกรรมดนตรแตกตางกนออกไป

4) ดนตรส าหรบประชากรกลมพเศษ เชน คนพการ บคคลดอยโอกาส กลมเยาวชนและกลมพฤตกรรมเบยงเบน

6.9 กจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมอง (Outdoor Recreation) เปนกจกรรมหลากหลายทสงเสรมใหบคคลไดมโอกาสใกลชดธรรมชาตสภาพแวดลอม

สงเสรมใหเกดการพฒนาการเจรญเตบโตทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาของบคคลและสงคม แหลงนนทนาการประเภทน ไดแก สวนสาธารณะ สนามเดกเลนฟารม คายพกแรม สวนหยอม สวนผกผลไม พพธภณฑ สวนสตว หรอศนยชมชนทนอกเหนอจากสภาพแวดลอมในบานหรอในหองเรยนกจกรรมการอยคายพกแรมเปนกจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมองทส าคญยงอยางหนง เพราะเปนการผสมผสานกจกรรมตางๆ เขาดวยกน เชน กจกรรมศลปหตถกรรม การตอสเพอการอยรอด การสรางวสดอปกรณโดยอาศยธรรมชาต การไดสมผสใกลชดธรรมชาต กจกรรม ตกปลาลาสตว ไตเขา ศกษาธรรมชาต การอนรกษธรรมชาต และคณคาทางสงคมกฬาประเภทเสยงอนตรายและกจกรรมทาทายความสามารถเปนอกกจกรรมทบคคลและสงคมใหความสนใจ รวมทง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

29 กฬาประเภทการแขงขน เชน แขงรถ แขงเรอ กฬาไตยอดเขาผจญภยในปาเปนการทาทายการอยรอด ซงตองมการศกษาเตรยมการและฝกฝนทกษะเพอจะตองผจญภยและอปสรรคตางๆ

รปแบบกจกรรม 1) กจกรรมชวตชาวคาย เชน การกอไฟ เทคนคและวธการ การปรงอาหาร

กลางแจงการพกผอนปกนก การเดนปา การจดทพกอาศย 2) กจกรรมการสงวนรกษาทรพยากรธรรมชาต เชน การตกแตงทดน การสงวน

ทรพยากรธรรมชาต สรางแหลงสงวนพนธสตวและพชปา ปลกพชเพอชวตปา ศกษาประชากรนก 3) กจกรรมเสยงอนตราย เชน พายเรอลองแกง ไตเขา ไตหนาผา เครองรอน

เรอเรวผจญภย 4) กจกรรมกฬากลางแจง เชน จกรยาน ลาสตว ตกปลา แขงเรอ สกบนหมะ

สกน าแกะรอย ขมา ด าน า ไตเขา 5) กจกรรมศกษาธรรมชาต เชน แกะรอยธรรมชาต ศลปหตถกรรมธรรมชาต

เกมเกยวกบธรรมชาต เดนปา คนหารอยทาง ถายรปกลางแจง การพยากรณอากาศ 6.10 กจกรรมนนทนาการทางสงคม (Social Recreation) มนษยเปนสตวสงคม ตองการความรก ความเขาใจ ความสมพนธ การเปนเจาของ

ดงนนกจกรรมนนทนาการทางสงคมเปนกจกรรมทชวยสงเสรมโอกาส มนษยสมพนธความเขาใจ ความสามคคอนดตอเพอนมนษย

รปแบบการจดกจกรรม 1) เกม ซงมความหลากหลาย เชน เกมกลมสมพนธ เกมสรางสรรค

เกมนนทนาการเกมเบดเตลด เกมการแขงขน เกมจนตนาการ 2) ละครเพอเปนการสงเสรมกจกรรมสงคม ละครชวยในการเสรมสราง

การแสดงออกทางจนตนาการและความสนกสนานเพลดเพลนของชมชน 3) ดนตร เพอเปนมหรสพ เพอการสรางสรรคในกลมคนและเปนการระบาย

อารมณสรางความรก ความเขาใจ สรางมตร วฒนธรรมประเพณในชาตและนานาชาต 4) การเตนร าและกจกรรมเขาจงหวะ การลลาศ การละเลนพนเมอง เตนร า

ประกอบจงหวดดนตร เปนการเปดโอกาสทางสงคมใหชมชน ความสมพนธระหวางเพศทางสงคม 5) กฬาเพอนนทนาการ สงเสรมคณคาความสามคค การใชเวลาวางของสมาชก

เพอการสงคมและมนษยสมพนธ สมรรถภาพทางกายและจต 6) ศลปหตถกรรม ซงมประโยชนตอชมชน ตวอยางชมชนหนงอาจจะรวมใจกน

จดเทศกาลศลปหตถกรรมของหมบานหรอชมชน โดยใชศลปหตถกรรมเปนสอ และกจกรรมของชมชนตลอดจนเปนมหกรรมเทศกาลศลปหตถกรรมนานาชาต

7) งานเลยงสงสรรค การไปรบประทานอาหารนอกบาน ปกนก งานปารต เปนกจกรรมทางสงคมทสรางเสรมบรรยากาศครอบครว และชมชนใหอบอนและสรางความเขาใจอนดตอกน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

30

6.11 กจกรรมนนทนาการพเศษ (Special Events) เปนกจกรรมทจดขนในโอกาสเทศกาลพเศษ ตองมการจดเตรยมอาคารสถานทเพอเปด

โอกาสใหชมชนไดมารวมกน เชน เทศกาลสงกรานต ลอยกระทง ครสตมาส ตรษจนรวมทงกจกรรมวนพเศษของบคคลในครอบครว เชน วนเกด วนครบรอบแตงงาน เปนตน

รปแบบการจดกจกรรม 1) วนนนทนาการพเศษ เทศกาลมหกรรมตางๆ เชน วนสงกรานต ลอยกระทง

หรอเทศกาลศลปหตถกรรม วนเกดชมชน 2) นทรรศการ เปนการสงเสรมความรความเขาใจแกชมชน เชน งานอดเรก

การประกวดสงประดษฐ สตวเลยง แสตมป 3) การแสดงบนเวท เชน ละครสตว คอนเสรต ดนตร 4) การประกวดทกษะความสามารถ เชน การจดสวนดอกไม แขงขนตกปลา

ท าขนมเคก ประกวดนางงาม แขงขนกนผลไม แขงขนจกรยาน 5) เทศกาลเตนร า เทศกาลดนตร เทศกาลศลปหตถกรรม เทศกาลกฬาพนเมอง

6.12 กจกรรมนนทนาการวรรณกรรม (อาน พด เขยน) (Reading, Speaking and Writing)

นนทนาการประเภทวรรณกรรมสงเสรมใหบคคลพฒนาทกษะความรและสามารถจดได ทกระดบวยและเพศ กจกรรมนนทนาการวรรณกรรมกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน การแสดงออกแหงตนอยางสรางสรรค กอใหเกดการพฒนาจนตนาการ สามารถเขารวมกจกรรม แบบประหยดไดและเปนกจกรรมทเกาแกของมนษยชาต

รปแบบการจดกจกรรม 1) การอาน (Reading) เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน มหลายรปแบบ เชน

การอานหนงสอประวตศาสตรคนส าคญ การจดวธอานอยางมประสทธผลและประสทธภาพการอานเพอพฒนาตนเอง การอานหนงสอพมพ การอานนวนยาย การอานเพอชมชน การอานหนงสอปรทศน การอานหนงสอวรรณกรรมชนเยยม

2) การเขยน (Writing) มหลายรปแบบ เชน การเขยนจดหมายสงคมธรกจ การเขยนบทรอยกรอง การเขยนแบบสมครเลน การเขยนบทรอยแกวเพอสอมวลชน การเขยนคอลมน การเขยนเพอพฒนาทกษะภาษา การเขยนหนงสอรายปกษ

3) การพด (Speaking) มหลายรปแบบ เชน การพดโตวาท การพดทางวทย โทรทศนการเลานทาน การอภปราย ซกถาม การจดพบปะสภากาแฟ การพดในทชมชน การพด ในเชงธรกจ การทต

6.13 กจกรรมนนทนาการบรการอาสาสมคร (Voluntary Service) กจกรรมอาสาสมครเปนกจกรรมทสงเสรมในเรองคณธรรมจรยธรรม การใหและการรบ

การรวมมอของชมชนอนจะกอใหเกดความพงพอใจและการพฒนาจตใจของบคคลและสงคม อาสาสมครเปนการใหบรการโดยปราศจากสนจางรางวล เปนการเสรมสรางทกษะ และการสรางคณภาพชวต การใหบรการอาสาสมครเปนการพฒนาชมชนและประเทศชาต โดยอาศยแรงงาน ความรวมมอของกลม หนวยงานเอกชน ชมชนและองคการธรกจการคาทจะตองจดบรการชมชน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

31

รปแบบกจกรรม 1) การพฒนาชมชน ไดแก วด โรงเรยน สถานทราชการ โบราณสถาน โบราณวตถ 2) ลกเสอชาวบานพฒนาชมชนหรอหมบาน 3) กฬาทจดโดยสโมสร สมาคมกฬา หรอสถาบนการศกษา 4) งานศลปะ จดกจกรรมศลปะชมชน การสงเสรมศลปหตถกรรมพนบาน 5) นนทนาการนองเมอง กลางแจง ชวยสงเสรมคณคาอาสาสมคร การใหการรบ

ผน า ผตามทด 6) กจกรรมพฒนาอาสาส าหรบเยาวชนท าใหเกดการพฒนาลกษณะนสย

ทพงประสงค 7) ศนยเยาวชนสงเสรมการพฒนาเยาวชน การบรการอาสาสมครแกชมชน 8) โรงเรยนและสถาบนอดมศกษาจดชมนม ฝกอบรมนกเรยน นสต นกศกษา

ใหรจกกจกรรมอาสาสมครบรการสงคม 9) สมาคมและมลนธทเปนองคกรเอกชนอาสาสมคร จดกจกรรมอาสาสมคร

บรการชมชน สงคม สมาคมสตร สภาสตรแหงชาตและเดก มลนธสายใจไทย สโมสรโรตาร สโมสรไรออนเปนตน

6.14 กจกรรมนนทนาการพฒนาสขภาพและสมรรถภาพ สขภาพเปนสงส าคญส าหรบคนทกคน จดมงหมายของนนทนาการประการหนงกเพอ

พฒนาสขภาพรางกายและสขภาพจตของคนใหสมบรณ ดงนนกจกรรมนนทนาการอกกจกรรมหนง ทมความส าคญเพมขนพรอมกบความสนใจในสขภาพของคนในปจจบน คอ กจกรรมนนทนาการประเภทพฒนาสขภาพและสมรรถภาพ ซงกจกรรมนนทนาการประเภทนเปนกจกรรมแบบผสมผสาน เปนเรองเกยวกบการจดการลลาชวต (Life Style Management) ซงนกวชาการไดใหค าจ ากดความของค าวา นนทนาการสขภาพ (Wellness) วา หมายถง กจกรรมประเภทลลาชวต(Lifestyle) ชนดหนง ซงมความประสงคทจะฝกฝนดานสขภาพและการท าใหสขภาพด หรออกความหมายหนง คอ สงทเกดขนพรอมๆ กบมนษย ซงสงดงกลาวนเปนพนฐานของสขภาพทด และเปนการพฒนาของชมชน และจะมสวนชวยในการพฒนาคณภาพชวต ซงมความส าคญตอสภาวะและสภาพความเปนอย กจกรรมนนทนาการสขภาพ (Wellness) นนกคอ กจกรรมนนทนาการเพอพฒนาสขภาพนนเอง ซงกจกรรมนเปนการจดการของบคคลซงมความเกยวของกบขอมลการศกษา โอกาสส าหรบการเปลยนแปลงทางพฤตกรรม และยงเปนการจงใจในการใหความชวยเหลอและสนบสนนใหผเขารวมกระท าในสงทเปนไปไดมากทสดเกยวกบลกษณะการด าเนนชวตเพอใหมความเปนอยทด

รปแบบการจดกจกรรม 1) การออกก าลงกายเพอสขภาพและสมรรถภาพ 2) การจดการเกยวกบโภชนาการ 3) การจดการเกยวกบการบรโภคเครองดม สงเสพตด 4) การจดโปรแกรมนนทนาการเพอพฒนาคณภาพชวต 5) การสรางสมดลสขภาพกายสขภาพจต 6) การควบคมความเครยดและการผอนคลาย

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

32

7) การจดการเกยวกบความปลอดภยตอพฤตกรรมเสยง 6.15 กจกรรมนนทนาการกลมสมพนธและมนษยสมพนธ (Group Process) กจกรรมนนทนาการกลมสมพนธเปนกจกรรมทจะชวยสงเสรมมนษยสมพนธการท างาน

เปนทม การประสานงานรวมมอกบกลม และยงสงเสรมกระบวนการเรยนร พฤตกรรมของกลมสงคมในวถประชาธปไตยอกดวย กจกรรมกลมสมพนธมประโยชนอยางยงในการเปนผน าและผตาม ใหรจกหนาทความรบผดชอบและบทบาทของตนเองและของสงคมทดความหมายของกจกรรมกลมสมพนธ มอยหลายค าทใกลเคยงกน เชน“กระบวนการกลม” “การแนะแนวหม” “การใหค าปรกษากลม” “พลงกลม” และ “การฝกมนษยสมพนธ” พอสรปไดดงนกระบวนการกลม (Group Process) หมายถงกระบวนการทใชกลมในการแกไขปญหาหรอกระท าสงใดสงหนงรวมกน ซงผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง และใชวธการวเคราะหพฤตกรรมทเกดขน เปนกระบวนการเรยนรในรปตางๆ เชน การแสดงบทบาทสมมต การแสดงละคร การตความหมาย การแกปญหา เปนตนการแนะแนวหม (Group Guidance) หมายถง การใหการแนะแนวแกบคคลหลายคนหรอกลมทมปญหาและความตองการคลายคลงกน โดยการเปดโอกาสใหแตละบคคลไดแลกเปลยนความคดเหนหรอประสบการณซงกนและกน เพอเปนแนวทางในการแกปญหาตดสนใจของกลมได และชวยใหบคคลไดรบทราบขอมล สงควรรไปพรอมกบกลม เปนการประหยดเวลาแรงงานและคาใชจายการใหค าปรกษากลม (Group Counseling) เปนการใหค าปรกษาแบบกลมชวยใหคนปกตไดยอมรบปญหาตางๆ ของตนเอง และหาทางแกไขปญหาซงสามารถแบงการใหค าปรกษาออกเปนสามประการ ไดแก การใชกลมเพอแกปญหา การใหค าปรกษามงชวยเหลอปญหาปกตทวไป และชวยสมาชกกลมทมสภาพปกตพลงกลม (Group Dynamics) เปนการจดกจกรรมใหบคคลตงแตสองคนขนไปมกจกรรมสมพนธกน มการสอสารและปรบตวเขาหากนกอใหเกดพลงขนภายในกลมโดยใชวธการตางๆ ทจะชวยในการตดสนใจรวมกน อาจจะใชทกษะมนษยสมพนธหรอการประชมเชงปฏบตการเพอพฒนากลมไปสเปาหมายทวางไวการฝกมนษยสมพนธและความเปนผน า (Training Group หรอ T-Group) เปนการฝกอบรมเพอใหเกดการตระหนก Awareness) และการสรางทกษะ (Skills) โดยการชวยใหบคคลเขามามสวนรวมกนเพอสรางประสบการณมนษยสมพนธ บทบาทและคณคาในการเปนผน า

รปแบบการจดกจกรรม กจกรรมกลมสมพนธสามารถจดในรปแบบตางๆ เพอใหเกดการเรยนรและ

ประสบการณดงน 1) เกม (Game) ผสอนสรางสถานการณสมมตขนใหผเรยนลงเลนดวยตวเอง

ภายใตขอตกลงหรอกตกาบางอยางทก าหนดไว ซงผเรยนจะตองตดสนใจท าอยางใดอยางหนง อนจะมผลออกมาในรปของการแพการชนะ วธการนจะชวยใหผเรยนไดวเคราะหความรสกนกคด และพฤตกรรมตางๆ ทมอทธพลตอการตดสนใจ นอกจากนนยงชวยใหผเรยนเกดความสนกสนาน ในการเรยน

2) บทบาทสมมต (Role-play) วธการนมลกษณะเปนสถานการณสมมตเชนเดยวกบเกมแตมการก าหนดบทบาทของผเลนในสถานการณทสมมตขนมานนแลวใหผเรยน สวมบทบาทนนและแสดงออกตามธรรมชาต โดยอาศยบคลกภาพ ประสบการณ และความรสกนกคด

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

33 ของตนเปนหลกดงนนวธการนจงมสวนชวยใหผเรยนไดมโอกาสวเคราะหถงความรสกและพฤตกรรมของตนอยางลกซง และยงชวยเสรมสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจและนาตดตามอกดวย

3) กรณตวอยาง (Case) เปนวธการสอนซงใชกรณหรอเรองราวตางๆ ทเกดขนจรงๆแลวน ามาดดแปลงและใชเปนตวอยางในการใหผเรยนไดศกษาวเคราะห และอภปรายเพอสรางความเขาใจและฝกฝนหาทางแกไขปญหานน

4) สถานการณจ าลอง (Simulation) คอ วธจ าลองสถานการณจรงหรอสรางสถานการณใหใกลเคยงความเปนจรง แลวท าใหผเรยนลงไปอยในสถานการณนน และมปฏกรยาโตตอบกน วธการนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสทดลองแสดงพฤตกรรมตางๆ ซงในสถานการณจรงผเรยนอาจไมกลาแสดง เพราะเปนการเสยงตอผลทจะไดรบจนเกนไป

5) ละคร (Acting or Dramatization) คอ วธการใหผเรยนทดลองแสดงบทบาท ตามบททเขยนไว ผแสดงจะตองพยายามแสดงใหสมตามบทโดยไมน าบคลกภาพและความรสกนกคดของตน เขาไปมสวนเกยวของอนจะมสวนท าใหเกดผลเสยตอการแสดงบทบาทนนๆ วธการนเปนวธชวยใหผเรยนไดมประสบการณในการทจะเขาใจความรสก เหตผลและพฤตกรรมของผอนซงความเขาใจนมสวนชวยเสรมสรางความเหนอกเหนใจกนฝกความรบผดชอบในการเรยนรรวมกน และ ฝกการท างานรวมกนดวย

6) กลมยอย (Small Group) วธนเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดมสวนใน การแสดงออกและชวยใหผเรยนไดขอมลเพมเตมมากขนกจกรรมนนทนาการประเภทตางๆ มบทบาทส าคญอยางแทจรงทจะชวยใหไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนใหความสนกสนาน ความพงพอใจ ชวยพฒนาคณภาพชวต มเปาหมายและมการปรบตวเขากบสงคมไดด ดงนนการจดกจกรรมนนทนาการจงมความส าคญ มประโยชนและคณคาเปนอยางยง 7. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการและการจดกจกรรมนนทนาการผสงอาย

รปแบบการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายสวนใหญจะจดกจกรรมนนทนาการ ในชมรมผสงอายซงมอยทวประเทศโดยกจกรรมสวนใหญทจดจะเปนการสงเสรมสขภาพดานรางกายจดกจกรรมเดอนละ 1 - 2 ครงและเวลาทจดกจกรรมจะมทงเชาและบาย จากการศกษาของพฤตนนท เหลองไพบลย (2530: 85) เรองชมรมผสงอายไดกลาวถงวตถประสงคและลกษณะกจกรรมทจดสรปไดดงน วตถประสงคของชมรมผสงอายเปนแหลงชมชนพบปะสงสรรคแลกเปลยน ความร ความคดเหนเพอเปนศนยกลางในการใหบรการแกผสงอายในดานสวสดการสงคมบรการดานกจกรรมนนทนาการการออกก าลงกายกฬาศาสนาวฒนธรรมการชวยเหลอสมาชกทประสบปญหาเชน การเจบปวยหรอปญหาทางครอบครวและเปนศนยกลางดานขอมลขาวสารรวมทงรวมกนจดกจกรรมอนเปนประโยชนตอสงคมโดยเฉพาะการเปนผน าทางดานจตใจการศาสนาและการพฒนาประเทศลกษณะกจกรรมทจดในชมรมผสงอายไดแกกจกรรมดานสขภาพอนามย กจกรรมทชวยสงเสรมและสนบสนนใหผสงอายไดรบการตอบสนองตอความตองการทงในดานรางกายจตใจอารมณ และสงคมกจกรรมดานนนทนาการและการออกก าลงกายกจกรรม ดานการสงเสรมอาชพและรายไดกจกรรม เพอการพฒนาสงคมและกจกรรมดานวฒนธรรม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

