85
) و ل و رسا جه اه س( ت غ ل ي ڌ ن س

سنڌي لغت Sindhi Dictionary

  • Upload
    tariqhl

  • View
    169

  • Download
    29

Embed Size (px)

DESCRIPTION

سنڌي لغت Sindhi Dictionary

Citation preview

Page 1: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

سنڌي لغت )شاهه جو رسالو(  

Page 2: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

الف 

�َت�ڻ: زالن جي چ��رخي ڪتڻ جي ج��اِء�.ااڱڻ- صحن.

سوز، ساڙو، گداز.آٽ:: سڙن.آَتن

1ٽڻ= رج���ائڻ( رج���ائي، ڳ���اري،آٽي: )امالئي. ڳاهٽ ٿيا، گڏ ٿيا.آٽيا:

اوڦٽو، ڌاريون، غير.آپاَتو: آزاد. ڇٽل.آجو:

Bج���ڙين کي، آج���ڙين: Bج���ڙو( ا )واح���د: اٻڪرارن کي، ڌڻارن کي.

ثمر، قوت. آڌار. ڀرجهلو. ا�جڪو: تير جو نيشان، هدف.آچام:لهرن جون لپيٽون، گجي. ا�ڇارا: چم جي ڳوٿري.آڇارو:جوڳين جو سالم، بندگي. آديس:

تارڪ فقير.آديسي: ڏنگا ڦڏا، ابتا سبتا.آڏَترڇا:

سج.آڏت:Bڌ خاص وڏائي، شان. وڏائي:ا

سير. تک. وهڪرو.آر: وطن، گهاٽو جهنگ.آراڙ:

ڏٿ ج��و ک��اڌو، س��ادو، غريب��اڻوآراڙي:طعام. اڻبڻت.آراڻ:

. آر کڻين: . مهانڊن ۾آر کڻن ۾ سخت ڪاوڙجي.ا�روڙجي:

جنگ جو ميدان، جنگ.آراڻ: خشڪ زمين، غيرآباد زمين.آريج:

ور وڪڙ.ا�ڙيڪا: آزاريل.آزوري: آسرو- آڌار.آسارو:

سندس آسرو.آساروس:: آس، آسرو، اميد.آسانگو

آسرو، اميد.آسر:آسڻ: وهڪ جي جاِء�. ٽڪاڻو.آڪاهه: آڪهه- ڪڙم- قبيلو.آڪرو: اتامرو. گهڻو. مهانگو.

آڪو: ڪچو گهڙو.آکڙي: ٿاٻڙجي.

1ون: هڪ ميوو- اکڙوٽ. آکآکڙيان: ٿاٻڙيل، باهڙيل.

Bن: مالڪن، اڳوانن. آگآڳ: منجهه- راز. وارو. وجهه.آڳانجهو: اڳرو. زياده- جهجهو.

آڳانڍو: دالسو. پناهه- بچاِء1.آڳانڍيائون: جوڙيائون. اڏيائون.آڳهه: ڀرجهلو- آڌار. ڀروسو.

آڳاهون: اڳڀرو، اڳتي.آڳڙين: آڳ وارن- لوهارن.آگهٽجن: گڏ ٿين. بند ٿين.آالئش: گندگي. ناپاڪي.

آلودو: ميل سان ڀريل. ناپاڪ.Bمو( انب. Bما: )واحد: ا ا

آهيريانئي: آرسيِءB کان ئي.آن: آِءt. اوهان.

آنر: نڀاڳا اٺ. ک�يرولي گاه�ه ج�و قس�م. هڪ.ہقسم جو وڻ- آمل

آنهن: کوهه جو حوض- آواڙو.آوار: ڇٽيل. پکڙيل. آسپاس.

آواڙ: اجائي، عبث.آوBن: اچن.

آونگ: رڌ پچاِء1 جا ٿانِء�.، آهار: آڌار- آسرو. BرBآه

۾: وٿاڻ. ڪونار جنهن مال چارو ک��ائي.ۡآه1رمال جو کاڌو.آهيرا: آکيرا.

آهڙا: ڏکيا- اهنجا- مشڪل.آهيڙي: شاڪري، صياد.

آيل: امان- ماِء1. سکر زال.: ابو- پيِء1. آُب1

Page 3: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

آبر: ڪڪر، بادل.�ي. ئ �بر: س1 ا

آب��ڙو: اب��ڙو س��ردار جنهن س��ومرن ج��ونسامون جهليون هيون.

Bهان: 1ب )ابهڻ= بيهڻ( اڀ�و ٿي بيه�ان. بچ�ان.ا۾امن رهان.

Bهو: بچو، امن رهو. 1ب ۾ا1ٻاٽجڻ: ڪومائجڻ. دونهاٽجڻ. ا1ٻهرا- تڪڙڪندڙ. جلدباز. 1ٻاهرا: ا ا1ڌي: بي سمجهائي- ايائپ. اٻ

1ٻڪار: پڪار. نعرو. ا1ڀا: بيٺا. بيٺل. ا

1ڀکڙا: پٻن تي بيٺل. اڀي پير بيٺل. ا1ڀو: بيٺو، بيٺل. ا

�ي ويا. 1ٿ اڀي ويا: ا1ڀيڪ: بيهڪ. ا

1ڀينديون: بيهنديون اانت: نهايت. حد.

1تاريو: الهيو. دفع ڪريو. اBتانگ: اڻ تانگو. اونهو. ا

1تائون: چيائون. ا1تائين: چيائين. ا

1تومانِء�: چيو مانِء�، توکي چيم. اBتور: بيمثل. الثاني. ا

Bميا. گهڻا. Bتوريا: اڻ توريل. ا ا1ٺو: وسيو. وسيل مينهن. ا

�ثبات: ڌڻيِءB جي هستيِءB جو اقرار. اBپاريا: پار وارا- پرانهان. ا

1ل�ي. 1پٽڻ: کولڻ( کولي. ک 1پٽي: )ا اBپر: گهڻو. بيحد. بيشمار. ا1پڙ: تڪڙوهل، وک وڌاِء�. اBليو: اڻ پليو- اڻ جهل. Bپ ا

1جاريندڙ، صاف ڪندڙ. 1جارا: ا اBجالن: اجل کان، موت کان. ا

�جلس: ويهه، ويهڻ. اBجوکي: بنا جوکي- سالمتيِءB واري. ا

1ڪلي. 1ڄهي: پڄي- پورو ٿئي. ا ا

Bٻوجهه. بي سمجهه. Bڄاڻندي: ا ا1ڄي: ٽپ ڏئي، ڊوڙي. ا

ل. ڀٽڪ. 1جهڻ( ر1 1جهه: )مصدر: ا ا1ن. م��ال جي Bجه��ور: اجه��اڳ پ��اڻي. ڪ ا

Bجهو. بيهڻ جي جاِء�- اBجه��ا. آس��را. ڀروس��ا. پناه��ه Bجه��ائون: ا ا

جون جايون.لڻ- ڀٽڪڻ. 1جهڻ: ر1 ا

Bچ�ه1ون: اسان کي اچي. اBڇاهه: اڇا- سفيد. ا

اڇ��ل: اٿ��ل- پلٽ )پ��اڻي جي(. اڻ مي��و- بيانداز. تڪڙو- تيز.

Bدورائون: دانهون- پڪارون. ا�دغ��ام: ٻن ح��رفن ي��ا آوازن ج��و پ��اڻ ۾ا

ملي هڪ ٿيڻ.1منگ. 1ڌما. جوش. ا Bدوها: ا ا

1ڀريا. پيدا ٿيا. 1ڌاڻا: ا اBجهي. ضعيف. آڌر: بناٽيڪ. ري اBڌ لڳيون: اڌ پوريل )اکيون(. اBڌوتي: اڻ ڌوتل. ميري. ناپاڪ. ا

Bڏي: گوشت وڍڻ جي د�ڪي. اBڏيار: پاسو ڪندڙ. پار ويندڙ. ا

Bرا: ڪ�ال. ا�رادو. ازل جو ليکو. �رادت: ا ا

Bرتو: رت گاڏئون. ڳاڙهو. اBرتي گاڏئون: رت گڏيل. ا

Bرٽ: ائٽ- چرخو. ا�رث: ميراث. ورثو. ا

1ردابيگيون: الغرض ٻانهيون. اارداس: بندگي. عرض. سوال.

Bرڏا: زوراور. اBرزان: سستو- سهانگو. ا

آرک: اڻ رتل. ناپرهيزگار. بيوفا.Bري- ڌار. بيزار. آرڳ: الڳ. پ

آرغچ: بافتو.�رم جو لباس. ارم: بهشتي پوشاڪ. اBچو. خام. غير واقف. Bروٽ: ڪ ا

Page 4: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

Bروٺ: بي آبي- خشڪ. سوڪ. اآريج: ريج بنان زمين. خشڪ.

Bڙانگ: اڙانگو- ڏکيو- مشڪل. اBزل: اصل. ڪائنات کان اڳ. ا

Bسارا: غافل. ويسال. اBساروس: سندس آسرو. کيس آسرو. ا

Bسار: بنا سار جي. غافل. اBسک: سک بنا. ڏکي. بي آرامي.ا

اسم اعظم: خدا جو وڏو نالو.ور: اسر. پرهه ڦٽي کان اڳ. آس1

آسور: سور کان سواِء�.�شارا. �شارتون: ڳجها ا ا

Bشهد: شهادت جو ڪلم��و. ’اش��هد ان ال ا� �الالل��ه و اش��هد ان محم��د عب��ده وہال ٰ ا

‘.ہرسولBصيل: شريف. بڻائتو. ا

اظالم: ظالم، ڪٺور. ظلم.�عراُب: جملي بيهڪ مطابق اسم جي ۾ا

آخري حرف جي زير زبر. ۾اع���رابين: )واح���د: اع���رابي( ب���رپٽ

رهندڙن- بدوين. مارو ماڻهن.افسوساِء1: افسوس سان.

Bڪاڄ: نڪار. ناالئق. نڪمي. ا1ڪالِء1. جلدي. 1ڪيل: ا ا

1ڪ�يريو: سڪيو، واجهايو. اBا: چانور وغيره ان جا داڻا جي پوڄ��ارا Bک ا

۾درياِءB ڀيٽا طور وجهن.1کتا: جهاڳي پار پيا. اڪريا. ا

Bتي: پار پئي. 1ک اBگر: عود جو وڻ. خوشبوِء�. ا

Bگوندرو: گون�در ي�ا غم الهين��دڙ- غمٽ��ار. ابنا غم جي. گهڻو پاڻي.

Bڳ: اڳوان. مهندار. اآڳاهون: پري. اڳڀرو.

آڳرو: مٿاهون، سرس- گهڻو.1گهٽ: اوگهڙ. پڌرائي. پڌر. ا

�يا. 1گهٽيا: گڏجي سوڙهو ٿ ا

Bگهنين: تون قبول پئين- اگهامين. ااڱڙا: انگ- عضوا.

آڱڙين: عضون سان- انگين.Bل: عيب. ا

�الالله: سواِء� الله جي، فقط الله.اه1: ر� Bناس� ي و ا ر  Bالنسان س� ’انسان منهنج��وا

1جهه آهيان‘. 1جهه آهي، آِءt سندس ڳ ۽ڳ1ل ش��يِء� محي��ط: خ��دا س��ڀ تي �ڪ Bلله ب ا ۾حاوي آهي. هر شيِء� ڌڻي جي گهيري

آهي.Bلل���ه ولي� ال���ذين آمن���وا يخ���رجهم من ا الظلٰمت الي النور: الله ايمان وارن جو ۽دوس��ت آهي کين اون��ده م��ان ڪ��ڍي

۾روشني آڻي ٿو.Bالهر: الله جي مدد سان. ا

1هار �الهي ت : الله تنهنجي آڌار تي.ا- سڻايم. �يم1 ل Bلتيم: سB ا

Bٿي. 1لٿي: سج ل ا: ’دني��ا �ه��ا ڪ�الُب1 Bل��ديانم جيف��ة و ط1ال ب ا

۽ڍونڍ آهي سندس طالبو ڪتا آهن.‘1هي جن Bل��ذين آمن��وا وڪ��انوا يتق��ون: ’ا ا

پرهيزگار يا متقي آهن‘.۽ايمان آندو جي الڙ: اڻ آزمودگار، اڻڄاڻ. ڀورڙو.

1م: ’ڇا مان اوه��ان ج��و رُب  ڪ �رب Bلست1 ب انه آهيان.‘

Bلسفر قBطعة م�ن النار: ’م1س�افري ب�اه ي�اادوزخ جو ٽڪرو آهي.‘

Bلعشق حجاُب بين العاشق والمعشوق: ا۾عشق، عاشق معش��وق جي وچ هڪ ۽

پردو آهي.Bلعشق نارالل��ه الموق��دة: عش��ق االهي ا

ٻاريل )ساڙيندڙ( باهه آهي.Bلف: الله جي نالي جو پهري��ون ح��رف، ا

يعني الله. الفراق اشد من الموت: ف��راق م��وت ک��ان

وڌيڪ سخت آهي.مخفي، بيچون. ڌڻي تعاليٰ.الBک:

Page 5: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

Bلماس: هيرو. وڍڻ جو اوزار. اننڊ اکڙائيِءB کان جهوٽو.الوڙو:

الوڙڻ: اکيڙڻ. ڌ�ڪي الهڻ.الوهيت: خدائي. وحدت.

1لهي: غروُب ٿئي- سج لهي. ا1ڇل. 1لير: سBٽ. ٽپ. ڇال. ا ا

BليومB س�يروا: اڄ سير ڪري وٺو. ا1مارو: ڇ�ڪ- ڪاڍو. سنبت. ا

Bماڻ: امانت. اBميا: )واحد: اميو( اڻ ميا. اٻار. ا

1ميري: ڪپڙي اڻڻ وقت تاڃي جي ڇن�ل تن�د اکي ڳنڍ. ڳانڍاپو.

اميس: بندگي. سيوا.Bناسي: اڻاسي. ا

Bناعبد: آِءt ٻانهون آهيان. اBنان: احمق. نادان. مست ا

1ح�ب� الو�تر: ’تحقيق الله هBڪ آهي �ن الله و تري ۽اهيڪڙائي کيس پسند آهي‘.

©: بيشڪ الل��ه �ن الله يغفرالذنوُب جميعا اتعالٰي سڀ گناهه معاف ڪري ٿو.

Bولي���ائي تحت قب���ائي: منهنج���ا دوس���ت �نª ا امنهنجي چولي هيٺ آهن.

1ناِء�: ٻڌ- سڻ. مڃ. قبول ڪر. ا1ڀ. آسمان. Bنبر: ا ا

Bنبرين: آسمان تائين. اانت: حد- پڄاڻي.

�نتها: پڄاڻي. آخر. ااندام: عضوا.

Bندوهه: غم. ڏک. ااندوه�يان: غم اٿن، ڏک اٿن.

Bنڌي. ڪنارو. Bنڌي: ڪ ا نص�يب لکي�و. جس�م. عض�وو. نش�ان.انگ:

انگهه- چهنب.انگڙا: عضوا.

انگڙيارو: ڏنگو- و�نگڙو.انگهيم: چيريم- وڍيم.

Bنگهه: ڪاٺيِءB جي تکي چهنب.ا

Bنواع: )واحد: نوع( قسم- نمونا. اBيرا: راج��ا ان��يراِء� )جنهن راِء� ڏي��اج ج��و ان

سر وڍايو هو(. راِء1- راجا.Bڻاسو: بي لڄو- بي ننگو. ا

Bه ڪيل. اڻ ڪيل. Bڻ ڪ�ي: ن اBڻي: نوڪ- چهنب. ا

1واٽ. گمراهي. اواٽ: غلط رستو- ڪاوائي: موڳي. نادان.

اواين: موڳين. مورکن.اوباهڻ: بچائڻ. سالمت رکڻ.

اوبڻ: سٽ ويڙهڻ.اوڀارا: پاڻيِءB جا ابتا وهڪرا.

اوٻاال: ڏوراپا، مهڻا.اوڀالئان: مهڻن کان. ڏوراپن کان.اوڀڙ: زمين مان ڦٽندڙ شيون.

اوتڙ: اوجهر. اوڙاهه. گمراهي.

اوتون ڏيڻ: پلٽجي زور سان لڳڻ.اوتيائون: نابائون- پلٽيائون.1ڪلڻ. وڻڻ. اوڄاهه: اجهڻ. ااوجهڙ: ڏنگي واٽ. گمراهه.

اوڇون: پرزا پرزا. عاجز. حيران.اوڇي: ڌاري. خراُب. خسيس.

اوڏايان: اوڏو. تمام ويجهو.1ڊو- اڊڪو. فڪر. اوڊو: ا

اوڍر: ڍڪ. پردو.اوڍڪو: ڍڪ- پناهه.

وڙ. 1ور: هالن- ڪاهه. ر1 ااوراتو: ماتم روڄ، غم. مصيبت.

اوراٽيون: ڍڪيون. ڀريون.اوراران: اورينِءB ڀران )درياه جي(.

درياهه جو اوريون پاسو.اوراڙ: اورڳ: ڳول- جاچ. پڇا. ڳالهه ٻولهه.

اورين: حال ٻڌائين- ڳرهين.اوڙڪ: پڇاڙي. نيٺ. گهڻو.اوڙکيو: پروڙيو. معلوم ڪيو.

اوسا: سڪل، س1ڪا.اوسار: نه وسرندڙ. جٽاِء1 ڪندڙ.

Page 6: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ماتم ڪن. روڄ ڪن.اوسارين: اوسر: اڻ هوند.

سڙان. انتظار ڪريان. 1س 1سڙان: ا ۾اBوسهه: فال. ا

اوسيڙو: فڪر. ڳڻتي.اوصاف: وصفون. ڳڻ. چڱائي.

اوڪ: پاڻيِءB جي پالوٽ.اوڪاڻين: موڳائي ڪن، موڳيون ٿين.

اوڪر: اڪالِءB. نيڪال. النگهو.اوڳي: موڳي. غافل.

اوقابي��ل: ع1قابي��ل- هڪ طرف��ان عق��اُبجي کنڀن سان ج1ڙيل تير.

اوڳا: موڳا. منجهيل. اندان.اوڳڻ: اوگڻ. گناهه.

اوڳڻي: ڏوهارڻ. ۾اول: بند. روڪ. اها ڪنڊ جنهن درياهه

۽ڪک ڪاٺيون لوڙهي آڻي ڇڏي.اوال: ڇانئون. ڍڪ. پناهه.

اولو: ٻيڙي کي هالئڻ جو ڳن.1لڪو. ڏک. صدمو. اوالڪو: ااولجان: ڌڪجان، ٺيلهجان.

اول��ون ڪ��رڻ: ي��ادگيريون ڪ��رڻ ڍڪڍڪڻ.

الون ٿيڻ: ٿڪجڻ. بيزار ٿيڻ.اوالڻو: لولي.

