วารสารขาวหอศลป / ขาว วจตร ศลป ผลต โดย สำานก งาน คณะ วจตร ศลป มหาวทยาลย เชยง ใหม : ถนน หวย แกว อำาเภอ เมอง จงหวด เชยง ใหม 50200 โทรศพท 053-211724 และ 053-944805 Email Address: info@finearts.cmu.ac.th

(ขอมล เนอหา บทความ ทก ชนด ท ต พมพ บน หนงสอ พมพ ฉบบ น เปน ความ รบผดชอบ ของ ผเขยน รวม กบ กอง บรรณาธการ)

วารสารขาวหอศลป / ขาววจตรศลป ฉบบท 7 / 2553 น ผลตขนมาเพอเผยแพรความรทางศลปะใหกบนกเรยน นกศกษา นกวชาการศลปะ และประชาชนทสนใจโดยทวไป สนใจขอรบเปนสมาชกกรณาสนบสนนการจดพมพ ปละ 500 บาท โดยตดตอท คณจตตอารย กนกนรนดร และ คณไชยณรงค วฒนวรากล โทร. 053-944801-13

ตดตอกองบรรณาธการวารสารขาวหอศลป / ขาววจตรศลป email address: info@finearts.cmu.ac.th หรอ โทรศพทสายดวน 053-211724

AS

EA

N A

RT

SY

NE

RG

YEncyclopedia of Art

Realism

FINE ARTSART & DESIGN TRAINING

วารสารขาวหอศลป / ขาววจตรศลป ผลตโดยคณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม

วารส

ารขา

วหอศ

ลป ฉ

บบท

7เมษ

ายน-

มถนา

ยน 2

553

งานกราฟฟกบางกเทานนซงหลงจากอานหนงสอเลมนแลวกพบวาเสยงทอยในใจนนจรง“ผมชวยอะไรไมไดเลย”

หลงจากอานหนงสอเรองWindowDisplayจบผมไดหวนกลบมาสำารวจดถงความรของตนในสวนทเกยวกบพฒนาการของ”การตกแตงหนารานในสงคมไทย”ตามชดประสบการณและตามวยเทาทมอยในความทรงจำาสวนตวซงอาจกลาวไดวา:หาบเรแผงลอยรานขายเครองมอการเกษตรแผงปลาทเขงจนไปถงรานขายดอกไมนาจะเปนหลกกโลเมตรแรกของวฒนธรรมทางสายตาเกยวกบการจดวางสนคาในสงคมไทยเพอนำาเสนอสนคาทจำาเปนแกลกคาใหเขามาซอหาสงของตางๆเรองคงจะจบเพยงแคนหากวามนษยเพยงเปนผบรโภคเฉพาะสงจำาเปนสำาหรบการดำารงชวตทางกายภาพเทานนแตปญหาคอมนษยมความซบซอนกวานนมากเพราะมนษยสงสมความรในเรองคณคาตางๆเพมเตมขนมานบพนปตามอายของอารยธรรม

มนษยรจกคณคาใชสอยและคณคาแลกเปลยนมาเปนเวลานานแลวตามทKarlMarxกลาวแตนกคดหลงสมยใหมอยางJeanBaudrillardเหนวาคณคาทกลาวถงทง2แบบนนไมเพยงพอทจะใชทำาความเขาใจสงคมสมยใหมและการบรโภคทเปลยนแปลงไปมนษยยงแสวงหาคณคาอนๆอกดวยโดยเฉพาะยคหลงอตสาหกรรมและการพาณชยอตสาหกรรมวฒนธรรม(culturalindustry)เปนตนมามนษยถกปลกใหตระหนกในเรองของคณคาเชงสญญะ(signvalue)เพอแสดงถงอตลกษณสถานภาพรปแบบการใชชวตรสนยมเกยรตภมและอำานาจแหงตน(อานตอหนา 5)

WINDOW Displayตอจากหนา 23

สารานกรมศลปะ เพอสรางเสรมความรทกวางขวางทางดานศลปะ สำาหรบนกเรยน นกศกษา นกวชาการ และผสนใจทางดานศลปะรวมสมย

Magic realism, or magical realism, is an aesthetic style or narrative mode in literature in which magical elements are blended into a realistic atmosphere in order to access a deeper understanding of reality. These magical elements are explained like normal occurrences that are presented in a straightforward manner which allows the “real” and the “fantastic” to be accepted in the same stream of thought. It has been widely considered a literary and visual art genre; creative fields that exhibit less significant signs of magic realism include film and music. As used today, the term is broadly descriptive rather than critically rigorous: Matthew Strecher has defined magic realism as “what happens when a highly detailed, realistic setting is invaded by something ‘too strange to believe’.

Magic

Art

Dic

tion

การจดอบรมเชงปฏบตการดานศลปกรรม การออกแบบและพฒนาผลตภณฑ และการออกแบบสอ ของศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษจดฝกอบรม ทงภาคทฤษฎ ภาคปฏบตครอบคลม สาขาวชาทเปดสอนดานศลปกรรม วฒนธรรม การออกแบบผลตภณฑ และ การออกแบบสอ โดยคณาจารย ผเชยวชาญทงในประเทศและตางประเทศใหกบผประกอบการและสำาหรบผท สนใจทวไป ใหมทกษะความสามารถในเรองความคดสรางสรรค เพอสรางฐานกำาลงคนทมทกษะความรความเชยวชาญ จดฝกอบรมในหองปฏบตการ (Art Studio) ทางศลปะทมความพรอมทสดในภาคเหนอ ฝกอบรมการออกแบบสอกบหองปฏบตการทงเครอง Mac และ PC ททนสมย หลกสตรทเปดสอน เชน หลกสตรศลปกรรม หลกสตรการวาดสนำา หลกสตรการปนของตกแตงบาน ตกแตงสวน หลกสตรการวาดสนำามน หลกสตรศลปวฒนธรรม