34

7.1 หลกการสรางโปรแกรมนนทนาการ สวมล ตรกานนท (2550 : 2) ไดสรปแนวคดของโปรแกรมนนทนาการไว ดงน โปรแกรมคอ โอกาส (โดยองคกรทางนนทนาการ) ทสามารถท าใหบคลเกดประสบการณ

ทางนนทนาการ โดยการมปฏสมพนธทางสงคม ทางรางกายและสงแวดลอมทางธรรมชาต โปรแกรม คอ กระบวนการทมความตอเนอง โปรแกรม คอ กระบวนการตางๆทใชงบประมาณของบคคลและแหลงทรพยากร

ทางกายภาพและของหนวยงานในการจดกจกรรมนนทนาการ เพอทจะจดหากจกรรมใหแกคน ในชมชนหรอสมาชกขององคกรนนๆ

โปรแกรมนนทนาการ คอ กระบวนการในการวางแผนเพอทจะสรางโอกาสใหแตละคน เขารวมและเกดประสบการณทางนนทนาการ (ขนอยกบความคาดหวงของแตละคน) ตอมา สวมล ตรกานนท (2550 : 3) ไดสรปแนวคดของโปรแกรมนนทนาการและการก าหนดใหบรการวา มสวนประกอบตางๆ ดงน

1) แนวคดพนฐานของ นนทนาการ การใชเวลาวาง และการเลน 2) ปรชญา เปาประสงค และวตถประสงคขององคกร 3) ความตองการของผเขารวม 4) ประสบการณตางๆทพงปรารถนาของผเขารวม 5) โอกาสของชมชน

องคประกอบหลกของโปรแกรมนนทนาการ จะประกอดวย 5 องคประกอบ คอ (สวมล ตรกานนท. 2550: 4)

1) หนวยงานทสนบสนน 2) ผเขารวมหรอศกยภาพของผเขารวม 3) สถานทและสงอ านวยความสะดวก 4) ผน ากจกรรม

วธการจดโปรแกรมนนทนาการนนขนอยกบองคประกอบตางๆ ดงน (สวมล ตรกานนท. 2550: 4)

1) ปรชญาในการจด (Philosophy) 2) หลกการ (Principles) 3) นโยบาย (Policies) 4) กรรมวธในการจด (Procedure)

ไดอธบายองคประกอบในการออกแบบโปรแกรมเพอน าไปใชไวดงน สวมล ตรกานนท. (2550: 7)

1) บทบาทของผน า ประกอบดวยวธการ 4 วธการ คอ 1.1) การนเทศทวไป (General supervision) ไดแก กฎของความปลอดภย

(สงอ านวยความสะดวก) 1.2) โครงสรางของผน าในโปรแกรม (Structural leadership programs)

ซงสามารถทจะน ากจกรรมใหกบบคคลทเปนผเขารวมแบบเผชญหนา (Face to Face)

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

35

1.3) เปนผอ านวยความสะดวก (Facilitation) เปนผชวยใหผเขารวมพงตนเองไดและควบคมกจกรรมหรอการจดการไดดวยตวของตวเอง

1.4) ความเปนผน าทางออม (Indirect leadership) เปนผทจดหาอปกรณเพอใหบรการกบผทใชบรการทเสยหรอไมเสยคาธรรมเนยมในการใชบรการ

2) ขอบขายของเนอหาโปรแกรม แบงเปนกลมๆ โดยดแตละสาขา เชน ทางน า, นอกสถานท, การเดนทางและการทองเทยว เปนตน

3) ชนดทผเขารวม ตองค านงถง ขนาดของกลมและปฏสมพนธของผเขารวมธรรมชาตความมากนอยของการเขารวม และระดบของความรบผดชอบของผเขารวม

4) รปแบบของโครงสราง ประกอบดวย การแขงขน ชนเรยน สโมสร กลมทมความสนใจเฉพาะ เทศกาลพเศษ เขารวมไดอยางอสระ

7.2 การจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอาย การจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายมขนตอนดงตอไปน

1) ประเมนความสามารถและความตองการเพราะผสงอายบางรายมขอจ ากดใน การท ากจกรรมนนทนาการเชนสายตาไมดมโรคประจ าตวฯลฯกจกรรมทจดจะตองเปนไปตามความตองการของผสงอาย

2) การวางแผนผจดตองวางแผนจดเตรยมอปกรณและสถานทในกรณทจดเปนกลมจะตองก าหนดจดมงหมายวธปฏบตวธการประเมนขนาดของกลมขนอยกบจดมงหมายของกจกรรมโดยทวไปควรมสมาชก 8-12 คนไมควรต ากวา 5 คนและไมควรเกน 20 คน สถานทควรมเนอทกวางขวางพอควรอากาศถายเทสะดวก

3) การปฏบตการจดกจกรรมส าหรบผสงอายถาจดเปนกลมควรปฏบตดงน 3.1) ใหผสงอายเขากลมในลกษณะสบายๆเพอใหเกดความพรอมทจะมสวนรวม 3.2) จดใหสมาชกนงในทเหมาะสม 3.3) ผจดใหความเปนกนเองมการกลาวตอนรบตองแนะน าสมาชกใหรจกกน 3.4) ในขณะด าเนนกจกรรมควรกระตนสมาชกทกคนไดแสดงออกไมมการบงคบ

เรงรดหรอจ ากดเวลา 3.5) ผจดจะตองตระหนกความแตกตางระหวางบคคลผสงอายบางทานถอตว

บางทานเจาระเบยบ 4) การประเมนในการท ากจกรมตองประเมนผลซงจะชวยใหผจดสามารถคนหา

ขอบกพรองเพอปรบปรงแกไขและในระหวางการจดกจกรรมนนทนาการควรประเมนผลดวยการสงเกตเปนระยะวากจกรรมเปนไปตามแผนหรอไม และสงเกตพฤตกรรมของสมาชก สอบถามความรสกและความพงพอใจของสมาชกการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายเปนสงจ าเปน ทจะท าใหผสงอายไดรบความสนกสนาน เพลดเพลน ผอนคลายความเครยด มความสขมากขน และปองกน การแยกตวของผสงอายซงการจดกจกรรมนนทนาการจะบรรลผลผจดจะตองเขาใจธรรมชาตของผสงอายมทกษะการจดการการจดจงจะเปนทพงพอใจ (วชรนทร เสมามอญ. (2555 : 65)

จากการศกษาความตองการการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายในจงหวดพระนครศรอยธยา

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

36 และจงหวดอางทอง วชรนทร เสมามอญ. (2555 : 68) พบวาผสงอายมความตองการกจกรรมนนทนาการประเภทกจกรรมนนทนาการวรรณกรรม เชน กจกรรมพดคย โตวาท อานหนงสอมากทสด รองลงมาคอกจกรรมเกมและกฬาทมความเหมาะสมกบผสงอาย และกจกรรมนนทนาการเตนร า เชน ลลาศ เตนร า ดงนนการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงมลกษณะดงตอไปน

โปรแกรมการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทองวนเสารและวนอาทตย เวลา 15.00-17.00 น. โดยในแตละสปดาหสามารถจดกจกรรมสลบสบเปลยนกนไปไดตามความเหมาะสม การจดกจกรรมในแตละครงตองประกอบไปดวยกจกรรมนนทนาการทง 3 ประเภท

ภาพ 2.1 โปรแกรมการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทอง

ทมา: (วชรนทร เสมามอญ. 2555: 68) 8. ความหมายของความเครยด

8.1 แนวความคดและทฤษฎเรองความเครยด ในสภาพการณปจจบน มนษยตองมการตอสดนรนเพอใหตนเองสามารถด ารงตนและ

ด าเนนชวตใหอยในสงคมปจจบน และจะตองมการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงทเกดขนอยตลอดเวลา ในทกๆดานรวมถงปรบเปลยนพฤตกรรมในการปฏบตงาน เพอใหตนเองสามารถ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

37 ปฏบตงานในองคการไดอยางมประสทธภาพ ซงการปรบเปลยนดงกลาวทเกดขนอยตลอดเวลา จงเปนปญหากอใหเกดความเครยด (Stress) ซงเปนเหตการณทเกดขนไดเสมอกบมนษยทกๆ คน ไมมใครสามารถหลกเลยงได ความเครยดจงเปนปญหาทไดรบการสนใจศกษาในทกสายอาชพ เพอหาทางปองกน แกไข หรอใหเกดผลกระทบตอบคคลหรอสวนรวมใหนอยทสด (จราพร หนทอง. 2551: 1)

ความเครยดเปนปญหาทส าคญและเกดขนบอยครงในองคกร ความเครยดจะเกดขนไดกบคนทกคนและในทกระดบของการท างาน ไมวาจะเปนพนกงานหรอผบรหาร ความเครยดอาจจะเกดขนกบบคคลเพยงคนเดยว เกดขนกบทมงานหรอแผนก หรอเกดขนกบทงองคกรกได ระดบของความเครยดจะมผลกระทบกบบคลกภาพของพนกงาน ความขดแยงในบทบาท สมรรถภาพ ในการท างาน รวมไปถงความเสยงของการเกดอบตเหตในการท างานดวย

ความเครยดทเกดขนไมวาปรมาณมากหรอนอยเพยงใดปฏกรยาการตอบสนองตอความ เครยดมกจะแตกตางกนออกไปขนอยกบ “วธการตความปญหา” และ “เวลาทใชในการพลกฟนเยยวยา” ของแตละบคคล (วนษา เรซ. 2552: 12)

ความเครยด คอสภาวะของจตใจทขาดความอดทน อดกลน และเตมไปดวยความคดทไรประโยชน อนเนองมาจากความกดดนจากภาระหนาทการงาน การเงน ความสมพนธทขดแยง รวมทงความไมถกตอง ความกาวราวรนแรง และสภาพแวดลอมทเปนพษ เปนการบนทอนจตใจใหขาดพลง โดยเฉพาะอยางยงหากปญหารนแรงมาก กเกดอาการเครยดทยาวนาน (เชน อบตเหตการเจบปวย การตกใจกะทนหนตอเหตการณ หรอ ภยพบตตาง ๆ) มผลเสยตอสขภาพและการด าเนนชวตท าใหไมสามารถเผชญหรอแกปญหาได ความจ าเสอม ขาดความกระตอรอรน ความสนใจ และความสขทแทจรงภายใน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525

8.1.1 ความหมายของความเครยด จราพร หนทอง (2551: 2) ความเครยด หรอ Stress ทมรากศพทมาจากภาษาลาตนวา “Stringers” ความเครยด คอ สภาวะจตใจทขาดความอดทน อดกลน และเตมไปดวยความคดทไรประโยชน อนเนองมาจากความกดดนจากภาระหนาทการงาน การเงน ความสมพนธทขดแยง รวมทงความไมถกตอง ความกาวราวรนแรง และสภาพแวดลอมทเปนพษ เปนตน สรปไดวา “ความเครยด” เปนการตอบสนองตอสงทคกคามหรอกดดน ซงแบงเปน 2 องคประกอบ คอ

1) องคประกอบดานรางกาย (Physiological Stress) เชน เหงอแตก หายใจถขน กลามเนอเกรง ปวดศรษะ ปวดหลง ปากแหง อดอดในทอง กระเพาะอาหารปนปวน เปนตน

2) องคประกอบดานจตใจ (Psychological Stress) แบงออกเปน - ดานพฤตกรรม เชน ปากสน มอสน เสยงสน พดเรว เดนตวเกรง นอนไมหลบ

ฯลฯ - ดานความคด เชน คดอะไรไมออก ไมมสมาธ จ าอะไรไมคอยได - ดานอารมณ เชน อารมณกลว วตกกงวล เศรา โกรธ คบของใจ เปนตน

สาเหตของความเครยด ความเครยดเกดจากสถานการณหรอเหตการณใดๆ กตามทผลกดนใหรางกายและ

จตใจผดไปจากเดม ท าใหไมสบายใจวตกกงวล ผดลกผดนง อารมณเสย ไมมสมาธ ไมพอใจ บางคน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

38 เมอเกดอารมณเครยด จะแสดงอาการออกมาทางกายดวย เชน ปวดศรษะ นอนไมหลบ กนไมได ออนเพลยเปนตน

ผลกระทบของความเครยด เมอบคคลเกดความเครยดจะมผลกระทบตอสภาวะทงรางกายและจตใจ ดงน

1) ความเครยดของกลามเนอ ไดแก พฤตกรรมสหนาเครยด ปวดกลามเนอ หนงตากระตก กระวนกระวาย ใจสน สะดงและตกใจไดงาย

2) ระบบประสาท ไดแก พฤตกรรมเหงอออกมากผดปกต หวใจเตนแรงและเรว มอเยนและชน วงเวยนศรษะ ทองปนปวน รสกหนาวๆ รอนๆ ปสสาวะบอย ชพจรเตนเรวผดปกต

3) เกดความคดคาดหวงผดปกต ไดแก พฤตกรรมวตกกงวลเกดความกลวตางๆ กระวนกระวาย และคดคาดหวงวาจะเกดเหตเคราะหรายกบตนเองและหรอบคคลใกลชด

4) เกดความไมสบายใจ ไดแก ขาดสมาธ นอนไมหลบกระวนกระวายใจ 8.1.2 วธปฏบตเพอชวยคลายเครยด

1) การออกก าลงกาย ถารสกเครยดการออกก าลงกายจนเหนอยและมเหงอออก จะชวยใหรสกดขน เนองจากรางกายไดรบออกซเจนมากขน ภายหลงการออกก าลงแลว รางกาย จะหลงฮอรโมนแหงความสขออกมา ท าใหรสกสบายและหายเครยด

2) การพกผอน เมอรสกเครยด หลงเลกงานแลว ควรท ากจกรรมอน เพอเปนการพกผอนหยอนใจ ท าอะไรกไดท ใจชอบ ถอเปนการพกสมอง และเตมพลงใหชวต ท าใหพรอมท จะกลบไปท างานอยางสดชนอกครงหนง

3) การพดอยางสรางสรรค ลองคดดวาถาในแตละวนตองไดยนไดฟงแตเสยงบน ไดฟงแตค าพดทต าหนตเตยน ค าพดทไมเปนมตร ชวตของเราจะเปนอยางไร ดงนน จงควรใหความส าคญกบการพดคยใหมาก ฝกการพดคยกนดวยด ชวยสรางบรรยากาศทดและชวยใหความสมพนธของคนทอยใกลตวเราดขน

4) การสรางความสมพนธทดกบเพอนรวมงาน การสรางความสมพนธทดกบเพอนรวมงาน มความจ าเปนอยางยง เพราะเมอ

มความสมพนธทดเกดขนแลว จะชวยใหเกดความรสกอบอน มนคง มก าลงใจ สนกสนานกบการท างานมากขน ชวยใหความเครยดลดลงไดมาก

5) การแกปญหาอยางถกวธ ในชวตประจ าวนของแตละวน ยอมมปญหาเกดขนเปนธรรมดา แตถาแกปญหาอยางไมเหมาะสม บางครงอาจรายแรงกวาปญหาเดมดวยซ าไป ถาไดเรยนรวธการแกปญหาทเหมาะสม เมอแกปญหาได ความเครยดกจะหมดไปดวย

6) การปรบเปลยนความคด ความเครยด สวนหนงมาจากความคดของคนเรานนเอง ถารจกปรบเปลยนความคด คดในแงมมใหม จะชวยใหความเครยดลดนอยลง และมความสขใจมากขน

7) การสรางความเขมแขงทางจตใจ การมจตใจทเขมแขง จะชวยใหสามารถตอสกบความเครยดไดอยางมประสทธภาพ แมบางครงรางกายจะเจบปวย ออนแอ แตถาจตใจเขมแขง กจะสามารถ ฟนฝาเอาชนะปญหาอปสรรคตางๆ ไปได ดงค ากลาวทวา “จตเปนนาย กายเปนบาว” นนเอง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

39

8) การรจกยนยนสทธของตน ควรรจกรกษาในสทธอนชอบธรรมของตน เพอใหคนอนเกรงใจบาง แตทงนกตองไมไปละเมดสทธของคนอน ไมท าใหผอนเดอดรอนเกดความร าคาญ ท าใหเปนทเกรงใจของผอน และตวเองกจะรสกวามศกดศร มนใจในตวเองมากขน ไมตองเครยดเพราะตองเกรงใจผอน ท าใหไมท าลายจตใจตนเองอกตอไป

ความเครยดเปนสงทเกดขนไดกบทกเพศ ทกวย แมจะไมใชสงผดปกต แตกเปนสงทเปนอนตราย เพราะถาในชวตประจ าวนของคนเราตองวนเวยนอยกบความเครยด จะสงผลตอภาวะจตใจซงจะไมเปนสข ท าใหชวตไมมความสข ไมใชแตเฉพาะตวเราเทานน รวมทงผคนทอยรอบขาง กไมมความสขไปดวย แตถาเราสามารถควบคมความเครยดอยในระดบทพอด ความเครยดกจะเปนแรงกระตนใหคนเรามพลงและมงมนในการไปสความส าเรจของชวตได ซงกเปนสงทดอยางหนง แตทงนทงนนเมอเรารสกเครยดเมอไร กควรทจะหาวธการผอนคลายความเครยดกอนทจะปลอยใหลกลามและเปนปญหาใหญตามมาในภายหลง

8.1.3 ชนดของความเครยด ชนดของความเครยดไดแบงชนดของความเครยดออกไดเปน 2 กลม คอ

(สพาน สฤษฎวานช. 2552: 385) 1) Eustress หรอ Constructive Stress จะเกดขนเมอคนเรามความเครยดทอย

ในระดบทไมมากจนเกนไป มความเครยดเลกนอยจะท าใหเกดผลในเชงบวก คอมพลง มความกระตอรอรนกระฉบกระเฉง มความขยนขน นกกฬา นกธรกจ รวมทงนกเรยนควรม Eustress จะไดตงใจอานหนงสอ ตงใจทบทวนความร เปนตน เพอชวยใหมความกระตอรอรนทจะท างานใหดทสด

2) Distress หรอ Destructive Stress เปนความเครยดทมมากจนเกนไปซง สงผลลบตอบคคลนนๆ เชน ท าใหความดนขนสง ปวดศรษะมาก มน หมดพลง และมปญหาใน ทางพฤตกรรมตาง ๆ เกดขนหรออาจแบงความเครยดออกตามเวลาทเกด คอ

2.1) Acute Stress เปนความเครยดทเกดขนในระยะเวลาหนง ๆ และรางกาย กตอบสนองตอความเครยดนนทนทเหมอนกนโดยการหลงฮอรโมนความเครยดออกมาเมอความเครยดหายไปรางกายกจะกลบสภาวะปกต ภาวะทกอใหเกดความเครยด เชน ความกลว ความเหงาหรอสถานการณเรงดวน เปนตน

2.2) Chronic Stress เปนความเครยดเรอรง เนองจากเกดสะสมมานาน โดยรางกาย

ไมสามารถตอบสนองหรอจดการตอความเครยดนนได ตวอยางของความเครยดเรอรง ไดแกความเครยดจากการท างานไมสมบรณสกทตามสายตาของหวหนา หรอความเครยด ทเกดจากปญหาความสมพนธระหวางบคคลในทท างานทยงแกไขไมได เปนตน

8.1.4 สาเหตของความเครยด (Source of Stress) สาเหตของความเครยดมอยมากมายหลายประการแตกตางกนออกไป เนองจาก