اوالڻي: خالي. سنجن بنان. )وهٽ(اوالڻيو: خالي پالڻ بنان )وهٽ(

.Bمشڪل، ڏکيِء :BوليِءB ااولي: ٻيڙي جو ڳن.

اوليون: ڀٽڪيل گمراهه )عورتون(.اوليين: لوڙهئين. ٺيلهيين.اوليو: لڙهيو. ڀٽڪيل. ٺيلهيل.

اوناِء�: عرض قبول ڪر.اونڌا: ابتا. بي عقل.اوڻا: اڻ ڀريل. خالي.

Bوڻت: اڻبڻت. ناسازي. ا

)اوه�رڻ= ٻ�يڙين ج�و روان�و ٿيڻ(اوه��ري: اسري. نڪري.

اوهير: انهيِءB وقت.اوهيرا، اوهيڙا: وسڪارا.

ون: پ���اڻيِءB ج���ون نن���ڍيون اوڻي���ون، اوي���11ليون. سانداريون- ک

اويس��ي: اه��و ص��وفي ج��و اويس ق��رني جي ڏس��ڻ ي��ا ملڻملسو هيلع هللا ىلص)جنهن ن��بي

۽کان سواِء� غائبانه ساڻس محبت ڪ��ئي کيس مڃيو( وانگر ظ��اهري مرش��د جي

يا ٻئي ڪنهن اهل مماتيملسو هيلع هللا ىلصبدران نبي ۽واري ولي الل�����ه س�����ان پنهنجي ارادت

۽صحبت رکي فيض وٺي.1هاِء1: شعاع. چمڪاٽ. سوجهرو. ا

�تائين. �هائين: ا ا1هڃ: اهڃاڻ. نشان. ا

اهڃاڻان: سندن اهڃاڻ.اهڃاڻيون: نشانيون.

1ه���رائينس: )اه���رائڻ- ٻ���يڙي هاڪ���ارڻ(. اهاڪارينس، ٺيلهينس.

1هس: روشني. تجلو. سڪ. ا�والو. ڪسو. 1هنج: گهٽ. ن ا

آهنجي: اوهان جي.Bهل: الڙو. روش. نمونو. ا

�تائين، انهيِءB هنڌان. �ئائين: ا اايرڀير: اچڻ وڃڻ. الڙو. نمونو.

Bنگ: مستان. بيپرواهه. Bي ا ايالچ��نئون: ايالچن ک��ان. )ايالچ��و: هڪ

قسم جو ريشمي ڪپڙو(.�هو. ايهه1: ا

�هڙي. ايهيِءB: ا�ين: اوهين- توهين. آئ

ببالله: قسم خدا جو.

. بابت. ۾باُب: در. حق

Page 7: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1و: فقير. سامي. باببابل: بابو- پيِء1.

باري: ڌڻي. خدا. سخت- ڳرا.باز آڻڻ: روڪڻ.

بازندن: راند ڪندڙن.باک: خبر. پره ڦٽي.

1ون. روشنيِءB جون شاخون. باک: ورن- رنگ. تير. Bبان

بانا: رنگ. بيان.بان1 بري: مٽيِءB رنگ. ڀڀوت.باهوٽي: ننڍي باهه. دونهين.1تن: انساني پتلن، عام ماڻهن. ب

Bٽ- ميدان. گهڻو. 1ٺ: پ ب1ٺ: بٺي. ڍڳ. سڃ. ب

1ٺي: قبر. ب1ڇائيون: بڇڙايون. ب

1ڇن: بڇڙن. بدڪارن. ببحري باز: وڏو باز. شاهين.

بخرو: حصو. نصيب.�دا: وداع ٿيڻ. معاف ٿيڻ. ب

Bدو1: جهنگلي. گندو. ببڊاماڻي: بڊام جو رهاڪو.

ند. خوشي. ڄڃ. Bبراد: برات. سبرجن سين: چوٽين سان.

برجنگ: مرڌنگ ساز.برخيز بده ساقي: ’ات، ڏي اي ساقي.‘

بردار: ميويدار وڻ.برسي: وسي.

بصير: بصيرت وارا. ڄاڻو. ڏسڻهار.بصيرت: بينائي. دل جي اک.

1رفت: ڪوهستاني قوم. جبل جا ماڻهو. بري: م��ٽيِءB ه��اڻو. ب��رپٽ ج��و ره��اڪو. Bب��

تارڪ فقير.۾بريان: عشق پڪل. سڙيل.

1ڪاِء�: روڄ، راڙو. ب©: ’تنهنجي �لعBين��ان ف�ي ه��واڪ دم��ا Bت ا Bڪ ب

اکين رت رنو.‘ عشق

�گر: بغير. سواِء�. ب1گري: بغلي. گودڙي. ب

ي ف�ي الط́ري��ق: ج��و Bمش��� يخ مBن ي Bال ش��� ب ۾سواِء� طريقت هلي ٿ��و )س��ومرشد کان

۾انهيِءB ش��خص وانگ��ر آهي، ج��و س��منڊ ٻيڙيِءB کان سواِء� هلي ٿو(.

�لو: آسرو. اجهو. ببلي: حوالي. آسري.

بلي الئي: منزل تي رسائي.1ن: بڻ. بنياد. ب

بندر جن: بندر وارن.بوتن: اٺن.

1ود: هستي. وجود. بقا. ببور: گهوڙي جو قسم.

بورائو: سونهون.1ون: هٻڪارون. 1وي ب

بهن: ڀؤنڪن )ڪتا(.Bه�ر: قطار. قاف�لو. ببيائيد: اوهان اچو.

بيباڪ: بيفڪر. بي ڊپو.بيٺ: ڪمر. سندرو.

بيخود: بي سرت، خودي کان سواِء�.بيدي: بيابان. سڃ.: کوهه. چشمو. �ير1 ب

بيران: ويران. حيران.بيراني: ويراني.

بيراهه: غلط رستو. گمراهه.بيزقون: جهنڊيون.

�نا: ڏسندڙ. روشن. بBسمع1: مون ذريعي ڏسي و بي ي 1بص�ر1 بي ي

۽ٿو مون ذريعي ٻڌي ٿو.ق1: م��ون ذريعي Bنط��� ي وB بي ي Bمش��� بي ي

۽هلي ٿو مون ذريعي ڳالهائي ٿو. 

ٻ

Page 8: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ٻاٻاڻا: اباڻا. مائٽ. عزيز.ٻاٻاڻن: اباڻن.

ٻاٻرين. ٻٻر جا.ٻاتاڙي: موڙهل. منجهيل.

ٻاجهائج: ليالئج- ٻاڏائج.ٻار: ٻاهر. پاڻي جو ڪن.

ٻارٿ: ڳائڻو. مڱڻهار.. ٻ��اراڻي وهي : ٻاراڻن ڪ��پڙن ۾ٻاروتن ۾

۾.ٻاري: دري. جاِء�. ٽولي.

ٻاڙو: کارو )پاڻي(.: ٻانهون. غالم. ٻان1

Bڦاس��ائڻ الِء�ٻان��ڌيين: ٻان��ڌين تي. مڇيِء لڳل رڇن تي.

1نڊو ڪتو. بدمعاش. ٻانڊو: ل۾ٻانڊي: درياهه لڙهندڙ ڪاٺي.

ٻانهوٽا: ٻانهن جا ڳهه.ٻانهوٽي: ٻانهڙي، گولڙي.

ٻانگهر: باکر.ٻاڻ: تير- ڪان.

ٻائڙ: نار جو سامان.ٻاين: راڻين. بيگمن.

ٻپارا: ٻنهي طرفن کان. آرپار.1ڙي: ٻن پڙن واري. س�پ. �پ ٻ

1ڪي- هالڪ ٿي. 1چي: ت ٻ1جهارت: ڳجهارت- پرولي. ٻ: ڇوهه سان لڙهندڙ. Bڇ�ل� ٻ

1ڌ: سمجهه- عقل. هوش. ڄاڻ. ٻ�ٽا. ٻه ٻه. 1ڌا: ٻ ٻ

ٻڌيس ٻول: واعدي جهليس.�ڌاهين: ٻه دفعا- ٻه ڀيرا. ٻ

Bر: مصيبت. ارمان. ٻ1ر: ڇنڊو. ڦڙو. ٻ

: ٻل- زور. Bر1 ٻ1ر: وارن جون چڳون. چوٽي. ٻ

1رائي: وڃائي. ٻBر: هاِء� هاِء�. Bرٻ ٻ

ٻڙد: ڏاند.گهوريو- قربان ڪيو.ٻر ڪيو:

1رن: وڄن. ٻ�رنگو: درنگو. ٻچاپڙو. ٻ

Bري: ماندي ٿي. سڙي. ٻ ٻريائي ت�ه ٻ�ار: جي باه�ه د1کي اٿ�ئي ت�ه

د1کاِء�.Bڙڪن: ڪڙهن. سڏڪن. ٻ1ڙو: ڪپهه جو ذرو. ڍڪ. ٻ

Bڙي: اڙي! ادي! ٻتي. 1ڪي: ڦ�ڪي. س1 ٻ

�يالني: ڏسو ’ٻيالٽي‘. ٻبلر: ٻارڙي، معصومڙي. ڇوڪري.ٻلن: )واحد: ٻلو( اک جو تارو.

.واهڙ جو نالو. ج1وِء جو نالوٻليار: ٻن پوڻ: کڏ پوڻ.

۾ٻن ڏيڻ: کڏ وجهڻ.ٻن: ٻنا. مٿاهان پٽ.

1نيان: گهران. در اندران. ٻٻنڌ: بند. ڳنڍ. شرط.

ڳنڍ. الڳاپو. حيلو وسيلو.ٻنڌڻ: تير. درياهه جو ور.ٻنگ: ڪان.

ٻڻي: ٻڻي- ڪارسازي.ڦتڪار وارو جواُب. ڦوٽ.ٻوڏ:

1ور1: جوان اٺ. وڻن جا ڪچڙا گل. ٻ1ورا: ذرڙا. چورا. ٻ

ٻوڙ: پاڻي جي اٿل. تار پاڻي.1وڙو: گاهه جو ٿٻ. جهBلو. آڌار.ٻ

ٻوڪ: ٻ�وڪجڻ. ٻ�ور جهلڻ. ج�واني ج�وڦوهه.

ٻوالهيون: س��امهون اڇي ٽڪي واري��ونمينهون.

ٻهه: ويهه.ٻهه ٻهه: واهه واهه!

Bهار: ٻاهر. ٻBه1ون: گهڻو. ججهو. ٻ

ٻئنئان: ٻين کان.

Page 9: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

: زال. جوِء�. عورت. BرB Bي ٻٻيرا: ذرا. ٽڪرا.

ٻيڙياتو: ٻيڙيِءB وارو.ٻيل: ٻه گڏ- ٻيلهه.

ٻيالٽيون: درياهه جا وڻن وارا ننڍا ٻيٽ.ٻيالنگ: ٻه قدم- وک.

ٻيلپ: همراهي.ٻيلپو: همراهي. سنگت.

. ۾ٻيلي: لس ٻيلي ٻيلياڻي: ساٿياڻي.

ٻيلي ڌڻي: لس ٻيلي ج��و ح��اڪم )ڄ��امسپڙ(.

ٻيهر ڄاپڻ: جئري مري جيڻ.

ڀڀاڄ: ڀاڄوڪڙ زال. بي لڄي.

ڀار: ڀائر.ڀاروڙي: رڍ. لوئي. کٿي.ڀاڻ: ڀائڻ. خودي. هٺ.

ڀاڻ: وڌو. پيالو. بانسري.ڀاڻو: مغروري. وٿاڻ.

ڀاياڻي: شريڪ. ڀائيوار.ڀڀوت: مٽي. ڦلهيار.1تي: پراڻي. ڳريل. ڀ

1ج شهر کان. 1ڄئان: ڀ ڀڀرم لڄ. پت. شرم.

. ڀون ڀون ڪن. �رن: لنوBن� ڀ�ري: راضي ٿي. ڀ

ڀيري: ڦيري. ڀري��ون پ��ون ڀواري��ون: ڀي��انڪ ڀڪ��ون

ڪرن.�ڙا: ڳنڍيون. ڳوڙها. ڀ

ڀڙڪن: جلن. مچ ڪن.�ڙن: ملن. ڀ

1ڪليا: مٽيِءB هاڻا. ميرا. ڀ: ڦل. تت. جوهر. Bل1 ڀ

1لڪار: ڏهڪار. ڏمر. ڀ1لن: ڀلڪار ڪن. ڏمر ڪن. ڀ

Bنڀا: ڪارا گهنڊيدار وار. ڀ1ليا. موهيا. مست ٿيا. Bنڀوليا: ڀ ڀ

Bنگ1: رخنو، ڦيٽاڙو. ڀ1نگا: جهوپڙا. ڀ: آال ٿين. Bن� �ن ڀ

: روڄ. ماتم. Bڻ1 ڀن�ني: وهاڻي )رات(. ڀيڄ ڀني. ڀ

1ڻان: وتان، گهمان، ڦران. ڀ1ور: ڀوري رنگ جو اٺ. ڀ1ورل: وسوڙل، ڀوري. ڀ

ڀوڳ: عيش. طعام.�ي. ڦرڻي. خبر. 1وڻ: ڀوڻ ڀ

ڀيچ�ي: ٻيلي. ساٿي.ڀيڏي: ڪارائي وارو هڏو.

ڀير: نمونو. ڊول.ڀيرم: چرخو.

ڀيريون: نغارا.ڀيلئان: چرڻ جي جاِء� کان.

ڀيلو: ڪچو گهڙو.ڀيلي: لتاڙي کائي ناس ڪري.

ڀيڻئين: ماڳن تي. جاِء� تي. 

تتاُب: تابش. سڪ. دهشت. ڊپ.

تات: يادگيري. طلب.تات توت: ڳوال ڦوال. پچار.

تار�ي: آڌار. سدا.تاڙ: تاڙي. روڪ- اٽڪ.

1ن: تڪيندڙن. تاڪتاڪي ڇڏيا: پوري ڇڏيا.

تانگهه: سڪ. اڪير.تانگهينديس: ڳولينديس.

تاڻ: ڇڪ. ڪشش. ڪاهه.تاڻين: ڇڪين، تکو. هلن.

Page 10: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

تائب: توبهه ڪندڙ. پڇتائيندڙ.تايائون: تپايائون. زور رکيائون.

تبرون: ڪهاڙيون.تتر ڏائو ٿيڻ. بد سوڻ ٿيڻ.

: مقرر تاريخ. چنڊ جي تاريخ. �ُٿ1 ت�ڇ�ي: کل الهي. ڪوري. ت

1راُب: خاڪ. مٽي. فنا. نيستي. تBرازو: هلڪي ٻيڙي. Bراز، ت ت1راڙي: تارازي- ساهمي. ت

جا ترا زخمي ٿيڻ.ترٽجڻ: پيرن تروڪڻيون: ننڍڙا تر- تروکڙيون.

يا ڪانن جو ترهو.تريون: ڪکنتڙاِء: تڙان- تڙ کان.

تڙجهل: تڙوٽ.تڙتڙ: هرهڪ تڙ.

تسا، تسئا، تسيا: بکون.تسليم: مڃڻ. قبول ڪرڻ.

1سڻ : راضي ٿيڻ.ۡتتعجيل: تڪڙ جلدي.

:© عزت خاطر- مان خاطر.تعظيماBفBاول: چڱو سوڻ. فال. ت

تغيري: ڦيرو. تبديل.تقاوت: خدا جو ڊپ. پرهيزگاري.�ڪ: يڪي ساهي پيڻ. ڳيت. ت

ون ڪ��رڻ. ويچ��ار Bٿ��1 1ڪ��ون ڪ��رڻ: ڪ تڪرڻ.

Bڪيو: ٺڪاڻو. اجهو. آسرو. تتڳڻ: جئرو رهڻ. گذر ڪرڻ.

1ڳ�ي: اونداهي رات. ت: مٽ- جوڙ جيس. 1ل1 ت

.Bل: ترايون. تالِءB تتليارا: ٽلين وارا موڙ.

1نگ. 1ن: سوراخ- ٽ ت1نبائڻ: ڀرائڻ.ہڪپهه پڃائڻ. ڪپت

1نبو: وڄائڻ جو ساز. طنبورو. ت1نبير: تنبور وڄائيندڙ. ڀان. منگتو. ت1نبڙي: تنبي سان ننڍڙو ساز. ت

تنگئان: گهيڙ مان. لنگهه مان.ڪشاال. ڊوڙون ڊڪون.تنگون:

تنوراِء�: تنورن مان. باهه مان.. Bبدن . Bن1 : ت Bڻ1 ت

Bڻي: پلئو. ڇڪ. سگهه. آڌار. تتواضع: نياز. نماڻائي.

توانو: تندرست. سگهارو.توائي: بطال. ڀٽڪيل. گمراهه.

توڏ: توڏا- اٺ. سهڻي سٽاِء�.توڏي: نازنين عورت )سهڻي(.

1ور: ولين ٻ��وٽين ڪچ��ڙا ڦ��ل. بني��اد. ۾ت ۽بڻ.

تور: هڪ جيڏو. جوڙ جيس.توڙا: توڙ کان. اصل کان.

توڙي: لتاڙي. جهاڳي.توشڪون: گاديال- پٿراڻيون.

هڪ ويلي جو کاڌو. ق1وت.توڻ: توهه: مهرباني. فضل.

توِء�: تنهن هوندي به.�تائين. �هائين: انهيِءB کان ئي. ا ت

تهوارون: پرزا پرزا. ليڙون.تئان: تتان. تنهن کان.

تيائين: تتائين.1ساٽ- اڃ. تپ. تؤنسB: ا

تي: تنهن ڪري.

تيغون: تراريون.تيالن، تيالهين: تنهن ڪري.

سائيرڙي رنگ سان.تيلي روِء�:

ٿٿاجا: ڪچهريون. مجلسون.

ٿاڪ: ٺڪاڻو. جاِء�.ٿاڻا: ماڳ. ٺڪاڻا.

ٿر ٻاٻيهو: ننڍڙو ڳاڙهو ڳيرو.Bرنئون ڌار: ٿر وارن کان ڌار. ٿ

Page 11: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

تڇ ٿڪ هني��ام: )ٿڪ هڻڻ: برب��اد ڪ��رڻ(سمجهيم. برباد ڪيم.

ٿڪيندي: لنگهندي. گذرندي.ٿوپ: مدد. آڌار. ٽيڪ.

ٿور�ي: ڪم ذات.ٿوڪ: ٽول. مال. اسباُب.

ٿونا: ٽڪرون.ٿوڻيون: ٿنڀا. ٽيڪون. آڌار.

ڪ ج��و وڻ )جنهن م��ان ک��ير ٿ��وهر: س��1نڪري(.

1هر: ٺاپر. آرام. ٿٿيڪ: بس ڪر. بند ڪر. هٽاِء�.