หลกสตรหตถกรรมพนบาน หลกสตรความรดานประวตศาสตรศลปะของไทย หลกสตรการ ทองเทยวเชงวฒนธรรม (วดบานกอ วดปงสนก จ.ลำาปาง) หลกสตรการออกแบบและการออกแบบสอ หลกสตรการจดการแบรนดการตลาดสปา หลกสตรการออกแบบกราฟกสำาหรบองคกร หลกสตรการออกแบบ Computer Graphic and Animation หลกสตรออกแบบแอนเมชน หลกสตรศลปะการถายภาพ หลกสตรการออกแบบเวบไซต หลกสตรการออกแบบสอภาพและเสยง หลกสตรการออกแบบแอนเมชน 2,3 มต หลกสตรการออกแบบสอเชงโตตอบ (Interactive Media) ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ เปดรบสมครผทสนใจเขารวมการฝกอบรม ทกเดอน อยางนอยเดอนละ 2 หลกสตร สนใจตดตอสอบถามรายละเอยดไดท คณ ปรศนย สนพมลบรณ โทร. 053-944851

การจดอบรมเชงปฏบตการดานศลปกรรม

คณะผจดทำา : วารสารขาวหอศลป / ขาววจตรศลป บรรณาธการบรหาร: รศ. สมเกยรต ตงนโม. กองบรรณาธการ: รศ. รสลน กาสต, รศ. อารยา ราษฎรจำาเรญสข, อทศ อตมานะ, Joans D. Ground, วระพนธ จนทรหอม, จตรลดา บรพรตน, Sebastien Tayac, สราวธ รปน, จนทรวมล แกวแสนสาย, พจวรรณ พนธจนดา. ฝายประสานงาน: วระพนธ จนทรหอม, สวทย คดการงาน. ฝายการจดการความร: วระพนธ จนทรหอม. ฝายศลป: วรรณชย วงษตะลา, เอกณพ สวรรณโกสม. ถายภาพ: อภญญา กาวล, ธรณศ กรตปาล. พสจนอกษร: นภดล สคำาวง. ฝายเผยแพร: จตตอารย กนกนรนดร, ไชยณรงค วฒนวรากล และ พนกงาน สายสนบสนนสำานกงานคณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม.

วารสารขาวหอศลป จดทำาขนเพอเปนสอกลางระหวางกจกรรมดานการศกษาศลปะ การวจย การบรการ และการทำานบำารงศลปวฒนธรรม ของคณะวจตรศลป กบบคคลและสถาบนภายนอกทสนใจเรองคณคาทางศลปะและสนทรยภาพ. ขาวและเนอหาขอมล บทความทกชนดทปรากฏบนวารสารขาวหอศลปน ยนยอมสละลขสทธใหกบสงคมไทย เพอประโยชนทางวชาการ (สำาหรบผสนใจสนบสนนการจดพมพ สามารถตดตอไดทโทรศพทหมายเลข 053-944801 - 11)

AR

T M

AG

AZI

NEFa

culty

of F

ine

Art

sC

hian

g M

ai U

nive

rsity

ความรวมมอทางศลปะในกลมประเทศอาเซยน: การประชมทางวชาการอาเซยนซกโลกใตในหลายทศวรรษทผานมาสถาบนศลปะตางๆของประเทศไทยลวนมมมมองการพฒนาศลปะไปในเชงเลยนแบบและกวดใหทนโลกตะวนตกจนทำาใหหลงลมรากเหงาของตวเองและความสมพนธกบเพอนบานในเอเชย โดยเฉพาะในกลมมตรประเทศอาเซยนจนอาจกลาวไดวาศลปนนกวชาการศลปะและขนนางวฒนธรรมไทยไมทราบเลยวาเพอนบานชาวอนโดนเซยฟลปปนสมาเลเซยและสงคโปรฯลฯกำาลงสรางสรรคผลงานศลปะอะไรอยดเหมอนเรองราวทำานองเดยวกนนจะเกดขนในหลายประเทศอาเซยน(อานตอหนา 4)A

SE

AN

AR

T S

YN

ER

GY

Focu

s on

the

Glo

bal S

outh

วารส

ารขา

วหอศ

ลป ฉ

บบท

7 เมษา

ยน-ม

ถนาย

น 25

53

Con

tent

s

FINE ART is : a. Art produced or intended primarily for beauty rather than utility.b. Any of the art forms, such as sculpture, painting, or music, used to create such art. Often used in the plural.c. Something requiring highly developed techniques and skills: the fine art of teaching.

2010

7ฉบบทเจด

วารส

ารขา

วหอศ

ลป ฉ

บบท

7เมษ

ายน-

มถนา

ยน 2

553

ทศนศลป ประตบานใหญแหงการสรางสรรค DICTIONARY of ARTMUSEUM ONLINEASEAN ART SYNERGYถาเดนเรอยไปยอมถงปลายทาง “DESTINATIONS”สหวทยาการและการศกษาของวจตรศลปแคปซลประวตศาสตรศลปฟลปปนสผลงานศลปนพนธปราสาทนกหสดลงค

สตรชาวสยามแหงเมองอนนอตศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ SOUNDING CONFUSIONดนตรในหอศลปนทรรศการประจำาเดอน เมษายน-มถนายน 2553INTERDISCIPLINARITYARTIST: BOTEROARTS INSTRUCTORWINDOW DISPLAY