ธรรมชาตของความเครยด คอ สถานการณหนง ๆ ไมท าใหเกดระดบความเครยดในบคคลอยาง เทาเทยมกนจงมนกวชาการหลายทานไดกลาวถงสาเหตของความเครยดไวตาง ๆ กน ดงน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

40 สพาน สฤษฎวานช. (2552: 388-393) กลาววา สาเหตทอาจท าใหเกดความเครยดจะมไดหลายอยางและอาจเกดพรอมกนไปได ซงสามารถแบงได ดงน

1) สภาพเศรษฐกจ สภาพเศรษฐกจในปจจบนทตกต า ฝดเคอง มผลกระทบ ตอการจางงาน ก าลงซอของผคนและตนทนของธรกจ ธรกจตางกมการปดโรงงาน เลกจางท าใหเกดการวางงาน หรอลดก าลงคน หรอลดคาตอบแทนพนกงาน และสวสดการตาง ๆ ลงจนท าใหคนเกดความเครยด มการฆาตวตาย หรอกระโดดตกอยเนอง ๆ

2) เทคโนโลย หรอวทยาการ ความกาวหนาของวทยาการ มผลกระทบตอวถชวตของคนในสงคมในดานตาง ๆเชน ท าใหชวตสะดวกขน การท างานงายลง แตกจะมาทดแทนแรงงาน หรอใชคนท างานลดลง หรอผทปรบตวตามวทยาการใหม ๆ ไมได หรอไดรบผลกระทบในทางลบ กจะเกดความเครยด

3) กฎหมายและการเมองขอก าหนดตาง ๆ ของกฎหมาย เชน กฎหมายเลอกตง กฎหมายภาษอากร กฎหมายผงเมอง กฎหมายจดระเบยบสงคม กฎหมายจดระเบยบจราจร ลวนแตกระทบตอกจกรรม และวถชวตของคนในสงคมในรปแบบตาง ๆ ทงเปนโอกาสและขอจ ากด ในการด าเนนชวต

4) กระแสโลกาภวตน เหตการณตาง ๆ ทเกดขนในโลกนจะสงผลกระทบถงกนหมด เชน กรณสงครามอสราเอลกบปาเลสไตล สงครามอนเดยกบปากสถาน หรอกรณอรกกบสหรฐอเมรกากท าใหโลกเกดความไมสงบ เกดความไรเสถยรภาพในรปแบบตาง ๆ เชน เกดผลกระทบตอการลงทนอตราแลกเปลยน อตราดอกเบย ราคาน ามน เปนตน

5) ปญหาสงคมในเรองตาง ๆขณะนสงคมมความเสอมโซมลง มปญหาสงคมเกดขนในหลายรปแบบ เชน ปญหายาเสพตด ยาบา ปญหาศลธรรม วฒนธรรม ประเพณทเสอม ทรามลง ปญหาการจราจรตดขดเปนตน ปญหาเหลานจะท าใหคนเกดความเครยดไดโดยทวหนา

สาเหตของความเครยด (กรมสขภาพจต. 2550: 5) 1) ความหยงทะนงทมาพรอมกบความอจฉารษยา ไมยอมรบนบถอผใด และ

พรอมทจะโตแยงแขงขนเพอพสจนคณคาของตนเอง 2) การมองโลกในแงราย ไมมความสงบ-เยอกเยนภายใน 3) การเพงพจารณาแตความบกพรอง-ออนแอของผอน ไมส ารวจตรวจสอบและ

แกไขตนเอง 4) ความรสกทออนไหวงาย ไมเขาใจอะไรลกซง-สมบรณ 5) ความอยาก ไมสามารถอยอยางพอใจและสมหวง 6) ความผกพนยดมน ไมยอมรบการเปลยนแปลงหรอการสญเสย 7) ความเหนแกตว ไมพรอมทจะใหดวยความสข สบายใจ 8) ความโกรธทรนแรง ไมใหอภยตอความผดพลาด ท าเรองเลกเปนเรองใหญ 9) การอยภายใตของอทธพลของคานยมทไมถกตอง ไมมการด าเนนชวตทสมดล

และสมบรณ 10) ในสตรวยกลางคนเปนเนองมาจากฮอรโมนเอสโตรเจนลดลง

ผลรายของความเครยด

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

41

1) ท าลายความสมพนธ กอใหเกดความแตกแยก 2) สภาพอารมณไมมนคง ตนเตน ตกใจงาย กระวนกระวาย กลามเนอกระตก

อยไมสข วตกกงวล และนอนไมหลบ 3) ท าใหเซลในรางกายมอายสนลง ความจ าเสอม ประสทธภาพในการเรยน

การท างานลดลง 4) เปนสาเหตของการตายโดยฉบพลน และการฆาตวตาย 5) เปนยาพษทออกฤทธชา ๆ กอใหเกดปญหาโรคภยตาง ๆ เชน โรคผวหนง

โรคอวน โรคปวดศรษะ โรคปวดหลงโรคกระเพาะ โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคมะเรง และอน ๆ อกทงลดประสทธภาพของระบบภมคมกนของรางกาย เปนเหตชกน าใหเกด โรคตดเชอตาง ๆ ไดงายขน

อภชย มงคล (2552: 7) กายและจตมความสมพนธกนอยางลกซง โรคทางกายหลายโรค เชน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจเตนผดปกต โรคเบาหวาน โรคไมเกรน ฯลฯ สวนใหญมกมสาเหตมาจากสภาวะจตทเสยสมดล แมบางครงอาจเกดจากสาเหตอนกตาม แตหากไดรบความเครยดเพม ขนอกกจะทาใหรางกายเกดอาการทรดลงอยางรวดเรวความเครยดทสงผลกระทบทางกายมกมสาเหตมาจากสภาวะจตทเสยสมดล กลาวอกคอ เปนโรคทมสาเหตจากจตแตกลบแสดงอาการออกทางกาย

สพาน สฤษฎวานช (2552: 378) กลาววา ความเครยด คอ สภาวะความกดดนอนเนองมาจากการทคนเรามปญหา มความกงวล ไมสบายใจ ไมพงพอใจ หรอมความตองการแต มขอจ ากด ขอขดของ และหรออยภายใตสภาวะแหงความไมแนนอน สภาวะทไมชดเจนจงเกดความเครยดขน 9. การจดการความเครยดของผสงอาย

การจดการกบความเครยด เปนวธการควบคมสถานการณทไมสมดลของความตองการ ความสามารถ และทรพยากร คนสวนใหญเหนวา ความเครยดเปนสงเลวราย แตถารจกวธการจดการกบความเครยดไดอยางมประสทธภาพ จะชวยเพมพลงในการปฏบตงาน และการพฒนาตนเอง ทงน มนกวชาการไดน าเสนอวธการการจดการกบความเครยดไว ดงน

นมต ศลยา (2543: 17) ไดน าเสนอพรอมอธบาย การจดการกบความเครยดดวยการ ผอนคลายกลามเนอวา สงมชวตตองเคลอนไหว ถามนษยตองอยในทแหงใดแหงหนงเปนเวลานานๆ จะรสกเจบปวดและเมอยลาทงทางรางกายและอารมณความรสก การเคลอนไหวรางกายเปนผลดตอกลามเนอคนเราอยางยงเพราะ ท าใหการหมนเวยนของกระแสโลหตดขน นอกจากนยงมผลในแง การพกผอนรางกายอกดวย กลามเนอของมนษยจะท างานเปนค เมอเราเคลอนไหวรางกาย กลามเนอสวนหนงจะตองเกรงตว แตกลามเนออกสวนหนงกจะคลายตวลง ในขณะเดยวกนเปนการพกตามธรรมชาต การเคลอนไหวรางกายจงไมมอะไรสญเปลา ธรรมชาตไดจดการใหกลามเนอท างานและพกผอนสลบกนอยางตอเนองเปนลกโซ

มนญ ตนะวฒนา (2551: 162) กลาวไววา วธการจดการกบความเครยด (How to deal with your tensions) มดงน 1. พดออกมา

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

42 2. หนไปชวขณะ 3. ขจดความโกรธ 4. ยอมแพบางบางโอกาส 5. ท าบางสงเพอคนอน 6. จบสงหนงในเวลาเดยว 7. หลกหนใหพนจากอ านาจของยอดมนษย 8. ยอมรบค าวพากษวจารณ 9. ยอมใหเพอนรวมงานคดคานได 10. ท าตวใหเปนประโยชน 11. จดตารางการพกผอน

เสรมศกด วศาลาภรณ และวฒชย มลศลป. (2543: 14-18) ไดเสนอวธการวนจฉย และการท าความเขาใจกบความเครยด 11 ขนตอน ดงน

ขนท 1 อารมณและความเครยด เปนขนแรกของการจดการกบความเครยดโดยการประเมนเพอระบภาวะทางอารมณของบคคลวามระดบความเครยดในระดบใด

ขนท 2 การประเมนจดออนทท าใหเกดความเครยด เปนการพฒนาภมตานทานตอความเครยดของบคคลโดยใหความสนใจสขภาพของตนเองโดยการสรางภมตานทานความเครยด จากสภาพการณตาง ๆ เชน การลดการดมของเมา การออกก าลงกาย การเลนกฬา การวง เปนตน

ขนท 3 เขาใจความเครยด ส ารวจภาวะของความไมสมดล ระหวาง ความสามารถกบความตองการ เมอมความไมสมดลเกดขนไดแก ความเครยดทางรางกาย และทางจตวทยากจะเกดขนตามมา

ขนท 4 การวนจฉยสาเหตของความเครยด ความเครยดทเกดขนไมไดเกดจากการท างานเทานน แตจะแผกระจายไปในทกแหงของวถชวต เมอมความเครยดเกดขน รางกาย กจะสรางกลไกในการปองกนตนเอง จงควรหาสาเหตของความเครยดทเกดขน

ขนท 5 การประเมนระดบของการเปลยนแปลงในชวต จากการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางรวดเรว ท าใหเกดความรสกทไมแนนอนและไมมนคงปลอดภย เพอทจะรบมอกบ การเปลยนแปลงเหลาน จ าเปนตองฝกอบรมใหม เรยนรวธการท างานอยางใหม หรอปรบวธการท างานใหม

ขนท 6 การรจกสญญาณเตอนวามความเครยดมากเกนไป การทจะท างานให มประสทธภาพ จ าเปนตองระวงเกยวกบความกดดนทเพมขน และรจกอาการทเกดจากความกดดนตาง ๆ จะตองรจกอาการ ระวงตอสญญาณเตอนวามความเครยดมากเกนไป บางคนมปญหามากจนไมสามารถรถงสญญาณเตอน และไมไดเตรยมพรอม ทจะเผชญกบผลของการมความเครยดมากเกนไป

ขนท 7 การใชดลพนจและพฒนาการตงเปาหมายในอนาคต เมอวนจฉย และท าความเขาใจกบความเครยดแลว ควรใชเวลาในการวเคราะหขอมล ประเมนความตองการในชวต ขณะเดยวกน ควรประเมนความสามารถของตวเรา และท าใหสามารถประเมนระดบความเครยดได นอกจากนนควรจะมองไปในอนาคตเพอดวาจะน าวธจดการกบความเครยดไปใชกบอะไรไดบาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

43

ขนท 8 ระดบความเครยดทเหมาะสม ความเครยดบางครงกมประโยชน ดงนนวธการทส าคญวธหนงในการจดการกบความเครยด คอ การลดความกดดน และปฏบตงานใหดทสด มปจจยส าคญ 2 อยางทมอทธพลตอความเครยด ประการแรก คอ ระดบความสามารถ ของตวเรา และประการทสอง คอ ระดบความทาทายของสถานการณตอความเครยด ซงมอย ภายใตอทธพลของความเชอมนในตนเอง ระดบความเครยดทเหมาะสม จงเปนการรกษาระดบ ของ ความผกพนตอสถานการณกบระดบทสามารถควบคมสถานการณใหอยในระดบทสมดล

ขนท 9 การรบรยทธศาสตรทมประสทธภาพต าในการคลายเครยด บางคนม ความทกขทรมานจากการมความเครยดมากเกนไป เพราะ ใชยทธศาสตรในการรบมอกบความเครยดทไมมประสทธภาพ

ขนท 10 ยทธศาสตรในการคลายเครยดหรอรกษาความไมสมดล มยทธศาสตรหลายอยางทใชในการจดการกบความเครยด การทจะเลอกใชยทธศาสตรใดนนขนอยกบการวนจฉยความเครยดของตวเรา แลวจงเลอกยทธศาสตรทเหมาะกบตวเรา โดยควรจะศกษารายละเอยดกอนทจะด าเนนการตามขนสดทายตอไป

ขนท 11 ยทธศาสตรในการจดการกบความเครยด ในขนสดทายควรจะทราบวา เราจะตองท าอะไรบาง ในการน าเอายทธศาสตรทเลอกไปปฏบต เปนขนทส าคญทสดเพราะ เปนขนทจะตองปฏบตจรง และประเมนผลทเกดขน

Pender (1987: 34) ไดนยามความหมาย การจดการกบความเครยด วาเปนพฤตกรรม ทแสดงถงวธการจดการกบความเครยดของบคคล เชน การผอนคลาย การนอนหลบ การพกผอน การท ากจกรรมทคลายเครยด หรอการท ากจกรรมทปองกนการออนลา

วชต คะนงสขเกษม (2535: 57) ไดเสนอแนวทางในการจดการกบความเครยดดงน 1. หมนสงเกตความผดปกตทางรางกาย จตใจ และพฤตกรรมทเกดจาก

ความเครยด ทงน อาจใชแบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองกได 2. เมอรตววาเครยดจากปญหาใด ใหพยายามแกปญหานนใหไดโดยเรว 3. เรยนรการปรบเปลยนความคดจากแงลบใหเปนแงบวก 4. ผอนคลายความเครยดดวยวธทคนเคย 5. ใชเทคนคเฉพาะในการคลายเครยด

ทงน กรมสขภาพจต (www.healthnet.in.th) น าเสนอวธการ เทคนคเฉพาะในการคลายเครยด 6 วธโดย

1. การผอนคลายกลามเนอ เปนเทคนคทสะดวกและชวยใหอาการหดเกรง ของกลามเนอลดลง โดยในขณะฝกจตใจจะจดจออยกบการการคลายกลามเนอสวนตางๆ ท าให ลดการคดฟงซานและความวตกกงวล จตใจจะมสมาธมากขน

2. การฝกการหายใจเปนเทคนคในการบรหารกลามเนอกระบงลม บรเวณทอง ชวยใหรางกายไดอากาศเขาสปอดมากขนและชวยเพมความแขงแรงแกกลามเนอ หนาทองและล าไส

3. การท าสมาธเปนการจดการกบความเครยดทลกซงทสด เพราะ จะท าใหจตใจสงบ โดยใชวธการนบลมหายใจ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

44

4. การจนตนาการเปนเทคนคทเบยงเบนความสนใจจากสถานการณอนเครงเครยด โดยใหยอนระลกถงประสบการณทสงบสขในอดต

5. การคลายเครยดจากใจสกายเปนการจดการกบความเครยด โดยการใหใจไปยงสวนของกลามเนอสวนใดสวนหนง ซงกลามเนอในสวนนนจะมความรสกหนก จะท าใหรางกาย รสกวาอบอนขน มผลท าใหคลายเครยดได

6. การนวดคลายเครยดการนวดจะชวยผอนคลายกลามเนอ กระตนการไหลเวยนของเลอด ท าใหรสกปลอดโปรงสบายตว

แนวทางการจดการกบความเครยด สรปไดวา การจดการกบความเครยดเปนการกระท ากจกรรมใดกจกรรมหนง เพอการผอนคลายความเครยดทเกดขนจาก ความไมสมดล ของสภาวะทางรางกาย และจตใจ ทเกดผลกระทบจากสงเราทไมตองการ ทงจากภายในและภายนอกรางกาย ยทธศาสตรทงายเหมาะสมและสะดวกทสดคอ การผอนคลายกลามเนอ เพราะ นอกจากจะมผลตอการคลายกลามเนอแลว ยงมผลท าใหจตใจไมคดฟงซาน มสมาธ ซงเปนการสรางความสมดลของรางกายและจตใจ สอดคลองกบการพฒนาภาวะสขภาพผสงอาย

การวดความเครยด (strain measurement) เปนการวดแรงภายนอก (external force) ทกระท ากบวตถ ซงสามารถท าไดโดยการวดแรงภายใน (internal force) ทเกดขนกบวตถ ซงแรงภายในนเปนแรงทสมดลและมทศทางตรงขามกบแรงภายนอก เมอวตถไดรบแรงกระท าจากภายนอกจะเกดความเคน (stress) ขนกบวตถ และท าใหเกดความเครยด (strain) ขนภายใน ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงโครงสรางหรอรปรางของวตถหรอเกดการเสยรปแรงภายในทเกดขนนท าใหเกดความเครยดหรอการเสยรป ซงสมพนธกบแรงภายนอกทกระท ากบวตถ ดงนน การวดการเสยรปหรอการเปลยนแปลงทเกดขนจงเปนการวดแรงภายนอกทกระท ากบวตถนนเอง

นวภทรา และ ทวพล (2555) ในทางวศวกรรมตองออกแบบใหวตถมการเสยรปรางนอยทสดเมอมแรงภายนอกมากระท า ความเคนทใชออกแบบหรอความเคนใชงานไมควรสงกวาคาความเคน ณ จดจ ากดสดสวน (proportional limit point) (จด A ในรป ข) เพราะถาเกนจดนวตถจะเรม มลกษณะแบบคงรปหรอเกดการเสยรปจนไมสามารถคนกลบสรปรางเดมไดอก

ภาพ 2.2 ความสมพนธระหวางความเคนกบความเครยด ทมา: (นวภทรา และ ทวพล. 2555: ออนไลน).