ٿيل�ي: ٿيري مڇي.ٿيهون: اسان کي ٿئي.

ٽٽانڊين: ٽانڊن تي.

ٽانڪيو: وڍيو چيريو.ٽاڻ: ٽاڻو. طعنو.

1ٻڪ: ڇلي- ٽوڪرو. ٽBڪ: چرخي )ايٽ( جي لوه�ي سيخ. ٽ

Bڳو: ڌاڳو. جڻيو. ٽٽنگر: تير.

ٽوري: گهمائي. تڪڙو هالئي.ٽول: شيون. سامان.ٽولئان: ٽوليِءB کان.

�هاري: نباهي. هالئي. ٽٽهڪن: ٻهڪن. سهڻيون لڳن.

ٽئايون: ٽيڏائيون- ڏنگائيون.و: ٽن تارن جو نکٽ. ٽيڙ1

 

ٺٺاٺا: ٺانٺا- ٺلها- خالي.

ٺاٺارو: ڀڳل ٿانون کي ڳنڍيندڙ.ٺار: ٿڌ. فائدو. آرام.

ٺاڪر: سردار.

ٺپ: وڍ. زخم.ٺپن: ٺپن تي. زخمن تي.

ٺهرن: ٺاپر ڪن. ذرا بيهن.

ث1وت: پورا. سچا. ثاب

ثابوتي: ثابت قدمي.ثنا: واکاڻ. ساراهه.

 

پپاٻوڙو: پٻڻ جو ڦر.

پاٻوهه: مورڪ م1شڪ. سرهائي.پاٻوهڻ: م1رڪڻ. مشڪڻ.

پاٻوهيا: سرخرو ٿيا. سرها ٿيا.پاتار: پاتال. اوڙاهه.

پاتڻي: ٻيڙيِءB تي پار اڪاريندڙ.پاٽوندر: سخي. در پٽيندڙ.

پاٺ: راڳيندڙ. ڳائڻو. ميراثي.پاجي: خسيس. نوڪر.

. B۾پاجاٽئان: مند جي پڇاڙيِءپاڃاهي: بادشاهي.

پاراڀو: نياپو. سنيهو.پاران: ه1ن پار کان.: سندن نياپا. پاراڀان�

پارڇو: ڪپڙو.پارڻ: پهرو ڪرڻ. ڀوڳڻ.

پارئان: پار کان. طرف کان.پاري: ڪنڌي. ٻانهي.

پ���اريون: نه���رون- س���يرون. الن���ڍون.وسڪارا. نارا.

پاڙهيري: شڪاري.پازي: گولي- ٻانهي. نيچ.1ن� جا پاسا. �ٽ پاساريون: ڀ

۾پاسBنگ1: تارازيِءB ڪاڻ الهڻ ج��و پ��ٿر، ڀ��تروغيره. جراُب.

پاکرئين: پاکرين کي. زرهه وارن کي.

Page 12: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

پاکڙين: پاکڙي. ٻيڙي.پاک�ي: ڇ�ڊ�ي. پٽڙي. رٻ.

پاڳ: پڳ. تاج. دستار..پاڳوڙي: پاڳوڙي . رڪاُب ۾ ۾

Bڳ وارا. تاجدار. پاڳارا: پپاالر: شاخون. ٽاريون. ٻن.

پالوٽ: پلٽ. اٿل.�هو: خالي. پال

: پان جا پن يا ٻيڙا. BپانBچارئن: پنجن ورهين جا وهٽ.پان

پانڊپ: سردار.پانوڙيِءB: پان جي. پان سان ڀريل. الل.

پانه1ون، پانه�ن: پوئتي.پاڻ: آپو. خودي. هستي.

پاڻا: منزلون، ٿاڻا.پاڻون: منزل. ٺڪاڻو.

پاڻيٺ: آبدار موتي. پاه���ه: پ���اڻيٺ واري ديس���ي دوا، جنهن1ٺ جي گ��رالهين. ص��اف ڪن��دڙ س��ان ا

دوا.پاهت: ناتو. محبت. قرُب.

پاهڙ: پاهڻ. پهاڙ جبل.پاهورو: توبرو.

پاهون: پٺتي- پوئتي.پاه�ين ڏيڻ: پٺي ڏيڻ. پوئتي هٽڻ.

1ر: ٿر جو ڏاکڻو ڀاڱو. پائپٻکيا: پٻن تي ٽلندڙ. کلندڙ.

Bتيو: ڍائو. راضي ٿيو. پپُٿ: ٽولي. پنُٿ.

پٿر: و�ڇاڻو. مرڻي وقت وڇايل تڏو.1ون: ذرڙا ذرڙا. �ٿ پ

: پيالو. Bٽ1 پBٽ چ�ير: ريشمي ڪپڙا. پٽيهر.پ

Bٽڻ: شهر جو نالو. شهر- ننگر. پBٽ جا ڪپڙا. Bٽوال: پ پ

�ٽيِءB: م1ٺي. ڏکي. نڀاڳي. پBٽيهBل: درياهه جي پراڻي ڍوري جو نالو. پ

Bٽيون: پنڌ الِء� سنوان ميدان. پپڄاڻون: پڄاڻي. پهتو.

Bڄران: ڳران. ونجهالن. پ1ڄتوسون: پهتوسون. جهليوسون. پ

1ڄتوِء�: توکي پهتو- توکي مليو. پپڇاڙڻ: سٽڻ. زمين تي هڻڻ.

پوِء�: پاڻ کي سيٽيو پوي.پڇاڙيو پد: درجو.

پدم: اربن کان م��ٿي ع��دد. ڳ��اڻيٽي ک��انٻاهر.

پدمنئان: پدمن کان.: پرايو- غير. گذريل سال. Bر1 پ

1ر: چ1ر- هBل. ڀرپور- ڀريل. پپرانهن: پراهون.

1ر بن��در: پوربن��در )ڪاٺي��اواڙ جي اوله��ه پطرف عربي سمنڊ جو بندر(.

Bرتاِء�: توکي پرتا. تنهنجي سپرد ٿيا. پ1ون: ڌاريو ملڪ- پرديس. Bرڀ پ

1رس: ڀتار- مڙس. مرد. پ1رڪڻان: ڦرڪڻا. لڦون. پ

Bرکنڊ: ڌاريو ڏيهه. پرديس. پBرمل: صاف سهڻو. نيڪ محبوُب. پBرنجي: حوالي ڪجي- سونپجي. پ

1رندي: چرندي. هلندي. پBرنيان: حوالي ڪريان. سپرد ڪريان. پ

Bرو: پتو- نشان- ڏس. پBرواسي: مسافر. پ

پروٿي: نظر ٿي. پناهه ٿي.Bرهڻ: پهرڻ. ڍڪڻ. پBرهي: پهري- پائي. پ

پرياڻ: پريتڻو- محبوُب. ڏس- اهڃاڻ.پرياڻين�: صالحون ڪن. حال اورين.

پريتڻون: ناتو. دوستي.: اي منهنجا پرين! BپريمBرين: پڙين. الئق ٿين. پ

1رين: هلين، جئين. پ1رينئان: نسل کان. ملڪان ملڪ. پ

Page 13: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1ون: ريتيون. Bر�ي پ: جنگ جو ميدان. �ڙ1 پ

.Bڙاِء1: آواز، سماِءB پ1ڙندا: مٽ ٿيندا. برابر ايندا. پ

Bسارا: سامان. نظارا. پ1رهه. 1بو. ا : ب پستان�

�ڪB: سرڪي. چ1ڪو. ڦيڻي. پ�ڪ�ين: پڪن سان. سرڪين سان. پ

Bکاريو: اڏيو، صاف ڪريو. پBکڻين: پکين کي. پ

. . نصيب 1کي 1کي: پ ۾پ ۾پڳ: پير.

پڳهه: رسو، جنهن سان ٻيڙي ٻڌجي.Bگهيو: ٻڌو. قابو ڪيو. پ

پالڻيان: تيار ڪريان.

Bلر: مينهن جو پاڻي. پBن: پردو. لڄ. پ

پنج ڪڻي: ان م1ٺ. خيرات.پند: نصيحت. صالح.

پنڌ پور: منزل مار- رواني ٿي.پنڊ: پاڻ. خود. جند.

1نياس: پهتيس. پ1نيم: پوريون ٿيم. قبول پيم. پ

Bنهيڙا: مسافر. واٽهڙو. پ�نيون: سور ٺاريندڙ لپريون. پ

Bڻت: پنڊت. پ�ي: خاڪ. مٽي. Bڻ پپوت: دامن پلؤ.

پوڄ: بي انداز. جهجهو.1وچا: ڦ�لهڙا. ڦريل. پ

1ور: تکو. گهڻو. مستي، آر- وهڪرو. پ پور: ڪ��پڙي چ��رڻ الِء� ڪ��اٺ ج��و ٽڪ��ر،

جنهن تي گل اڪريل هجن.1ورُب: اڀرندو. اڀرندي ج��و ملڪ. م��نزل پ

مقصود.1وربيا: پورُب ڏانهن ويندڙ جوڳي. پ

1ور ڪرڻ: تيز وهڻ )پاڻي( پ

1وريا: پيرن هيٺ ڪيا. ڀيليا. پ1وريو: هليو- ويو. پ

1وريائون: هليا- روانا ٿيا. پ1وريندي: ويندي- هلندي. پ

پوشيدن: ملوڪن.: ٽه پهري وقت. شام جو.پونياڙي

Bوي. پوئي: توکي پ1وڻيون: ڪپهه جون پهيون. پ

Bوي. پوِء�: پ گوِء� کڻندڙ.پوِء� وجهندڙي: پوئتي وجهندڙ.

پهه: خيال. رٿ.پهاڳ: ميالپ. وصال.

په��اڻ: پهڻ��ل س��الڪ جي خ��ام طب��ع ي��اوجود.

Bهايان: ريجهائيان. راضي ڪريان. پBهت: دستور. راضپو. پرچاِء�. صالح. پ

پهڄ: وير. برابري.Bهڪار: پهه ڪندڙ. هم صالح. پ

Bهر: ماڻهو. مٽ مائٽ. پBهريو: مال چرڻ ويو. پ

Bهس: زبردستيِءB سان. پBهنوار: ٻڪرار. پ

Bهو: ڪپهه جو ٻڙو. مرهم. پBه1ون: ٻڪريون. پ

Bه�ي: پانڌيئڙو. قاصد. ساٿي. پBهيڙا: قاصد. پانڌي. پ

Bه�ين: داخل ٿين. پ پهيون: وٽيون. پي��اليون. پ��اڻي پ��يئڻ ج��و

.Bٿانو1ئان: پويان- پٺيان. پ

پئٽ: پريٽ.پيٺا: پيٺ. بازاري ملهه.پيٺو: داخل ٿيو. گهڙيو.پيڄ: پيڻ جي دوا. آش.

پيراتي: پيرائتي. سربستي.پيرت: پير. گس.

پير ٿيا: سفر تي هليا.

Page 14: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

پيران: پيرن کان.ور. بيماري. �يڙا: س1 پپيڙي: عاجز. هيڻي.

پيڪان: تير. اکين جا تير.�ير. پيڪڙا: پيرن جا ڪڙا- ن

: ڪ�ريل. Bل� �ي پ�يلو: تير. پ

پينام: فقير.Bنيد: پيرن جا نير. پ

پينڍا: مفاصال.: پنجوڙين. �ينگه1ن� پ

پيڻ: چانورن جي پيڄي.�يهه: پيڙ. مصيبت. پ

Bيهون: اسان کي پوي. پ�ي: محبوُب. پرين. پ

پهي، پيِءB: واٽهڙو، قاصد. Bجو. ابي ڏاڏي جو.پيئڪو: پيِء

 

ججابان: بيابان.

جابر: ڏاڍو. ظالم.جات: ذات.

جاٽ، جاٽا: زيارت.جادم: سخي ڄام جادم جکرو.

جاجڪ: مڱڻهار.ذات: ميراثين جي ذات.جاجڪاڻي

جاڏي: وڏي. سخت اڻانگي.ور. رنج. پيڙا. جار: س1

جاڙ: اجايو.جاڪ: ڪس. ڪاراڻ. بدبختي.

جاڳر: سرود جي محفل.۾جاڳوٽا: ڊگها وار. وارن ٻڌڻ جا ڌاڳا.

جال: جام. گهڻو.�ين: گهارين. گذارين. جالجامعB: وڏي مسجد. وڏو.

جانار: جانور. جاندار.

جائو: لئي يا گز جو وڻ. جب���ات: چ1غ���و. گ���ڊلو. هڪ قس���م جي

عمدي مشڪ.Bج���بروتي: ج���بروت )س���لوڪ جي ٽيِء

منزل( جي منزل تي پهتل.جبروتان: جبروت منزل کان.

احتياط. سنڀال. ح�يلو.جتن: ڊپ. .Bڪ� جBٽ: جٽاِء1 ڪر. گذار. ٽ

جٽڪي: ڪڙڪي. مٿان پئي.جديدي: نئون.

جڏ: جBوا. عيبدار. عيب.

جڏائڙي: جڏي. ضعيف.جBر�: پاڻي. اکين جو پاڻي.

: BرBهڪ قسم جو خوشبودار ٻوٽو.ججBرا: ذرا. پرزا.

۽جل ٿل. پاڻي سڪي.جريٽيون: جBرڪيا: جهرڪيا. چمڪيا.

جBريدي: ڇڙي. اڪيلي. آزاد.ج1ڙ: بيخ. لنؤ.

جBڙاِء1: جڙت تيل. سينگار. ج1ڙان: مBٽ ٿيان. برابري ڪري��ان. الئ��ق

ٿيان.ج1ڙيم: مليم. ڀاڳ سڻائو ٿيم.

ون: ڪتاُب جا ڀاڱا. ج1ز1 جBسراج: ج��اڙيجن جي هڪ س��ردار ج��و

نالو.جس کرو: نامور. ناليرو.

جBس��و: ج��اڙيجن جي هڪ س��ردار ج��ونالو.

جسودن: الڙ جي هڪ آڳاٽي حاڪم ج��ونالو.

جفاري: سختي. تڪليف.�ماه1و ڪائن: جيڪي ٿيڻو ه��و جBف القلم ب

سو لکي قلم سڪي ويو.جک: واهيات بڪ.

1ک. ڏک. ج1کي: بجکن: جک مارن.

Page 15: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ج1ڳاڻي: جوڳ پچائڻ الِء�.جBڳٽ: جڳت. جهان.

جBالوت: جلن��دڙ، جلي��ل- س��ڙيل. تجل��و.روشني.: وڏي شان وارو )ڌڻي تعالٰي(.ہجل جالل

جBلي: ظاهر- چٽو. وڏي آواز سان ڪي��لذڪر.

جلي�����ل: جالل وارو. وڏائيِءB وارو )ڌڻيتعالٰي(.

ج�م: جئن م- متان.۽جمازن: جتن. جتن اٺن.

جمر: بيد جو وڻ.جميعت: آرام. قرار.

جناُب: جنابت: پليتي. ناپاڪائي.جنات عدن: بهشت جا باغ.

Bب: جنم. ڄم. حياتي. جBنجBنبور: ڏاڙهيندڙ ڪتو.

Bبو: لڳي ويو، چهٽي ويو. جن۾ج1نبي: ج��ذبي ج��والن اچي. مش��غول ۽

ٿي.ج1نجار: جنجال. جهوري.ندا: جند کان. اي جند! ج�

جڻي: ڏوري. واڳ.جوتي: جوت- تجلو- چمڪو.

جوٽن: گوڏن. مونن.جوٺا: ڪوڙا. کوٽا.

جوپ: نوجوان. مضبوط.ج1ود: سخا.

جور: ظلم. ڏاڍائي.جوراڻون: سخت تڪليف وارو. مصيبت.

جور ڪري: ڏاڍائي ڪري.جانا ڀري. زاري ڪري.جور هڻي:

جورو: زورو. ظلم.جوڙ مان. قدرت سان.جوڙئون:

جوع: بک. لنگهڻ.جوڳ: ويراڳ. ڏک.

ج1هه1: جو. جئن. جڏهن.

ج�يها: جهڙا.ج1هار: نياز. سالم. بندگي.

ج1هارين: پوڄين.جBهاج: جهاز.

جه�ت: طرف. الڙو. رستو. واسطو.ج�هو: جهڙو.

ج�هوِء�: تو جهڙو.ج�ئان: جتان.

ئائين: جتائين. جنهن هنڌان. ج�جؤنڪ: ذوق. محبت.

ج�يِءB: مطلق هستي. عارضي هستي. جيائو )هڪ ت�ڙ ج�و ن�الو ج�و ک�پريجيائي:

۾تعلقي آهي(.جيائين: جتائين.

جيفو: ڍونڍ. مردار.: جنهن الِء�. جنهن ڪري.ہجيالن، جيالن

جيلهه: جيالن- جيالنهه.جيها: جهڙا.

جيهائي: جئن. اهڙي. طرح.جيهر: جنهن مهل. جڏهين.

 

ڄڄاماڻي: ڄامن جهڙي- شاهاڻي.

ڄراٽ: ڄڀي. باهه جو سيڪ.ڄ1ل: )ڄولڻ= هلڻ( هل- وڃ.ڄBماندر: ڄمار. ساري حياتي.

ڄ�ندڙو: جندڙو- جان.ڄBڻ: جڙ- ميخ.

ڄيرو: ڄڀي. باهه.1ون. ڄيون: سنهڙيون جوني

 

جههجهات: جهٽ. جهڙپ. همت.

جهاٽي: جهٽ ڪري. جلدي ڪري.جهاجهه: اونهو پاڻي. اوڙاهه.

جهاال: جهلڪا. تجال.

Page 16: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1و: پختو. مضبوط. جهالجهانگي: جهنگ جا. مارو.

جهانِء�: آواز جي گونج.جهائين: گهنگهرو.

جهٽ: ٿورو وقت. ذرو.جهپ: جپ- آرام. ڪنڌي ڪنارو.جهپيا: مات ڪيا. جهBڪا ڪيا.

جهپيٽ: چپيٽ. ضرُب.

جهڄڻ: ونجهلڻ. ڳرڻ.ئان. : ڳران. ر1 جه1ران�

جه1رجه1نو: پراڻو.جهBرڪن: چمڪن. سونهن.

جهBروڪو: محل جي دري. ڪٽهڙو.جهBريون: موجون. وهڪرا.

: جهٽ. جهڙپ. Bجه1ڙ

جهڙپ: سBٽ. لپيٽ.جهڙ�ڪا: چپيٽون. ڪڙڪا.

: طوفانن. تيز هوائن. 1ن� جهBڪ1ٺيِءB پوش. س��هڻو : اٺ گهوڙي جو پ Bجه1ل

پوش.رير. ڪڙڪو. آواز. جه1ڻ: س1

Bرڪن. 1ڪڻي وارو آواز ڪن. ڪ جهڻڪن: ڀجهوت: سBٽ.