141515171718192323

2334568910

ทคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหม

นานมาแลวขอเขยนหนงวาดวยการศกษาศลปะมใจความสนๆ

วา“การศกษาศลปะเปนสงสมมต”ชนดหนง

หากจะตความสำานวนขางตนอาจหมายวาความเปนศลปะนน

เรยนไดดวยประสบการณ(ทงสวนเปนไปตามธรรมชาตและสวนเปนไป

อยางจงใจคดเนน)ผลจากประสบการณสงสมดวยการพนจนกกาล

เวลาการซำาหรอการตดตางซงประสบการณนนกอเกดผลกตะกอนใน

การพเคราะหความสำาเหนยกความบมความการใหการศกษาศลปะ

เปนการคาดการณตอ‘ความ’ทจะเกดจงเสมอนการสมมตไปวานาจะ

สราง‘บคคลผรความนยในศลปะ’ทผกกบ‘ความนยของคณคาแหงชวต

มนษย’อยบางพอสมควร

ประสบการณฝงทถกคดเนนขนทสำาคญไมนอยคอการใหการ

ศกษาศลปะ

การศกษาศลปะเกดจากการตงสมมตฐานทคาดวาจะตอบรบ

กบโจทยทมอยไมใชโจทยทเลอกไดเปนโจทยบงคบทไมมทางเลยง

มความสมพนธกบสวนแวดลอมของสงคมรวมสมยมรากสบทอดจาก

อดตศลปและชวตในอดตมาผสมผสานกบลกษณาการโลกปจจบน

บรบทโลกศลปะกบวฒนธรรมรวมทงการดำาเนนชวต

เปรยบบรรยากาศของการใหการศกษาศลปะกบตลาดทม

สนคามากหลายใหเลอกผซอมโอกาสเลอกนาจะดกวาการจำากด

ประเภทสนคาและจำากดอสรภาพของผซอ

การใหการศกษาศลปะในระดบปรญญาโทซงเลยขนของ

ความจำาเพาะเจาะจงใดๆโดยเฉพาะในทางประเภทและขอจำากดทาง

เทคนคและอาจรวมถงทศนคตในการผกตดกบชาตความเชอเพศสภาพ

ในแบบของการคดอยางแยกสวนจงคอโอกาสของการเปดประตบานใหญ

ทปลอยใหหรอเปดรบสายทางความเปนไปทกสงสวนใหเขามาสการรบร

และถายโอนออกมาในรปของงานศลปะ

คำาวา‘ทศนศลป’จงมากบโอกาสของอสรภาพในการสราง

สรรคของผใหญหรอผทเปนนายในการสรางสรรคของตนเองทมโอกาส

เลอกไดมากกวาการจำานนตอภาวะจำายอมไมวาจำายอมตออะไรระบบ

การศกษาแบบบบอดทกษะเฉพาะตวมมปลอดภยทคนชนไมวาจะ

เลอกอะไรความทาทายในการทำางานศลปะความปตในการคนพบใหม

ความเปนไปไดทไมเคยมากอนทศนศลปเอออำานวยใหกบทางเลอกท

เราใจเหลาน

การศกษาระดบปรญญาโทสาขาทศนศลปของภาควชาภาพ

พมพจตรกรรมและประตมากรรมเรมในพ.ศ.2550มนกศกษาจาก

หลายสาขาวชาเชนจตวทยาสถาปตยกรรมการตลาดทนตแพทยศาสตร

และออกแบบผมาจากสถาบนตางๆจฬาลงกรณบรพาประสานมตร

ศลปากรมาเรยนรวมกบนกศกษาทมพนฐานศลปะเฉพาะทางมากอน

อยางภาพพมพประตมากรรมจตรกรรมภาพถายและศลปะไทยใน

พนทเชยงใหมสรางบรรยากาศของการทำางานศลปะทมการแลกเปลยน

ระหวางสหสาขาวชาในพนทชนเรยนทมการสอนหลากหลายวชาเชน

สนทรยศาสตรประวตศาสตรศลปจตวทยาศลปะโครงการสรางสรรค

ทศนศลปการวเคราะหและเขยนเกยวกบศลปะสมมนาศลปะไทยรวม

สมยศลปะโพสตโมเดอรนและทายทสดการแสดงศกยภาพของผศกษา

ผานวทยานพนธประกอบดวยงานสรางสรรคทแสดงตอสาธารณะและ

ขอเขยน

หลกสตรสองปการศกษาในบรรยากาศของอสรภาพแหง

การสรางสรรคศลปะของนกศกษาจากสหสาขาวชาไดทำาการบมเพาะ

ความเปนไปไดในการพเคราะหการตอบรบซงความเปนไปการถายโอน

ความคดความรสกผานอสรภาพของการสรางสรรคททงหมดทงมวลคอ

โอกาสของการบนทกแงมมของความเปนมนษยในกาลเทศะปจจบน

ท...ชวตประจำาวนทวๆไปมพนทและโอกาสใหนอยเกนไป

หลกสตรทศนศลปเปนหลกสตรปรญญาโทของคณะวจตรศลป

มหาวทยาลยเชยงใหม นกศกษาทสนใจศกษาตอหลกสตรน สามารถตดตอไดท

ภาควชาภาพพมพ ฯ โทรศพท 053-944-821, 053-944-812

‘ทศนศล ป’ประต บาน ใหญ แหง การ สรางสรรค V

ISU

AL

AR

TS

The

visu

al a

rts a

re a

rt fo

rms

that

cre

ate

wor

ks w

hich

are

prim

arily

vis

ual i

n na

ture

, suc

h as

cer

amic

s, dr

awin

g,

pain

ting,

scul

ptur

e, a

rchi

tect

ure,

prin

tmak

ing,

mod

ern

visu

al a

rts (p

hoto

grap

hy, v

ideo

, and

film

mak

ing)

, des

ign

and

craf

ts. T

hese

defi

nitio

ns sh

ould

not

be

take

n to

o st

rictly

as m

any

artis

tic d

isci

plin

es (p

erfo

rmin

g ar

ts, c

once

ptua

l art,

te

xtile

arts

) inv

olve

asp

ects

of t

he v

isua

l arts

as w

ell a

s arts

of o

ther

type

s. A

lso

incl

uded

with

in th

e vi

sual

arts

.

อารยาราษฎรจำาเรญสข

2 Arts May 2008

MU

SEU

M O

NLI

NE

อทศอตมานะ

Arts October 2008 3

Editor’s TalkT henewpoliciesoftheArtMuseum,

ChiangMaiUniversityunderthedirectorshipofFacultyofFineArts,highlightitsintentionbringinglivelinessandvigortothemuseum.Previously,

itisalmostmentionedastheformulaphenomenonforthesluggishmuseumtodrawattentionofpeopleforadmiringthevisualartsexhibition.Thisisexactlycomplicatedmattersbutnottooexcesstocopewith.Consequently,theArtMuseumwithitsnewpolicies,intendingtograduallybethelivelyArtMuseum,hasbeenconformedinmanywaysasthefollowingrecapitulations.

Foritsphysicalandenvironmentalconditions,theArtMuseumwillunderlineitsactivitiesandexhibitionspresentingnametagsanddescriptionsfunctioningasthewaytocommunicatewiththeperceptionsandunderstandingsbelongingtotheaudiences.Moreover,thecriticismandseminarontheexhibitedartworkswillberaisedwiththesetcomputersystemprovidingthepreviousuptothepresentexhibitions’information.

TheseniorartstudentsofFacultyofFineArtswillbeselectedtoservicetheaudiencesandvisitorsasthevolunteercurators.Theywillsupplythevisitorswithknowledgeandartworks’explanationduringholidays.

TheArtMuseum’sspacealsoofferstheartlibraryandthearttheatreforallinterestedpeopleastheresearchcentercontributingartandallinvolvedknowledge.Thespace’sambiencewillpresentthesuitedspaceforedutainmentforallkindsofsustenanceandlifequality.

PartialGroupsoftheArtMuseum’sbuildingsarethespacesuchasbookstore,postcards,artworksinallfieldscreatedbystudents,artinstructors,alumniandartistsforsale.Thisisanotherwaytopublicizeandpromotethecreativenessoftheartistsandbringtheopportunityforinterchangingideabetweenpeople,especiallytheunderstandingofartmarketwillbeemergedasapartofsocialinteraction.

SomeshadingareaoftheArtMuseumwillbeutilizedformusicalactivitiessuchasmusicinArtMuseumwhichcontemporarymusic,jazz,classicalmusic,outdoorperformance,puppetry,andmovieprojection

willbeperformed.Once,theArtMuseumgaveimportancetothecompleteadmixtureofvisualartsandotherartfields.Atthemoment,theArtMuseumisfulfilledwithsweetandsoundmelodythatbringlivelinessbacktotheArtMuseum

TheArtWorkshop,previously,FacultyofFineArtshasonlyprocessedwithinthefacultyduringsummer.ThechairmenoftheArtMuseumhavetheaimtoserviceallspecializationsofartworkshopswithintheArtMuseum’sarea.Thisistoresponsewiththeneedsofstudents,academiciansandallpeople.Theywhoareinterestedinartwilltaketimetopracticeandenjoythesesupportiveactivitiesenhancinglifequality.Theworkshopsaresuchaswatercolorpainting,oilcolorpainting,portraitdrawingandpainting,landscapedrawing,papier-mâché,flowerarrangement,basicartknowledge,musicalpracticeandallperformances.

InthepartofdevelopedcontentofChiangMaiUniversity’sArtMuseum,theboardshaveagreedtoraisetheartandculturalseminarandtherelatedknowledge.Inevery2weeks,thosementionedactivitieswillbeconductedattheArtMuseum’sspaceandtheArtTheatre.Besides,theArtMuseumwillpublishFineArtsmagazine,developArtMuseum’swebsitewhichfunctionsastheonlineartarchivesandonlineartistbiographiesplusworldartexhibitionsandallArtMuseum’sconcentratedexhibitions.ThenewreleasedprojectsoftheArtMuseum’swebsiteincludeMuseumOnlinedistributingartknowledgeontheinternet.

TheseareallactivitiesprovidedbytheArtMuseum,CMU,locatedonNimmanhaemintraRoad,ChiangMai.Thisisthemainimportantcommunicatingstreetforthetourists.Thehalfwayofthestreet,fromAmariRincomeHoteltothecrossroadnexttoCMU’sHall,isthecrucialentertainingstreetofChiangMai,well-knownasthestreetofshopping,restaurantandmanycoffeeshops.TherestofthestreettheareafromthecrossroadnexttothepublichealthcentertotheArtMuseum,isleftdesertedandsluggish.Thisissuchacontrastivemoodoflivingonthesamestreet.TheopenspaceoftheArtCenter,CMUisrecognizedonlyastheparkinglot.Fromnowon,weattempttodevelopthisinertareatobethecenterofknowledgeandlifequalityplusedutainment,extremelyexpectingthiswillemergeinrealitywiththecollaborationandallsupportsfrommanyinstitutionsandorganizations.

๐มโอกาสครงหนงนงชมผลงานศลปะระดบโลกยคตางๆผานจอมอนเตอรทกระจายอยภายในคณ

ะวจตรศลปมนเปน

โครงงานความคดรเรมหนงทนาสนใจอยางมากชวยตอกยำาแนวคดทวาโลกในยคสอใหม(NewMedia)อำานาจทเคยผกขาดไดผานสอมวลชนกระแสหลกทงหลายจะกระจายตวสผคนมาก

ยงขนเปน

ผคนทรวมตวกนเปน

ประชาสงคม(CivilSociety)สามารถรเรมสรางสอทางเลอก(CivicM

edia)ทสะทอนระบบ

คณคาความเชอของตวเองหรอกลมไดไมยากเยนมากนกผมขอเรยกความคดรเรมนวาคอ“พพธภณ

ฑศลปะออนไลน”เพราะมนกำาลงทำาหนาทเฉกเชนพ

พธภณ

ฑศลปะในโลกจรง

ทกประการทนำาเสนอชดประสบการณทางสนทรยทถกเลอกสรรเรยบเรยงรวบรวมผลงานทเหนวาสำาคญ

ซงมกสะทอนคณ

คาความเชอความคดของผนำาเสนอสอเหลานนถอเปน

“โครงการทางการเมอง”(ในความหมายกวาง)ประเภทหนงตางกนเพยงวาพพ

ธภณฑศลปะออนไลนมนนำาเสนอ“ประสบการณ

เสมอนจรง”เทานน

๐ไดใชเวลาในการดองคประกอบศลปโดยรวมและรายละเอยดของผลงานศลปะตางๆอยางเพล

ดเพล

นผานจอมอนเตอรเหลานนเปนผลงานทถกสรางสรรคดวยทกษะขนสงทหลากหลายสไตลจากศลปนและนกออกแบบ

ระดบโลกตางๆเสมอนไดเดนทางไปเยยมชมพ

พธภณ

ฑศลปะและงานออกแบบ

ทวโลก

มนทำาใหไดมโอกาสคดทบ

ทวนเกยวกบเรองราวหลกการขอถกเถยงเชงวชาการตางๆเบองหลงผลงานออนไลนเหลานนไปพรอมๆกนอาทขอถกเถยงความตางระหวางผลงานชางกบผลงานศลปะในชวงปรชญ