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

45

ความเครยดทเกดขนภายในวตถมคาทนอยมาก อยในระดบไมโครสเตรนหรอระดบ µm/m ซงการหาคาความเครยดโดยการวดระยะความยาวทเปลยนแปลงท าไดยาก ดงนน ในการวดความเครยดจงตองอาศยเครองมอวดความเครยดหรอสเตรนเกจ (strain gauge) ทสามารถ ตรวจจบระยะการเปลยนแปลงเพยงเลกนอยได

ตวอยางการประยกตใชงานเครองมอวดความเครยด ไดแก การวดแรงบดฝาขวด โดยการตดตงสเตรนเกจชนดขดลวดตดแนนไวทบรเวณสวนฐานของอปกรณวดแรงบด เปนตน 10. งานวจยทเกยวของ

งานวจยในตางประเทศ เชน (Chen,2000) วจยเรอง ผลของไทเกกทมผลตอสขภาพผสงอายชาวไตหวน พบวา

ผสงอายชาวไตหวนทปฏบตไทเกกมวามดนโลหตต ากวาผสงอายชาวไตหวนทไมปฏบตไทเกก อยางมนยส าคญทระดบ .05

ฟชเชอร (Fisher,2001) วจยเรองการเลอกออกก าลงกายของผสงอาย โดยการร ามวยไทยซ สปดาหละ 2 ครง ๆ ละ 2 วน เปนเวลา 6 เดอน พบวา กลมทดลองมการเปลยนแปลงทางรางกายตงแตเดอนท 3 และยงพบวา ผสงอายมความยดหยน ความแขงแกรงของกลามเนอและการทรงตวดขน

อลซเบท และคณะ (Elizabeth; et al. , 2004) งานวจยเรองปฏสมพนธระหวางความ เครยดกบการใชสวนสาธารณะ ทเกยวของกบสขภาพและจตใจในผสงอาย งานวจยตองการตรวจสอบความสมพนธระหวางความเครยดในการใชเวลาวางในสวนสาธารณะ พบวามความสมพนธระหวางความเครยดกบระยะเวลาทพกในสวนสาธารณะ ความเครยดสงผลตอประโยชนสขภาพทางกายภาพทไดรบ คาดชนมวลกาย โดยมความสมพนธโดยตรงกบสวนสาธารณะผรบผดชอบสวนสาธารณะกบสขภาพ ความสมพนธระหวางระยะเวลาทพกมความสมพนธกบความดนโลหต งานวจยมงเนนดานการใชเวลาวางเชงสขภาพ และการจดการเชงนโยบายตางๆ

โอนชและคณะ (Onishi: et al. , 2006) ไดท าการศกษาเรอง “กจกรรมนนทนาการ ทเปนทพอใจของผสงอายทอาศยอยในชมชน”ซงมจดมงหมายเพอคนหาความชดเจนของกจกรรมนนทนาการทผสงอายชอบทจะเขารวม และเพอส ารวจความสมพนธระหวางกจกรรมเหลานนและคณภาพชวตโดยใชแบบสอบถามทถกสงไปยงผสงอายทมอายตงแต 65 ปขนไปทอาศยอยในชมชนชนบทของประเทศญปน เพอเกบขอมลเกยวกบขอมลทวไป ความพอใจส าหรบกจกรรมทหลากหลายและคณภาพชวตของพวกเขา คณภาพชวตไดรบการประเมนจากมาตราวดของ Philadelphia Geriatric Center ระหวางความพงพอใจทไดรบจากกจกรรมหลกๆ เชน การสนมนากบครอบครวหรอกบเพอนบานไดแสดงความมนยส าคญทเกยวเนองกบคะแนนของความสข แตมกจกรรมเพยงเลกนอยทแสดงใหเหนถงความเกยวเนองกบคะแนนของศลธรรมและความเพลดเพลน การวเคราะหการถดถอยไดบงชวาระหวางความเพลดเพลนในการออกก าลงกาย ความล าบากในการบรการการเงน และระหวางความเพลดเพลนทไดรบจากการดโทรทศนเปนตวแปรทมนยส าคญในการท านายคะแนนของความสข ผลลพธแสดงใหเหนวาระหวางความเพลดเพลนของผสงอายทไดรบประสบการณเมอเขารวมในกจกรรม เชน การสนทนาของครอบครวหรอเพอนบาน ไดแสดงใหเหนถงความมนยส าคญ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

46 กบความสขของผสงอาย ผลลพธเหลานสามารถชวยใหเกดความเขาใจไดในการสนบสนนกจกรรม ทหลากหลายไปยงมมมองของความเพลดเพลนของผสงอาย

เดนเจลและคณะ (Dengel et al. 2006) วจยเรองผลของการฝกการออกก าลงกายประเภทแอโรบกทมผลตอความดน ในการดมโซเดยมของผสงอาย โดยการวดหลงจาก 8 วน โดยการฝกการออกก าลงกาย 6 เดอน ทมความหนก 75% ผลการวจย พบวา การออกก าลงกายแบบแอโรบกหลงจาก 6 เดอน สามารถเพมสมรรถภาพการใชออกซเจนสงสดและมผลตอการรบโซเดยมเพมขนจาก 35% เปน 61

บสเลอร (Butler, 2007) ไดก าลงท าการศกษาเรอง การยอมรบทางจตวทยาและคณภาพชวตในผสงอาย เพอการตรวจสอบอทธพลของการยอมรบทางจตวทยาเกยวกบคณภาพชวตในกลมตวอยางทเปนผสงอายจ านวน 187 คน จาก สถานบรการดแลผสงอาย หมบานส าหรบผเกษยณอายและกลมทางสงคมทหลากหลาย อายเฉลยของกลมตวอยางคอ 78 ป อายระหวาง 65 – 96 ป ไดท าการวดเกยวกบการยอมรบทางจตวทยาและ The comprehensive Quality of Life Scale (CobooL) Butler ไดตงสมมตฐานวา บคคลทมการยอมรบทางจตวทยาสงจะมคณภาพชวตทสงดวยในองคประกอบเกยวกบสขภาพ ความปลอดภย การเขารวมในชมชนและสภาวะทางอารมณทด นอกจากนบคคลทมการยอมรบทางจตวทยาสงจะมการตอบสนองเกยวกบผลลพธทางจตวทยา ทลด ลงการแทรกแซงซงเพมการยอมรบทางจตวทยาอาจน าไปสการเพมคณภาพชวตและเพมความ สามารถในการกลบสสภาพเดมระหวางผสงอายได

เดวด และคณะ (David; et al., 2009) ท าการศกษาประสบการณการเขารวมเกมผสงอายโดยมรการสมส ารวจตวอยางจ านวน 444 คน ใน นอรทโคโลไลนา (ผสงอายมอาย 55 ปขนไป) โดยการส ารวจสมบรณในป 2006 ปจจยทมผลตอการเขารวมกจกรรมประกอบดวยสขภาพทางกายความสมพนธระหวางบคคล และผลทไดรบทางดานจตใจ สงทส าคญ คอ โปรแกรมนนทนาการ ทจดใหตลอดทงปจะมผลใหผสงอายมสขภาพรางกายแขงแรงขน รวมถงการมสงคมทดขน

โทน และคารน (Tony L. And Careen M., 2010) จากการวจยไดมการสมภาษณผสงอาย 13 คน อาย 60 – 69 ป เกยวกบความซบซอนของประสบการณของผหญงในเรองของภาพลกษณและการใชเวลาวางสงผลถงผเขารวม ความรสกของผสงอายทมรปรางไมด มผลตอความรสกในการเขารวมการใชเวลาวาง ดงนนการจดกจกรรมจงตองค านงถงรปลกษณรางกายของผหญง

ไรล และเควน (Rylee and Kevin, 2010) ไดท าการศกษาคนหาระดบชนของชมชนในการใชเวลาวาง โดยมการวเคราะหเปนรายกรณ ในผสงอายโดยใชการสอดแทรกกจกรรมการออกก าลงกาย โดยไดท าการส ารวจ อทธพลความเตมเตมไมใชแคการออกก าลงกายเทานนแตตองขนอยกบชมชนทมอทธพลตอทางดานจตใจของผสงอาย ผเขารวมมความรสกของชมชนในระดบทแตกตางกน กบความรสกทด โดยมผคอยสนบสนน รวมถงการกระตนทางดานจตใจ กจกรรมเชงวฒนธรรม และกจกรรมทางดานสขภาพโดยเนนเรองของชมชนเขามามสวนสนบสนน

งานวจยในประเทศ ศรพร ศรกาญจนโกวทย (2550: บทคดยอ) วจยเรอง การศกษาเปรยบเทยบผลของ

การเดนแบบหนกสลบเบาและแบบตอเนองทมตอสขสมรรถนะของหญงสงอาย อาสาสมครเขารวม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

47 การทดลองครงนอยระหวาง 55-60 ป จ านวน 30 คน แบงกลมตวอยาง โดยใชวธการสมแบบงาย แบงเปน 2 กลมทดลอง กลมท 1 ม 15 คน เดนแบบสลบเบาสายพาน สลบชวงระหวางชวงความหนกของการออกก าลงกายสงเทากบ 80-90% ของอตราการเตนของหวใจส ารอง ชวงละ 3 นาท และชวงความหนกเบาของการออกก าลงกายต าเทากบ 30-40% ของอตราการเตนของหวใจส ารอง ผลการวจยพบวา หลงจากทดลองกลมทดลองเดนแบบหนกสลบเบามคาสมรรถภาพการใชออกซเจนสงสดของแตละบคคลเพมขนมากกวากลมทดลองเดม

วรดน จระเดชากล (2551: บทคดยอ) ไดท าการศกษา บทบาทของกจกรรมนนทนาการและการใชเวลาวางของผสงอายใน 16 จงหวด ภาคเหนอของประเทศไทย โดยกลมตวอยางเปนผสงอายรวมทงสน 960 คน ซงผลการศกษาพบวา มความเขาใจในเรองความหมายของผสงอาย ความหมายของเวลาวาง ความเขาใจเกยวกบกจกรรมนนทนาการ ความพงพอใจและคณภาพชวต เพราะการไดเขารวมกจกรรมนนทนาการท าใหมสขภาพกาย สขภาพจตดขน ท าใหเกดความเพลดเพลน และมความสขสงเสรมใหสถาบนครอบครวเกดความอบอน โปรแกรมกจกรรมนนทนาการและการใชเวลาของผสงอายทผวจยสรางขนไดรบผลส าเรจเปนไปตามเปาหมาย คอ ผสงอาย ใน 16 จงหวดภาคเหนอของประเทศไทย มการพฒนาพฤตกรรมสขภาพใน 5 ดาน ไดแก ดานรางกาย ดานจตใจ ดานอารมณ ดานสงคม และดานสตปญญา

พรรณทภา ศพทะนาวน (2551: บทคดยอ) ไดท าการศกษาคณภาพชวตผสงอายในชมชนการเคหะรามอนทรา เขตบางเขน กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา สมพนธภาพในครอบครวของผสงอายในชมชนอยในระดบสง การเรยนรและการเหนคณคาในตนเองของผสงอายในชมชนอยในระดบปานกลาง ส าหรบคณภาพชวตของผสงอายในชมชน พบวาในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คณภาพชวตดานรางกายอยในระดบสง คณภาพชวตดานจตใจ คณภาพชวตดานสงคม และคณภาพชวตดานสงแวดลอม อยในระกบปานกลาง และตวแปรอสระส าคญทเขาท านายในทกรายดานและในภาพรวมของคณภาพชวตผสงอาย คอ การเรยนรสมพนธภาพในครอบครว และการเหนคณคาในตนเอง

อภชาต เจรญยทธ (2551: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองประสทธผลของโปรแกรมการสงเสรมสขภาพส าหรบผสงอายโรคความดนโลหตสง ผลการศกษาพบวา หลงการทดลองการรบรความสามารถตนเอง ความคาดหวงในผลของการปฏบตตน และพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอายโรคความดนโลหตสงของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05

กมลพร จนทาคมบง (2551: บทคดยอ) การพฒนารปแบบการสงเสรมการออกก าลงกายของผสงอายในอ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคามโดยมความมงหมายเพอศกษาการเปลยนแปลง

พฤตกรรมการสงเสรมการออกก าลงกายของผสงอาย ในอ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม จ านวน70 คน ซงไดจากการสมตวอยางแบบสมครใจ แบงเปนกลมทดลอง 35 คน และกลมเปรยบเทยบ 35 คนโดยเปนผสงอายในเขตรบผดชอบของสถานอนามยบานข ต าบลเขวาใหญ กลมทดลองไดรบกจกรรมการสงเสรมการออกก าลงกาย ประกอบดวย การใหความร การเสนอตวแบบ การสาธต และการฝกปฏบต การใหสงชกจง ระยะเวลาเขารวมกจกรรมจ านวน 8 สปดาห ผลการวจยพบวา ผสงอายกลมเปรยบเทยบ กอนการทดลอง และหลงการทดลองมพฤตกรรมการ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

48 สงเสรมการออกก าลงกายในดานความร การรบรประโยชน การรบรอปสรรค การรบรความสามารถตนเอง และการปฏบตตวในการออกก าลงกายไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ส าหรบผสงอายกลมทดลอง พบวา หลงการทดลองมพฤตกรรมการสงเสรมการออกก าลงกาย ในดานความร การรบรประโยชน การรบรอปสรรค การรบรความสามารถตนเอง และการปฏบตตว ในการออกก าลงกายเพมขนจากกอนการอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และกลมทดลอง มพฤตกรรมการออกก าลงกายทง5 ดานสงกวากลมเปรยบเทยบ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สนทร โสภณอมพรเสนย (2551: บทคดยอ)ไดท าการวจยเรองการพฒนาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายโดยกระบวนการเสรมสรางพลงอ านาจ บานหนองพลวง ต าบลหนองพลวง อ าเภอจกราช จงหวดนครราชสมาผลการวจยพบวา

1. การเสรมสรางพลงอ านาจในการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ชมชนและผสงอายมความสนใจและเหนความส าคญของการด าเนนงาน การรวมกลมการท ากจกรรมมสวนใหผสงอายเกดความตระหนกในปญหาสขภาพ สามารถวเคราะหปญหา รวมกนหาแนวทางแกไขปญหา เกดพลงอ านาจในตนเองอนจะน าไปสการมสขภาพด และมชวตยนยาวตอไป

2. การพฒนาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายตามกระบวนการสรางเสรมพลงอ านาจโดยรวมและรายดานมการปฏบตอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา มคาเฉลยสงสดคอ พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเอง รองลงมาคอการรบรพลงอ านาจตนเองและ ดานการมองเหนคณคาตนเอง มคาเฉลยต าสด

3. การเหนคณคาในตนเองการรบรพลงอ านาจของตนเองและพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายกอนด าเนนการและหลงด าเนนการมคาเฉลยของคะแนนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ศรนยา สรยะฉาย (2552: บทคดยอ) วจยเรอง ประเมนความตองการจ าเปนในการสงเสรมคณภาพชวตของผสงอายในต าบลบางไทรปา อ าเภอบางแลน จงหวดนครปฐม พบวา

1. ผสงอายมความจ าเปนในดานความมนคงปลอดภยและความเปนอยเปนอนดบแรก ดานรางกายเปนอนดบทสอง การยอมรบนบถอจากบคคลในครอบครวเปนอนดบทสาม

2. ผสงอายทอยคนเดยว มความตองการดานความปลอดภยเปนอนดบแรก ซงแตกตางจากคสมรสทมความตองการทางดานรางกายและความรกความอบอนเปนอนดบแรก

3. ผสงอายทมความสามารถในการอานและเขยนหนงสอ มความตองการดาน ความมนคงปลอดภยและความเปนอยเปนอนดบแรก สวนผสงอายทอานและเขยนไมได ทมความตองการดานแสวงหาตนเองมากเปนอนดบทสอง สวนอนดบหนงคอความมนคงและความปลอดภย

4. ผสงอายทมการศกษาและไมมการศกษา มความตองการเหมอนกนคอดานความมนคงปลอดภยและความเปนอยเปนอนดบแรก

จกรพนธ มททวกล (2552: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการมสวนรวมในกจกรรมทาง สงคมของผสงอาย ต าบลบางสทอง อ าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร ผลการวจยพบวา

1. ระดบการสนบสนนทางสงคมจากครอบครวของผสงอายโดยรวมระดบปานกลาง 2. ระดบการรบรภาวะสขภาพของตนเองของผสงอาย โดยรวมระดบปานกลาง 3. ระดบการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมของผสงอาย โดยรวมระดบปานกลาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

49

4. การเปรยบเทยบระดบการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมของผสงอายแตกตางกนตามอาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา และลกษณะการอยอาศย อยางนอยมนยส าคญ ทางสถตทระดบ 0.05 แตไมแตกตางกนตามเพศ

5. ความสมพนธระหวางการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมของผสงอายกบการสนบสนนทางสงคมจากครอบครวและการรบรภาวะสขภาพของตนเอง อยในระดบนอย

วไลลกษณ ปกษา (2553: บทคดยอ) ศกษาผลการฝกดวยน าหนกของรางกายและดวย ยางยดทมตอความแขงแรงของกลามเนอขาในผสงอาย โดยมจดมงหมายเพอศกษาการฝกดวยน าหนกของรางกายและดวยยางยดทมตอความแขงแรงของกลามเนอขาในผสงอาย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนผสงอายสถานสงเคราะหผสงอายบานบางแค 2 (ไมมโรคประจ าตว คอ ไมมโรคหวใจ,โรคเบาหวาน หวเขาไมผดรป) ไดมาโดยการสมแบบหลายขนตอน (Multistage sampling) ล าดบแรกใชวธการสมแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) ไดกลมตวอยาง จ านวน 30 คน ขนทสองใชวธการสมแบบจดกลมตามล าดบขน (Multistage Cluster Sampling) โดยน าคะแนนความแขงแรงของกลามเนอขา ทไดมาเปนเกณฑในการแบงกลม เพอใหกลมตวอยางทง 3 มความแขงแรงของกลามเนอใกลเคยงกน ขนทไดมาเปนเกณฑในการแบงกลม เพอใหกลมตวอยางทง 3 มความแขงแรงของกลามเนอใกลเคยงกน ขนทสามใชวธการสมตวอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบฉลาก เพอแบงวากลมใดเปนกลมทดลองท 1 (ฝกดวยน าหนกของรางกาย) กลมทดลองท 2 ฝกดวยยางยด) และกลมควบคม กลมละ 10 คน โดยกลมทดลองท 1 กลมทดลองท 2 ท าการฝก 3 ครงตอสปดาหเปนเวลา 8 สปดาห จากนนท าการวดความแขงแรง

สมพศ มสข (2554: บทคดยอ) เพอศกษาความตองการเกยวกบการจดสวสดการสงคมของผสงอาย ในต าบลหวยส าราญ อ าเภอกระสง จงหวดบรรมย ใน 4 ดาน ไดแก ดานสขภาพและการรกษาพยาบาล ดานรายได ดานนนทนาการ และดานการสรางบรการและเครอขายการเกอหนน กลมตวอยางไดจากการสม จากประชากรผสงอาย โดยการก าหนดขนาดกลมตวอยาง ตามตารางของเครจซและมอรแกน (Krejcie & Morgan) ไดขนาดของกลมตวอยางจ านวน 260 คน แลวท าการสมกระจายไปยงหมบานตาง ๆ ตามสดสวน โดยวธสมอยางงาย (Simple Random Sampling) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม ม 3 ลกษณะ คอ แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 6 ระดบ และแบบปลายเปด (Open – ended Form) โดยมคาความเชอมน (Reliability) เทากบ 0.9719 สถตพนฐานทใช ในการวเคราะหขอมล คอ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา

1. ความตองการเกยวกบการจดสวสดการสงคมของผสงอายในต าบลหวยส าราญ อ าเภอกระสง จงหวดบรรมย โดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยเรยงดานทมคาเฉลยจากสงไปหาต าไดดงน คอ ดานรายได ดานสขภาพและการรกษาพยาบาล ดานการสรางบรการและเครอขายการเกอหนนและดานนนทนาการ ตามล าดบ 2. ความคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ ของผสงอายตอความตองการเกยวกบ การจดสวสดการสงคมของผสงอายในต าบลหวยส าราญ อ าเภอกระสง จงหวดบรรมย ทมจ านวนมากทสด คอ ตองการใหองคการบรหารสวนต าบลเพมเบยยงชพใหกบผสงอาย รองลงมา คอ ใหองคการ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

50 บรหารสวนต าบลจดอบรมอาชพใหกบผสงอาย เพอเปนการเพมรายได และตองการใหองคการบรหารสวนต าบลมกองทนเงนกส าหรบผสงอาย ตามล าดบ

รจราพร ศรพทยากร (2555: บทคดยอ) เพอพฒนารปแบบการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทอง กลมตวอยางแบงเปน 2 สวน คอ สวนทเปนผทมสวนเกยวของ ผทรบผดชอบดแลผสงอายจ านวน 27 คน และผสงอายทมอายตงแต 60 ป ขนไป จ านวน125 คนทเปนสมาชกชมรมผสงอาย ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ในอ าเภอพระนครศรอยธยาและอ าเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา จ านวน 72 คนและ ชมรม

ผสงอายอ าเภอปาโมก และอ าเภอวเศษชยชาญ จงหวดอางทอง จ านวน 53 คน เครองมอ ท ใชในการวจยแบงเปน 2 สวน คอ เครองมอทใชในการทดลองและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลไดแก โปรแกรมกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอาย แบบสอบถามความพงพอใจ การจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทอง และแบบสอบถามความคดเหนการมสวนรวมในการพฒนารปแบบการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายในจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทองจากผทเกยวของและผทรบผดชอบผสงอายสถตทใชใน การวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานผลการวจยพบวา

1. การศกษาความคดเหนของผทมสวนเกยวของ ผทรบผดชอบผสงอาย พบวาความคดเหนทมตอการมสวนรวมในการพฒนารปแบบการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายในจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทองในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานผลการด าเนนการมคาเฉลยมากทสด รองลงมาคอดานการจดกจกรรม ดานสงแวดลอม และ ดานการด าเนนการ ตามล าดบ

2. ความพงพอใจทมตอรปแบบการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายจงหวดพระนครศร อยธยาและจงหวดอางทอง ผสงอายมความพงพอใจโดยภาพรวมอยระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานโปรแกรมการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายมคาเฉลยสงทสดรองลงมา คอ ดานสถานทจดกจกรรมนนทนาการ ดานเนอหาของหลกสตร ดานบคลากรในการด าเนนการจดกจกรรมนนทนาการผสงอาย และดานวตถประสงคของการจดกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายตามล าดบ

ออนนช อสราพานชย (2555: บทคดยอ) การศกษาเรองความพงพอใจของผสงอายตอบรการของศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร มวตถประสงค 2 ประการดงน ประการแรกเพอศกษาความพงพอใจของผสงอายทเขารบการบรการในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร และประการทสองเพอเปรยบเทยบความพงพอใจของผสงอายทเขารบการบรการในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร ตามตวแปรเพศ อาย สถานภาพ ภาวะสขภาพอนามย และระยะเวลาทเขารบการบรการในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย กลมประชากรในการศกษาครงน ไดแก ผสงอายในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร จ านวน 302 คน การทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม โดยใชสถต t-test และในการทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยางตงแต 3 กลมขนไป ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) หรอสถต F-test ผลการศกษา

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

51 พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 66 - 70 ป สถานภาพโสด ผสงอายสวนใหญมภาวะสขภาพอนามยแขงแรง และมระยะเวลาทเขารบการบรการ 1 - 5 ป สวนความพงพอใจของผสงอายทเขารบการบรการในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน สามารถเรยงตามล าดบจากมากไปหานอยไดดงน อนดบแรกดานปจจย 4 รองลงมาดานอาชวะบ าบด ดานฌาปนกจ ดานกายภาพบ าบด ดานการแพทยและอนามย ดานกจกรรมทเกยวกบศาสนา และดานนนทนาการ ตามล าดบ และ ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ผสงอายทเขารบการบรการสวสดการสงคมทมสถานภาพ และระยะเวลาทเขารบการบรการในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายตางกนมความพงพอใจแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เปนไปตามสมมตฐาน

การะเกด หตถกจวไล (2556: บทคดยอ) เพอศกษาผลของกจกรรมนนทนาการทมตอภาวะซมเศราของผสงอาย กลมตวอยางคอ ผสงอายชมรมผสงอายสถานอนามยไขแสงก าเนดม ทมอายตงแต 60 ปขนไป ทงเพศหญงและเพศชาย จ านวน 35 คน ไดมาโดยการสมตวอยางแบบเฉพาะ เจาะจง เครองมอทใช ในการวจยคอ 1) แบบสอบถามเพอประเมนภาวะซมเศราของผสงอาย ซงพฒนาจากคณะแพทยและผเชยวชาญทางระบบประสาทและสมอง จตแพทย ผสงอาย และจตวทยา มความเชอมน 0.94 และ 2) โปรแกรมกจกรรมนนทนาการทผวจยสรางขน ระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 2 ครง ซงไดผานการตรวจสอบหาคาความเทยงตรงเฉพาะหนา (Face Validity) จากผเชยวชาญทางนนทนาการจ านวน 7 ทาน น าโปรแกรมกจกรรมนนทนาการไปศกษาน ารอง (Pilot study) กบกลมผสงอายทมลกษณะเหมอกบกลมตวอยาง จ านวน 10 คน วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบภาวะซมเศราของผสงอายกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 8 สปดาห โดยใช Wilcoxon Signed Ranks Test ผลการวจยพบวา ภายหลงการทดลอง ผสงอายมระดบคะแนนภาวะซมเศราลดลง อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05

ศกดภทร เฉลมพฒพงศ (2556: บทคดยอ) เพอ 1.เพอศกษาสถานภาพทางเศรษฐกจสงคมของผสงอาย 2.ศกษาความตองการกจกรรมการใชเวลาวางของผสงอาย และ 3. ศกษาคณภาพชวตของผสงอาย เครองมอทใชคอ แบบสอบถามทผวจยสรางขน เอง โดยใหผเชยวชาญ ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา จ านวน 5 ทาน ไดคาดรรชนความสอดคลอง มคาพสยระหวาง 0.6 - 1 และคาความเชอมนจากผสงอาย จ านวน 30 คนไดคาสมประสทธแอลฟาตามวธของ (Cronbach) ในสวนของความตองการกจกรรมการใชเวลาวาง เทากบ 0.91 และในสวนของแบบวดคณภาพชวต เทากบ 0.92 วเคราะหขอมลโดยใชสถตวเคราะห คาความถ และรอยละ ผลการวจยพบวา ผสงอายทตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 295 คน เทากบ รอยละ73.75 ผสงอายสวนใหญมอาย 60-65 ป จ านวน 160 คน = 40.00% การศกษาสงสด ระดบปรญญาตร จ านวน 140 คน เทากบ รอยละ 35.00 สถานภาพสมรส จ านวน 225 คน เทากบ รอยละ 56.25 การอยอาศยอยกบครอบครว จ านวน 342 คน เทากบ รอยละ 85.50 อาชพครงสดทายกอนอาย 60 ป เปนขาราชการ / พนกงานรฐ จ านวน 127 คน เทากบ รอยละ 31.75 รายไดมาจากเงนบ าเหนจ/บ านาญ มากทสดจ านวน 130 คน เทากบ รอยละ 32.50 และรายไดของผสงอายตอเดอนจ านวนนอยกวา 5,000 บาท และ 5,001-10,000 บาท เทากน จ านวน 87 คน เทากบ รอยละ 21.75 ผสงอายสวนใหญมความตองการ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

52 เขารวมกจกรรมการใชเวลาวาง กจกรรมทมความตองการมากทสดคอ การเลนและฟงดนตร 138 คน เทากบ รอยละ 34.50% การท าบญรวมงานการกศล 133 คน เทากบ รอยละ 33.25 และการจดแสดงความยนดครบรอบวนเกด 125 คน เทากบ รอยละ 32.25 ตามล าดบ ผสงอายมความตองการเขารวมกจกรรมการใชเวลาวาง ในวนธรรมดา ชวงเวลา 10.00 - 11.00 น.180 คน เทากบ รอยละ 45.00 และอปสรรคทท าใหผสงอายไมสามารถเขารวมโปรแกรมการใชเวลาวางไดคอ การมภาระในครอบครว 115 คน เทากบ รอยละ 28.75 ในสวนของระดบคณภาพชวตของผสงอายผสงอายมคณภาพชวตระดบกลาง 206 คน เทากบ รอยละ 51.50 คณภาพชวตระดบสง 126 คน เทากบ รอยละ 31.50 คณภาพชวต ระดบต า 68 คน เทากบ รอยละ 17

สวรรณา เตชะธระปรดา (2557: บทคดยอ) เพอศกษาความพงพอใจ และความตองการของผสงอายเกยวกบแนวทางการจดกจกรรมนนทนาการ 4 ประเภทคอ กจกรรมทางสงคม การออกก าลงกาย การทองเทยว และงานอดเรก และเพอศกษาความสอดคลองระหวางความตองการของผสงอายเกยวกบแนวทางการจดกจกรรมนนทนาการทางสงคม การออกก าลงกาย การทองเทยวและกจกรรมงานอดเรก กบการด าเนน การดานการบรหารจดการกจกรรมนนทนาการทชมชนและหนวยงานราชการไดด า เนนการแลวหรอก าลงด าเนนการอยใหแกผสงอายในเขตเทศบาล โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ จดเกบขอมลจากผสงอาย และสมภาษณเจาหนาทเทศบาล วเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยการวเคราะหอปนย และวเคราะหขอมลเชงปรมาณ โดยใชคาทางสถตพนฐานคอ คารอยละ คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา ผสงอายมความพงพอใจและตองการเขารวมกจกรรมนนทนาการทชมชนและหนวยงานราชการจดใหทง 4 ดาน อยในระดบมาก โดยกจกรรมทางสงคมมความพงพอใจและตองการเขารวมงานเทศกาลงานบญ งานประเพณ งานเทศกาลตางๆ กจกรรมการออกก าลงกาย มความพงพอใจและตองการท ากายบรหาร กจกรรมการทองเทยวมความพงพอใจและตองการเขารวมการเดนทางทองเทยวตามโบราณสถานตางๆ และกจกรรมงานอดเรกมความพงพอใจและตองการเขารวมเปนวทยากรในการอบรมวชาการและวชาชพแกสงคม และการละเลนพนบานส าหรบการบรหารจดการกจกรรมนนทนาการทหนวยราชการไดด าเนนการ คอ การปรบปรงและด าเนนการจดท าแผนการโดยก าหนดชวงเวลาการจดกจกรรมตามเทศกาลงานบญตางๆ และใชเจาหนาทของเทศบาลต าบลหนองน าใสและอาสาสมครเปนหลกในการตดตอประสานงานด าเนนการรวมกบชาวบานและผสงอายตามหมบาน ในการรวมกลมจดกจกรรมนนทนาการทงในเวลาเยนและชวงเทศกาลตางๆ

ธรประภา ทองวเศษ, ประจญ กงมงแฮ, สงคม ศภรตนกล, ประสาท อศรปรดา (2558: บทคดยอ) เพอศกษาปญหาสขภาพจต และพฒนารปแบบกจกรรมภายใตตวแบบกระบวนการเพอสงเสรมสขภาพจตผสงอาย การดาเนนการวจยแบงเปน 3 ขนตอน คอ 1) ศกษาปญหาสขภาพจต กลมตวอยางเปนผสงอายในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จานวน 400 คน เครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา สถตทใชวเคราะหขอมล ไดแก การวเคราะหองคประกอบ t-test และ F-test 2) สรางรปแบบกจกรรมภายใตตวแบบกระบวนการเพอสงเสรมสขภาพจต โดยผานการวพากษจากเวทสนทนากลม และ 3) ดาเนนการทดลองดวยรปแบบ Randomize Pretest – Posttest Design กลมทดลองเปนผสงอายจานวน 154 คน โดยสมเขา กลมกจกรรม 5 กลม กลมละ 30-31 คน เครองมอวดสขภาพจตเปนแบบสอบ ถามแบบมาตราสวน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

53 ประมาณคา วเคราะหผลโดยการหาคาประสทธผล (E.I) และเปรยบเทยบภาวะสขภาพจต ระหวางผเขารวมกจกรรมแตละกลม โดยใชสถต ANCOVA ผลการวจย ปรากฏดงน 1. การวเคราะหองคประกอบปญหาสขภาพจตผสงอาย สามารถจ าแนกปญหาไดเปน 3 ดาน ผลการศกษาพบวา ผสงอายมปญหาโดยรวมอยในระดบมาก ผสงอายทอาย 70 – 79 ป การศกษาระดบประถมศกษา แยกอยกบบตรหลาน และมสถานภาพโสด มระดบปญหาสขภาพจตมากกวาผทมอาย 60 – 69 ป การศกษาสงกวาประถมศกษา พกอาศยกบบตรหลาน และมสถานภาพสมรสหรอหยารางหรอหมาย ตามลาดบ 2.ผลการประเมนกจกรรมภายใตตวแบบกระบวนการเพอสงเสรมสขภาพจต ไดขอสรปวา กจกรรมบรหารกายสบายจต และกจกรรมปรบตวปรบใจ สงผลตอภาวะสขภาพจตดานสภาพจตใจมากทสด กจกรรมพบปะ สงผลตอภาวะสขภาพจตดานสมรรถนะของจตใจมากทสดกจกรรมสรางคณคาสรางความสขและกจกรรมสมาธศลปะพาสข สงผลตอภาวะสขภาพจตดานคณ ภาพของจตใจมากทสดจากผลการประเมนกจกรรมดงกลาว ไดรบการวพากษจากเวทสนทนากลม และสรปเปนรปแบบกจกรรมภายใตตวแบบกระบวนการเพอสงเสรมสขภาพจตผสงอาย โดยในแตละกจกรรม จะด าเนนการตามขนตอน 6 ขนตอน คอ ขนสรางความคนเคย ขนเสนอตวแบบ ขนใหความร ขนทดลองปฏบต ขนใหผลสะทอนกลบ และขนน าไปใช กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดผสงอายในจงหวดชลบร ทผวจยสรางขน

ระดบความเครยดของผสงอาย

ชลบร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

54

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การวเคราะหขอมล

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ประชากรทใชในการท าการวจย คอ ผสงอายทมอายตงแต 60 ป ขนไป ทพกอยทศนย

พฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางเปนผสงอาย มอายตงแต 60 ปขนไปทอยในศนยพฒนาการจดสวสดการ

สงคมผสงอายบานบางละมงจงหวดชลบร สามารถเขารวมกจกรรมดวยความสมครใจ จ านวน 40 คน โดยวธการสมเฉพาะแบบเจาะจง (Purposive sampling) เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนประกอบดวย 2 ชด ดงน 1. แบบวดระดบความเครยด โดยการใชแบบประเมนความเครยดสวนปรง

(SPST – 20) กรมสขภาพจต 2. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการ

ความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ชดท 1 แบบวดระดบความเครยด โดยการใชแบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST – 20)

กรมสขภาพจต คณภาพเครองมอชดท 1 แบบวดความเครยดสวนปรง (SPST – 20) ของกรมสขภาพจต เปนแบบวดความเครยด

ทสรางขนมาเพอวดความเครยด ทเหมาะสมส าหรบคนไทย จากกรอบแนวคดทางดานชวภาพ จตใจ และสงคมของความเครยด ซงเครองมอเทาทมใชอยขณะน สวนใหญเปนแบบวดบคลกภาพ วดความวตกกงวล วดอาการทางกายและจตทสมพนธกบความเครยด ดงนนเครองมอชดน จงเหมาะทจะน ามาใชเพอหาขอมลเกยวกบความเครยดและทราบทมาของ ความเครยด การใชชวตประจ าวน ทมผลตอการเกดความเครยดหรอการปรบตวรบกบความเครยด และอาการของความเครยดทเกดขนได โดยผวจยไดน าแบบประเมนมาตรฐานความเครยดสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต มาใชใน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

55

การเกบรวบรวมขอมล จ านวน 20 ขอ โดยเกณฑการใหคะแนนของแบบวดความเครยดของสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต เปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบใหคะแนน (1 – 2 – 3 – 4 – 5 ) ดงน

ตอบไมรสกเครยด ให 1 คะแนน ตอบเครยดเลกนอย ให 2 คะแนน ตอบเครยดปานกลาง ให 3 คะแนน

ตอบเครยดมาก ให 4 คะแนน ตอบเครยดมากทสด ให 5 คะแนน

ไมตอบ ให 0 คะแนน

การแปลผล แบบวดความเครยดสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต ชด 20 ขอ มคะแนนรวมไมเกน

100 คะแนน โดยผลรวมทได แบงออกเปน 4 ระดบ ดงน คะแนน 0 – 24 เครยดนอย คะแนน 25 – 42 เครยดปานกลาง คะแนน 43 – 62 เครยดสง คะแนน 63 ขนไป เครยดรนแรง

โดยมรายละเอยดดงน 1. ความเครยดในระดบต า (Mild Stress) หมายถงความเครยดขนาดนอย ๆ

และหายไปในระยะ เวลาอนสนเปนความเครยดทเกดขนในชวตประจ าวน ความเครยดระดบน ไมคกคามตอการด าเนนชวต บคคลม การปรบตวอยางอตโนมต เปนการปรบตวดวยความเคยชน และการปรบตวตองการพลงงานเพยงเลกนอยเปน ภาวะทรางกายผอนคลาย

2. ความเครยดในระดบปานกลาง (Moderate Stress) หมายถง ความเครยดทเกดขนในชวตประจ าวนเนองจากมสงคกคาม หรอพบเหตการณส าคญ ๆ ในสงคม บคคลจะมปฏกรยาตอบสนองออกมาใน ลกษณะความวตกกงวล ความกลว ฯลฯ ถอวาอยในเกณฑปกต ทว ๆ ไป ไมรนแรง จนกอใหเกดอนตรายแก รางกาย เปนระดบความเครยดทท าใหบคคลเกด ความกระตอรอรน

3. ความเครยดในระดบสง (Height Stress) เปนระดบทบคคลไดรบเหตการณทกอใหเกดความ เครยดสง ไมสามารถปรบตวใหลดความเครยดลงไดในเวลาอนสนถอวาอยในเขตอนตราย หากไมไดรบการ บรรเทาจะน าไปสความเครยดเรอรง เกดโรคตาง ๆ ในภายหลงได

4. ความเครยดในระดบรนแรง (Severe Stress) เปนความเครยดระดบสงทด าเนนตดตอกนมา อยางตอเนองจนท าใหบคคลมความลมเหลว ในการปรบตวจนเกดความเบอหนาย ทอแท หมดแรง ควบคมตวเอง ไมได เกดอาการทางกายหรอโรคภยตาง ๆ ตามมาไดงาย

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

56

ชดท 2 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของ

ผสงอายในจงหวดชลบร ขนตอนในการสรางเครองมอชดท 2

1. ศกษาคนควา หลกการแนวคด ทฤษฎ การทบทวนเอกสาร วารสาร หนงสอ ต ารา หนงสออเลกทรอนกส อนเตอรเนตทางเทคโนโลย และงานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบการจดกจกรรมนนทนาการกบผสงอายและกฬาภมปญญาไทย เพอน ามาด าเนนการสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

2. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ทใชส าหรบการวจยครงน เปนกจกรรมนนทนาการดาน กฬาภมปญญาไทยเพอการสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคม ผอนคลายความเครยด และลดระดบความเครยดของผสงอาย โดยมกจกรรมนนทนาการทใชในการด าเนนกจกรรม สปดาหละ 3 วน ในวนศกร วนเสาร และวนอาทตย รวมทงสน 8 สปดาห กจกรรมนนทนาการ ดานกฬาภมปญญาไทย มดงน ปาเปาลกโปง เดนวงเปยว เดนกระสอบ หมากขม ตะกรอลอดหวง หมากกระดาน ปดตาตหมอ วาวไทย สะบา เตะปบไกล ร าไหวครมวยไทย เดนกะลา ตไกตกอลฟบก (ภาคผนวก)

วธการหาคณภาพเครองมอชดท 2 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของ

ผสงอายในจงหวดชลบร ผวจยด าเนนการดงน 1.น ารางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการ

ความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ใหอาจารยทปรกษาเพอท าการตรวจสอบเนอหา และปรบ ตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษา

2. น ามาปรบปรงเรยบรอย แลวมาใหผเชยวชาญทง 3 ทานตรวจความเชอมน โดยใชดชนความสอดคลอง (Item – Objective Congruence : IOC) แลวเลอกเฉพาะขอทไดคา IOC มากกวา 0.50 ซงแสดงวา โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรมความสอดคลองกบจดประสงค แลวน าผลการตดสนของผเชยวชาญมาค านวณคาดชนความสอดคลอง เปนรายขอ ซงมคา +1,0,-1 โดยใชสตรของโรวเนลล และแฮมเบลตน มสตรการค านวณ (Rovinelli and Hambleton, 1977 : 49-60) ค านวณดงน

NRIOC

IOC คอ เปนคาดชนความสอดคลองของเนอหากบจดประสงค R คอ ผลรวมของคะแนนจากการพจารณาของผเชยวชาญทงหมด N คอ จ านวนผเชยวชาญ

+1 หมายถง แนใจวาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย มความสอดคลองกบจดประสงค

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

57

0 หมายถง ไมแนใจวาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย มความสอดคลองกบจดประสงค -1 หมายถง แนใจวาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย ไมสอดคลองกบจดประสงค เกณฑการพจารณาความสอดคลองกบจดประสงคดงน IOC ≥ 0.50 ถอวาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยสอดคลอง กบจดประสงค

IOC ‹ 0.50 ถอวาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยไมสอดคลองกบจดประสงค

3. น าโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรทไดปรบปรง ตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ แลวน าไปทดลอง ใช (Try-out) กบกลมทไมใช กลมตวอยาง จ านวน 30 คน เพอหาความเชอมนของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยมคาความเชอมนเทากบ 0.93 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด าเนนการเกบขอมลในการวจยดงน 1. ผวจยท าหนงสอขออนญาตขอความรวมมอไปยงศนยพฒนาการจดสวสดการสงคม

ผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร เพอขอความรวมมอในการด าเนนการเกบขอมล 2. การปฐมนเทศ คดเลอกผสงอายทมความสมครใจเขารวมโปรแกรมกจกรรม

นนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย 3. วดผลกอน (Pretest) ทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทม

ผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ดวยการวดแบบประเมนความเครยด สวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต 4. กลมตวอยางทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยผวจยสรางขน ระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 3 วน คอ วนศกร วนเสาร และวนอาทตย ในเวลา 15.30 - 16.30 น. 5. วดผลซ าหลง (Posttest) ทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห ดวยการวด แบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต

6. กลมตวอยางทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย โดยผวจยสรางขน ระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วนคอ วนศกร วนเสาร และวนอาทตย ในเวลา 15.30 - 16.30 น.