جه1ور: وڏو.جهوريو: ٽوڙيو. ڏکويو.جهوري: ونجهل. ڳڻتي.

جه1وڙا: جهابا- ٽؤنر. ڇڳا.جهوڪ: منزل- وٿاڻ.

درياهه جي اونهي ڪنڊ.جهول: 1ٺ جهڪائي. جهيڪي: ا

جهيڻو: جهڪو. نرم. 

چچاٽ: چاتو. لذت.

چارڻ: مڱڻهار- ساز وڄائيندڙ.چاري: جاسوس. پهريدار.

چاڪ: زخم. چير.چاڳ: ناز. الڏ.

چاليها: چاليهن ڏينهن جا چ�ال.چڙهيڪا: ڏکيون چاڙهيون.

1ٺ. چانگل: چانگو. اچانئت: چاوت. بغض.چاهڪ: ساوا ڪانهن.

چاِء1: باهه. چاهت.Bڻ. چاِء�: ک

چائي: چوائي.چايان: چوايان.

چايين: چوائين. سدائين.تا چت تان. سچيتائي. چ�چتان: چت سان، دليان.

ٽاڻو: روشنائي. سوجهرو. چ�چٽڪا: زخم. ڏنگ.

چٽڪو: رونق. ڪوڙو ڏيک.چ�ٽي: سينگاري- سنواري.1نگا. . گ پاتا: چ1پ چپات ۾چ1

چپيٽ: چوٽ. ڌڪ.چ1ر: ه1رکر. اڻ تڻ.

چرو: کڏو. چBر.چس: لذت. ذائقو.

چ�ڪ: ڀنل. گپ.1ڪ. ڏک. چ1ڪB: ٿ

چ�ڪندڙا: پگهر ڳاڙيندا. جهڄندا.Bن����ديون: چڪڻ ي����ا ڌٻڻ واري����ون چ�ڪ

زمينون.چ�ڪڻ: ڌٻڻ. گپ.چBڪيا: عالج. دوا.

چ1ڪ�يِءB: ٿڪل. ڏکويل.چ1ڪ�ي: سرڪي، پڪ.

چ1ک: ذرو. لڇ. لغار.نائين: کاڌائين، چريائين. چ�

چ1نجBن: چوهنبن. چوٽين.چBنگل: چنبو.

. چ1ڻج: چڳج. کائج�

Page 17: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

: اڀرن. ه1رن. چنڪن� چوپ��ا ڪ��رڻ: رس چ��وپي ڇ��ڏڻ. ٺوٺ��ا

ڪرڻ.چوڏس: چوڏهين. چئني طرفن کان.

چوڏول: ڏولي- پالڪي. چ��وڏهن چ��ارن وارو گه��ڻينچوڏهن چارو:

واٽن وارو.چوگان: اڱڻ. داالن. ميدان.

چونهن: چوڻ. ران. سٿر. چاهه.چؤئڻو: چBوڻو.چهنج: چهBنب.

چهون: چيهون. چيرون.چڻاڪو: ٽمندڙ ڦڙو. قطرو.

چ1ئان: چBوان.: چئن رنگن وارو. شاندار.چؤرنگ

چيتي سان. ڌيان سان.چيتاريو: چيٺي: سنڀالي.

چيڙ: وارن جي چيڙهه.چيلهيا: چيلهه جا ٻنڌڻ.

چ�يهان: چيهون. دانهون.۽هڪ قسم جو گاهه پکي.چ�يهو:

چيئن: چکيا. ڏاگهه. باهه. 

ڇڇاٽون: هٻڪارون. بوندون.

چ�ڪ- تانگهو پاڻي. چڪڻ.ڇاڇر: واهڙ: کاريون.

ڇارون: سمنڊ جا ڪناري وارا واهڙ.ڇاڪ: توفيق.

ڇاڳر: ساندارو. پخال.ڇال: ٽپ.

ڇانگ: وڏو ٽپ.ڇانگون: ولر. ڪٽڪ.

.Bڇانئين: ڇانوڇ1تائين: هُٿ التائين.

ڇتر: ڇوڏو. پراڻي ٻيڙي.

ڇ1تي: ڇهندي.ڇBتيون: وڏا ڀاال.

ڇٽا: واِء1 جا جهوٽا.ڇپر: جبل. پٿر.

: ڪکن يا ڪانن جا منهن.ڇپريونڇڇ: ڍورا. ترايون.

ڇڇيان: ڇڇ مان- ڍورن مان.ڇ1ڳير: طري وارا. سردار. پهلوان.

ڇBڪB: پسگردائي.ڇBڪيو: دهليو.

ڇBڪ�ي: ديواني- مست. حيران.ڇ1الن: هالن.

لندي. گهمندي. ڇ1لندي: ر1ڇلنگيون: ٽوليون.

ور: م��رد. محب��وُب. دوس��ت. ڇلن Bل��Bڇ وارو.

1ڏڻ. ڇلڪڻ. هلڻ. ڇ1لڻ: لڇBليون: فوجون.

1جهاِء�. ڇ�ماِء�: ماٺ ڪراِء�. اڇ�مر: ڪڪر. جهڙ.

۽ڇBن: گاهه وڻن واري ترائي.: ک�ن- ساعت. ڇ�ن�

ڇڻي پيا: محو ٿي ويا.ڇوهي: سخت طوفان. وهڪري.

ڇ�هون: ڇيهون. پرزا.ڇيڄ: ناچ. خوشي.

ڇيڙون: ٽوليون. ڪٽڪ.ڇيڪ: ڇڙواڳ.

ححاج: احتياج. ڪم.

حاجت: خواهش. ڪم.حاذق: قابل حڪيم. آزمودگار.

حال: روحاني مستي. وجد. حقيقت.: پاڻيِءB جو ڦوٽو. ح1باُب�

حجت: دعويٰ.حجرو: خلوت جي جاِء�. ڪوٺي.

Page 18: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

حرف هرو: حرف حساُب. ميار.ح1زن: ڏک. غم.

: احساس. حواس. حس�Bسب: اصل نسل- بنياد. حBسب ن

حضورا: حضور مان.حضوري حج: وڏو حج.

حقاڻو: مڙس- ڀتار. حقيقت: ص���وفي ط���ريقي جي ٽ���ئين

منزل.حل ٿيا: سمايا. ملي هڪ ٿيا.

حلم: نياز. نهٺائي.حليم: نماڻي سڀاِء1 وارو.

حم��ام: گ��رم پ��اڻيِءB س��ان وهنجڻ جيجاِء�. باهه. تابش.حماتي: مددگار.

خخاصن: خاص ماڻهن.

خام: اجايو. ڪچو.خامي: اجايا. ڪچائي.

خبيث: پليد. بڇڙو.خر: گڏهه. بيوقوف.Bڙيا. ٻورا. خ1رزينون: ک

©: حضرت موسيٰ بيه��وشخBرª م1وسٰي صBع�قاٿي ڪريو.

خزينا: خزانا.خفت: هلڪائي. نماڻائي.

خفي: مخفي. ’ذڪ����ر خفي‘= ڳجه����وذڪر.

خ1لت: دوستي. محبت.ورت قB آدBم علٰي ص���1 Bل���Bآدم کي: خ���دا ہخ

پنهنجي صورت موافق خلقيو آهي.خلوت: اڪيالئي.

خ1ماريا: مست ڪيا.خليل: دوست. حضرت ابراهيم نبي.

خمير: ڳوهيل اٽو. اصل جسم.خيز: ٽپو. ڇال.

ددار: گهر. دنيا. ڦاسي.

�ي. ت دارون: دوا. س1ئين: دارن سان. دوائن مان. دار1

دارين: ٻئي گهر. ٻئي جهان.و: مدد ڪندڙ. بچائيندڙ. داڙ1

دال: ’دوزخ‘ جو پهريون اکر. دوزخ.دام: دم گهڙي. ڦاهي.

دائرا: اوتارا- آستان.ورو. هڪ دائودي: حض�رت دائ�ود ج�و ک�1

گل.د1پارا: ٻنهي طرفن کان.

دران: اندران.درڪ1: سمجهه.

درندا: ڦاڙيندڙ جانور. واگهو وغيره.درو: رستو. لنگهه.

درهڙ: ڌڌڪو. ڌمچر.دڙ: ڌمچر. گوڙ.�ٽ. دڙي: ڊٻ. ڀ

د�قت: ڪشالو. تڪليف.دBڪ: د�ڪي. مٿاهين زمين.

دلبو: دوکو. فريب.دلق: ڪفني. گودڙي.

دلئان: دل تان. دل مان.دليل: خيال. وسيلو- آسرو.

دم: پس��اهه. پ��ل. لحظ��و. درياه��ه ج��وچاڙهه.

دمج: ساهه کڻج. ترسج..دم جهليو: ۾ماٺ ڪرايو. فڪر

دميندا: ترسندا. صبر ڪندا.د1نگي: ٻيڙي. ڊونڊي.

د1ني: دنيا. الِء�.ہدوامي: مدامي. هميش

: ٻئي گهر. ٻئي جهان.دوبينائي دوپ��ير: وهٽ جي پ��وين ٽنگن ٻ��ڌڻ جي

رسي.

Page 19: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

د1ود: دونهون. غبار. ٻ���ڌڻدو دس���تي: وهٽ جي اڳين ٽنگن جي رسي. ٻنهي هٿن سان هنيل ترار.

دBور: دليل. وهم- خيال. ڦيرو.دوڙ: خسيس. نيچ.

دڪ: پنجن ک��ان ڇهن س��الن جي وهٽجي ڄمار.

دوڙو: ڊوڙندڙ.دوس: دوست.

دوسان: دوستن وٽان.دوس در: دوستن جي در.

دوڳ: ڌونئري جا دڳ. کاڌي جا ٽڪر.دولهه: بهادر.

دونڪي: چمڪي.د1هريون: موتين ڳتيل مالهائون. ٻيڻيون.

دهي: ديهي- جسم.ديت: خون بها.

ديد: نظر. ديدار. ساڃاِء�.ديمن: لشڪرن.

ديوان: عدالت گاهه. وزير.دBيون: چ�مڪا. الٽون.

 

ڌڍنگ. روش. رفتار.ڌات: عادت.

ڌاڄ: ڌBجا. پيداوار. ڌاڃ.ڌاڄا: گيڙوِءB رتا.

ڌاڃ: جيهي زمين اپائي. ان داڻا.1ڳل چانور. ڌاڻيون: ڀ

ٿ��انونڌاِء�: ڳاڙهو رنگ جنهن سان ڪنڀر کي چٽين.

ڌٻر: اڇي کٿي. لوئي.ڌ1ٻي: ڏڪي.

ڌ1تاريو: ٺڳيو. ڀنڀاليو.

: دز- مٽي. الالن. ڌ1ڄ1ڌڄ: جهنڊي. وانئٽي. بيرق.

ڌر: ڌرتي.

ڌارارنئون: ڌنارن کان.ڌريجاهه: رکجاِء1.

ڌ1ريانئي: اصل کان ئي.ڌڙيندِء�: لٽيندِء�.

ڌ�ڱ: ميا متارا. پهلوان.ڌBمال: چماٽ. چوٽ- ڌڪ.

�ي: چونڊي. وائري. پسند ڪري.ڌ1ڻڌوڌي: ڌBوڻي. ڌوڻ.

ڌوڌيا: اي ڌمڻ وارا. ڌئيندڙ..هڪ جيڏيون. سرتيونڌوڙون:

: ڌوئن. ڌ1ون�ڌونس: تيزي. زور. زبردستي.

: باهه کي ڌڳائڻ. ڌBوBڻ�ڌ1وڻ: لوڏو. لرزش.

ڌوڻئين: لوڏئين.ڌ1ئا: ڌ1ڻيا. صاف ڪيا. پاڪ.

 

ڏڏاڪاريا: بڇيا. هشڪاريا.

: انعام. ڏان�ڏاڻ: ڏان. ڏاوڻ. ونگ.

1ڌل. مشهور. ڏاهه: ٻڏاوڻ وڌو. سوگهو ڪيو.ڏائيو:

ڏٻائون: دٻاِء1: الڳ1.ڌڀن: سڙن- جلن. ناس ٿين.

ڏ1تڙ: اوتڙ. ڏوالئو. ڏ1ٿ: جهنگلي گاهن ٻوٽن سان پيدا ٿي��ل

ان يا ڦل.ڏجهه: ڏنڀ. سوز. ڏنجهه.ڏ1جهن: بدخواهن. دشمنن.ڏڌور: ڏBڌل. بيحال. ڏکويل.

ڏڌي: ڏکوئي. ڏکويل.ڏ1رت: ڏڪار. ڏوالئو.

ڏ�ک: ش���ادي وقت ڪن���وار ج���و ه���ارسينگار.

1لرون. ڌڙڪا. ڏکا: ا

Page 20: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ڏ1کاِء1: ڪنهن ڏک کان.ڏ�کي: سينگاري.

ڏک ٿيا: سينگاريا. پڌرا ٿيا.ڏ1ڱرين: ڏڱرن سان. ڏنڊن کي.

هڻيِءB جو مڱيندو. ڏBم: س11ر. محصول. نذرانو. ڏن: رائ

ڏنڀري: ’ڪرڙو‘ مڇي.ڏنجهه: ڏک. سور.

ڏBنڊ: وڄائڻ جون سڱيون.ڏ1نگا: ڇڙٻون. دڙڪا.�ي: ڪنڌي. ڪپر. ڏBن

. وڏا ٿلها نانگ. BنيرBنير: دBڏڏBنيون: ڪنڌيون.

ڏوت: پيٽوڙي. کائو. پليت.ڏوٺ: ڏک. ڏمر.

ڏوراڻي: ڏورانهين.ڏورو: زورو. ظلم. فڪر.

ڏوري: ڳولي.ڏوري: ڳوليندڙ. ڏوريندڙ.

ڏوس: عتاُب- تاُب.ڏونگا: طعنا. مهڻا.ڏوڻا: ٻيڻا. جهجها.

ڏ�هائي: ڏيهه جا رهاڪو. ديسي.ڪيترا ڀيرا ڏهه. بيشمار.ڏBهين:

ڏ1ئار: بيماري- مرض.ڏBيا: حشمت. هيبت.

ڏيٺ: ديدار. مالقات.ڏيٺارئان: ديدار کان.

ڏيٺي: ڄاڻ سڃاڻ. روبرو.: ڏٺو وائٺو. کليو کاليو.ڏيٺاري

ڏيج: ڏاج. سوغاتون.ڏيريدار: ديري وارو. سردار.

ڏيس: ديس.ڏياوBر. پرديس. پرانهون.ڏيسار:

ڏيساندر: پرڏيهه. واليت.ڏيکان: ڏسان.

ڏيهاِء�: ڏيهان. ڏيهه سان.

ڊڊامڻ: گاهه جو قسم.

ڊاکون: ڊاک.ڊٻ: واريِءB جون ڀٽون.ڊڀ: دوا دارون. ڦڪي.

ڊٺن: ڊٺلن- اگهن.ڊوهي: منع جو قسم.

 

ڍ ڍار: دس��تور. نمون��و. پن��ڌ. الڙو. م��اڳ.

وٽ. پاسي.ڍاڳي: ڦٽل ڍوري يا واهڙ جو نالو.

ڍائي: ملڻ جو وعدو.�ي- دام. ڍٻ: ڍٻ

ڍٻي��ون: دام- ڪوڙڪي��ون. دوائن ج��وندٻيون.

ڍٽ: ٿر جو وچ وارو ڀاڱو.ڍ1ڪن: پهچن. رسن.

ڍ1ڪندي: پهچندي. ويندي.ڍور: ڦٽل واهڙ. ڍورو.

ڍونڍيان: ڳوليان.ڍيرئون ڍير: ڍڳن جا ڍڳ.

ڍيري ڍير: ڍڳن جا ڍڳ.ڍيري ٿئين: ڦاسي پئين.

ڍيل: ڇڏ. الهه. ٺيلهه.۾ڍيون ٿيو: د1ٻا ٿيو. تري پاڻي رهيو.

 

ذذاتي: خدا جي ذات جو. اصلي. يقيني.

ذوق: عيش عشرت. خوشي. 

رراڄاڻ: حاڪم- راڄيو.راس: درست- برابر.

Page 21: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

راسيون: چوٽيون.راڱا: جهنگلي مرون.

راماڻا: هڪلون. پڪارون.رامڪلي: راڳني.

رانئيان: ريجهائيان.راول: پريتم. سڄڻ.

راه1و: مشهور سخي سمو سردار.راِء1: راجا- بادشاهه.

رائر: محصول. چونگي. رائون: ڄ��ار جي پاس��ن کي جهلي بيهڻ

الِء� ڪناري. رڇ جو قسم.رائينديس: راضي ڪنديس.

رايائين: ريجهايائين.رايون: مينهن جو قسم.

رباُب: هڪ قسم جو ساز.ربابي: رباُب وڄائيندڙ. ڳائڻو.

رت ورنو: رت جهڙو. رت گاڏئون.رتول: رنگ محل.

رتين: ڳاڙهن- رتل.رتيون: ذرڙيون.

رجات: رجوعات. بندگي.�ينديس: آلو ڪنديس. رجائ

: گهڻو. ڍئو. Bڄ Bرجهن: ريڌا رهن. مشغول رهن.ر1

روجهڙيون: اڇن پيرن واريون هرڻيون.چن: رڱ�جن. Bر

رڇ: ٿانوB. وڏا ڄار.رڇائين: رڇيِءB جي، رڍ جي.

رخت: سامان. اسباُب.رخساري: رخسار- ڳل.

رخنو: نقص.رد: بيڪار.

ڏ�: هوڏ ڪندڙ. بيعقل. رد. Bررضا: قضا. مرضي.

رعد: گوڙ.رفيع الدرجات: وڏي درجي وارو.

رقص: ناچ.

رقيب: چاري. نگهبان.ر1ڪ: ر1ڪ جو هٿيار. ترار.

رڪن: ردي ماڻهو. احمقن.لي ڇ1لي: ڀٽڪي. ر1

رمگيو: گذاري ويو.رموز: رمزون.رميا: روانا ٿيا.

رنج: درد. بيماري.رنجائو: رنج- ڏک.

رنجور: بيمار.ند: گس. پيچرو. Bر

ر�ندي: مستي. فقيري.رنڍا روڙيا: ٿلهو سٽ ڪتيو.�گن. ڪنجهن. ليالئن. ر1نڪن: رن

رنگ: تماشو، رونق. خوشي.ر�نگائي: رڙيون ڪندي.

روان: روانو.روپ: حسن. سوڀيا.

روجهه: هڪ جانور- گورخر.روچي: روزي. حاصالت.

روح رچن����ديون: روح کي وڻن����دڙ. دلپسند.

روڏا: اٺ.روڙي: نيڪ. بهادر.

روڳ: مرض. بيماري.روڳي: بيمار.

رومي: موالنا جالل الدين رومي.: روئن. ون� ر1: وڃن. وBن� Bر

رونجهو: سخي ڄام سپڙ )ج��و ذات ج��ورونجهو هو(.

روندا: روڄ راڙو ڪندا.ر1وِء�: م1نهن. صورت. نمونو. روبرو.

ر�هاڻي: رهاڻ- وندر.ر�هاِء�: جڳائي.

ه1ون: جبل. روهه. Bري: تحقيق. ٺيڪ. Bر

Page 22: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1اليو. برغاليو. ريبيو: ڀريٻارو: قاصد.

ريٽ: درياِءB جي ريٽيل زمينريٽو: ڳاڙهو بوڇڻ.

. B1ن ريٺ: رڍ جا وڏا وار. اريجاڻو: ريڌو. راضي ٿيو.

سامون. ريڏائي: ڏ�نگائي. ر1ريزاليون: ناالئق. ڪميڻون.

ريکان: ريکون. پاڙون. تارون. تندون.ريل: ساوڪ وارو پٽ.

ريلو: ڪشش. وهڪ پاڻيِءB جي.ريلي: آباد ڪري. ريج ڏئي.

ريهي: ڳنڍي. مالئي.ريون: ڌ1نڌ. داڻا داڻا.

ززابر: جابر. زبردست.

زاغ: ڪانگ.زاف: ضعيف. هيڻي.

زبر: جبر. ظلم.زبرون: جبرايون. ڏاڍايون.زربفت: زريِءB جو ڪپڙو.

زلف: وار.زود: جلد.

زير، زيريون: زيردس��ت. نيچ. قي��دين ج��ازنجير.

 

سساُب پيا: قبول پيا. سجايا ٿيا.

سابق: اڳيون. اصلوڪو.

سات: ساعت. گهڙي.ساٿان: ساٿ کان.

ساٿر: هڪ قسم جي ٻوٽي. دوا.ساٽو: سودو. سٽو. عيوض.ساٽي: مهاڻا. مڇي وڪڻندڙ.

ساٺ: سڳڻ ساٺ. خوشيون. سانباها.ساٺيڪا: اونها کوهه.ساج: ساز. سينگار.ساڄا: تيار. هوشيار.

ساجهه: سهج، وجهه.ساڃائو: ساڃاهه. معرفت وارو.

ساڏوهين: ڄار جي وڻ جو قسم.سارون: سنڀارون.ساروڻي: يادگيري.

ساڪن: رهاڪو.ساڱاتو: سڱيڻو. رفيق.ساڱاپو: سڱ. مائيٽي.

ساڱاهي: سمجهي. خبرداري رکي.ساڱاهيج: ساڃاهه رکج.

ساڱاهيم: ساڃاهه رکيم. سمجهيم.سال: شال. دشالو. سالم. چڱو.

. : شالن ۾سالن ۾1ور: سالورو. ساز. سک شال.سال

سام: پناهه. پناري. لڄ.سامائي: وڏو ٿئي. بالغ ٿئي.

سانبين: وارثن. سانگين.سانڀارا: سامهون. ه1ن ڀران.سانڀويون: پلن مارڻ جو اوزار.

سانڀيٽي: موڳي ٿي. منجهي.سانڀي: مائٽ. عزيز.

سانڄاڻ: سانجاڻ. رڌو پڪو.

Page 23: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

سانچيو: سوچيو. سنڀاليو. اميد رکي.ساندارو: درياِءB جو پيٽ.

تي لوهارسانداڻ: لوهه جي د�ڪي )جنهن تتل لوهه کي مترڪن سان ڪٽين(.

سانگ: سانگو. حيلو. سبب.۽سانگوٽا: وڄائڻ جا ڪوڏ سڱيون.

سانگهارو: پاڻيِءB جي الٿ.سانگهيڙا: جايون. وٿاڻ. سوراخ.

ساهنگو: سهانگو. س��اهئين: ڇڪ��ئين. ه��ڏ س��اهئين. آرس

ڀڃين.ڇڪي- تاڻي. آرس ڀڃي.ساهي:

ساهه ڏيڻ: وير جو چڙهڻ.ساِء�: سواد. ذائقو. نمونو. طرح.

سائر: درياِء1. سمنڊ.سائو: نيڪ- سکر. سورهيه.

سائون: هڪڙي قسم جو ان يا ڏٿ.سايون: سکيون. خوش.

سبي: سبيل. گهڻو. اڻ مBيو.سبيل: تمام گهڻي. جهجهي.

سٻر: طاقت وارو. ڏاڍو.سٻوجهه: داناِء�. ڏاهو.

سٻيري: سويل ئي.ٻيلي: حامي. مددگار. س1سڀت: هرهنڌ. جاِء� بجاِء�.

سڀر: زور وارو. مضبوط.سڀرو: ڀريو. وڏو.

Bڙ: سڻائو تڙ. منزل مقصود. ت س1تي: ست واري. سچي زال. Bس

ستوهه: انڌير. ظلم. ڊپ.سُٿ: ساٿ. ميڙ. پاٿاري.

ٿا: انبار. Bس: عيوض. سودو. ڪاهه. ٿورو پنڌ. سBٽ�

: سٽاِء�. جوڙ. طرح. Bس�ٽسٽاڻو: سخت. مضبوط. ڏاڍو.

سٽاڻي سانگ: سانگي سان. ڏاڍي الچ��ارسان.

سٽائون: رٿون. اسباُب.سBٽون ڏيڻ: لوهون ڏيڻ. پنڌ ڪرڻ.

سٽيندي: تکو پنڌ ڪندي.سٺوِء�: سٺو اٿئي. برداشت ڪيئي.

پڄن: پيدا ٿين. هُٿ اچن. س1 ٻيلي جو سخي حاڪم ڄ�ام س�پڙسپڙ: لس

رونجهو.BڪB: مضبوط. سوٽ. پ س1�ي: پيدا ٿي. ڄائي. پن Bس

سجڪيون: چنبڙيون. سوليون.س1جود: سجدو. تعظيم.سڄاين: چڱاين. ڀالين.

سڄر: صحت بخش. تازا. گهڻا.۾س1ڄن: س1جهن. ٻڌڻ اچن.

1ڌجي. سڻجي. س1ڄي: ٻ�ي: سڄي. پوري. ڄيائ Bسسجهه: وجهه. موقعو.

(.س�جهائي: ۾جالئي. ڳاري )سور پتو. سBڃ: ڏس-

س���ڃي: االري. نش���ان ڪ���ري. چت���ائي.اکيون مالئي.

سڃيهون: اسان کي سڃي.سچاڻي: سچائي.

ڌاريو: روانو ٿيو. س��يام. سريام. ڌام: راس ٿ س�

Page 24: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

سBر: ڪانهن. ڪانو. تير. تالِء� چشمو.راڙو: تکي ڊوڙ. س�

راڻيل سراڻ چاڙهڻ وارو. صيقلگر. س�راهئاِء�: س1رهاڻ کان. واس. س1

سBراهي: سرهائي. بج��ا ش��د:ہس��ر در ق��دم ي��ار ف��دا ش��د چ

جيڪڏهن يار جي قدمن ت�ان س�ر قرب�انٿيو ته ڇا ٿيو؟

سرڪشي: مغرري. وڏائي.سرکنڊ: چندن جو وڻ. صندل.

سرگردان: حيران. پريشان.۾سرڻين: سام پيلن. پناهه آيلن.

سBرو: شراُب.ره: جهنگلي ٻڪر جو قسم. Bس

سBري: لڙهه. مالها. تسبيح.

سريام: حاصل ٿيام. مليام.سريو سون: اسان کي پلئه پيو.

سسر: سٺو چشمون.سBسن: گهيٽن.

سعادت: نيڪ بختي. خوش نصيبي.سBڪن: ڪبن. ڏڪن.

س1ڪوت: خاموشي. ماٺ.س�ڪهون: سڪون.

سکاڻي س1کاڻ وارو. ناکئو. رهبر.کائون: باسون. مڃتائون. س1

Bر: الئق. چڱا. ک Bسکياڻي: آسودي. س1

س1کين: س1کن.گبان: ڪتا پاليندڙ. ڪتن جو مالڪ. Bس

ڳائي: مائٽي- قرابت. BسسBڳر: رستو.

1ڻن واري. س1ڳڻي: ڳڱڙيون: وڄائڻ جون سڱيون. س�

سڱيڻان: سڱ وارا. مائٽ.سڱيون: وڄائڻ جا سڱ. توتارا.

1نگ. سوراخ. : ٽ سBل1: سچي ڪر. سڻاِء�. سBل�

سBالڙيو: گڏ ٻڌيو. قطاريو.سالن: سليان. ظاهر ڪريان.

لتم: سليم. ٻڌايم. Bسل�ي. Bسلتي: ٻڌائي. سسلن: سلين. ٻڌائين.

سلوڪ: فقيريِءB جو رستو.سلهاڙيو: ٻڌيو. ڳنڍيو.

سلي: قطاري. سلهاڙي.سمانا: عزت وارا. مان وارا.مر، سمرا: سامان. توشو. س�

سBمن: واعدو. گڏجاڻي.سمنگي: نوازي. راضي ڪري.سمگئا: نوازيا. راضي ڪيا.

سBمي: سمي بادشاهه.سنان: تڙ. وهنجڻ.

سنڀار: سانڀر. چڙو. يادگيري.سنڀوڙو: سنڀريل. تيار.

نجري: پيدا ٿئي. س�سنجئم: کوهه مان پاڻي ڪڍيم.

سهنج: س1ک. سوالئي.ندB: سفارش. چٺي. آڌر. Bس

سندڙيان: سندن.سندياِء�: تنهنجي.

نڌ: رکي ڇڏ. لڪائي رک. Bسسنڌا: عضوا. سنڌ. ٽڪرا.

Page 25: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

سنڌو: حد. ڪنارو.سنڌيندم: مرهم پٽي ڪندم. ڇٽائيندم.

سنڌيون: بدن جا سنڌ. عضوا.نڊ: اوزار. وسيلو. سيڻاهه. Bس

سنڊين: همت جهلين. سيڻاهه تي ترن.1ڊڪو: ڊپ. نڪو: ا Bس

سنڪن: ڏڪن.ڪنبن. ڊڄن.سنک: وڄائڻ جو ڪوڏ. ناد.

نگ: سنگت. ساٿ. محصول. س1سنگهار: مال وارا. ڀاڳيا.

سنگهر: زنجير.سنواريا: سنواريل. سڀاڳا. سونهارا.

سنيهڙو: پيغام. نياپو.سڻاوا: سڌا. سامهان.

ڻهو: سڻو. ٻڌو. س1ڻيان: ساڻن. کين. س1

ڻئين: ٻڌين. سڻين. س1ئو. ٻڌو. سو: س1

واٽ: سنئون رستو. س1وارا: سويل. س1

واري: سويل. Bسسواريون: سويل.

س1واهرو: چڱو مددگار. خيرخواهه.واِء1: سڻائو واِء1. س1

وائي: سوايو. سرس. Bسوائي: سخي. س1

سوڀي: سونهن واري. بختاور.سوٽ: ڏاڍو وٽيل. سخت.

سوٺا: جوابداريون. ذميداريون.سوٺائون: ڳولي لڌائون.

وجهه: جانچ. ويچار. س1

سوجها: ڄاڻ- پروڙ.س1وجهي: جاچي. چڪاسي.سوجهيائون: چڪاسيائون.

جانچيائون.     س1وڌا: س�ڌا. پورا. سچا. سمجهو.

وڌائي: چڱائي. سڌائي. س1وڌو: پورو. سچو. س1

وڌيون: پوريون. سچيون. س1ور: سورة. درد. س1

سورانگهي: اورانگهي.1هار: ڇنڊي صاف ڪر. ور ٻ س1ور چBرندي: سور کائيندي. س1

موهيو. مست ڪيو.سور ڇيو: ۽سورڌڻي: غم ڏيندڙ الهيندڙ.

س1وريتيِءB: درد جي ماريل. ڏکايل.سوڙ: مٿان پائڻ جي رضائي.

1ڻائڻو. الئق. وڙو: ڳ س1سوگند: قسم.

ور. فائدو. فرحت. س1ول: س1Bڻي: سون جو سنگ يا داڻا. سون پ

سونڪي: ڳڻتي. ڊپ.سونگ: محصول.

سونگئا: محصول جي ڪري روڪيا.سونگي: محصول آڳاڙيندڙ.

سون ورنيون: سون جي رنگ جهڙيون.ونهاري: سهڻي. ڏاڙهي. س1

ونهان: رهبر. س1ونهائي: سونهين ڪئي. واقف ڪئي. س1

سونهايوم: ڏيکاريوم.سونهڻ: ٻيڙيِءB جون ميخون.

سوِءB: ماتم. غم.

Page 26: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

: س�يِءB. سردي وارو مهينو.ہس�سهاڙ: ساهڙ- ميهار.

هاڳ: س1ک. س1هاڳي: سکيو. وڻندڙ. س1

سهاِء�: سهائي، سيبائي. جڳائي.هائو: روشني. س1

�ي: سوجهرو. روشنائي. هائ س1 : سڪ. اڪير. سلوڪ. رهاڻ.سBهٽ�

هج: خوشي. شوق. چاهت. BسسBهجان: ڪوڏ منجهان. سهج مان.

سهڄ: ڳڻ، قرُب. سينگار. موج.هنڌ: سٺو هنڌ. سٺي جاِء�. س1

سBهس: سهسين. سوين.س1هڳ: سهاڳ. سک.

مهو: امي��د. آس�رو. س�هڻو. الئ�ق. چاه�ه.س���الڳاپو. واسطو.

ه�ي: واقف. سڃاڻو. Bسسئنچو: خطرو. تياري.سؤکو: سکيو. سولو.

. . ماتم B۾سوئيتا: سوِء ۾س�يِء1: هڪ گاهه جو قسم. ٿڌ.سيارڇ: هڪ قسم جو گاهه يا ڏٿ.

ياڪو: سياپو. مائٽي. س�سياِء1: مائٽ. شريڪ.

سيبا: ٽوپا. ڳنڍ.يباِء�: ج1ڳائي. وڻي. س�

يباڻو: وڻيو. پسند آيو. س�يباڻيام: مون کي وڻيا. س�

سيباڻي: وڻي.سيٽ: س1ٽ جا وٽيل رسا.

سيٽيان: ٻک وجهان.

سيڄ: سيج. کٽ.سيڏائي: سڪائي. موهي.سٻير: واٽ. لنگهه. گذر.

ير: سيل. سچائي. س�: سيرون. واٽون. پيچرا.سيرڙيون

س1يس: مشهور ٿيس.سيسار: درياهي نانگ.

سيڪارا: سڏڪا. شوڪارا.سيڪڙو: سڪايل.

سيڪي: ڇ�ني.

سيڱ: ڪمان. سيال: وارن کي ٻڌڻ جي رسي جا جوڳي

ڪم آڻين.سٻيلو: تير. گز. مٿي کي ٻڌڻ جي رسي.

سٻيلهه: ڪنڊا. تير.سٻيليون: رسيون.

سين: فقير جي صدا.س�ينڍاريا: سينڍ هڻي سڏيا. پاليا.

سيڻ: مائٽ.سيڻاس: ساڻس.

سيڻان: سندن الِء� ساڻن.سيڻاها: سيڻهه وارا.سيڻاني: ساڻن. گڏ.سيڻاڻي: ساڻ. گڏ.

سيوا: شيوا. بندگي.بي. ٽوپا ڏي. سيوي: س�

سيهي: شيهي. ڪڇ. مٺ.يئن: تائين. س�

 

ش

Page 27: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

شبان: ڌڻار.: شڪل. صورت.ہشبي

تر: اٺ، ڪرهو. ش1: وڻ. درخت. BرBشج

شريڪت: برابري. همسري.شعور: فهم. فضيلت.

شڪس��تي: دلشڪس��تي. ناامي��د. مل��ول.مايوس.

شڪم: پيٽ. ش���ڪون: )واح���د: ش���ڪ( ڪلي. بن���د.

ڪ�يري.هدي: س��ڪندڙ. غ��ريب. نم��اڻي. م1نهن. ش1

صورت.ومت: براڻي. خرابي. ش1

صص�راط: پل صراط. واٽ.

ص�راط المستقيم: سنئون رستو.صريح: ظاهر ظهور. صاف

صفتان نور: صفتن واري روشني.صقيال: چمڪندڙ، گهائيندڙ.

صالبت: مڻيا. شان.صلوات: بندگي. درود.

صواُب: سڌائي. چڱي واٽ.

ضضاِء�: ضايع. زيان.ضرور: ضرورت.

ط طالب المولٰي مذڪر: م��ولٰي ج��و ط��الب

مرد آهي.

طالح: ندورو. نڀاڳو.طالع: نصيب. ستارو.طاق: ٿالهه. دروازا.

طاماعو: طمع رکندڙ. تاڪائو.طريق: طريقت. رستو.

طريقت: فقيري جو پنڌ. تص��وف جي ٻيمنزل.

طس: ٿالهه.طوق: هار.

طورسينا: جبل جنهن تي حضرت موسٰينور جو تجلو ڏٺو.

طهورا: پاڪ پاڻي. بهشتي شراُب. ط��يران،طيورن: پکين.

ععاجزا: ضعيف عورت.

عاجزيون: نيزاريون.عادنئون: عدن )بندر( کان.

عاصي: گنهگار.عاق: ناصالح. خراُب. بيحيا.

Bم: ڪائنات. عالعامن: عام ماڻهن.

عبث: اجايو.عBبير: عطر. عنبر.

عدم: نابودي. نيستي.عراقي: عراقي گهوڙا.

عرف��ات: مڪي ش��ريف جي ويجه��و هڪميدان.

عرفان: علم. معرفت.ع1ريان: اگهاڙي. نانگي.

عزازيل: شيطان. ابليس.

Page 28: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

عطائي: سوالي. فقير.ع�صيان: گناهه. ڏوهه.

ع�لتي: عادتي.عليل: مريض. بيمار.

عليم: ڄاڻڻهار.عميق: اونهون درياهه. اوڙاهه.

عين: هوبهو. نسورو. 

غغار ٿيو: گم ٿيو.غواصن: ٽوٻن.

غيبتي: گال ڪندڙ.غير: دوئي. ٻيائي.

1مان: ٻيائي جو خيال. شڪ. غير گ

ف1م: ’اوهين م��ون کي ي��ادفاذ1ڪروني Bذڪرڪ ا

ڪريو ته آِءt اوهان کي ياد ڪريان.‘فاقو: بک.

فائق: بزرگ. سياڻو.فتاح: کوليندڙ. فتح ڏيندڙ.

فردا: سڀاڻي. آخرت.۾قرآن شريف )سچ ڪ�وڙي ف�رقفرقان: ۽ڪندڙ(.