าสมยใหม?การเกดขนของศลปะบรสทธกบศลปะการออกแบบ

เพออตสาหกรรมทแยกจากกน

เปนสถาบน

เฉพาะทางในชวงหลงปฏ

วตอตสาหกรรม?การเกดของศลปะทเนนการสำารวจการแสดงออกของจตไรสำานกของเรา(SurrealismArt)ในชวง100ปทแลว?ศลปะทเนนความเปน

ภาษาสากล(AbstractArt)ทกลายมาเปนรากฐานของศลปะสมยใหมตงแตครสตศตวรรษท20?หรอทำาไมจงเกด

ศลปะทเนนรสนยมของคนสวนใหญ

(PopArt)ใน

ชวงกลางครสตศตวรรษท20ททำาใหศลปะชนสงถกตงคำาถาม?เปน

ตน

๐ในฐานะอาจารยศลปะเชอวาแนวคดพ

พธภณ

ฑออนไลนนถาออนไลนอยางตอเนองจรงจงคงเสนคงวาทวถงมนจะชวยแกปญ

หาทางการศกษาศาสตรศลปะของสงคมไดเพราะชวยใหคนรนใหมไดมโอกาสมป

ระสบการณ

เชงสนทรยศาสตรกบผลงานสำาคญ

ๆอยางหลากหลายบอยครงและรอบดานจาก

ทวโลกไมเพยงมป

ระสบการณ

ทางศลปะและวฒ

นธรรมของตวเองเทานนกลาวไดวาเราอยในยคสมยเปน

“คนของโลก”ศาสตรศลปะรวมสมยปจจบน

เปนศาสตรของโลกเราเรยนประวตศาสตรแนวคดของศาสตรศลปะคลายคลงกนทงโลกมนเปนพ

นฐานสำาคญ

ของการเปนศลปนหรอนกออกแบบรวมสมย

ทจะตองเรยนรความลกซงความมงมนและความหลากหลายของประเดนวชาการทสำาคญ

ซงเชอมโยงกบบรบท

ของแตละยคสมยผานผลงานทางศลปะ(อ

านตอ

หนา

9)

กอนหนานความรวมมอทางดานวรรณกรรมในประเทศกลมอาเซยนปรากฏชดเจนกวาดงจะเหนไดจากมการใหรางวลซไรทแกบรรดานกประพนธในกลมอาเซยนมาหลายทศวรรษแลวแตความรวมมอทางดานทศนศลปทมกนอยประปรายอาจไมนบวาไดสรางความแนนแฟนและกลมเกลยวกนเทาใดนกดวยเหตนคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมจงไดมดำารทจะทดลองทำาโครงการนำารองในหวขอ“AseanArtSynergy”ขนเพอแสวงหาความรวมมอกนอยางจรงจงทางดานศลปวฒนธรรมกบกลมอาเซยนในอนาคต โดยความรวมมอขนเรมตนเราคาดหวงทจะแลกเปลยนเรยนรเพอทำาความเขาใจและรจกกนมากขนในแงของsoftscienceโดยเฉพาะทางดานศลปกรรมพนถนศลปกรรมทเกยวเนองกบศาสนาตลอดรวมถงศลปกรรมรวมสมยทงนโดยเปรยบเทยบแลวอาเซยนตางมประวตศาสตรและความเชอทางศาสนารวมถงการมประสบการณทางการเมองในรอบหลายรอยปทผานมาแตกตางและซบซอนกวากลมประเทศยโรปกลาวอยางเปนรปธรรมเรามความเชอทางศาสนาทตางกนอยางนอย3ศาสนาและตางไดรบอทธพลของอารยธรรมจากอนโดจนเขามาผสมผสานดวยเหตนจงมความจำาเปนทไมอาจหลกเลยงไดทจะทำาความรจกกนและเขาใจในปญหาทเรามตางกนใหมากขนโดยลำาดบ ในความตางทเรามนนไมวาจะในทางการเมองเศรษฐกจสงคมลวนเปนความงดงามในความหลากหลายอปมาเปรยบเสมอนปาไมทอดมไปดวยพชพนธนานาชนดมใชพชเชงเดยวอยางเกษตรอตสาหกรรมและดวยความหลากพนธหลายชนดนทำาใหอาเซยนมความอดมสมบรณทางวฒนธรรมอยางนาทงอยางไร

ASEANARTSYNERGY

Christianity,Muslim,Hinduism,ConfuciousandinfluencingandintegratinginthedevelopmentofIndo-ChinaCivilization.Metaphorically,ASEANdiversecultureislikethedifferencesinourbio-diversitywhereavariousspecieslivingtogethertobalancethecircleoflives.Thisprojectwillruntheprogramthroughouttheperiodof1year(betweenJuly2010-July2011).Activitiesincludeknowledgesharingamong6ASEANcountries(includingThailand,Singapore,Indonesia,Malaysia,PhilippinesandAustralia)aimingtowardsthereviewingoverthe50yearsofcontemporaryartandculturedevelopmentsincetherewearelackinginformationofhowourneighboringartistsinIndonesia,Philippines,MalaysiaandSingapore,andtheOceaniaCountrysuchasAustralia,haveoriginatedandcreatedtheirarts.ItwillencouragethedisclosurethechangeofSecularArt,ReligiousArtandFolkArtfocusingatpresentstatusinrelationtothepastdevelopmentandfutureprojectiontogainmoreholisticunderstandingofsocialandculturalrevolutionindifferentcountries,yetinterconnectedinthissub-region.Knowledgegainedfromtheseactivitieswillincludepresentations,discussions,critiquesandculturaldebateswillprovidebettermappingofwhathasbeengoingoninpeopleperceptionoftheworldandtheirlivesaffectingbyradicalchangeduringthesepast50years. Inaccordancewiththismentionedrations,FacultyofFineArts,ChiangMaiUniversityhasintentionallycommencedthepilotsprojectrecognizedasASEANArts

กตามในความเปนจรงเกยวกบความหลากหลายเหลานเรากลบรบรมนผานสอของโลกตะวนตกมากยงกวาความรทเราจะถายทอดและมความสมพนธกนโดยตรงดวยเหตนทำาไมเราจงไมเรมตนทจะพดจากนผานปากตอปากใจตอใจและจบมอกนเพอซมซบจตวญญานของความเปนอาเซยนในฐานะภมภาคหนงทมวฒนธรรมอนชดเจนซงเดนทางผานกาลเวลามาอยางปลอดภยรวมกนอยางนอยกในระดบหนงทเรายงสามารถธำารงความมอตลกษณอนเดนชดของตวเองไดวตถประสงค1. เพอแลกเปลยนเรยนรกนโดยตรงดานศลปวฒนธรรมระหวาง

สถาบนการศกษาทางศลปะ2. เพอสรางความเขาใจและแสวงหาความรวมมอระหวาง

สถาบนการศกษาศลปะในอนาคต3. เพอยนยนถงอตลกษณทางศลปะในภมภาคอาเซยนในฐานะ

artspotหนงของโลก4. เพอเสรมสรางความสมานฉนทกนทางสงคมและวฒนธรรมใน

กลมอาเซยนอยางเทาเทยมระยะเวลาดำาเนนการ ตลาคม2552–ตลาคม2553ณโรงละครหอศลปวฒนธรรมมหาวทยาลยเชยงใหมการแปลและการบนทกภาพและเสยง ตลอดการประชมทางวชาการจะมลามแปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทยสำาหรบนกศกษาประชาชนและผสนใจเขารวมฟงและแลกเปลยนความคดเหนนอกจากนจะมการบนทกภาพและเสยงในระบบดจตอลเพอนำาไปทำาเปนแผนซดรอมและหนงสอเผยแพรการประชมฯภายหลงหนาทดงกลาวการรวบรวมผลงานตพมพ โครงการความรวมมอทางศลปะในกลมอาเซยนฯ

Asean Art SynergyThe Art Seminar in the Global SouthTheprojectisinchargeofFacultyofFineArt,ChiangMaiUniversityPrinciple and Rational Itisknownthatculturehasusuallythelastpriorityinfundingforacademicdevelopment,despiteitsimportancetotherootofouridentityandculturalexpression.Typically,thebasedknowledgeregardingartandculturewouldconcentratesurroundingWesternculturedevelopmentaffectedbysocialandeconomicdevelopmentandviceversawhichhasbeenwelldocumentedovertimeandcraftedouttheoutlineofwellrecognizedtoday’sworldarthistory.Ratherthanperceivingatourculturethroughthewesternperspectiveandmedia,weneedtocomprehendourlocal/regionalwisdomandspirittogainintimateinteractionandrelationshipdevelopedovertime.ItwouldbereasonabletointegratetheknowledgeyettoberevealedregardingtheartandculturetransformationaroundthisASEANsub-regionalsincethedevelopmentcontainstoriesanditsuniquenessshapingthelivingstyle,thinking,behaviors,perceptionsofpeopleintheareas.Countriesinthisregion,eachhasitsownhistory,religious,faithandbeliefembodiedwithpolitical,economy,andsocietalexperiencesprovenmuchmoredifferentandcomplicatedthanwhatEuropeancountriesare.Forexample,thereareatleastfivedifferentreligiousdoctrines,Buddhism,

จะจดเผยแพรขอมลทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเปนแบบรปเลมหนงสอและเผยแพรผานทางเวบไซตคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมงบประมาณและคาใชจายทคณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหมรบผดชอบ• คาทพกและคาอาหาร(โรงแรมแกรนดววจงหวดเชยงใหม)• คาลงทะเบยนและคาเชาสถานทจดประชมทางวชาการ:

โรงละครและหองฉายภาพยนตรในหอศลปมหาวทยาลยเชยงใหม

• การประชาสมพนธ• คาจดนทรรศการศลปะ:ศลปะลานาและศลปกรรมรวมสมยไทย• คาอาหารและงานเลยงอำาลา(farewellparty)• คาจดพมพหนงสอและอปกรณบนทกภาพและเสยง• คานกแปลและคาลวงเวลาเจาหนาทชวยงาน• คาบรการพาเทยวรอบเชยงใหมหมายเหต:คาใชจายนไมรวมคาเครองบนของนกวชาการตางประเทศทมารวมงานประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. มความเขาใจฐานทนศลปวฒนธรรมระหวางกลมประเทศ

อาเซยนมากขน2. มความรบรเกยวกบศกยภาพและปญหาศลปวฒนธรรมรวม

สมยของกลมอาเซยน3. ปทางไปสความรวมมอกนอยางมนคงและเสมอภาคทางดาน

ศลปวฒนธรรมของกลมอาเซยน4. ไดเพมเตมองคความรทางศลปะกนโดยตรงโดยไมตองผาน

มมมองของตะวนตก

SynergyaimingatseekingacademiccollaborationinartandcultureamongASEANcountries. Thisprojectwouldbethestartingpointofcontinuousmovementofartandcultureacademicdevelopmentinvolvingacademia,bachelor,master,doctoraldegreestudents(local,nationalandinternational)andthosewithinterests.Foracademicpurposes,thisistostrengtheningtheintegrationofknowledgearoundtheregionandexpandsourworldviewtogainmoreunderstandingoftheresultsofthewholeyearactivitieswillbedocumentedanddevelopfurtherasperiodicals(inEnglishandnationallanguage)togainthemomentuminfurtherexpansiontoothersASEANcountries.Objective1. Directlyexchangeandshareartandcultureknowledge

amongartandacademicinstitutes,academics.2. Gaincollaborationamongartandacademic

institutestosustainresearchandknowledgebaseddevelopment.