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

58

7. วดผลซ าหลง (Posttest) ทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห ดวยการวด แบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต

โดยผวจยไดออกแบบแผนการทดลอง โดยใชแผนการวจยแบบ One Group Pretest - Posttest Design ดงน แบบแผนการทดลอง O1 X O2 O3

เมอ O1 การวดระดบความเครยดกอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรของกลมตวอยาง

X โปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

O2 การวดระดบความเครยดหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรของกลมตวอยางระยะเวลา 4 สปดาห O3 การวดระดบความเครยดหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรของกลมตวอยางระยะเวลา 8 สปดาห

โดยผวจยไดใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรในการทดลอง 8 สปดาห ดงน สปดาหท 1 กฬาภมปญญาไทยเรองหมากขม

สปดาหท 2 กฬาภมปญญาไทยเรองตะกรอลอดหวง สปดาหท 3 กฬาภมปญญาไทยเรองหมากกระดานและเรองปดตาตหมอ สปดาหท 4 กฬาภมปญญาไทยเรองวาวไทยและสะบา สปดาหท 5 กฬาภมปญญาไทยเรองเตะปบไกลและร าไหวครมวยไทย สปดาหท 6 กฬาภมปญญาไทยเรองร าไหวครมวยไทยและเดนกะลา สปดาหท 7 กฬาภมปญญาไทยเรองตไกและเดนกระสอบ สปดาหท 8 กฬาภมปญญาไทยเรองเดนวงเปยว ตกอลฟบกและปาเปาลกโปง

8. ท าการศกษาผลการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรทไดจากแบบประเมนความเครยดของสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต โดยการเปรยบเทยบคะแนนกอนการทดลอง (Pretest) กบคะแนนหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทย (Posttest ครงท 1) ทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห กบคะแนนหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทย (Posttest ครงท 2) ทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

59

การวเคราะหขอมล ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน

ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง โดยแสดงเปนจ านวนและรอยละ ตอนท 2 ระดบความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรม

นนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห โดยแสดงเปน คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสงสด และคาต าสดของระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

ตอนท 3 เปรยบเทยบผลความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

โดยผวจยไดท าการเปรยบเทยบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ประกอบดวย 1. กอนทดลองกบหลงทดลองระยะ 4 สปดาห 2. กอนทดลองกบหลงทดลองระยะ 8 สปดาห 3. หลงทดลองระยะ 4 สปดาห กบหลงทดลองระยะ 8 สปดาห

3.1 น าเสนอขอมลในรปแบบตารางประกอบความเรยงและแผนภมกราฟ 3.2 น าผลการวเคราะหทางสถตมา อภปรายผล สรปผลและรายงาน

ผลการวจยตอไป

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. จ านวน รอยละ

2. คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสงสดและคาต าสด 3. การทดสอบคาท (t-test) (Paired Samples T-test) ทดสอบความมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

60

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณในการวเคราะหขอมล

X แทน คะแนนเฉลยของกลมตวอยาง S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน n แทน จ านวนของกลมตวอยาง t แทน สถตทดสอบท Max แทน คาคะแนนสงสด Min แทน คาคะแนนต าสด * แทน มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ผลการวเคราะหขอมล ผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลตามล าดบดงน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

61 ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ดงตารางดงน ตาราง 4.1 จ านวน และรอยละของขอมลสวนบคคลกลมตวอยาง

ขอมลสวนบคคล จ านวน รอยละ เพศ

ชาย หญง

23 17

57.50 42.50

รวม 40 100.00 อาย

60 - 64 ป 8 20.00 65 – 70 ป 9 22.50 71 – 74 ป 5 12.50 75 – 80 ป 8 20.00 81 ปขนไป 10 25.00 รวม 40 100.00

สถานภาพการสมรส โสด 10 25.00 แตงงาน 21 52.50 หยาราง 7 17.50 อนๆ 2 5.00 รวม 40 100.00

ระดบการศกษา ไมไดเรยนหนงสอ 3 7.50 ประถมศกษา 19 47.50 มธยมศกษา หรอ ปวช. 16 40.00 อนปรญญา หรอ ปวส. 1 2.50 ปรญญาตร 1 2.50 สงกวาปรญญาตร - - รวม 40 100.00

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

62

ตาราง 4.1 (ตอ) อาชพ

คาขาย 8 20.00 รบจางทวไป 20 50.00 ท านา/ท าไร 3 7.50 ขาราชการบ านาญ/

รฐวสาหกจ 9

22.50

ไมไดประกอบอาชพ 8 20.00 รวม 40 100.00

โรคประจ าตว ไมม มโรคประจ าตว

11 29

27.50 72.50

รวม 40 100.00

จากตาราง 4.1 แสดงขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางผสงอาย จ านวน 40 คน พบวา สวนใหญเปนเพศชายจ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 57.50 กลมตวอยางสวนใหญมอาย 81 ปขนไป จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 25.00 สวนใหญมสถานภาพแตงงานแลว จ านวน 21 คน คดเปน รอยละ 52.50 สวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษา จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 47.50 สวนใหญมอาชพรบจางทวไป จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 50.00 และสวนใหญมโรคประจ าตว จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 72.50

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

63

ตอนท 2 ระดบความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห ดงตารางดงน

ตาราง 4.2 คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาคะแนนสงสด คาคะแนนต าสด

ระดบความเครยดของผสงอายระหวางกอน กบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาหและ 8 สปดาห (n=40)

เวลา X SD Max Min แปลผล

กอนทดลอง 45.80 6.71 58 36 สง ระยะเวลา 4 สปดาห 29.65 4.32 43 21 ปานกลาง ระยะเวลา 8 สปดาห 27.20 3.79 35 21 ปานกลาง

จากตาราง 4.2 พบวามระดบความเครยด กอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 6.71 มคาคะแนนสงสดเทากบ 58 และคาคะแนนต าสด เทากบ 58 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดสง

หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.32 คาคะแนนสงสดเทากบ 43 และคาคะแนนต าสดเทากบ 21 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดปานกลาง สวนหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.79 คาคะแนนสงสดเทากบ 35 และคาคะแนนต าสดเทากบ 21 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดปานกลาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

64 ตอนท 3 เปรยบเทยบผลความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ดงตารางดงน ตาราง 4.3 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย

ระหวางกอนกบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห

ระดบความเครยด n X S.D. t กอนการทดลอง 40 45.80 6.71

14.88*

หลงการทดลอง ระยะเวลา 4 สปดาห 40 29.65 4.32 * คานยส าคญทางสถตทระดบ .05 t (.05;df 39)

จากตาราง 4.3 พบวา ระดบความเครยดกอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 6.71 หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 4.32 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดกอนและหลงการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย พบวา มคาสถตการทดสอบท เทากบ 14.88 ทระดบนยส าคญทางสถต .05

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

65 ตาราง 4.4 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย

ระหวางกอนกบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห

ระดบความเครยด n X S.D. t กอนการทดลอง 40 45.80 6.71

15.95*

หลงการทดลอง ระยะเวลา 8 สปดาห 40 27.20 3.79 * คานยส าคญทางสถตทระดบ .05 t (.05;df 39)

จากตาราง 4.4 พบวา ระดบความเครยดกอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 6.71 หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 3.79 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดกอนและหลงการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย พบวา มคาสถตการทดสอบท เทากบ 15.95 ทระดบนยส าคญทางสถต .05

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

66 ตาราง 4.5 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบความเครยดของผสงอาย

ระหวางหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห กบหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห

ระดบความเครยด n X S.D. t หลงการทดลอง ระยะเวลา 4 สปดาห 40 29.65 4.32

3.91*

หลงการทดลอง ระยะเวลา 8 สปดาห 40 27.20 3.79 * คานยส าคญทางสถตทระดบ .05 t (.05;df 39)

จากตาราง 4.5 พบวา ระดบความเครยดหลงการทดลอง ระยะ 4 สปดาห ดวยโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.32 และหลงการทดลองระยะเวลา 8 สปดาห ดวยโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ซงมคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 3.79 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดหลงการทดลองระยะ 4 สปดาหและหลงการทดลองระยะ 8 สปดาห โดยการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร พบวา มคาสถตการทดสอบท เทากบ 3.91 ทระดบนยส าคญทางสถต .05

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

67

แผนภม 4.1 เปรยบเทยบคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระดบความเครยด กอนและหลงการทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ

การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

68

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรโดยการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร สมมตฐานการวจย

1. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

2. ระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรลดลงหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย

วธด าเนนการวจย

ในการวจยเรองผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการ จดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร การวจยครงนเปนการวจยกงทดทอง (Quasi Experimental Research) เพอศกษาผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทม ผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ไดศกษาและด าเนนการตามขนตอนดงน ประชากรและกลมตวอยาง คอ ผสงอายทมอายตงแต 60 ปขนไป ทอาศยอยในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมงในจงหวดชลบร สามารถรวมกจกรรมตางๆไดดวย ความสมครใจ จ านวน 40 คน การสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling)

เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 2 ชด 1) แบบวดระดบความเครยด โดยการใชแบบประเมนความเครยดสวนปรง (SPST – 20) กรมสขภาพจต ซงมคาความเชอมน 0.95 2) โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยผวจยสรางขน โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร เปนกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย เพอการสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคม ผอนคลายความเครยดและลดระดบความเครยดของผสงอาย โดยมคาความเชอมนเทากบ 0.93 การด าเนนกจกรรมรวมทงสน 8 สปดาห สปดาหละ 3 วนคอ วนศกร วนเสาร และวนอาทตย ในเวลา 15.30 - 16.30 น. ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมลดงน วเคราะหขอมลเกยวกบขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวย เพศ ชวงอาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา อาชพ และโรคประจ าตว วเคราะหขอมลโดยแสดงเปนจ านวนและรอยละ การประเมนผลระดบความเครยดของผสงอายกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห โดยแสดงเปน คาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

69

คาสงสด และคาต าสด ของระดบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร และการเปรยบเทยบ ผลความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทย ทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยคาคะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสงสดและคาต าสด และการทดสอบคาท (t-test) (Paired Samples T-test) ทดสอบความมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผวจยไดท าการเปรยบเทยบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ประกอบดวย 1) กอนทดลองกบหลงทดลองระยะเวลา 4 สปดาห 2) กอนทดลองกบหลงทดลองระยะเวลา 8 สปดาห 3) หลงทดลองระยะเวลา 4 สปดาห กบหลงทดลองระยะเวลา 8 สปดาห

สรปผลการวจย ในการวจยเรอง ศกษาผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการ

จดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร สามารถสรปผลได 3 ตอนดงน ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง พบวา สวนใหญเปนเพศชาย สวนใหญม

อาย 81 ปขนไป สวนใหญมสถานภาพแตงงานแลว สวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษา สวนใหญมอาชพรบจางทวไป และสวนใหญมโรคประจ าตว

ตอนท 2 ระดบความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรระยะเวลา 4 สปดาห และ 8 สปดาห พบวา มระดบความเครยด กอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬา ภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 6.71 มคาคะแนนสงสดเทากบ 58 และคาคะแนนต าสดเทากบ 58 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดสง

หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.32 คาคะแนนสงสดเทากบ 43 และคาคะแนนต าสดเทากบ 21 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดปานกลาง สวนการทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.79 คาคะแนนสงสด เทากบ 35 และคาคะแนนต าสดเทากบ 21 โดยผลการทดสอบพบวามระดบความเครยดปานกลาง

ตอนท 3 เปรยบเทยบผลความเครยดของผสงอายกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยผวจยไดท าการเปรยบเทยบความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ประกอบดวย

1. กอนทดลองกบหลงทดลองระยะเวลา 4 สปดาห พบวา ระดบความเครยดกอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 6.71 หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร ระยะเวลา 4 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐาน

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

70

เทากบ 4.32 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย พบวา มคาสถตการทดสอบทเทากบ 14.88 ทระดบนยส าคญทางสถต .05

2. กอนทดลองกบหลงทดลองระยะเวลา 8 สปดาห พบวา ระดบความเครยดกอนทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 45.80 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 6.71 หลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร ระยะเวลา 8 สปดาห มคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 3.79 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดกอนและหลงทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย พบวามคาสถตการทดสอบทเทากบ 15.95 ทระดบนยส าคญ ทางสถต .05

3. หลงทดลองระยะเวลา 4 สปดาห กบหลงทดลองระยะเวลา 8 สปดาห พบวา ระดบความเครยดหลงการทดลอง ระยะเวลา 4 สปดาห ดวยโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬา ภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร มคะแนนเฉลยเทากบ 29.65 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.32 และหลงการทดลองระยะเวลา 8 สปดาห ดวยโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ซงมคะแนนเฉลยเทากบ 27.20 สวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 3.79 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความเครยดหลงการทดลองระยะเวลา 4 สปดาห และหลงการทดลองระยะเวลา 8 สปดาห โดยการทดลองโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทย พบวามคาสถต การทดสอบทเทากบ 3.91 ทระดบนยส าคญทางสถต .05 อภปรายผลการวจย

จากผลของการวจยพบวา ผสงอายทเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬา ภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรซงมระดบความเครยดลดลง สามารถอภปรายผลไดดงน

1. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ทผวจยไดสรางขนนนมคณภาพเนองจากไดศกษามาจาก หลกการแนวคด ทฤษฎ ของผสงอาย กจกรรมนนทนาการทเกยวของผสงอายกบการจดกจกรรมนนทนาการผสงอายดวยกฬาภมปญญาไทย จงมผลท าใหผสงอายทเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบรนนมความสข ทงทางกาย ทางจต และทางสงคมในการท ากจกรรมนนทนาการ สอดคลองกบ อภชย มงคล และคณะ. (2553: 7-9) ทกลาววา นนทนาการเปนสงจ าเปนส าหรบมนษยในยคปจจบนเปนอยางมาก ทงนเพราะวา วถการด าเนนชวตของคนเรานนไดเปลยนแปลงไปจนเปนผลใหตองมปจจยทหาคอ การพกผอนหรอกจกรรมนนทนาการ จงเหนวาโปรแกรมนนทนาการซงมสวนชวยในการเพมคณคาของชวต สงเสรมสขภาวะผสงอาย โดยจะตองอาศยความเขาใจในตนเอง และการมทกษะในการใชเวลาวางใหมประโยชนเพอชวตทมความหมายและทรงคณคาในชวงปลายของชวต ในชวงเวลาวาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

71

ทมมากขน ผสงอายทรจกจดสรรการใชเวลาวางของตนเองในการรวมกจกรรมนนทนาการดวยกฬาภมปญญาทตนเองชอบเหมอนในอดต ยงท าใหมความสขมากยงขนกบการท ากจกรรมนน สอดคลองกบ จกรพนธ มททวกล. (2552) ทกลาววา การใหผสงอายท ากจกรรมตอไปอยางปกตจะชวยชะลอความเสอมทางดานรางกายจตใจและสงคมลงได การท ากจกรรมอยางสม าเสมอจะชวยใหผสงอาย ไดพบเพอนวยเดยวกนไดพดคยแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนมความสขไดแสดงออก ลดความเหงาไดผอนคลายความเครยดมทยดเหนยวทางจตใจจะรสกวาตวเองมคามประโยชนตรงขามกบผสงอายทไมมกจกรรมจะมความรสกเบอหนายหดหจตใจจะเสอมลงอยางรวดเรว นนทนาการส าหรบผสงอายเปนการกระท ากจกรรมยามวาง เพอการพกผอนหยอนใจหรอเพอความบนเทง โดยอาจกระท าคนเดยวหรอเปนหมคณะกได เพอใหมคณภาพชวตทดขนทงรางกายและจตใจ ดงนน โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอาย ในจงหวดชลบร ผวจยไดสงเกต และพดคยกบผสงอายทเขารวมกจกรรมนแลวผสงอายไดแสดงออกถงความสนกสนาน และมความสขทงทางดานจตใจ อารมณ สงคมอกชวยใหรางกายมความแขงแรงสมบรณ ผอนคลายความเครยด รวมทงมการพฒนาเกยวกบ สตปญญา ความนกคด ความทรงจ า ทร าลกเรองราวในอดต และประสบการณของแตละบคคล ในการท ากจกรรมนนทนาการทตนเอง ชนชอบ พรอมกบการมความภาคภมใจในอดตของตนเอง

2. การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ซงท าใหมการจดการความเครยดของผสงอายมากขนและการทผสงอายไดท ากจกรรมนนทนาการจะท าใหเกดการผอนคลายรางกายทดและกจกรรมนนทนาการนจะชวยท าใหผสงอายไดรบความสขทแทจรงในการด ารงชวตไดอยางมคณภาพ ดงนนกจกรรมนนทนาการจงเปนสวนส าคญสงผลใหมสขภาพรางกายทดขน สอดคลองกบ นมต ศลยา. (2543: 17) สรปไววา การจดการกบความเครยดดวยการผอนคลายกลามเนอวา สงมชวตตองเคลอนไหว ถามนษยตองอยในทแหงใดแหงหนงเปนเวลานานๆ จะรสกเจบปวดและเมอยลาทง ทางรางกายและอารมณความรสก การเคลอนไหวรางกายเปนผลดตอกลามเนอคนเราอยางยง เพราะท าใหการหมนเวยนของกระแสโลหตดขน นอกจากนยงมผลในแงการพกผอนรางกายอกดวย กลามเนอของมนษยจะท างานเปนค เมอเราเคลอนไหวรางกาย กลามเนอสวนหนงจะตองเกรงตว แตกลามเนออกสวนหนงกจะคลายตวลง ในขณะเดยวกนเปนการพกตามธรรมชาตการเคลอนไหวรางกายจงไมมอะไรสญเปลา ธรรมชาตไดจดการใหกลามเนอท างานและพกผอนสลบกนอยางตอเนองเปนลกโซ และยงสอดคลองกบ Pender (1987: 34) ไดนยามไววา การจดการกบความเครยดวาเปนพฤตกรรมทแสดงถงวธการจดการกบความเครยดของบคคล เชน การผอนคลาย การนอนหลบการพกผอน กจกรรมทคลายเครยดหรอการท ากจกรรมทปองกนการออนลา ซงในการท ากจกรรมนนเปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง สงผลผสงอายมการออก าลงกายมากขนแลวยงเปนการสงเสรมใหรางกายไดเคลอนไหวกลามเนอ สรางความแขงแรงและหางไกลจากโรคภยไขเจบแลวไดฝกฝนสมาธ มความคดสรางสรรค มไหวพรบ ปฏภาณ รจกแกปญหาเฉพาะหนา สอดคลองกบ ไพจตรา ลอสกลทอง. (2545) ผลการวจยพบวา การสงเสรมสขภาพดานกจกรรมทางกายมความ สมพนธทางบวกกบภาวะสขภาพ เนองจากกจกรรมทางกายเปนการเคลอนไหวของรางกายโดย อาศยระบบกระดกและกลามเนอ มการเผาผลาญหรอ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