ڪم��اننفBڪان ق��اُب قوس��ين اوادنٰي: ٻن جيترو ويجهو هو، بلڪ ان کان به وڌيڪ.

ف�لق: فرق.فهميدم: سمجهيم.

۾في الله: فنا في الله. الله فنا ٿيڻ.فيض: موج. پلٽ.

فيل: هاٿي.

ڦڦانگ1: سڪل ٽاري.

: چهڪ. چير. BڦچڦBرهه: م1رٽ ٻوٽي جا داڻا.

تي. ڦBڪ�ي: س1�نگي: فرنگي. يوروپي. ڦل

ڦBليل: گلن جو سرهو تيل.Bٻ )پير جو(. : پ ڦBڻ11لبلو. بوڙيو. ڦوٽو: ب

. Bڦورا: ڦولهاقر. مورڦوڙائبا: وڇڙندا. جدا ٿيندا.

ڦوڙائو: جدائي- وڇوڙو.ڦوڳن: ڦوڳ جي ٻوٽن.

ڦوڳي: نڪما. بيڪار.ڦيٽ: ڌڪ. صدمو.ڦ�يڻ: گجي. جهڳ.

ق قوسين اوادني: ’ٻن ڪمانن جي وڇوٽيقاُب

بلڪ انهيِءB کان به ويجهو‘.قافئون: قافن مان. جبلن مان.

قالب: جسم. بدن.قال: بحث مباحثو. گفتگو.

قال قيل: ڳالهه ٻولهه.1و بلٰي: چيائون ته ’هائو.‘ قال

قبلي نما: قبلو ڏيکاريندڙ.قد: هوڏ.

ق1دام: اڳواڻ. سردار. پيشاني.Bڌي: هوڏ ڪري. سينو ساهي.قد ٻ

قديم: ازلي. اصل کان.قرڦل: لونگ.

Page 29: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

سخي سمي ڄام جو نالو.قرن: محبت. سٻنڌ. وڙ. ڀالئي.قBرينو:

قزاق: رهزن. ڌاڙيل.قصر: ماڙي.

�ي: اتفاق سان. قضانقفلن: تالن. ڪلفن.

Bنا: چئ��و ت��ه BتبB الله ل �الما ک 1نا ا 1ص�يب Bن ي ق1ل ل ڪاب��ه مص��يبت اس��ان کي ن��ه رس��ندي، ۾سواِء� انهيِءB جي جا خدا اسان جي حق

لکي آهي.قلوُب: قلب. اندر. دل.

قليل: ٿورا.1ٿي. تيار ٿي. 1ٿ. ا ق1م: ا

قمر: چنڊ.قناقون: طنبو جا پردا.قوال: راڳيندڙ. ڳائيندڙ.

قيدالماِء�: داڻو پاڻي. تقدير. 

ڪ1ول: ڪابل شهر. ڪاب

ڪاتب: لکندڙ.ڪاپائتي: ڪاپو ڪندڙ. ڪتيندڙ.

ڪاپٽ: جوڳين جو هڪ فرقو.ڪاپڙي: سناسي. جوڳي.

ڪاپو: ڪتڻ جو پورهيو.ڪاڇوٽي: النگوٽي.

ڪاڍو: ڇڪ. سڪ. ڪشش.ڪاراڻيا: ڪاراتيا. ڪارا ٿيا.ڪارائي: ڪارنهن. ڪاراڻ.

ڪارايل: ڪارو هنجهه.

ڪارڻي: وسيلو. مددگار.ڪارونڀار: ڳوڙهو. اونهو، هيبتناڪ.

ڪارو1ن: ڪوششون. حيال وسيال.�ر: بزدل. گيدي. ڪائ

ڪارهين. يارهين.ڪاري: سخت. گهائيندڙ.

ڪاريا: ڪرايا.ڪاريهر: ڪارو نانگ.

Bت: طاقت. سگهه. ڪاڪ: زلف. وار. Bڪاڪل

ڪاڪيون: اديون. سرتيون.ڪام: لڪڻ.

ڪامڻ: جادو. منڊ. سهڻي زال. نازنين.1و: جبل جو نالو. ڪانڀ

۾ڪنڊين جي ڪاٺين )جن جي باههڪانڊين: تکي آهي(.

ڪانهن: ڪيڏانهن. ڪٿي.، ہڪان ڪاني: ڪان. ڌڪ. سBرائي س��رمي پ��ائڻ

جي.ڪانيٽا: نيش. ڏند.

ڪانيارو: ڪاڻ وارو. ناقص.پاڻيِءB جو هڪ پکي.ڪانيرو: عيب. گهٽت��ائي. ش��رمندگي. حج��اُب.ڪ��اڻ: لحاظ.

ڪاڻياريون: قصور واريون. عيبدار.ڪاهري: اڀري. ضعيف.

دڙي يا مڪان جو نالو.ڪاه1وج�ي: ڪاِء�: ڪائي. ڪابه.

ڪائو: درياِءB جو الهو. لٿل پاڻي.ڪايا: هاٺي. بدن.ڪ�بر: هٺ. وڏائي.

Page 30: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ڪ�برياِء1: خدا تعالٰي.ڪبير: وڏو گناهه.

ڪٻ: ڪٻڻ: ڇرڪڻ. لڏڻ.1ٻيلياڻي: جنهن جو ساٿي چڱو نه هجي. ڪ

جنهن جو ڪو ٻيلي نه هجي.ڪتابت: لکيو. اعمالنامو.

ڪ�تو: ڪتيل.1ٽ: مٽ. تيز شراُب. هرگز. ڪ

ڪپر: ڪس. ڪچ. مٺ.1ريت. بڇBري ريت. Bر: ڪ 1پ ڪ

: ڪ�ري ڀڃڻ. بدپرهيزي. Bچ1 1پ ڪ1ور: ڪافور. سرهاڻ. Bپ ڪ

1پيري: ڏکي واٽ. گمراهي. بيراهي. ڪ1ڄا: ڇا. ڪ

ڪڄاڙيا: ڇو. ڇا جي ڪري.Bڄيو: لڪو. دٻيو. ڍڪيو. ڪ

تيئڙو. : ڪوڏ. س1 BچB ڪBچو: ٽڪو. داغ. مهڻو. ڪ

1ڇن: بيوس. الچار. خراُب جاِء�.ڪBديفو: ريشم. ريشمي ڪپڙو. ڪ1ورو: ناالئق. بداخالق. 1ڌا ت ڪ

ڪڍ ڪاهڻ: پٺيان لڳڻ.ڌ. ڄڻ. جيڪر. : خبر. س1 BرB ڪ

: ڳاٽ. Bر1 ڪBنڙا. : ڪٽنب. ڪڙم. پ 1ر1 ڪ

ڪ�راڙ: ڀٽ شاهه جي ڍنڍ.Bرڙا: ڏکيا. اڻانگا. ڪ: تير. ڪان ڪ�رڪ�

1رڳل: هل ه1الچو. ڪBراله1و: خبر لهندڙ. سنڀاليندڙ. ڪ

ڪرفگل: ڪرنگهر. هڏن جو پڃرو.

1رندان: خراُب رستو. الٽي واٽ. ڪ1ٺيِءB جو هڏو. Bرنگهو: ڪرنگهو. پ ڪ

ڪرنون: ڳنڍيون ڳوڙها.ڪرهل: اٺ.

Bر�هو: ڪريو. ڪهو: اٺ. BرB ڪ

Bروت: ڪرٽ. ڪارائي. ڪ

ڪ�يري: کاڌي جي پرهيز.1ريت: بڇڙي رسم. بد رسمي. ڪ

ڪرير: ڪ�رڙ وڻ.ڪ�ڙڄ: ڪچرو. ڪک ڪانا.

Bڙن. پير کڻن. ڪ1ڙهه: اندر. ج�يِء1. بدن. ڪ

Bڙهه1: ويچار ڪر. سڙ. پچ. ڪBش. پسند. ڪٽ. دل جو غبار. Bس: ڪ ڪ

1سBر: ڪوڙا سBرن جا ٻوڙا. ڪڪشتيبان: ٻيڙي هالئيندڙ.

Bڪوهه: شراُب جو هڪ قسم. ڪ1الل. 1لڇڻو. ڪ 1الٽ: ڪ ڪ

Bالل: شراُب ڪڍندڙ. مي فروش. ڪBپتي: مها جوڳي. خيال وارا. ڪل

1ل ٿيا: ڌڻيِءB سان مليا. ڪBصل �لٰي ا Bرج�ع1 ا 1ل شيِء� ي : س��ڀڪا ش��يِء�ہڪ

پنهنجي اصل ڏي موٽي ٿي.1ل مBن عليهاف��ان: جيڪي ڪجه��ه زمين ڪ

تي آهي سو فنا ٿيڻ وارو آهي.ڪلمي گو: ڪلمون پڙهندڙ.

1ل نفس ذائقة الموت: س�ڀڪو س�اه م�وت ڪجو مزو چکندو.

ڪ�لو: جهيڙو. جنگ.�ڙيِءB جا غدود. ڪيالج. Bليون: ن ڪ

Page 31: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1م: نيلوفر جا ڦل. ڪ1ماچ: رباُب. ڪ1ماڙهئين: 1رن کي.ڪ )ڪ1+ماڻهو( ب

1ميتن: گهوڙن. ڪڪن: ٿيِء1. ٿي پئو.

ڪنان: کان.Bج. Bنجرو: چولي. گ ڪ

Bنجڪ: واڳ، ڪڪنڊا: ڪنڊي جو وڻ.

1نڍيون: ڪنڍن سڱن واريون مينهون. ڪ1ن1 Bر: ڪ 1ن ۾جنهن ڌوٻي ڪپڙا کنڀ چاڙهين.ڪ

واال.ڪنگن: ڪانئرن )پکي(

ڪنوٽيا: ڪن وڍيل جوڳي.ڪنواٽ: گونرو. ننڍو اٺ.

1ڻڇ: ڪنڊ. پاسو. ڪڪڻس: کيس. انهيِءB کي.

1ڻڪن: ورالپ ڪن. چ1رن. ڪنجهن. ڪBڻن: وٽن. ڪ

Bڻيون: مڻيون. موتي. ڪ ڪ��وڏ: چاه��ه، خوش��ي. ن��از. الڏ ڪ��ري.

سوز. ساڙو.ڪورنشون: نياز. سالم.

ڪوڙڪيون: پکين ڦاسائڻ جا دام.ڪوڙي: بي وڙي. ناالئق.

Bٽ: ويڌن. ظلم. 1وڪ ڪڪوڪ�ڙ: س1ڪل پيرون.: بد لڇڻ. گنهگار. B1ول ڪ

: وڻن جا ڪچڙا گل. شهزادا.ڪونر1واٽ: الٽي واٽ. ڏکي واٽ. اوجهڙ. ڪ

1وار: گ�ال. ڪ

ڪوِء�: ڪير به.1وِء�: گهٽي. ڪ

1ويساهيا: ڪوڙي ويساهه وارا. ڪ1مهل. اويرو. 1ويل: ڪ ڪ

Bهه: پنڌ جي تڪليف. گهڻو ڏکيو پنڌ. ۽ڪ1هه: ڇو. ڪ

ڪ�ها: ڪهڙا.Bهن: ڏکيا پنڌ ڪن. چون. ڪ

Bهڪ: چهڪ: چير. ڪBهڻي: چوڻي قول. ڪ

ڪ�هو: ڪهڙو.Bه1ون: پنڌ. ڪشاال. ڪڪيئا: ڪئان. ڪٿان.

Bچل. سون. ڪئنچل: ڪن�ي. Bئ Bي ڪياِء�: ڪ

ڪيٽائي: تڙ جو نالو. ”ڪيٽائو“.ڪ�يرت: راڳ جي صدا.

ڪ�يڙي: سيکاري. هيرائي.ڪارو رنگ. ڪارا وار.ڪيس:

Bيسر: زعفران. ڪ: نشو. خمار. ڪيف1

ڪيفران: حالت. حقيقت.ڪيڪان: گهوڙو.ڪ�يم: ڪين نه.

ڪين: نيستي. ڪجهه نه.Bر: ڪينرو. سرندو. ڪ�ين

ڪيڻ: ڪيڏانهن.ڪڻيان: سندن الِء�.

 

ک

Page 32: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1ونبا: جهنگلي ميوو. کاٽ کاڏو کوڙڻ: منهن ڀ��ر ڪ��رڻ. بي ط��اقت

ٿيڻ.کاروڙئان: ’کاروڙي‘ ڳوٺ کان.

کاس: سڌ.کاند: صبر. کميا.

کانِء�: جالِء�. ساڙ.کانيا: جاليا. ساڙيا.کاڻان: سڙيا. جليا.

۾کاهوڙي: جهنگ جبل ڏٿ ڳوليندڙ. سچافقير.

کٿيرين: ماروئڙين.Bٽرن: کيٽو ڪندڙ ڳئن يا مينهن. ک

Bپ: وBڍ. کBپر: هڪ ننڍو زهريلو نانگ. ک�ي: اندر جو سوز. ڳارو. ک�جاڻ

ک�جن: بيزار ٿين. جهڄن. ڳرن.ک�جڻ: جهوري. ڳاراڻو.

1ون: پياليون. جمنيون. �دائ ک1ڏي: ڪوٺي. حجرو. اوطاق. کBر: خراُب ماڻهو. دشمن. رقيب. ک

Bرا؛ سچا. کBرايون: دشمنيون. برايون. ک

ک�ردار: افعالن وارا. هنرمند. سلوڪ وارا.ک�رس: الڏ ڪوڏ. ناز نخرا.

Bرڪن: چڙين. کنوڙين جا ٺهيل جوتا.کرڪڻان:

Bرکرا: گهوڙن جي پٺي ص��اف ڪ��رڻ الِء� ک1وريِءB جا ٺهيل برش. ت

Bري: پوري. سچي. پڪي. ک

1ڙا کڻي: کڙي��ون ک��ڻي. پ��وري ڪوش��ش کسان.

Bڙهه: دروازو. لنگهه. کBڙيا: ٻورا. خرزينون. ک

�ڙيو. ٽئو. ڀڳو. ک�ڙيو : روشني ڪئي. ظاهر ٿيو.ک

Bسو: جتي. ک�ک�ي: مڇي. ک

Bم: صبر. ک1نڀ: ڌڌوٻيِءB جي ديڳ. ک

Bنڀاتڙي : کنڀات جي نار واري.ک1نڊي: ڳجهي. ڳجهه سانڍيندڙ. ک

وا. B1هنبا: ڳاڙها رتل ر ک�نياتا: خوش خبري ڏيندڙ. ڪانگل. ک

کڻ: طرف. پاسو. رٺا.1ورو: مچ. ڪالل جي بٺي. ک

کوڻيتي: پ��وري ط��رف واري. پ��وري من��دواري.

1وهو: ٻيڙيِءB جي سڙهه واري ڪاٺي. کBن. کڏ. کوِء�: ٻ

� : دز. لٽ. خوشبوِء� دار گاهه.ہک1هج: ٿڪج. ڪڪ ٿج. ک

کيترا: جوتا.Bرو: ان گڏ ڪرڻ جي جاِء�. ک

کيٽا: ضد. ارڏايون.کيڙائو: ڳوليندڙ. ڏوريندڙ.

کير: جماعت. ٽولي.�يرون: مبارڪون. ک

�يروليون: ’کيرولي‘ گاهه. ک�ين. : کائ �ين� ک

�يندي: کائيندي. ک

Page 33: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

کينئن: خير. سک.: کاڌا. طعام. Bکيڻ

. دز. لٽ. کيهه: م�ٽ��يو: کايو. پيٽ ڀريو. ک

 

گگاڏيليون: سهڻيون زالون.

جهاندي��دن. آزمودگ��ارن. ج��وڳيگ��اروڙين: فقيرن.

گاِء1: هوڏ. تڪبر.Bبرو: رلي. اوڇڻ. گ

Bبري. گودڙي. بغلي. گBت: ريت. دستور. گ

Bتا: ڦاٿا. اٽڪيا. گ1جر قوم جي )مومل(. 1جر: گ گBجميل: گجميل شهر جون ٺهيل. گ

1داز: سوز. فراق. گ1ڏايم: مارايم. گ

گ�رٿ: ڳنڍ. ناڻي جي هڙ.گ�رداُب: ڪن. اوڙاهه.

گردانيو: پروڙيو. سمجهيو.�ريو. روڄ. گ�رئي: گ

1ري: ڳنڍ. ٽڪر. گگ�ري: گير ڪري. ڀونڪي.

۽گڙنگ: هڪ ايراضي واهه جو نالو.Bسا: گس کان. واٽ کان. گ

گسي: اٺن جا ليڏوڻا.1فت: ٻولي. آواز. چيائين. گ

1وِء�: خوشبودار. 1لب گگماٽي: نابود ٿي. گمراهه ٿي.

�ي: بيخود ڪئي. گمائBمن: غمن. سير. گهمڻ. گ

Bنجو: گنجو ٽڪر. گBند: 1وڻي‘ جو ڦل. لوڙهه.گ پاڻيِءB جي ول ’ڪ

1ون: رليون. گندائBندي: چادر. پوتي. گ

1نگائي: ه1شائي. جهڪائي. ماٺ ڪرائي. گ1ٺن. Bن: ا 1نگ گ

گنوايو: وڃايو.Bنبر: هاٿي. گ

گودڙ: وڏي گودڙي.گور: قبر.

جوڳين جو مها گرو.گورکناٿ: .گوشي: . نويڪالئي 1نڊ ۾ڪ ۾

گوندا: ٻڪرين جي ننڍن ڦرن جا واڙا.گيان: سچي ڄاڻ. معرفت.

گيرُب: هٺ. وڏائي. 

ڳڳاچ: ڳيچ. راڳ.

ڳاڱا: هڪ جهنگلي ميوو. ڳاڱيون.ڳاراچو: احوال. محفل. شادمانو.

ڳالهائون: سندن ڳالهائڻ.1ڪن اهڃاڻ. ۾ڳاهه: اشارو. بيت. ت

ڳائو: چؤٻول. گونج.ڳڀرو: ڇوڪراٽ. ٻار.

ڳڀيا: ٻوڪيا. گل جهليائون.1تو: ويڙهيو. ڳ

ڳٽن: ڦاهين. طوفن.. 1جهاندر: ڳجهه ۾ڳ

Page 34: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

Bران: وٽان. گهران. ڳ. : ڳجهن 1رن ۾ڳ ۾

Bري: ڳلي- گهٽي. وسيلو. ڳٻيڙيِءB جي پڳهه جو رسو.ڳريو:

Bرهيان: بيان ڪريان. اوريان. ڳڳڙهه: قلعو.

Bڙي: ڳنهي. وٺي. ڳ�يا. بيهوش ٿيا. �ستا ٿ ڳ�ڱاٽيا: ٺاري ڇڏيا. ن

Bمن: آهستي هلن. ڳ�ي: وٺي. کڻي. ڳ�ڻ

ڳوريون: ڳوليندڙ. طالبو.

۾ڳهريو: نشي موڳو ٿيو.ڳهلي: ڳهيلي. اڻڄاڻ.

ڳهڻا: زيور.۾ڳهيو: پورهيو ڪيائين. ڪم وهيو.

ڳيڙِءB: تو ورتو. 

گهه1و: مڇي ماريندڙ. گهات

گهاٽي: گهاٽي شراُب مان.گهاگهائي: همت ڪري. کلي ڪڏي.

گهانڊار: وڏا. گهنڊ.

گه1تون: بهانا. عذر.: نڙي. اندر. دل. در. لنگهه. گس. گهBٽ1

گه1ٽڪن: ڳيتون ڏين.گهڃان: مجلس. خوشيون. ناچ. ک�ل.

گه�ڏي: بت کي لوڏي. گهوماٽجي.گه1رِء�: فڪر. آڻتڻ.

گهBل: ٽولي.�ي: ڦيري کاڌائين. ڀنواٽي. گه1ماٽ

گهنگهر: ڏک سور.گهڻ ڄاڻ: گهڻو ڄاڻندڙ. سياڻا.

1ور. خيال. . پ 1ن1 گهور: چڪر. ڦيرو. ڪ1ن پيا. ۾گهور پيا: گهڙيا. ڪگهوريندڙ: ڳوليندڙ. ڳوالئو.

 

لال: نه، نفي. نيستي.

جي رحمتالتقنطوا من رحمة الله: خ��دا کان نااميد ن�ه ٿي�و )تحقي�ق الل�ه س�ڀ گناه�ه

معاف ڪري ٿو(.الڄ1و: ٻيڙيِءB جا رسا.

الڄ1وبند: نوڙين جا ٻنڌڻ.الحد: المڪان. حد کان ٻاهر.

الخ��وف عيلهم و الهم يحزن��ون: انهن الِء� ۽ڪ��و خ��وف ن��ه آهي ن��ه ڪي ه��و ڏک

ڏسندا.الڌ: حاصل. فائدو.

الڏ: انگل. ماڻو.الڏاڻ: بار کڻڻ.

الر: م��ال ج��و ڦ��ر. چ��ڙي جي وچ واريڪاٺي.

الرون: پاڻيِءB جون ڌارون. ٺينديون.الڙي: اڳڙي. ريڙ.

1وفي يا ف�رقي کان سواِء�. الڪوفي: ڪالڳ: محصول.

الڳيدار: الڳو وٺندڙ. محصول اڳاڙيندڙ.الم: ٽاري. پناري. آسري.

Page 35: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

المقص��ود في ال��دارين: س��واِء� خ��دا جي ۾ٻنهي جهانن ٻيو ڪو انهن جو مقصد ن��ه

آهي. المڪان: مڪان يا جاِء� جي بند کان ٻاهر.

هرجاِء�.المي: لڙڪندڙ. نمندڙ.النچي: ڳولي. ڏوري.النگ: ٻرانگهه. ٽنگ.

Bسي ڳالهه. النئين: ڪ

الڻي: هڪ کارو ٻوٽو.. چال. الڙو. BٽBس :Bالهه

الهوت: سلوڪ جي چوٿين منزل. اله���وتي: اله���وت جي م��نزل کي پهت���ل

سالڪ.الِء1: الِء1 ساِء1.

الئو: جڏو. عيبدار. اليعرفهم غيري: مون کان سواِء� اولي��ائن

کي ٻيو ڪونه ٿو سڃاڻي.لBب: اللچ.

لباس: ويس. ٻاهريون ڏيکاِء1.: پوشاڪ. ٻاهريون هار سينگار. 1بيس1 ل

1ڏيا. �چيا: هٻڪيا. ڊنا. ل ل1ڇان: ڦٿڪان. ل

: ماس. گوشت. BحBم1 للحظو: پلڪ. اک ڇنڀ.

Bڌ1: الڀ. حاصالت. للڌا: لکيا. )تقدير موجب(.

1ڌا: ٻه تارا جي ’ٽيڙو‘ کان پوِء� اڀرن. ل. . تيزي : تڪڙ B1ر ۾ل ۾

1ڙ: گوڙ. درياِءB پاڻي جو چاڙهه. ۾للBس: پاڻيِءB جي اڇ ئي اڇ.

ل�سان: زبان.ل1سندي: ل1وسندي. باه جي سيڪ وقت.

1عاُب: وات جي ڦيڻي. ل1غار: ذرو. ٿوري گڏيل شيِء�. ل

لBڪ1: چيلهه. لنگهه.لڪڙياريون: سنهڙيون. نازڪ.

لڪيون: ننڍا لڪ.ل�ک: ذرو. ننڍي. ٿوري.1ساٽ. 1کB: گرم هوا. ا ل

۾لک��ا: ڏيک��اِء1. نم��اِءB. تف��اوت )ج��و ڏس��ڻ اچي(.

لBکڻ: گڻ. لڇڻ. صحيح ڪرڻ.. ۾لکڻين: عادتن لڇڻن ۾

Bک�ي: ڄام الکي جي گهوڙيِءB جو نالو. لBکيا: سڃاتا. ل

لڳ: ڪارڻ. واسطي.Bهه: ڪڪر. جهڙ. لڳ

لڱو: منڊو.: لڇڻ. Bل1 ل

لالهه: مست. ڊڄڻا.1ر: 1ل 1وٽو جو ڀاڄي طور رڌجي.ل ٻ

Bو: سهڻو هنجهه. Bل ل1ول��د: ه��و )ڌڻي تع��الٰي( نڪي Bلد وBلم ي Bم ي ل

ڄڻي ٿو نڪي ڄائو آهي.Bنب: هڪ گاهه. ل

1نڊا: عيبدار. ناقص. للنڱا: لنگڙا. منڊا. جڏا.

لنئون: الفت. ناتو. محبت.ل1وت: هڪ قسم جو وڻ.ليل. سڙيل. کاڻو. لوٺو: ر1

لوٺيِءB: رليل.

Page 36: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

1ٽي. ڦ1ري. لوپي: ل1ڇ پڇ. لوڇ: ل

لوچڻ: ڳولڻ.لوڌي: شڪاري.

. ڳڻ��تي. لوري: هڪ قسم ج��و ت��ير. ڪ��ان1ڪميڻي.

لوڙا: ه1ل. گوڙ.1ن: ڌاڙيلن. لوڙائ

لوڙو: هڪل. هل. فرياد. حملو.لوڙهه: مڙهه. الش.

ل1وساٽي: ساڙي. کانئي. جالئي.ل1والٽ: ليلڙاٽ. عاجزيون.

1ڏن. لٽڪن. BوBن: ل للون: تند. تار. سنهڙا وار.Bوندا: ٻوليندا. الت ڪندا. ل

لوهه: لوهه جو اوزار. ڪاتي. زنجير. تير.لوهڻي: مڇي جو قسم.

لوه1و: رت. خون.لوهيڙا: هڪ قسم جا وڻ.

لوِء�: مڪان. ماڳ.لوئڙياري: لوئي ڍڪيندڙ.

B 1: لنئون. نينهن.ہل1هاڻو: جالئيندڙ. ساڙيندڙ. ل

لهس: کام- سڪ.( انهن الِء� Bه1م البش��ريٰ: )دني��ا آخ��رت ۾ل ۽

خوشخبري آهي.Bه�نداه1: اوهين لهندا. ل

Bهوارا: هيٺ وهڪري طرف. ل�هون: لهو. ل

1ال. وڍيا. لڻيا. 1ئا: ذرا ذرا. ا ل�ي ڏي. وڍي ڇڏي. 1ڻ �ي: ل 1ئ ل

ليڙو: اٺ.�ياڪا: جهاتيون. آسرا. ل

�يB: ک�ک. لليٽ: پاڻي جي اٿل.

Bم�ثل شيِء�: خدا جه��ڙي ٻي ڪاب��هہليس ڪشيِء� نه آهي.

ليل: رات.�ي. ڦاٽل ڪپڙو. Bٽ �ينگ: ريڙ. پ ل

. : ڇنل ڪپڙن �ينگهن ۾ل ۾�ڪو. �ينگهو: داغ. ٽ ل

ممات: ماريل. نابود. فنا.

: ماڪ. احسان. ڀالئي. Bماٽماچ: راڳيندڙ. مطرُب.

مارا: ماريندڙ.�ال وBرايت الله: آِءt اها ش�يِء� ايت شيئا ا Bمار ۾ڪانه ٿو ڏسان جنهن خدا جو جلوو نٿ��و

ڏسان.مارڳ: واٽ. گس.

ماڙيچي: مارو ذات جي.مرينه1ون: اسان کي مارين.

ماڙ: ڀالئي. مهرباني. مزاغ البصر و ما طغٰي: نه نظر ڌنگي ٿي

۽ نه نافرماني ڪيائون. ۽ماڪ��اڻي: مڪ��ان. جب��ل ن��ئي ج��و ن��الو

آهي.ماڪائي: ڄاڻي ٻجهي.

1ر: قبول. پسند. ماڪماڱر: مان گهر. مان ڳر. مونکي.

مامرا: معامال- رٿون.

Page 37: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

. ۾مامور: امر ڪيل. نصيب ماموري: وڏي بيماري. ڳري آفت.

ماموين: ماموئي درويشن.مانڊي: منڊ ڪندڙ. جادوگر.

مانڱرياڻي: منگري جو ٻچو. مBڇ1.ماهه م1نير: روشن چنڊ.

ماهيت: حقيقت.م1باح: روا. جائز. حالل.

م1بين: چٽو. ظاهر.متارا: بهادر. مست.مٿاِء�: منهنجي مٿان.

مBٽ: عيوض. هڪ جيڏو.م1ٺائون: ماريائون.1ڇڙن. 1رن. ب م1ٺن: ب

: ماپ. انت. حد. مBپ1مجاز: عشق.

مBج1وسيِءB: نفس اماره. ڪافر. گبر.م1ڃي: موڪلي.

مجيج�ي: مزاج جو واقف. حال محرم.م1ڃ: ڪانهن جون نوڙيون.

مڃٺ: هڪ وڻ جنهن جي پاڙ مان ڳاڙهورنگ ٺهي. ڳاڙهو- لعل.

مBڃر: ساوا ڪچا سڱر. ڪنڊيِءB جو ٻور.م1ڃرو: سالم. ديدار. تماشو.

مڇڻ: متان.م1ڃيجاه: وڍجانِء�. تون ڪپج.

محفوظان: لوح محفوظ کان. ازل کان.مBد1: منڌ. شراُب.

مدارن: ڀروسن: تعلقن.مدعي: ڪوڙا دعويدار. دشمن.

1رهو. ڪکن ڪاٺين ج��و ڍڳ. ڪکن ۽مBڏ1: تجو گڏو.

مذاق: ٺٺولي. ٺڳي.مذڪور: ذڪر. احوال.

: م�ٽي. ميراڻ. مBر1م�رڪ: سرڪي. تري جا قطرا.

موزو: چم ج��و ج��وراُب جنهن م��ان ب��دبوايندي آهي.

م1رسل: موڪليل. رسول.مBرڪ1: فخر. وڏائي. مرڪڻ جهڙي ڳالهه.

مرڪڻون: مرڪندڙ. ٻهڪندڙ.م�ڙان: گڏجان. مالن.مڙنيئون: مڙني کان.

مس: ٽامون. ڪچ.مساوي: هڪجهڙو. برابر.

مBسحو: وضو.م1سلم: قبول ڪيل. سونپيل.

۾م1سن: تڪليف اچڻ.م1شاهدو: ديدار. لقاِء1.

مصلحت: ڀالئي. فيض.مضر: ضرر پهچائيندڙ.

1رڙي.ہمضمض : گمطيعن کي: تابعدارن کي.

1ود: عبادت جو الئق. مBعبمعجونون: مرڪب دوائون طاقت الِء�.

معذور: ويچاري. بيوس.معرفت: ڄاڻ. پروڙ.

معمور: آباد. اڏيل.م1فتي: فتويٰ ڏيندڙ.مقاالن: بيان کان.

Page 38: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

م1قامياڻي: مقام ڀائي. هڪ ئي قبرس��تان۾ دفن ٿيل.

م1ڪا: موڪليا.م1ڪام: موڪليم. مون کي موڪليا.

1ڙا: جهاز. مBڪ1ڙي: ٻيڙي. مBڪ

: تيل جو مک. تيل مکڻ. مBک��ي: گاهه جو هڪ قسم. �ڻ مBک

م1گBٽ: موڙ. تاج.�ن. گه1ر. مBڱ: پ

: پهلوان. بهادر. مBل1م1ل: ملهه. وٽ.

مالح: مليح ج���و جم���ع )مليح= س���هڻو(سکر.

م1الحظو: ڊپ. خطرو.مBالم: مالمت. ميار.

م1الِء�: وٽان. کان. مBلڪ��وت: مالئڪن وارو درج��و س��الڪن

جي هڪ منزل.1ور: مBلول. مBل

مBلهائيج: موکج. سرخرو ڪج.مBلهي: سرخرو ٿي.مرڪسي.

مBنا: من تان. دل مان.مBناڙين: موڙين. مهٽين.

م1نجان: موڪليان.مBنڌ1: مBڌ1. شراُب.

مBنڊ: جاد1و.م1نڊا: ڇال. ڪنگڻ.

�ڪساٽ. مBنڊل: ساز. اسباُب. ٽمBنڊي: بنائي. جوڙي.

م1نڊيون پائڻ: قابو ڪري جهلڻ.

مBنصور: مشهور صوفي ش�يخ حس�ين منص�ورحالج. جنهن ’انا الحق‘ جو نعرو هنيو.

د: جنهن ڪ��ا Bج��Bب1 ش��يئا وBلBن طBش��يِء�م ۽طلبي ڪوشش ڪ�ري ان کي ڳولي�ائين ت�ه

اها لڌائين.ل لس��ان Bجنهن الل��هہمن ع��رف الل��ه، ڪ�� :

1نگي ٿي.کي سڃاتو تنهن جي زبان گBفس بہمBن عBرفB ن Bر B1: جنهن پاڻہ فقد ع1رف

کي س�����������ڃاتو، تنهن پنهنجي رُب کيسڃاتو.

1ورو. مانگر مڇ. مBنگر: کمBنگل: کورو. آڙاهه.

نهن الش��يطان: جہ، فش��يخہمBن الش��يخ ل کي ڪ��و مرش��د ن��اهي، تنهن ج��و مرش��د

شيطان آهي.ل1: جنهن کي م��ولٰيہالم��وليٰ فل ہمBن ل الڪ��1

کي سڀ ڪجهه آهي.آهي تنهن: اجهو. ڇپر. ڇنو. Bهن� مBن

م1يائي: م1ڏي ٿي.مBنيو: ڳوهيو.

مBڻي: ڏانهن. وٽ.م1وتوا: مرو )مرڻ کان اڳ(.

1ٺن. موڏن: امورڇل: مورجي کنڀن جو ٺهيل پنکو.

م1ورئي: بلڪل ئي. اصل.1ڀرن. ڦٽن. مورن: ا

مورياڻ: ڪٽ. ميل.۾موريسر: اک وار. اک جو ڦلو. ڪٽر.

م1وڙ: م1وڙي. سرمايو.: ڪوڙو بهانو. عذر. م1وسBٽ1

موڪ: جام. گهڻو. ڇڙواڳ. ڪشادو.

Page 39: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

موکي: شراُب وڪڻندڙ عورت. ڪاللڻ.مولهيا: پٽڪا. پڳون.

م1ونا: گوڏا.مونڙين: گوڏن سان.

مو1نهان: مون کان.مونهين: مونکي.

موههB: منهن. مهاڙ.

موهڙ: مهاڙ. منهن.

موِءB: جٽائون. وارو.م�ها: ميها. ڀاڄي جو هڪ قسم.

مBهاين: آزمودگارن. سردارن. بهادرن.مهارا: مهارو. پلنگ.م1هاِء�: م1نهن اڳيان.

مBهائين: وريام. بهادر.م1هت: مان. آبرو.مBهر: مهار. واڳ.

م�هري: فياض. مهربان.Bڳيل جو ڪلو )جنهن ۾م1هرو: ٻيڙيِءB جي ا

پڳهه جو رسو ٻڌجي(.: مهندار. م1هBڙ1

مهميزون: ج1ٺيون. ڌڪ.: ناس ڪن. عذاُب ڏين. موهين. م1هن�

م1هندڙي: موهيندڙ.مBهيسر: پير مغان. وڏو ديوتا.

مئُٿ: ميت. الش.مئڪي: مهاڻن جي.

Bڻين. مBئين: ماپين. تورين. ڳ.BدBمي: شراُب. م

1لها. مBيا: رحم. ٻاجهه. متارا. ٿم1يان پوِء�: مئي کان پوِء�.

مياڻيون: اهي جايون جتي مڇي ماري گڏڪن.

ميٽ: ميسار. ڍڪ.ميئاقان: ميثاق کان. ازل کان.

ميڇون: اشارا.ميخون: ڪليون. نوڪون.

Bمينڍا: آڏا ڳتي�ل وار )ڪن�واري ڇ�وڪريِء جا(. وارن جا موڙا.

ميريائي: عيبدار.ميڙ: مالِء�.

ميڙائو: ميالپ. وصال.ميڙو: ميالپ. وصال.

ميس: نفساني خواهش. آڪڙ.ميکان: ميخون. ڪليون.

Bن: سورمن کي. مين متارن کي. مBي�ن. 1ٺ : ا BنB م�ي

. لڳن. Bن� Bر�ي : ڀ Bن� مBي 

ننابودي: نيستي. فنائي.

1ون: ننهنڊون. چنبا. ناڀناتاريون: ٻيڙين بيهارڻ الِء� ننڍا لنگر.

ناتر: ٻانهي. تازي تواني. ن��اٿ: ڌڻي. س��ردار. مرش��د. گ��رو. مه��ا

جوڳي.ناڏ: ورالپ. آالپ.

: ساڙيندڙ باهه.ہنار حام�يناري: دوزخي.ناريون: زالون.

ناڙيون: نبضون. چم جون رسيون.

Page 40: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ناسوت: سلوڪ جي پهرين منزل.ناسيندي: اڀرندي. ڪني ڪڍندي.ناقصبائي: عيب کان. نقص سان.

1ٺ. ڏاچي. ناقو: اناڪسيِءB: پاڻ وڃائڻ.ناڪون: نائڪون. تير.ناڪالِء1: ’ناڪيلو‘ وڻ.1ئا: خالصي. مالح. ناک

ناگهه، ناگاهه: اوچتو.نانِء�: نماِء�. جهڪاِء�.

: مان. نان1نانهن: نيستي. فنا.

نانگو: ملنگ. جوڳي فقير.ناني: هنگالج جي ديوي. بيبي.

ناه: نه هئڻ. نيستي.1ڪ: تير جي چهنب. چوٽ. نائ

نايئين: تون جهڪائين.: خالص. نج. �بار1 ن

�بري: ختم ٿئي. ڇڏي. ن�يهي: جٽاِء1 ڪري. توڙ پهچي. ن

�بيريو: جدا ڪيو. فيصل ڪيو. ن: نٻل. ڪمزور. Bر1 �ٻ ن

: هميش �ت1 .ہن�پٽ: بنا ڪپڙي. ننگو. ن

Bجابت: شرافت. بزرگي. ننجاست: پليتي. ناپاڪي.

نجاه: اوهين پهچائجو.نجس: پليد. گندو.

�جهرو: اجهو. جهوپڙي. ندا. Bچ: ڀلي. س� ن�دوري: نڀاڳي. ن

�ڌان: پڇاڙي. ن1ڻ. �ڌاڻ: خزانو. ڌن. گهBر. ڪٽنب. ل ن

�ڌر: بي آڌار. بيواهي. ن�ڌو: ٻڌل. قابو )نهڻ جو اسم مفعول(. ن

�رتي: جاچي. سنڀالي. ن�رڄا: بيشرم. نرجا. ن

�رڄايون: بيشرمايون. نڳ: دوزخ. Bنر

�رمل: صاف. روشن. ننڙ: وڄائڻ جي ڪاني.

نزديڪون: سندن ويجهو ديدار.�سيان: قطرو. ن

1ود )ضد. اثبات(. نفي: انڪار. نابنقرين: شرناين سان.

�ڪ: کوهه تي پاڻيِءB جو چلهو. آواڙو. ن�ڪڻي: سکڻي. اڪيلي. فقط. ن

�ڪڻو: نسورو. ڇڙو. ن�ڪون: پاڻي جا د1ٻا. ن

1ن. گرداُب. 1ونج: ڪ �ڪ ن�کتا: نڪتا. ن

: تارن جا ميڙ. برج. BٽBکB ن�کڙايو: نکيٽي ڪريو. ن

�کيريو: الڳ ڪريو. ن�ڪتا. �ڱيا: ن ن

�لو: رڳو. خاص. فقط. نBم: ماڪ. آالڻ. ن

: ليالِء�. روڄ راڙو ڪر. �ن1 ن نندا: گال. س��امان ٻ��ڌي س��فر جي تي��اري

ڪئي.ننڌ: گهر. آستان.

ننگر: لنگر. ٻيڙيِءB کي ٻڌڻ جو رسو.

Page 41: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

�راههB. لقما. �واال: گ ن1تل نظر. 1وچ: ک ن

1ورا: پيرن جون ڇيرون. نٻڪريِءB جو ڌائيندڙ ڦر.نوراپن:

نوڪون: چهنبون.Bوم: ننڊ. ن

Bوڻ: هيٺاهين زمين. ن1ونڌين: ليکين. شمار ڪن. ن

�هو: بڻ بنياد. نسل. ن�هوڙيو: نابود ڪيو. نBهيِءB: انڪار. نفي. ن

Bهي: ٻڌي. قابو ڪري. ن�مي. جه1ڪي. نئي: ن

Bئين: ننڍي ندي. نهر. نBئي ويا: لڙي ويا. ن

�ي: ڌوٻڻ. کٽياڻي. ن�ياِء1: انصاف. ن

نياڻ: تالِء1.نيڇ: گهڙو. دلو.

نيڊوِءB: اونهو سمنڊ.: پاڻي. جل. �ير1 ن

نيران: نيرن. ناشتو.1کيا. نيرانا: ب

نيڙ: ننڍي نهر. ڪسي.نيزارا: ڀاال. غمزا.

1ٺ. وڏو نيش��ن: ڇهن ورهين ج��و ج��وان اڏند. همت وارا جوان.

نيکاري: ڌوئي صاف ڪري. پاڪ ڪري.نيکيٽي: ڪنوار جو مائٽن کان جدا ٿيڻ.

: پاڻي. ڳاڻيٽي جو وڏو عدد. بيشمار. �يل1 ن�ينس: وٺي وڃينس. ن

نيڻاه: منهنجون اکيون.نيهه: ٻيڙي. حڪم. اختيار.

نيهانيون: ٿانو پچائڻ جون آويون. 

وواٽ ٿيا: پنڌ پيا.

واٽيندڙ: ورهائيندڙ.واجهه وجهي: نهاري. ڪوشش ڪري.

واچا: وچن. ٻولي.واچائون: سخن. انجام.

واڌاڻي: ٻ�����ار جي ڄمڻ جي خوش�����ي.واڌائي.

واڍوڙڪي: ڦٽيلن جي.واڍوڙيا: وڍيل. ڦٽيل.

واذڪ���ر ربڪ في نفس���ڪ: پنهنجي رُب۾کي پنهنجي دل ياد ڪر.

واريو: موٽايو. ورايو.واڙ: واڙي. لوڙهو.

واساما: ڳڻتيون. فڪر. گهنگهر. واشڪر والي والتڪفرون: منهنجو شڪر

۽ڪريو انڪار نه ڪريو.واڪ: وس. حيلو. بنهه. بلڪل.

واڪ: پيچ. ور وڪڙ.واڳجي: ٻڌجي.

واڳ�ي: لغام. والله م��ع الص��ابرين: خ��دا ص��بر ڪن��دڙن

ساڻ آهي.والعصر: زمانو شاهد آهي.

Bم��امBن بو ا Bمق��ام ر Bجيڪ��و پنهنجيہخ��اف : جي اڳيان بيهڻ کان ڊڄي ٿو. رُب

Page 42: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

وانِء1: ونِء1. وڃ.. نصيب. . ڀاڱي ۾وانٽي: حصي ۾

وانجئا: دور. پري. گمراهه.وانجهي: ونجهه وارو. ٻيڙي هالئيندڙ.

وانڌا: ورالپ. واڪا.وانڊ: ننڍڙو ڳوٺ. وانڍ.

واڻيا: ڳنڍيا. جڙيا.واهارو: واهرو.

واهيري جي وير: نماشام. ڏکڻ اوله���ه جي ه���وائن )جيواهون���دن:

سياري بعد لڳن(.واهيت: نگهباني.

واِء�: افسوس.وائٺ: چڪاس. جاچ.

وائنٽيون: بيرقون. جهنڊيون.وائو: ذڪر. بيان. بولي.

وائي: ٻولي. آواز.وائي پيا: وات پيا. تڪرار ڪيائون.

۾وBتواصوباالحق تواصوبالصبر: پاڻ صالح۾ڻ، پ�اڻ ص�الح ڪن��داڪندا رهو حق س��ا ۽رهو استقالل ساڻ.

و�تر: هيڪڙائي. هڪ.و�ترو: وڌيڪ. گهڻو.

و�تريون: گهڻيون. وBتع��ز من تش��اِء1 وت��ذل من تش��اِء1: جنهن ۽کي وڻيس تنهن کي ع�����زت ڏئي جنهن

کي وڻيس تنهن کي ذليل ڪري.ويتو: اجايو. ضايع.

وBٿ: شيِء�. مهالئتي چيز.وBٿاڻ: مڪان. لوڙهو.

: ونڊ. ساک. تحفو. ڀاڱو. BٽBو

Bنيون. 1ون: ڪ�ناريون. ڪ وBٽيوجود: هستي. خودي.

: صورت.ہوجو�ڄا: علم. هنر.

و�ڄري: پگهري. بيقرار ٿي.وجهلڻ: ڳرڻ. بيقرار ٿيڻ.وجهيوڪاڻ: اڻبڻت ڪريو.

۾و�جهلي: سور ڳري.�پهري. : ٽ و�چ�ين�

وڇار: وڇن وارو. ميهار.وحدتا: وحدت مان.

۽: ه��و )ڌڻي( هڪ آهي ہوحده الش��ريڪ لڪوبه جهڙس ناهي.

وحوسن: جهنگلي جانور. مروئن.وداع: موڪالڻي.

وBڌ لهي: وڌ قيمت لهي.وڏاندرا: وڏا. مضبوط. عمدا.

وڏاڻ: ساز. واڄو.وڏياِء�: تنهنجو وڏايون.

و�ڏوڻو: ڪاوڙيل.و�ڏوڙا: و�ڏوڻا. ڪاوڙيل.

و�ڏيت: وڏ ننڍائي. سبب.وBڍ1: زخم. گهاِء1. و�ٿي.

وBڍي: وڍيل. ڪيل.وBر�پيو: هُٿ آيو. حاصل ٿيو.

وBراڪو: پيچ محبت جو.وBراڻ: آسودگي. س1ڪار.

وBرت: کوه مان پاڻي ڪڍڻ جو رسو.و�رڄي: بي آرامي ٿئي. ورچي.

ورچائي: بيزار ڪري.و�رد: وظيفو. الزمي ڪم.

Page 43: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

و�رسيا: ڀليا. گمراهه ٿيا.1اليس. گمراهه ڪيس. و�رساياس: ڀ

ورڪن: ڦڙڪن. لڏن.و�رک: وڻ.

وBرم: ضروري ڪم. سودو.و�ر�من: ديرڪن. ترسن. روڪجن.

ن: رنگ. BرBوو�رنائي: قبولي. اونائي.

�هه: چڱو مڙس. جوان مرد. ن BرBووBريام: پهلوان. بانڪو. بهادر.

ورونهن: وندر. پچار.وروڻيون: سڪي ويون.

وروهڻ: وندرڻ. ريجهه رهاڻ.و�ره: درد. غم.

1ڻ. : ڀالئي. احسان. جنس. ب وBڙ1وBڙال: ڳوال ڦوال. پڇا ڳاڇا.

وڙاهه: وڻاهه. نقصان.وڙاِء1: وڙائي. جڳائي.

�تي: وڙن واري. الئق. و�ڙائ: وسندي. آبادي. وسڪار. BسBو

Bڪ�جي. بيحال ٿي. و�سامي: ٿو�ساڻي: اجهاڻل. ٿڪل. پروس.

وسوڙل: ڳهلي. موڙهل. سادي.

Bيساهه ڪر. اعتبار ڪر.1: وہو�سيل: وسيلو. وBس�

وصالي: وصال جا طالبو.وظيفا: ڦيڻا. دعائون.

وB في انفسڪم، افال تبصرون: )خ��دا جي ۾قدرت جون نشانيون( اوه��ان جي ان�در

آهن، پوِء� اوهين ڇو نٿا چتائي ڏسو.و�ڪر: ڳڻتي. فڪر.

وڪني: ڪڪ. بيزار. وکار: گدام. س��راِء�. م��ال رکڻ جي ج��اِء�.

مال وارو.وBڳڻ هلڻ. رلڻ.

وBل: هر ڏي. پوک.: و�لهه. ٿڌ. و�ل�

و�الڙ: پير جي جانچ الِء� آڏو وڌي پير کڻڻ.1ٺ ڏيئي. �ي: پوئتي موٽي. پ �ٽ و�ل

بڪ: تنهنجو رُب توکي B1عطيڪ ر وB لسوف يترت عطا ڪندو.

و�للين: بڪواس ڪرين. وڦلين.و�لوڙا: کير جا ولوڙا. کير ولوڙڻ.

و�لها: غريب. ڪنگال.ولهارن: سبز ميدانن. ماٿرين.

�هو: محبوُب. ڀتار. مڙس. وBل. متان. Bجئن م : BمBو

: درياِء1. وBم1و�ماس: فڪر. ڳڻتي. ويچار.۾و�ماسيا: فڪر پيا. منجهي پيا.

۾ون���اهيو: ش���ادي الِء� س���نڀرايو. وناه���ه ويهاريو.

�لي Bقرُب ا لوريد: اس��ين انس��ان من حبل� اہوBنحن اکي سندس ڪنڌ جي رڳ کان به ويجها آهيون.

1نيان. و�نڌيان: س�بان. رفو ڪريان. تو�نڌ�ين: سوراخ ڪن.

ونڪB: رنگ. چمڪ. تجلو.ونگس: سهڻي سياڻي زال.و�نگسيو: سوگهو ڪيو. ونگيو.

کيا. وBنهيان: س1وBڻاه: اي وڻ!

Page 44: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

وBڻاِء�: ورن يا رنگ واريون. اه��ڙي نم��ونيجون.

وڻائون: وڻن کان. ۾: لس ٻيلي وڻڻ جي هڪ ج��وِء� ج��ووڻڪ��ار

نالو. وڻراه.�واند: مهڻي هاُب. ڪميڻي. وڻ

�ي: وڻج ڪري. سودي. وڻووڙ: ڳول. ڏور. نهار.

: ڪوڪ. رڙ. دانهن. ووڪ� وBههB: پاڻيِءB جو وهڪ��رو. ت��ک. دري��اِءB جي

سير. نينهن.و�هاٽي: موڳو ڪري. اوراٽي. غش ڪري.

و�هاڳ: اسر جي راڳڻي. پرڀاتي.وBهان: عمل ڪريان. هالن.

و�هانوB: صبح جو تاررو. سوديندڙ. وهرون ڪرڻ: مٿا هڻڻ. زور ڪوش��ش ڪ��رڻ.

آرام ڪرڻ.و�هسن: خوش ٿين.

و�ه�ڪئي: کير بند ٿئي.و�هال: جلد. سگها.

وBهلور: بيزار، تنگ.و�هلوريا: بيزار ٿيا. پريشان ٿيا.

1ڪ�ير ٿي. نينهن لڳو. وBه1 لڳو: اوBهون: زالون.

. ۾وBهيڻو: هُٿ وس. اختيار ويِء1: گاه وارو ميدان.

و�ياِءB: اوالد.وياڇي: چBئي. اوري. ڳرهي.

ويڇ�ون: ح�يران. هالڪت. ڏکي�ائين. ج�دا. ذراذرا. پرزا پرزا.

ويڌ: ويڌن. تڪليف.

ويرا: انهيِءB مهل.ويراڳ: فراق. وڇوڙو.

ويراڳي: تاڪ فقير..ہويرو تار: هردم. هميش

و�يري: کوهي.ويڙهه: مارن جو ملڪ. گاهه جي جوِء�. ماڳ.

ويڙهو: گهر. پاڙو. هڪ ڳ�وٺ ج�و ن�الو )ج�و ڏيپليوي��ڙيجهپ:

۾تعلقي آهي(.ويڙيچن: وطن وارن. جهانگين.

. . وطن جي ماڳن ۾ويڙيين: ويڙن ۾ويساند: آرام. ساهي. صبر.

ويساهي: دوکو ڏئي.ساهه پٽڻ. آرام ڪرڻ.ويساهين:

ويڪ: ڪشادگي. ويڇو. تفاوت.

ويال ڪري: وقت گذري وڃي.ويلو: ويرم. دير.

1ک. ويلهه: اڻ هوند. بويٺ: وهڪ. گهر. بيٺڪ.

ويڄ: طبيب. ڏاهو.و�يمو: مٽاسٽا. وڻج واپار. ذمو.

: ويامن. Bن� و�يوينتي: عاجزي. منُٿ.

وينجه���ار: ج���واهرن کي ٽن���گ ڪڍن���دڙ.عاقل. داناِء�.ويڻ: مهڻو.

: بنا. کان سواِء�. BتB Bي وBبBتB واهر: بنا واهر. بيوس. وBبي

هههاتڪ: حاذق. هوشيار. ڏاهو.

Page 45: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

هايون: هالڪت. نقصان.هار: آڌار. آهر.

هاريا: نادان.هاڪ: ساراهه. هڪل.

ه�االر )ڄ�ام ننگ�ر( ج�و س�ردار.ه��االر ڌڻي: جادم جکرو.

هاالر جو رڱيل ڪپڙو.هاالري: هالورا: جهلڪو. چمڪاٽ.

هام: دم. دعويٰ.هاهر: اٺ جي هونگار.هاڻون: ڌاڙيل. ظالم.هاواڻا: هل. دهشتون.

هائي: باهه. اوڙاهه. دوزخ.هٿڪڙول: هٿڪڙيون.

هُٿ هڻن: پڇتائين.

هBٺ: جسم. هاٺي.ه�جي: شد مد سان پڙهڻ.

هه1. تڪليف ڪڍ. Bهڄ: عذاُب سهڄي ويا: فنا ٿي ويا.

هBڏ: جسم. رت ڀائي. مائٽ.هBڏ: ماڳهين. موراهين. هرگز.1ٽيان: ’هڏاڪٽي‘ ڳوٺ کان. هڏاڪ

: سار. يادگيري. Bه1ر�ي. هBلڪڙائي. �ي: هيڻائ هBرائ

هر ڪس: هر رنگ جا.هر کئين: ڀنڀلئين. ڀلجي پئين.

هرنام: ’هري‘ جو نانِء1. سالم.ه1ري: ياد اچي.

هريا: ساوا. آال. تازا.هڙده: ارڙهن.

هBڪئو: تيار.

1ون: روڪون. اڪون. هBڪهBڪيا: حاضر. تيار.

ه1ڳاِء1: بوِء�.ه1الچو هل: غوغاِءB. آواز.

هBم: غم. ڏک.هماِء1: هڪ قسم جو خيالي پکي.

: سڀني. سڀ.ہهمهمير: امير. سردار.

هن��اڪ جس��مي والفوادل��ديڪم: منهنج��و۽جسم هت آهي دل اوهان وٽ.هنڊوا: مينهن وساوڙا )ڳاڙها جيت(.

ه1نگ: ه1ونگار. هڪل.ه�نگلور: هنگالج.

ه�نهان: هن کان پوِء�.ه�نئار: هن سال. هينئر.

�ي ويا: ڦري ويا. هBڻهوائون: وهم. اجايا خيال.

هوائي: نابود. خام.: بل��وچن جي ’ه��وت‘ ق��بيلي ج��و ف��رد. ه��وت1

پنهون. محبوُب. ’ه��وت‘ بل��وچن منجه��ان. پنه��ون.هوت��اڻي:محبوُب.

1ٽڪو. هور: هرکر. کهورا: ڳڻتي. انتظار.

هوڙاڪ: هوڙو. ننڍي ٻيڙي.هول: ڊپ. فڪر.

: ه1جن. ه1ون�.tه1ون: مان. آِء

هوندو: جيڪي موجود هجي.ه�ئان: ه�تان.

هئائين: ه�تائين.

Page 46: سنڌي لغت Sindhi Dictionary

ه1ئڻ: هٺ. هستي.: هيج مان. پيار مان. هيجان�

هيج هوج: هيڏانهن هوڏانهن ڪرڻ.هيدي: اٺ جي واڳ. پاکڙو.

هيرئون: هريل.هيڪاند: ميالپ. گڏجاڻي.

. Bن� �ي . م1ٺ Bن� : م1ي Bن� هBيهBهات: افسوس. هاِء� هاِء�.

�ما توعدون: هاِء� شل )پري هBيهاتB هيهاتB ل هجي( اها ڳالهه جنهن جو توهان کي ڊپ

ڏنو ويو آهي.