3. IllustrateartidentityofASEANregionasoneofuniqueartregionoftheworld.

4. SupplementingtheculturalandsocialreconciliationwithinAsiancountrieswithequality.

Project’s CommencementOctober2009–October2010Project’s Depiction and PlaceTheProjectwillcompriseofthelecturesandthescholarly

ASEAN ART SYNERGYตอจากหนา 1

4 Arts May 2008

seminardividedinto2sections.1. HistoricalOverviewdiscussionarrangedattheArt

Theatre,ArtCenter,ChiangMaiUniversity.Thissectionprovidesthescrutinyinfolkarts,religiousartsandseculararts.2. CulturalDebateheldattheAuditorium,Artcenter,

ChiangMaiUniversity.Thisculturaldebatewillconcentrateonthesefollowingtopics• SecularArt• ReligiousSociety–Royalty• Colonialism,Postcolonialism• PostmodernCulture• CooperationtowardsArtvisionandPerspectiveinthe

futureThisintellectualseminaraimsatseekingforfuturecollaborationsuchasinterchangingstaffs,artistinresidence,studentsorevenreciprocalartexhibitionandotheracademiccongregations.AudiencesAcademicstaffs,instructors,lecturers,artist,students(BachelorandMasterStudents)andallinterestedpeopleTranslation and Audio and Visual RecordDuringtheseminar,thehistoricaloverviewandculturaldebate,bothsessionswillbetranslatedintoThaiwhichwillbebeneficialandprovideconvenientinformationaldigestingatmosphereforThaistudentsandotherparticipantstosharetheideaandperceivetheinformationcorrectly.AudioVisualrecordwillbecateredindigitalfileandpublishedinCD-romandotherprintedmatterfordisseminationafterwards.The Compilation of Printed MatterThediscussionandsharedthoughtsduringtheseminarwillbepublishedandpublicizedinthebookandwebsiteofFacultyofFineArts.Especially,theywillbetranslatedintobilingualformat.

The Expected Achievement and Benefits1. UnderstandingartandculturalfundamentinASEAN

region.2. PerceivingArtpotentialandart,culturalproblems

includingobstacleexperiencingbyAsianCountries.3. Preparingforthepossibilityincontinuouscollaboration

withequalfocusingonartandculturalculminatedamongAsian.

4. Effectivelyanddirectlyenhancingartwisdomwithoutindirectlyperceivingthroughwesternperspective.

Typographyistheartandtechniqueofarrangingtype,typedesign,andmodifyingtypeglyphs.Typeglyphsarecreatedandmodifiedusingavarietyofillustrationtechniques.Thearrangementoftypeinvolvestheselectionoftypefaces,pointsize,linelength,leading(linespacing),adjustingthespacesbetweengroupsofletters(tracking)andadjustingthespacebetweenpairsofletters(kerning). Typographyisperformedbytypesetters,compositors,typographers,graphicdesigners,artdirectors,comicbookartists,graffitiartists,andclericalworkers.UntiltheDigitalAge,typographywasaspecializedoccupation.Digitiza-tionopeneduptypographytonewgenerationsofvisualdesignersandlayusers.

ถาเดนเรอยไปยอมถงปลายทางDESTINATIONS

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงตรสไววา “...พกน ขาพเจาตองไปทโนนทนมากกวาแตกอน ทงในและนอกประเทศ บางทวนๆ หนงไปไดไมครบทกททเตรยมไว บางวนดนฟาอากาศไมอำานวย รถเสย หรอมอปสรรคอนๆ ทำาใหไปไมถง จดหมายปลายทาง อปสรรคเหลานเปนเรองชวยไมไดจรงๆ ไดแตคดวาถาเดนไปเรอยๆ ไมยอทอกยอมไปถงททเราอยากไป นเปนเรองรปธรรม ในทางนามธรรมคอ ความมงหวง ความสำาเรจ ถาเรากาวเดนไปตามทศทางท ถกตองยอมถงปลายทางเขาสกวน จะชาหรอเรวกไมตองเครยด ภาพทแสดงครงน เปนภาพถายในการเดนทางไปตางประเทศ ในประเทศ รวมทงภาพตอนเดนไปรอบๆ บานตวเอง เดนตงรอยเทยวพนเทยวแลว ยงเหนอะไรใหมๆ อยเรอย..” (อานตอหนา 17)

นทรรศการ ภาพถายฝพระหตถ โดยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร “ถาเดนเรอยไปยอมถงปลายทาง” DESTINATIONS

Dictionary of ArtTy

pogr

aphy

Windowdisplayไดเขามาทำาหนาทเชอมโยงรอยตอทถางกวางขยายตวออกมาในเชงคณคาใชสอยและคณคาเชงสญญะตางๆเหลานจากหาบเรแผงลอยจนกระทงถงการตกแตงหนารานในปจจบนซงนบวนยงพฒนาการไปไกลเกนกวาคนทเกบตวเงยบจะจนตนาการไปถงไดประกอบกบการพฒนาในดานอตสาหกรรมแกวและกระจกในครสตศตวรรษท19ซงประสบความสำาเรจในการประดษฐกระจกบานใหญรวมถงการประดษฐคดคน หลอดไฟฟาทำาใหเรองของwindowdisplayรดหนาไปอยางรวดเรวและทำาลายขอจำากดของกาลเวลาและการรบกวนของสงแวดลอมไปโดยสนเชง

เปดตวเปนๆทเดนอยในตกระจกแสดงสนคาจนกระทงถงนางแบบ-นายแบบคนจรงๆและยอนกลบไปถงผทอยเบองหลงสงแสดงและสนคาสำาหรบโชวหนารานมทงเจาของรานนกออกแบบมอสมครเลนจนไปถงศลปนชนนำาระดบโลกอยางSalvadorDali,AndyWarhol,RobertRaushenbergและJasperJohnและนกออกแบบทมชอเสยงเชนDonaldDeskeyและHenryDreyfussลวนเคยทำาหนาทเปนนกออกแบบตกแตงหนารานหรอWindowDisplaydesignerกนมาแลวทงสนซงพวกเขาไมเพยงสะทอนถงสนคาตางๆทลกคาตองการหาซอเทานนแตยงไดแสดงออกถงสนทรยภาพชนสงอนบงถงความมรสนยมของรานคา