72

ใชพลงงานและเปนประโยชนตอรางกายท าใหผสงอายมกจกรรมทางกายทด จะเปนการสงเสรมสขภาพรางกายใหมความแขงแรงอยเสมอท าใหมภาวะสขภาพ มการจดการความเครยดไดอยางถก วธและมคณภาพชวตทดมากยงขน

3. การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร นเปนการสงเสรมทางดานสงคมใหกบผสงอายมความเปนอนหนงอนเดยวกนของกลมทางสงคม มสวนรวมในกลมทางสงคม มบทบาทในสงคมทตนอาศยอย มสวนชวยเหลอ สนบสนนกจกรรมของสงคม ตลอดจน การไดรบการยอมรบทางสงคม มสถานภาพทางสงคมทเปนยอมรบของบคคลทวไป ตามหลกการทางทฤษฎของ ( The Need –Hierarchy Conception of Human Motivation ) Maslow ซงสอดคลองกบ สทธพงศ บญผดง.(2554) ทสรปวา ผสงอายสวนใหญไดรบการยอมรบจากชมชน รวมถงคนในชมชนใหความเคารพนบถอ โดยสงเหลานเปนการตอบสนองความตองการทางดานสงคมของผสงอาย ซงสอดคลองกบ สพร คหา. (2552) และ บงอร ธรรมศร. (2549) ทสรปไววา ควรมการเสรมสรางความสมพนธทางสงคมใหกบผสงอายเพอตอบสนองกบความตองการทางดานสงคมสาหรบผสงอาย และยงสอดคลองกบ พจนา ศรเจรญ. (2544) ทสะทอนวาการใหผสงอายเปนวทยากรใหความร ประสบการณตามความถนด จะเปนปจจยหนงททาใหคนในชมชนยอมรบนบถอ เกดเครอขายการทางานรวมกนระหวางผสงอายกบชมชน ทส าคญเปนการสรางความเขมแขงใหกบชมชนหรอทองถนไดเปนอยางดตอไปดงนนแนวทางการพฒนาคณภาพชวตดานการรวมกลมทางสงคมของผสงอาย ควรทจะเนนการจดตงกลม หรอชมรมผสงอายเพอสรางเครอขายทางสงคมสาหรบผสงอาย การสงเสรมและสนบสนนใหผสงอายเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของชมชนโดยสอสารผานผน าชมชน หรอโรงเรยนในชมชนเพอสรางความผกพนกบถนฐานหรอชมชนทอาศยอย การสนบสนนสงเสรมผสงอายทมความร ความสามารถ และ ประสบการณเขารบต าแหนงกรรมการสถานศกษาหรอชมชน

4. การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร นเปนการสงเสรมสขภาพจตใหกบผสงอายท าใหผสงอาย มสขภาพจตด รจกปรบตวใหเขากบ สงแวดลอม และการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม เปนผรจก และเขาใจผอนไดดและสามารถเผชญกบปญหา และความจรงแหงชวตไดด สอดคลองกบ สมบต กาญจนกจ. (2547: 16-18) สรปไววา กจกรรมนนทนาการนนมบทบาทส าคญยงตอกลมประชากรสงอายในการสรางความมนคงและอบอนใจ ตลอดจนเปนกจกรรมทางสงคมทงจะชวยพฒนาคณภาพชวตและเสรมสรางประสบการณชวตทดโดยอาศยกจกรรมนนทนาการในชวงเวลาวางเปนสอกอใหเกดการพฒนาหรอความเจรญ งอกงามทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาของบคคล

จากผลการวจยของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข พบวา ในป 2549 คนไทยมแนวโนมเปนโรคเครยดในระดบสงมากถง 8 % เครยดระดบปานกลาง 33 % และเครยดระดบนอย 57 % รวมทงคนทอยในชวงอาย 25-35 ป ซงเปนวยทก าลงกาวหนาในหนาทการงาน มกเปนโรคเครยดมากกวาวยอน เรยกกนวา โรคผบรหาร เพราะอายมากขน ความรบผดชอบงานกหนกขน เปนเงาตามตว

การศกษาของนกวทยาศาสตรพบวา ความเครยดสงผลใหเกดปญหาสขภาพ เชน นอนไมหลบเลย วตกกงวล จนกระทง อาเจยน เครยดลงกระเพาะอาหาร ปสสาวะ บอยจนกระเพาะปสสาวะ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

73

อกเสบ เครยดแลวเปนไมเกรน หรอลกลามถงขนเปนโรคหวใจ สวนผลกระทบทางดานจตใจ เชน เกดความกงวลตลอดเวลา ลนลานอยางหนก กงวลจนสมาธไมม อารมณเสย หงดหงด หากปลอยทงไวนานจะพฒนาไปสโรคเครยดเรอรงได ซงมความสอดคลองกบ การะเกด หตถกจวไล. (2556) สรปไววา กจกรรมนนทนาการเปนกจกรรมทสงเสรมสขภาพจต ในการเขารวมกจกรรมสามารถท าดวยความสมครใจ และท าใหเกดการผอนคลายความเครยดความสนกสนาน และความพงพอใจอกทงมปฏสมพนธกบบคคลรอบขาง ยอมรบตนเอง สามารถปรบตวใหเหมาะสม สรางก าลงใจใหกนและกน อกทงสามารถชวยใหเกดผลบวกตอรางกายและจตใจโดยจะท าใหบคคลไดออกก าลงกาย ผอนคลาย สนกสนาน เกดความพงพอใจในการเขารวมกจกรรม และยงสามารถชวยฟนฟสภาพจตใจ คลายความเครยดและยงมความสอดคลองกบ จราพร หนทอง. (2551) กลาววา ถารสกเครยด การออกก าลงกายจนเหนอยและมเหงอออก จะชวยใหรสกดขน เนองจากรางกายไดรบออกซเจนมากขน ภายหลงการออกก าลงแลว รางกายจะหลงฮอรโมนแหงความสขออกมา ท าใหรสกสบายและ หายเครยด ความเครยดเปนสงทเกดขนไดกบทกเพศ ทกวย แมจะไมใชสงผดปกต แตกเปนสงทเปนอนตราย เพราะถาในชวตประจ าวนของคนเราตองวนเวยนอยกบความเครยด จะสงผลตอภาวะจตใจซงจะไมเปนสข ท าใหชวตไมมความสข ไมใชแตเฉพาะตวเราเทานน รวมทงผคนทอยรอบขางกไมมความสขไปดวย แตถาเราสามารถควบคมความเครยดอยในระดบทพอด ความเครยดกจะเปนแรงกระตนใหคนเรามพลงและมงมนในการไปสความส าเรจของชวตได ซงกเปนสงทดอยางหนง แตทงนทงนนเมอเรารสกเครยดเมอไร กควรทจะหาวธการผอนคลายความเครยดกอนทจะปลอยใหลกลามและเปนปญหาใหญตามมาในภายหลง สอดคลองกบ กรมสขภาพจต (www.healthnet.in.th) สรปไววา การจดการกบความเครยดเปนการกระท ากจกรรมใดกจกรรมหนง เพอการผอนคลายความเครยดทเกดขนจาก ความไมสมดล ของสภาวะทางรางกาย และจตใจ ทเกดผลกระทบจาก สงเราทไมตองการทงจากภายในและภายนอกรางกาย ยทธศาสตรทงายเหมาะสมและสะดวกทสด คอ การผอนคลายกลามเนอ เพราะ นอกจากจะมผลตอการคลายกลามเนอแลว ยงมผลท าใหจตใจ ไมคดฟงซาน มสมาธ ซงเปนการสรางความสมดลของรางกายและจตใจ สอดคลองกบการพฒนาสภาวะสขภาพผสงอาย (กรมสขภาพจต)

การจดการความเครยดของผสงอายจะท าไดอยางมประสทธภาพนนผสงอายตองมการออกก าลงกายอยางสม าเสมอ มการท ากจกรรมนนทนาการทตนเองชอบและไมมใครบงคบได จงจะท าใหผสงอายมความสข สนกสนานและการด าเนนชวตตอไปไดอกยาวนาน สอดคลองกบ วชต ชเชญ. (2553) ทกลาววา กฬาภมปญญาไทยจดเปนศลปวฒนธรรมไทยแขนงหนงทมเอกลกษณ มความงดงามและทรงคณคา ซงบรรพบรษไดคนคด สบสาน ถายทอดและพฒนามาจนถงทกวนน การเลนกฬานอกนจากจะชวยใหรางกายไดเคลอนไหวกลามเนอ สรางความแขงแรงและหางไกลจากโรคภยไขเจบแลว กฬาหลายประเภทยงชวยใหผเลนไดฝกฝนสมาธ มความคดสรางสรรค มไหวพรบ ปฏภาณ รจกแกปญหาเฉพาะหนา กฬาบางชนดใชผเลนเปนหมคณะ ท าใหผเลนรจกมความรกความสามคค ความรบผดชอบตอหนาทของตนเอง มความเปนน าหนงใจเดยวกน ตลอดจนเปนคนมน าใจเปนนกกฬา รแพ รชนะ และรอภย ดงนนกฬาภมปญญาไทยเปนกจกรรมนนทนาการซงเปนกจกรรม ทสงเสรมในการจดการความเครยดในการเขารวมกจกรรมสามารถท าดวยความสมครใจและท าให เกดการผอนคลายความเครยด ความสนกสนาน และความพงพอใจ มปฏสมพนธกบบคคลรอบขาง

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

74

ยอมรบตนเอง สามารถปรบตวใหเหมาะสม สรางก าลงใจใหกนและกน อกทงสามารถชวยใหเกดผล ทดตอรางกายและจตใจ โดยจะท าใหผสงอายไดออกก าลงกาย ผอนคลาย สนกสนาน และสามารถชวยฟนฟสภาพจตใจ ผอนคลายความเครยดของผสงอาย เพราะวาผสงอายชอบท ากจกรรมเกยวกบการรองเพลง ดนตร ในการประกอบจงหวะ สวนทางดานกฬาซงเปนกจกรรมทเกยวกบกฬา ภมปญญาไทยนนผสงอายชอบกฬาทมความสนกสนาน อกทงผสงอายยงชอบศลปะการการตอส แบบโบราณ มวยไทย กระบกระบอง ดงนนจงเหนวาการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร เปนสวนหนง ทชวยในการพฒนาสขภาพจตและลดระดบความเครยดของผสงอายอยางถกวธและเหมาะสม สงผล ท าใหมการออกก าลงกายของผสงอายดวยกฬาภมปญญาไทยมากยงขนและพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ใหมจตใจความเปนไทย มรางกาย ทแขงแรงสมบรณในการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมไทยอนเปนเอกลกษณทโดดเดนแสดงถงความเปนชาตไทยอนจะสง ผลถงความเขมแขงอยางยงยนของสงคมไทยสบไป

ขอเสนอแนะจากผลการวจย

1. ควรสงเสรมกจกรรมนนทนาการ กฬาไทย กฬาพนบาน กฬาภมปญญาไทย ทนอกเหนอจากกจกรรมทผวจยใชในครงน เพอชวยใหลดระดบความเครยดของผสงอาย อยางตอเนอง และค านงถงความตองการและความสามารถของผสงอายทเขารวมดวย

2. ผน ากจกรรมนนทนาการ ควรมการ แสดงศลปะการตอส หรอการแสดงมวยไทย กระบกระบอง เพอกระตนผสงอายในการเขารวมกจกรรม เพอไมใหเกดความเบอหนายหรอ ไมอยากเขารวมกจกรรมในครงถดไป

3. ชมรม หรอ สถานทมผสงอายอาศยพกพงอย ควรมการจดกจกรรมนนทนาการ ทหลากหลายเพอสงเสรมสขภาพจต และการจดกจกรรมนนทนาการ ดานกฬาไทยเพอลดความเครยดของผสงอายในโอกาสตอไป

4. หนวยงานทเกยวของและมสวนรบผดชอบผสงอาย ควรมการก าหนดนโยบาย ทเปนรปธรรมทจะสนบสนนการจดกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยใหกบผสงอาย และควรปฏบตอยางตอเนอง

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ในการวจยเรองศกษาผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอ

การจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ผวจยมขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปดงน 1. ควรศกษาการจดกจกรรมนนทนาการทเกยวของกบความเปนไทยทหลากหลาย

เพอสงเสรมสขภาพจต และการจดกจกรรมนนทนาการ ดานกฬาไทยเพอลดความเครยดของผสงอายใหมากยงขน

2. ควรศกษารปแบบในการจดกจกรรมทสนกสนาน นาสนใจเพอท าใหเกดการผอนคลายความเครยดใหกบผสงอาย

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

75

3. ควรศกษาสถานทในการจดกจกรรมใหกบผสงอายเพอใหเกดความตนเตนมายงขนในการเขารวมกจกรรมนนทนาการในครงตอไป

4. ควรศกษาเครองมอการวดระดบความเครยดใหกบผสงอายในรปแบบใหมหรอเครองมอทมคณภาพในการวดระดบความเครยดทชดเจนมากยงขนในครงตอไป

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

76

บรรณานกรม

กมลพร จนทาคมบง. (2551). การพฒนารปแบบการสงเสรมการออกก าลงกายของผสงอาย ในอ าเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม. วทยานพนธ ส.ม. มหาสารคาม. มหาวทยาลยมหาสารคาม.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2546). ศกษาความเครยดของคนไทย. กรงเทพฯ: บยอนดพบลสชง.

-----------------. (2546). ศกษาคณภาพชวตและความเครยดของนกเรยนมธยมศกษาในประเทศไทย. กรงเทพฯ: บยอนดพบลสชง.

-----------------. (2552). คญภาพชวตกบความเครยด. กรงเทพฯ: บยอนดพบลสชง. การะเกด หตถกจวไล. (2556). ผลของกจกรรมนนทนาการทมตอภาวะซมเศราของผสงอาย.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. สาขาวชานนทนาการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กลวด โรจนไพศาลกจ. (2557). การวจยบรการทางสขภาพ. พมพครงท 1. กรงเทพฯ :

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. จราพร หนทอง. (2551). การจดการความเครยด. กรงเทพฯ: กรมวทยาศาสตรบรการ. ชตมา วฒนศกดภบาล. (2551). พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองตามเกณฑเมองไทยแขงแรงของ

ผสงอายในเขตเทศบาลต าบลก าแพงเพชร อ าเภอรตภม จงหวดสงขลา.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขายทธศาสตรการพฒนา.มหาวทยาลยราชภฏสงขลา.

ชนตา ไกรเพชร และคณะ. (2557). การพฒนารปแบบการออกก าลงกายเพอสงเสรมสขภาพส าหรบผสงอายในกลมจงหวดภาคกลาง โดยการมสวนรวมของชมชน.วทยานพนธ. ภาควชาพลศกษา. สถาบนการพลศกษา วทยาเขตอางทอง.

ชนฤทย กาญจนะจตรา; และคนอนๆ. (2550). สขภาพคนไทย 2550. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนพบลชชง.

ธาดา วมลวตรเวท. (2542). สขภาพผสงอาย. กรงเทพมหานคร : ภาควชาสขศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

นมต ศลยา. (2543). ท าอยางไรใหหายเครยด. กรงเทพมหานคร: แปลน พบลชชง. บงอร ธรรมศร. (2549). ครอบครวกบการดแลผสงอาย. วารสารการเวก ฉบบนทรรศการวนเจาฟา

วชาการ. คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ. หนา 47-56.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. บญชม ศรสะอาด. (2546). การวจยส าหรบคร. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. -----------------. (2546). การวจยส าหรบคร. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. ปารชาต ค าช. (2551). ผลการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกลมตอภาวะซมเศราของผสงอาย

ในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย จงหวดภเกต. วทยานพนธ. ภเกต : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏภเกต. ถายเอกสาร.

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

77

ปนนเรศ กาศอดม. (2552). ผลของโปรแกรมการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพของผสงอายในเขตเทศบาลต าบลบางกะจะ อ าเภอเมอง จงหวดจนทบร. วทยานพนธวชาชพช านาญการพเศษ .ภาควชาการพยาบาลอนามยชมชนและจตเวชศาสตร. วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร.

ปยะดา ภกดอานาจ และพรชย ลขตธรรมโรจ. (2557). แนวทางการพฒนาการจดสวสดการเพอผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลกาตอง อ าเภอยะหาจงหวดยะลา. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

มรดกภมปญญาทางวฒนธรรม. กฬาภมปญญาไทย. สบคนเมอวนท 17 พฤษภาคม 2558. จาก http://www.older-banglamung.dsdw.go.th/

พระพงศ บญศร. (2542). นนทนาการและการจดการ. กรงเทพฯ : สานกงานโอเดยนสโตร. พฤฒนนท เหลองไพบลย. (2530). การจดบรการสวสดการสงคมในชมรมผสงอาย : ศกษาเฉพาะ

กรณการจดกจกรรมของชมรมผสงอายในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธสงคมสงเคราะห ศาสตรมหาบณฑต. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พรรณทภา ศพทะนาวน. (2551). คณภาพชวตผสงอายในชมชนการเคหะรามอนทรา เขตบางเขน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

ไพฑรย ดารา. (2551). ประสทธผลการใชโปรแกรมพฒนาความร และพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของผสงอาย. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการระบบสขภาพ มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ยทธพงษ กยวรรณ. (2543). พนฐานการวจย. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วณช นรนตรานนท และศศธร นรนตรานนท. (2555). การพฒนาหลกสตรการดแลสขภาพตนเอง

ของผสงอาย : รปแบบการฝกอบรมการดแลสขภาพโดยใชกจกรรมพลศกษา สขศกษา นนทนาการและวทยาศาสตรการกฬา. วทยานพนธดษฎบณฑต.ภาควชาพลศกษา. สถาบนการพลศกษา วทยาเขตอดรธาน.

วรดน จระเดชากล. (2551). นนทนาการส าหรบเดก. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. วชต ชเชญ; และคนอนๆ. (2553). คมอกฬาภมปญญาไทย : More than Sport.

กรงเทพมหานคร: บรษท แปลนพรนตง จ ากด. วไลลกษณ ปกษา. (2553). ศกษาผลการฝกดวยน าหนกของรางกายและดวยยางยดทมตอความ

แขงแรงของกลามเนอขาในผสงอาย. วทยานพนธหลกสตรปรญญาวทยาศาสตร มหาบณฑต. สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วทยา อนทรพงษพนธ; และคนอนๆ. (2555). ผลของโปรแกรมนนทนาการทมผลตอการพฒนาสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพของผสงอาย. วทยานพนธดษฎบณฑต. ภาควชาพลศกษา. สถาบนการพลศกษา วทยาเขตกรงเทพฯ.

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

78

วชรนทร เสมามอญ. (2556). การมสวนรวมในการพฒนารปแบบการจดกจกรรมนนทนาการ ส าหรบผสงอายในจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดอางทอง. วทยานพนธ มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา ไดรบทนสนบสนนการวจยจากส านกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาต ปพทธศกราช 2556. ศรนยา สรยะฉาย. (2552). ประเมนความตองการจ าเปนในการสงเสรมคณภาพชวตของผสงอาย

ในต าบลบางไทรปา อ าเภอบางแลน จงหวดนครปฐม. วทยานพนธหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาพฒนศกษา ภาควชาพนฐานทางการศกษา. มหาวทยาลยศลปากร.

ศรวไล โมกขาว. (2554). ผลของโปรแกรมบ าบดพฤตกรรมทางความคดตอภาวะซมเศราในผปวยโรคซมเศรา. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาการพยาบาลสขภาพจตและจตเวช .บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยบรพา.

ศกดภทร เฉลมพฒพงษ. (2556). พฒนาโปรแกรมการใชเวลาวางเพอสงเสรมคณภาพชวตของผสงอาย. วทยานพนธดษฎบณฑต. สาขาวชาการจดการ การกฬา นนทนาการและการทองเทยว. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศรพร ศรกาญจนโกวทย. (2550). การศกษาเปรยบเทยบผลของการเดนแบบหนกสลบเบาและแบบตอเนองทมตอสขสมรรถนะของหญงสงอาย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต.

สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา ส านกวทยาศาสตรการกฬา. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศภาภร รงอดม. (2552). การศกษาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการส าหรบผสงอายบานแขนน

จงหวดภเกต. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต กลมวชาการจดการนนทนาการ (การจดการนนทนาการ). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมงจงหวดชลบร. จ านวนของสมาชกผสงอายบานบางละมง. สบคนเมอวนท 17 พฤษภาคม 2558. จาก http://www.older-banglamung.dsdw.go.th/

ศรจนทร พรจราศลป. “ความเครยด และวธแกความเครยด.” [ระบบออนไลน]. แหลงทมา http://www.pharmacy.mahidol.ac.th /thai/knowledgeinfo.php?id=47. 28

ตลาคม 2558. สมควร โพธทอง. (2551). ความคดเหนการจดกจกรรมวอลครแรลลของต ารวจ. ปรญญานพนธ

ศกษาศาสตรมหาบณฑต. ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมบต กาญจนกจและคณะ. (2547). แนวทางการสงเสรมการเคลอนไหวรางกาย/ออกก าลงกาย ส าหรบชมชนในองคการบรหารสวนต าบล (อบต.). กองออกก าลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. สมบต กาญจนกจ. (2533). นนทนาการส าหรบประชากรผสงอาย. วารสารสขศกษา พลศกษาและ

นนทนาการ,16, 30 – 33. สมบต กาญจนกจ. (2544). นนทนาการและอตสาหกรรมทองเทยว. กรงเทพฯ : ส านกพมพจฬาลง

กรณมหาวทยาลย.

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

79

โรงพยาบาลสวนปรง. (2540). รายงานการวจยเรอง การสรางแบบวดความเครยดสวนปรง. เชยงใหม: โรงพยาบาลสวนปรง. วนษา เรซ. (2552). คมอดแลสมองใหฉลาดและมความสข. ปทมธาน: อจฉรยะสรางได. วชต คนงสขเกษม. (2535). สรรวทยาการออกก าลงกาย 1. กรงเทพฯ: บรษท เมดคลมเดย. สมพศ มสข. (2552). การศกษาความตองการเกยวกบการจดสวสดการสงคมของผสงอายใน

ต าบลหวยส าราญ อ าเภอกระสง จงหวดบรรมย. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต. สาขาวชารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.

สมศร กตตพงศพศาล. (2556). เคลดลบการจดการความเครยด. นนทบร: กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข.

สชาดา ทวสทธ และสวรย บณยมานนท. (2553). ประชากรและสงคม 2553. กรงเทพฯ: เดอน ตลาคม.

สพานสฤษฎวานช. (2552). พฤตกรรมองคการสมยใหม:แนวคดและทฤษฎ. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สพาณ สฤษฎวานช. (2552). พฤตกรรมองคการสมยใหม. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สพร คหา. (2552). แนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายของเทศบาลต าบลหนองขาว

อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร. รายงานการศกษาอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน. มหาวทยาลยขอนแกน. อดส าเนา.

สวมล ตรกานนท. 2550. การสรางเครองมอวดตวแปรในการวจยทางสงคมศาสตร: แนวทาง สการปฏบต. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2555).

-2559. สบคนเมอวนท 14 พฤศจกายน 2557. จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p1Summary Plan11thai.pdf

ส านกงานพฒนาการกฬาและนนทนาการ. (2549). การศกษาสภาพและปญหาการด าเนนงานกจการนนทนาการ ในจงหวดภาคเหนอ. กรงเทพมหานคร: ส านกสงเสรมและพฒนานนทนาการ.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2550). รายงานการส ารวจประชากรสงอายในประเทศไทย พ.ศ.2550. กรงเทพมหานคร: ส านกงาน-สถตแหงชาต.

ส านกสงเสรมและพฒนานนทนาการ ส านกพฒนาการกฬาและนนทนาการ กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2550). ชวตสขสนตดวยนนทนาการ. หนา 1-67.

เสรมศกด วศาลาภรณ และวฒชย มลศลป 2543). วธจดการกบความเครยด. กรงเทพมหานคร: แสงศลปการพมพ.

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

80

อภชย มงคล และคณะ. (2553). รางรายงานการศกษาปจจยดานสงคมวฒนธรรมทสมพนธ กบการท ารายตนเองและฆาตวตายในสองจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. อภชย มงคล. (2552). การพฒนาและการทดสอบดชนชวดสขภาพจตคนไทย. รายงานการวจย กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2552. ออนนช อสราพาณชย. (2555). ความพงพอใจของผสงอายทÉเขารบการบรการในศนย พฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางละมง จงหวดชลบร. วทยานพนธ. รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยเกรก. อทยวรรณ นพรตน.(2553). กจกรรมนนทนาการผสงอาย. ส านกสงเสรมและพฒนานนทนาการ ส านกงานพฒนาการกฬาและนนทนาการ กระทรวงทองเทยวและกฬา. Butler, P. (2007). Change in tourism: people, places, process. 2nd ed. London and

New York: Rutledge. Fisher, J. (2001).Tai Chi Good Way For Elderly People to Return to exercise.

Retrieved November 20, 2014. From http://www.hbns.org. Glanz, K., Lewis, F.M. and Rimer, B.K. (1997). The scope of health promotion and

healtheducation. Health Behavior and Health Education. 2nd ed. San Francisco : Jossey – Bass Publishers.

Pender, N.J. (1987). Health Promotion in Nursing Practice. 3nd ed. Nor walk-Connecticut : Appleton and Lange.

Onishi; et al. (2006). The pleasurable recreationalactivities among community-dwelling older adults. Archives of Gerontology andGeriatrics, Vol 43(2), pp. 147-148.

Rovinelli, R. J., & Hambleton, R. K. (1977). On the use of content specialists in the assessmen of criterion-referenced test item validity. Dutch Journal of

Educational Research. 2: 49-6

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

81

ภาคผนวก

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

82

ภาคผนวก ก ผเชยวชาญ

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

83

รายชอผเชยวชาญ 1. ดร.รจน เลาหภกด ต าแหนง อาจารย/เลขาแขนงวชาวทยาการสงเสรมสขภาพ สถานทท างานจฬาลงกรณมหาวทยาลย คณะวทยาศาสตรการกฬา 2. ดร.วชต ชเชญ ต าแหนง ผเชยวชาญพเศษดานกระบกระบองและมวยไทย แหงสถาบนอาศรมศลป

ผท าการฝกสอนวชากระบกระบองใหแกนกมวยไทยชาวตางชาตและครภม ปญญาไทยของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

3. อาจารยณรงค วชยรตน ต าแหนง อาจารยสถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร ภาควชาพลศกษา คณะ

ศกษาศาสตร สถานทท างานสถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

84

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

85

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

86

ภาคผนวก ข เครองมอในการวจยเรอง

ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผล ตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

87

แบบประเมน

วจยเรอง ผลการใชกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร ค าชแจง

ขอความกรณาใหทานกรอกแบบสอบถามของโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผลตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร โดยท าเครองหมาย ถก ( / ) ในชองระดบความคดเหนของทานขอขอบพระคณอยางยง. แบสอบถามฉบบน ม 2 ตอนคอ ตอนท 1 ขอมลพนฐาน ตอนท 2 แบบวดระดบความเครยด โดยกรมสขภาพจต ตอนท 1 ขอมลพนฐาน 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ............................... (ค านวณอายปเตม โดยใช พ.ศ.เกด – พ.ศ.ปจจบน) 3. สถานภาพสมรส ( ) โสด ( ) แตงงาน ( ) หยาราง ( ) อนๆ 4. ระดบการศกษา

( ) ไมไดเรยนหนงสอ ( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษา/ปวช. ( ) อนปรญญา/ปวส. ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร

5. ทานเคยประกอบอาชพ ( ) คาขาย ( ) รบจาง ( ) ท านา/ท าไร ( ) ขาราชการบ านาญ/รฐวสาหกจ ( ) ไมไดประกอบอาชพ

6. ปจจบนทานมโรคประจ าตวหรอไม ( ) ไมม ( ) ม โปรดระบ .........................................................................................

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

88

ตอนท 2 แบบประเมนระดบความเครยด (SPST – 20) กรมสขภาพจต ค าชแจง ในระยะเวลา 6 เดอนทผานมามเหตการณขอใดเกดขนกบคณบาง และคณรสกอยางไรตอ เหตการณนน ใหใส ลงในชองระดบความเครยด ถาขอไหนไมไดเกดขนใหขามไปไมตองตอบ ระดบความเครยด 1 หมายถง ไมรสกเครยด

2 หมายถง รสกเครยดเลกนอย 3 หมายถง รสกเครยดปานกลาง

4 หมายถง รสกเครยดมาก 5 หมายถง รสกเครยดมากทสด

ลงชอ........................................ (..............................................)

ผประเมน

ขอท ค าถามในระยะ 6 เดอนทผานมา ระดบของความเครยด 1 2 3 4 5

1. กลวท างานผดพลาด 2. ไปไมถงเปาหมายทวางไว 3. ครอบครวมความขดแยงกนในเรองเงนหรอเรองงาน 4. เปนกงวลกบเรองสารพษหรอมลภาวะในอากาศ น า เสยงและดน 5. รสกวาตองแขงขนหรอเปรยบเทยบ 6. เงนไมพอใชจาย 7. กลามเนอตงหรอปวด 8. ปวดหวจากความตงเครยด 9. ปวดหลง 10. ความอยากอาหารเปลยนแปลง 11. ปวดหวขางเดยว 12. รสกวตกกงวล 13. รสกคบของใจ 14. รสกโกรธ หรอหงดหงดใจ 15. รสกเศรา 16. ความจ าไมด 17. รสกสบสน 18. ตงสมาธล าบาก 19. รสกเหนอยงาย 20. เปนหวดบอย

คะแนนรวม

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

89

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการดานกฬาภมปญญาไทยทมผล ตอการจดการความเครยดของผสงอายในจงหวดชลบร

ครงท

วน/เวลา วตถประสงค ประเภทกจกรรม กจกรรม เวลานาท

1 วนศกร 15.00 -16.00

1.ชแจงแนวทางในการด าเนนกจกรรม 2.วดสขภาพ (กอนการทดลอง) 3.ตรวจสอบสมรรถภาพรางกายอยางงาย (กอนการทดลอง) 4.ประเมนวดระดบความเครยดของผสงอาย (SPST – 20) (กอนการทดลอง)

1.ปฐมนเทศ 2.ตรวจสขภาพ 3.ทดสอบสมรรถภาพรางกาย - สขภาพรางกายทสมบรณ - สามารถเขารวมกจกรรมนนทนาการได 4.แบบประเมนวดระดบความเครยด(SPST – 20)

1.พธเปดและปฐมนเทศ 2.ตรวจสขภาพ ชงน าหนก วดสวนสง วดความดน วดชพจร โรคประจ าตว 3.ทดสอบสมรรถภาพรางกาย - ตรวจดการเคลอนไหวของรางกาย แขนขา และสวนตางๆ 4.ท าแบบประเมนวดระดบความเครยด(SPST – 20)

60

2 วนเสาร 15.00 -16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการบนเทง 3.กฬาภมปญญาไทย เรองหมากขม

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงพนบาน 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยกฬา หมากขม - สาธตกฬา หมากขม - ปฏบตกจกรรมกฬา หมากขม 4.คลายกลามเนอ

60

3 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการบนเทง

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 รองเพลงหมอล า

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

90

สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

3.กฬาภมปญญาไทย เรองหมากขม

2.2กจกรรมท2 กจกรรมพฒนาจตใจ(ฉายภาพ) 3.ปฏบตกจกรรมกฬา หมากขม รอบสอง สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองหมากขม 4.คลายกลามเนอ

4 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการบนเทงรองเพลงประกอบทาทาง (เพลงร าวง) 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ตะกรอลอดหวง

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 ร ามวยไทย 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกกรง 3. ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ตะกรอลอดหวง 3.1 สาธตกฬา ตะกรอลอดหวง 3.2 ปฏบตกจกรรม ตะกรอลอดหวง 4.คลายกลามเนอ

60

5 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการบนเทงรองเพลงประกอบทาทาง (เพลงร าวง) 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ตะกรอลอดหวง

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 รองเพลง 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกกรง 3. ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ตะกรอลอดหวง 3.1 สาธตกฬา ตะกรอลอดหวง 3.2 ปฏบตกจกรรม ตะกรอลอดหวง ครงท 2 สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ตะกรอลอดหวง 4.คลายกลามเนอ

60

6 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง (เพลงร าวง) 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1เตนแอโรบค 2.2กจกรรมท2 รองเพลงสตรง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง หมากกระดาน 3.1สาธตกฬา หมากกระดาน

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

91

หมากกระดาน 3.2ปฏบตกจกรรม หมากกระดาน 3.คลายกลามเนอ

7 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง (เพลงร าวง) 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง หมากกระดาน

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1ออกก าลงดวยผาขาวมา 2.2กจกรรมท2 รองเพลงพนบาน 3.กฬาภมปญญาไทยเรอง หมากกระดาน 3.1สาธตกฬา หมากกระดาน 3.2ปฏบตกจกรรม หมากกระดาน สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง หมากกระดาน 4.คลายกลามเนอ

60

8 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรอง เพลงประกอบทาทาง (ร าวงมาตรฐาน)เพลงงามแสงเดอน ดาวพระศกร 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ปดตาตหมอ

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 รองเพลงหมอล า 2.2กจกรรมท2 กจกรรมพฒนาจตใจ(ฉายภาพ) 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ปดตาตหมอ 3.1 สาธตกฬา ปดตาตหมอ 3.2 ปฏบตกจกรรม ปดตาตหมอ สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองปดตาตหมอ 4.คลายกลามเนอ

60

9 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรอง เพลงประกอบทาทาง (ร าวงมาตรฐาน)เพลง ดาวพระศกร 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง วาวไทย

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1ร าไมพอง 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง วาวไทย 3.1 สาธตกฬา วาวไทย 3.2 ปฏบตกจกรรม วาวไทย 4.คลายกลามเนอ

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

92

10 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการบนเทงรอง เพลงประกอบทาทาง (ร าวงมาตรฐาน)เพลง ดาวพระศกร 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง วาวไทย

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 ร าไมพอง 2.2กจกรรมท2 ตกลองกระดาษ 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง วาวไทย ปฏบตกจกรรม วาวไทย สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองวาวไทย 4.คลายกลามเนอ

60

11 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3. กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง สะบา

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1 กจกรรมท1กจกรรมเซงกระตบ 2.2 กจกรรมท2 รองเพลงสตรง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรองสะบา 3.1 สาธตกฬา สะบา 3.2 ปฏบตกจกรรม สะบา 4.คลายกลามเนอ

60

12 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง สะบา

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1 เตนแอโรบค 2.2กจกรรมท2 รองเพลงพนบาน 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรองสะบา ปฏบตกจกรรม สะบา สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง สะบา 4.คลายกลามเนอ

60

13 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภม

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1ออกก าลงดวยผาขาวมา 2.2กจกรรมท2รองเพลงหมอล า 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญา

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

93

ปญญาไทยเรอง เตะปบไกล

ไทยเรองเตะปบไกล ปฏบตกจกรรม เตะปบไกล 4.คลายกลามเนอ

14 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เตะปบไกล

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1รองเพลงหมอล า 2.2กจกรรมท2กจกรรมพฒนาจตใจ(ฉายภาพ) 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เตะปบไกล 3.1 สาธตกฬา เตะปบไกล 3.2 ปฏบตกจกรรม เตะปบไกล สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เตะปบไกล 4.คลายกลามเนอ

60

15 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ร าไหวครมวยไทย

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ร าไหวครมวยไทย 3.1 สาธตกฬา ร าไหวครมวยไทย 3.2 ปฏบตกจกรรม ร าไหวครมวยไทย 4.คลายกลามเนอ

60

16 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ร าไหวครมวยไทย

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ร าไหวครมวยไทย 3.1 สาธตกฬา ร าไหวครมวยไทย 3.2 ปฏบตกจกรรม ร าไหวครมวย

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

94

ไทย สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองร าไหวครมวยไทย 4.คลายกลามเนอ

17 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกะลา

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงร าวง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกะลา 3.1 สาธตกฬา เดนกะลา 3.2 ปฏบตกจกรรม เดนกะลา 4.คลายกลามเนอ

60

18 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกะลา

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกะลา 3.1 สาธตกฬา เดนกะลา 3.2 ปฏบตกจกรรม เดนกะลา สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองเดนกะลา 4.คลายกลามเนอ

60

19 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ตไก

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงพนบาน 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ตไก 3.1 สาธตกฬา ตไก 3.2 ปฏบตกจกรรม ตไก สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองตไก 4.คลายกลามเนอ

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

95

20 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกระสอบ

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกระสอบ 3.1 สาธตกฬา เดนกระสอบ 3.2 ปฏบตกจกรรม เดนกระสอบ 4.คลายกลามเนอ

60

21 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกระสอบ

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 จบคหรรษา 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนกระสอบ 3.1 สาธตกฬา เดนกระสอบ 3.2 ปฏบตกจกรรม เดนกระสอบสรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองเดนกระสอบ 4.คลายกลามเนอ

60

22 วนศกร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนวงเปยว

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง เดนวงเปยว 3.1 สาธตกฬา เดนวงเปยว 3.2 ปฏบตกจกรรม เดนวงเปยว สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองเดนวงเปยว 4.คลายกลามเนอ

60

23 วนเสาร 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลาย

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธนนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงค 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญา

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

96

ความเครยด 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ตกอลฟบก

ไทยเรอง ตกอลฟบก 3.1 สาธตกฬา ตกอลฟบก 3.2 ปฏบตกจกรรม ตกอลฟบก สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองตกอลฟบก 4.คลายกลามเนอ

24 วนอาทตย 15.00-16.00

เพอสงเสรมสขภาพรางกาย จตใจ อารมณ สงคมเพอ ผอนคลายความเครยด

1.กจกรรมทางกาย 2.กจกรรมกลมสมพนธ นนทนาการ บนเทงรองเพลงประกอบทาทาง เกมน า 3.กจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรอง ปาเปาลกโปง

1.อบอนรางกาย 2.กจกรรม 2.1กจกรรมท1กายบรหาร 2.2กจกรรมท2 รองเพลงลกทง 3.ใหความรเกยวกบกฬาภมปญญาไทยเรอง ปาเปาลกโปง 3.1 สาธตกฬา ปาเปาลกโปง 3.2 ปฏบตกจกรรม ปาเปาลกโปง สรปกจกรรมกฬาภมปญญาไทยเรองปาเปาลกโปง 4.คลายกลามเนอ

60

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

97

ภาคผนวก ค ใบประกาศนยบตร

ของการน าเสนอผลงานวจยในงานประชมวชาการนานาชาต

สถาบนการพลศกษาครงท 6 “กฬากบการทองเทยวในศตวรรษท 21”

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

98

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

99

มหาวท

ยาลยการกฬาแห

งชาต

100

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล วาทรอยตรเสรมศกด นารน วนเดอนปเกด 23 มกราคม 2533 สถานทเกด อ าเภอสนามชยเขต จงหวดฉะเชงเทรา สถานทอยปจจบน 321 หม 19 ต าบลทากระดาน อ าเภอสนามชยเขต

จงหวดฉะเชงเทรา 24160 ต าแหนงหนาทการงานในปจจบน ครอตราจาง สถานทท างานปจจบน โรงเรยนวดเขาดน อ าเภอบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา

24130 ประวตการศกษา 2556. ศกษาศาสตรบณฑต (สาขาวชาพลศกษา)

สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร 2559. ศลปศาสตรมหาบณฑต (สาขาการจดการกฬาและ

นนทนาการ) สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชลบร