----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

1

Computerplatform: hardware

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

2

Bibliografische referenties

Historische informatiekundeHistorische informatiekunde (Leuven, 1998) 11- (Leuven, 1998) 11-

24.24.

L.G. MAGID, L.G. MAGID, De Personal ComputerDe Personal Computer

(Amsterdam, 1996) 26-94. (Amsterdam, 1996) 26-94. (KOPO 681.3* C52 1996 MAGI)(KOPO 681.3* C52 1996 MAGI)

U. BRETSCHNEIDER, U. BRETSCHNEIDER, Beginnersboek PCBeginnersboek PC

(Brussel, 1996) 311-403. (Brussel, 1996) 311-403. (KOPO 681.3* C52 1996 BRET)(KOPO 681.3* C52 1996 BRET)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

3

De computer: definitie

Elektronisch werkend apparaatElektronisch werkend apparaat voor automatische gegevenswerking,voor automatische gegevenswerking, bestuurd door een programma bestuurd door een programma

(instructies),(instructies), dat in het eigen geheugen aanwezig is. dat in het eigen geheugen aanwezig is.

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

4

De computer: geschiedenis

Enkele gegevens:Enkele gegevens:

- 17de eeuw: W. Schickhard en B.Pascal: de - 17de eeuw: W. Schickhard en B.Pascal: de eerste mechanische telmachineseerste mechanische telmachines

- begin 19de eeuw: ponskaarten voor - begin 19de eeuw: ponskaarten voor weefgetouwenweefgetouwen

- einde 19de eeuw: echte ponskaarten-- einde 19de eeuw: echte ponskaarten-machine (cf. pionier C.Babbage)machine (cf. pionier C.Babbage)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

5

De computer: geschiedenis

Interbellum: de (theoretische) basis wordt Interbellum: de (theoretische) basis wordt

gelegdgelegd

Jaren ‘50: eerste commerciële computer, Jaren ‘50: eerste commerciële computer,

Bell ontwikkelt transistorBell ontwikkelt transistor

Jaren ‘60: mini-computer, BASIC, chip, Jaren ‘60: mini-computer, BASIC, chip,

IntelIntel

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

6

De computer: geschiedenis

Jaren 70: personal computer, Microsoft, Jaren 70: personal computer, Microsoft,

Apple Apple

Jaren 80: IBM, MS DOS, ..Jaren 80: IBM, MS DOS, ..

Jaren 90: Windows, Pen-computing, Jaren 90: Windows, Pen-computing,

multimedia, ..multimedia, ..

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

7

Zeven computerplatforms

11) ) SupercomputersSupercomputersbv. Rekencentrum K.U.Leuvenbv. Rekencentrum K.U.Leuven

2) Mainframes2) Mainframesbv. LIBISbv. LIBIS

3) Mini-computers3) Mini-computerscf. KMO’scf. KMO’s

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

8

Zeven computerplatforms

4) Werkstations 4) Werkstations (bv. in grafische sector)(bv. in grafische sector)

5) Personal computers 5) Personal computers (stand-alone; in LAN)(stand-alone; in LAN)

6) Netwerkcomputers6) Netwerkcomputers

7) Personal digital assistants 7) Personal digital assistants (pen i.p.v. (pen i.p.v.

klavier)klavier)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

9

Personal computer

Een computersysteem: configuratie van Een computersysteem: configuratie van

centrale verwerkingsgedeelte centrale verwerkingsgedeelte invoerapparatuurinvoerapparatuur opslagapparatuur opslagapparatuur uitvoerapparatuuruitvoerapparatuur. .

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

10

Centrale verwerkingsgedeelte

Deze ‘coördinator’ van de computer bestaat Deze ‘coördinator’ van de computer bestaat

uit:uit:

- de centrale verwerkingseenheid (processor; - de centrale verwerkingseenheid (processor;

CPU: Central Processing Unit)CPU: Central Processing Unit)

- het interne geheugen (centrale geheugen; - het interne geheugen (centrale geheugen;

CM: Central Memory). CM: Central Memory).

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

11

Centrale verwerkingseenheid (CPU)

Kracht uitgedrukt door soort processor:Kracht uitgedrukt door soort processor:

bv. 16-bits-processor (kan 16 bits tegelijk bv. 16-bits-processor (kan 16 bits tegelijk verwerken) (of bv. 32-bits-processor)verwerken) (of bv. 32-bits-processor)

N.B. ‘bit’ is kleinste eenheid N.B. ‘bit’ is kleinste eenheid

waarmee een gegeven waarmee een gegeven

kan worden voorgesteld (aan/uit)kan worden voorgesteld (aan/uit)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

12

Centrale verwerkingseenheid (CPU)

het brein van de computerhet brein van de computer bevindt zich op het ‘moederbord’ of de bevindt zich op het ‘moederbord’ of de

‘systeemkaart’ ‘systeemkaart’ Intel-processoren: .. 80386, 80486, afgekort Intel-processoren: .. 80386, 80486, afgekort

tot 386 en 486tot 386 en 486 Nadien ‘Pentium’, door anderen gekloond Nadien ‘Pentium’, door anderen gekloond

(586), en ‘Pentium Pro’ en ‘Pentium II’, (586), en ‘Pentium Pro’ en ‘Pentium II’, Pentium IIIPentium III

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

13

Centrale verwerkingseenheid (CPU)

386, 486,.. : hoger nummer, hogere snelheid386, 486,.. : hoger nummer, hogere snelheid

Ook ‘klokfrequentie’ is van belang (aantal Ook ‘klokfrequentie’ is van belang (aantal

pulsen per seconde bepaalt werkritme)pulsen per seconde bepaalt werkritme)

bv. Pentium (60-166 Mhz), Pentium Pro (166-bv. Pentium (60-166 Mhz), Pentium Pro (166-

200 Mhz), Pentium II (233-400 Mhz)200 Mhz), Pentium II (233-400 Mhz)

(Mhz = milj. pulsen per seconde)(Mhz = milj. pulsen per seconde)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

14

Intern geheugen (CM)

Capaciteit wordt uitgedrukt in aantal ‘bytes’ Capaciteit wordt uitgedrukt in aantal ‘bytes’ (= reeks van acht bits die als een eenheid (= reeks van acht bits die als een eenheid worden behandeld)worden behandeld)

Kb = 2Kb = 21010 bytes = 1024 bytes = ong. 10³ bytes bytes = 1024 bytes = ong. 10³ bytes (één A4-blad is 2 Kb)(één A4-blad is 2 Kb)

Mb = 2Mb = 22020 bytes = 1.048.576 bytes = ong. 10 bytes = 1.048.576 bytes = ong. 106 6 bytes bytes

(1 Mb is 500 A4-bladen)(1 Mb is 500 A4-bladen)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

15

Intern geheugen (CM)

Tijdelijke opslag van opdrachten Tijdelijke opslag van opdrachten (programma’s) en gegevens(programma’s) en gegevens

Random Access Memory (RAM), Random Access Memory (RAM), rechtstreekse toegang voor ‘read’ en rechtstreekse toegang voor ‘read’ en ‘modify’ (16 Mb RAM voor Windows 95).‘modify’ (16 Mb RAM voor Windows 95).

Ook een ‘dood’ gedeelte: Read Only Ook een ‘dood’ gedeelte: Read Only Memory ROM (bv. startprogramma)Memory ROM (bv. startprogramma)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

16

Intern geheugen (CM)

Mb’s kunnen bijgeplaatst worden in: Mb’s kunnen bijgeplaatst worden in: ‘Single Inline Memory Module’ (SIMM’s)‘Single Inline Memory Module’ (SIMM’s)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

17

Randapparaten

Aansluiting randapparaten Aansluiting randapparaten (bijlagen 8-10)(bijlagen 8-10)

Invoerapparatuur (input devices)Invoerapparatuur (input devices)

Opslagapparatuur (storage devices)Opslagapparatuur (storage devices)

Uitvoerapparatuur (output devices)Uitvoerapparatuur (output devices)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

18

Aansluiting randapparaten

Samenwerking met randapparaten wordt Samenwerking met randapparaten wordt geregeld door ‘controllers’geregeld door ‘controllers’

Controllers praten met de Centrale Controllers praten met de Centrale verwerkingseenheid via een verwerkingseenheid via een ‘systeembus’(bv. het type PCI)‘systeembus’(bv. het type PCI)

Deze standaard-bus geeft de PC een Deze standaard-bus geeft de PC een modulair karakter (nieuwe toepassingen) modulair karakter (nieuwe toepassingen)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

19

Aansluiting randapparaten

Veelal standaard: I/O-controllerVeelal standaard: I/O-controller

Daarop aangesloten:Daarop aangesloten: parallele poort (voor printer)parallele poort (voor printer)

seriële poorten (voor communicatie)seriële poorten (voor communicatie)

N.B. N.B. parallelparallel: de acht bits van een byte worden : de acht bits van een byte worden

tesamen overgebracht (8 geleiders); tesamen overgebracht (8 geleiders); serieserie: bits na : bits na

elkaar (1 geleider)elkaar (1 geleider)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

20

Invoerapparatuur

Toetsenbord Toetsenbord persoonlijke keuzepersoonlijke keuze gewone, ergonomischegewone, ergonomische

Muis of ander aanwijsapparaatMuis of ander aanwijsapparaat om aanwijzer op het scherm te verplaatsen en om aanwijzer op het scherm te verplaatsen en

opties te selecterenopties te selecteren grote merken: muispoortgrote merken: muispoort andere: ‘seriële’ muizen, ‘busmuizen’andere: ‘seriële’ muizen, ‘busmuizen’

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

21

Invoerapparatuur

of trackballof trackball of trackpoint (pointing stick)of trackpoint (pointing stick) of joystickof joystick

barcode-pen barcode-pen cf. uitleen bibliotheekcf. uitleen bibliotheek

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

22

Invoerapparatuur

optische scanneroptische scanner handscanners (105mm) handscanners (105mm) flatbed-scanners (A4) flatbed-scanners (A4)

hogere resolutiehogere resolutie betrouwbaarderbetrouwbaarder

ontleding in beeldpunten (pixels)ontleding in beeldpunten (pixels)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

23

Invoerapparatuur

resolutie = aantal beeldpunten per vierkante resolutie = aantal beeldpunten per vierkante

inch (dpi = dots per inch)inch (dpi = dots per inch)

bijz. programma’s voor bewerking van bijz. programma’s voor bewerking van

afbeeldingen en voor tekstherkenningafbeeldingen en voor tekstherkenning Voor multimedia: Voor multimedia:

microfoonmicrofoon videocameravideocamera

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

24

Opslagapparatuur

Niet-verwisselbaar harde schijfNiet-verwisselbaar harde schijf capaciteit: bv. 6 Gb (Gb is ong. 10capaciteit: bv. 6 Gb (Gb is ong. 109 9 byte) byte)

cf. Windows 95: 60 Mbcf. Windows 95: 60 Mb Word 7.0: 30 MbWord 7.0: 30 Mb 1 bewerkte foto: 1 Mb1 bewerkte foto: 1 Mb

ruimte tekort ?: schijf vervangen of toevoegen; ruimte tekort ?: schijf vervangen of toevoegen; compressieprogramma’s.compressieprogramma’s.

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

25

Opslagapparatuur

Snelheid: toegangstijd (bv. 12 ms: de schijfkop Snelheid: toegangstijd (bv. 12 ms: de schijfkop heeft 12 milliseconden nodig omvan X naar Y te heeft 12 milliseconden nodig omvan X naar Y te gaan)gaan)

Snelheid: gegevensdoorvoer (bv. 2 Mb per sec)Snelheid: gegevensdoorvoer (bv. 2 Mb per sec) Interfacekaarten: Interfacekaarten:

Integrated Drive Electronics IDE (goedkoop; Integrated Drive Electronics IDE (goedkoop; slechts 2 devices)(nu echter: Extended IDE)slechts 2 devices)(nu echter: Extended IDE)

Small Computer System Interface SCSI (tot 7 Small Computer System Interface SCSI (tot 7 uiteenlopende devices) uiteenlopende devices)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

26

Opslagapparatuur

Verwisselbare harde schijfVerwisselbare harde schijf met handvatmet handvat voor gebruikscomfort en veiligheidvoor gebruikscomfort en veiligheid minder duurzaamminder duurzaam

DiskettesDiskettes floppys (5,25 inch)floppys (5,25 inch) diskette (3,5 inch)diskette (3,5 inch) DD (720 Kb), HD (1,44 Mb), SHD (2,88 Mb)DD (720 Kb), HD (1,44 Mb), SHD (2,88 Mb)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

27

Opslagapparatuur

Cartridges Cartridges nieuw opslagmedium (135 Mb op een 3,5 inch nieuw opslagmedium (135 Mb op een 3,5 inch

schijfje) voor een ‘cartridge-station’schijfje) voor een ‘cartridge-station’ TapestreamerTapestreamer

magnetische tapemagnetische tape goedkoper, maar tragergoedkoper, maar trager veelal incl. back-up softwareveelal incl. back-up software

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

28

Opslagapparatuur

Optische geheugensOptische geheugens floptical disk (optische diskette)floptical disk (optische diskette) WORM (Write Once Read Many)WORM (Write Once Read Many) CD-ROM (Compact Disc Read Only Memory)CD-ROM (Compact Disc Read Only Memory) CD-R (CD-recordable)CD-R (CD-recordable) CD-I (Compact Disc-Interactive)CD-I (Compact Disc-Interactive) Photo-CDPhoto-CD DVDDVD

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

29

UitvoerapparatuurBeeldschermen Afmetingen: 14 inch is standaard; 15 tot 17 Afmetingen: 14 inch is standaard; 15 tot 17

is beter (groter: voor o.a. desktop is beter (groter: voor o.a. desktop publishing)publishing) verversingsfrequentie (bv. 72 Hz)verversingsfrequentie (bv. 72 Hz) resolutie (aantal ’pixels’, NB ‘picture resolutie (aantal ’pixels’, NB ‘picture

elements’): SVGA (bv. 800 bij 600 pixels of elements’): SVGA (bv. 800 bij 600 pixels of 1024 bij 786 pixels)1024 bij 786 pixels)

dot-pitch, of puntafstand (bijvoorbeeld .28) dot-pitch, of puntafstand (bijvoorbeeld .28)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

30

UitvoerapparatuurBeeldschermen

videokaarten of grafische kaarten: nu SVGA videokaarten of grafische kaarten: nu SVGA (alles wat hoger is dan VGA: 640 op 480 (alles wat hoger is dan VGA: 640 op 480 beeldpunten bij 16 kleuren).beeldpunten bij 16 kleuren).

draagbare computers: LCD (Liquid Christal draagbare computers: LCD (Liquid Christal Diode)Diode)

toekomst: Thin Film Transistor (TFT)toekomst: Thin Film Transistor (TFT)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

31

UitvoerapparatuurBeeldschermen

kleurenkleuren 16 kleuren (VGA-standaard)16 kleuren (VGA-standaard) 256 kleuren (globale indruk kleurenfoto)256 kleuren (globale indruk kleurenfoto) 64.000 kleuren (HIGH COLOR) (presentaties)64.000 kleuren (HIGH COLOR) (presentaties) 16 miljoen kleuren (TRUE COLOR)(fotorealistisch)16 miljoen kleuren (TRUE COLOR)(fotorealistisch)

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

32

UitvoerapparatuurPrintersMatrixprinterMatrixprinter

Werking:Werking: printkop schrijft regel per regel; printkop schrijft regel per regel; naalden slaan op inktlint.naalden slaan op inktlint.

Voordelen: Voordelen: goedkoop in aanschaf en gebruik; goedkoop in aanschaf en gebruik; doorslagkopieën mogelijk. doorslagkopieën mogelijk.

Nadelen: Nadelen: lage afdrukkwaliteit; luidruchtig; lage afdrukkwaliteit; luidruchtig; traag; kwetsbare mechaniek.traag; kwetsbare mechaniek.

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

33

UitvoerapparatuurPrintersInktjetprinterInktjetprinter

Werking: Werking: idem, maar inktstraaltjes i.p.v. idem, maar inktstraaltjes i.p.v. naaldennaalden

VoordelenVoordelen: goedkoop; goede afdrukkwaliteit; : goedkoop; goede afdrukkwaliteit; betaalbare kleurenafdruk; stil; ook kleurbetaalbare kleurenafdruk; stil; ook kleur

NadelenNadelen: traag; kwaliteitsverlies bij grote : traag; kwaliteitsverlies bij grote afbeeldingen; hogere afdrukkostafbeeldingen; hogere afdrukkost

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

34

UitvoerapparatuurPrintersLaserprinterLaserprinterWerking:Werking: laserstraal brengt informatie over op laserstraal brengt informatie over op

elektrisch geladen trommel; ‘toner’ kleeft elektrisch geladen trommel; ‘toner’ kleeft eerst op trommel en wordt dan op papier eerst op trommel en wordt dan op papier gefixeerd. gefixeerd.

VoordelenVoordelen: uitstekende afdrukkwaliteit voor : uitstekende afdrukkwaliteit voor tekst en afbeeldingen; snel; geruisloos; hoge tekst en afbeeldingen; snel; geruisloos; hoge resolutiestandaard (600dpi); kleuren! resolutiestandaard (600dpi); kleuren!

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

35

UitvoerapparatuurPrintersNadelenNadelen: duurder in aanschaf en onderhoud: duurder in aanschaf en onderhoud

ConclusieConclusie

(Kleuren) inktjetprinters verdienen (Kleuren) inktjetprinters verdienen aanbeveling, behalve voor wie zeer veel aanbeveling, behalve voor wie zeer veel afdrukt. afdrukt.

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

36

Communicatie-apparatuur

Modem Modem Voor datacommunicatie over een analoge Voor datacommunicatie over een analoge

(telefoon)lijn (modulator/demodulator)(telefoon)lijn (modulator/demodulator) Snelheid in bits per seconde (bps): 28.800 Snelheid in bits per seconde (bps): 28.800

bps, en mits compressietechniek veel meerbps, en mits compressietechniek veel meer Digitale ISDN-lijnenDigitale ISDN-lijnen

----------------------------------------------------------------------------------------------Hardwa99.ppt - JT/991013 -

37

Communicatie-apparatuur

PC-netwerkverbindingPC-netwerkverbinding standaardperformantie van bv. 10 Mbsstandaardperformantie van bv. 10 Mbs naargelang het type netwerk heeft de PC bv. naargelang het type netwerk heeft de PC bv.

een Ethernet-adapter of een Token-Ring-een Ethernet-adapter of een Token-Ring-adapter nodig.adapter nodig.

speciale adapters (100Mbs) voor speciale adapters (100Mbs) voor glasvezelverbindingen. glasvezelverbindingen.