และผบรโภคทมาบรรจบกนพอดบพอดและนเปนการพสจนถงความสำาคญของเรองดงกลาวแนนอนนกออกแบบตกแตงหนารานตางมแนวคดในการทำางานเปนอตลกษณของตนแตสงสำาคญทเปนหวใจของนกออกแบบฯคอการดงดดใจลกคาทเดนผานหนารานใหหนมาสนใจไดทนทกระบวนการนเรยกวา“กฎ3วนาท”ซงเปนสงทนกออกแบบตกแตงหนารานตองยดถอเปนหลกในการทำางานในขณะเดยวกนการตกแตงหนารานตองนำาเสนอภาพลกษณและรสนยมของเจาของดวยโดยเหตนการตกแตงหนารานจงเปรยบเสมอนหองรบแขกของบานซงเปนพนทแสดงความรสกแรกพบสำาหรบลกคาเบองหลงของการออกแบบตกแตงหนารานมใชเพยงแคการนำาเสนอสนคาทมอยในรานมาวางอวดโฉมอยางงายๆเหมอนเขยงหมตามตลาดโดยทวไปหนงสอเลมนไดใหรายละเอยดของความซบซอนทคดไมถงและความประณตของนกออกแบบไวอยางนาสนใจไมวาจะเปนเรองของแรงบนดาลใจ(Inspiration)การคนหาแนวคด(Concept)การตงหวเรอง(Theme)รปแบบศลปะ(Style)ตลอดจนการคำานงถงแนวโนมการดำาเนนชวตของผบรโภค(LifeStyle)วฒนธรรม(culture)การสาธตตางๆ(Demonstration)ลวนเปนเรองของกระบวนการและขนตอนในการออกแบบตกแตงหนารานทตองเรยนรมากกวาการใชเพยงสญชาตญาน(อานตอหนา 13)

WINDOW DISPLAYตอจากหนา 24

Arts May 2010 5

สหวทยาการและการศกษาของวจตรศลป

Kirshnanกลาววาคำาวา‘discipline’หรอศาสตรนนมากจากภาษาละตนวา‘discipulus’ซงแปลวานกเรยนและ‘disciplina’ซงหมายความถงการเรยนการสอน(คำานาม)

Kirshnanกลาวตอไปวา‘academicdiscipline’ศาสตรสาขาวชาเกยวของกบปจจยหลายอยางทประกอบขนเปนความหมายของคำาวา‘discipline’ในขณะเดยวกนคำานยงกลายเปนคำาศพทเฉพาะสำาหรบการสรางกระบวนการเรยนการสอนและการสรางองคความรใหมอกดวย

คำาวาdisciplineหรอศาสตรสาขาวชามกจะไดรบการกลาวถงควบคและเชอมโยงกบเนอหาสาระเรองใดเรองหนงในมหาวทยาลยแตแนนอนวาเนอหาสาระหลายๆเรองกไมไดเปนdisciplineดงนนdisciplineหรอศาสตรสาขาวชาจงม

ความหมายความซบซอนมาก

กวาจะพดไดพนๆวาเปนเพยงเนอหาสาระตางๆทสอน

กนในสถาบนการศกษาเพราะจรงๆแลวยงมรายละเอยดอกมากมาย

ทบงบอกความหมายของคำาคำานวาเนอหาสาระทสอนนนเปนศาสตรสาขาวชาทเปนศาสตรเฉพาะทางการอธบายลกษณะของศาสตรทวๆไปจะประกอบดวย

1. ศาสตรสาขาวชานนๆจะมสาระการทำาวจย(เชนกฎหมายสงคมการเมอง)ทชดเจนถงแมวาสาระเหลานนจะเชอมโยงกบศาสตรอน;

2. ศาสตรสาขาวชานนมเนอหาองคความรพเศษทเชอมโยงกบสาระทจะทำางานวจยทคอนขางเฉพาะเจาะจงและในหลายๆครงไมสามารถจะเชอมโยงกบศาสตรสาขาวชาอนได;

3. ศาสตรสาขาวชามทฤษฎและแนวคดและจดระเบยบความรไดอยางมประสทธภาพเพอทใชสรางความรเฉพาะของศาสตรนนๆ;

4. ศาสตรสาขาวชามคำาศพทเฉพาะหรอศพทเทคนค

ตางๆทปรบใชกบประเดนทจะทำา

วจย;

5. ศาสตรสาขาวชามการพฒนาระเบยบวธวทยาอยางเหมาะสมกบการวจยเฉพาะทางทเปนความตองการ;และสงทอาจจะเปนเรองทสำาคญทสดคอ

6. ศาสตรสาขาวชาตองมสถาบนรบรองในเรองของเนอหาสาระทใชในการเรยนการสอนระดบมหาวทยาลยหรอวทยาลยในภาควชาในสถาบนวชาการทมนกวชาการสอนอยและตองผานสถาบนการศกษาเทานนทศาสตรสาขาวชาจะสามารถเพมพนและตอยอดองคความรไดดวยกระบวนการทางการศกษา

โดยทวไปสามารถพดไดวายงศาสตรสาขาวชามคณสมบตดงทกลาวมามากเทาไหรศาสตรสาขาวชานนกจะกลายเปนศาสตรสาขาวชาทไดรบการยอมรบไดทวไปวาสามารถทจะใชสบคนสรางองค-

ความรเองและสรางนกวชาการได

ถาศาสตรสาขาวชาไดรบการนยามวาstudiesหรอศกษามกจะหมายความวาศาสตรนนเปนศาสตรทเกดขนมาใหม(หลงสงครามโลกครงท2)และอาจจะเปนศาสตรทยงมคณลกษณะไมครบตามทไดบอกไวขางตนทงนเนองจากศาสตรใหมเหลานไมมทฤษฎรองรบเพยงพอหรอ

ขาดระเบยบวธวทยาในการทำา

วจยซงการขาดปจจยเหลานทำาใหมผลกระทบกบ

สถานภาพของสาขาวชาททำางานวจยทเกยวของกบศาสตรเหลานน

ศาสตรศกษาเหลานนจงยงจะเปนศาสตรสาขาวชาไมไดอยางเชนwomen’sstudiesหรอสตรศกษาทถอกำาเนดขนมาในชวงป1970หรอยงอยในกระบวนการทจะทำาใหเปนศาสตรสาขาวชาหรอตงขนเปนสถาบน

เกณฑทกลาวมาขางตนมประโยชนในการเปนจดเรมตนทจะสรางความชดเจนและเปนคำาอธบายคณลกษณะของศาสตรสาขาวชาในสาขาวชาตางๆทกำาลงใชเปนฐานของการเรยนการสอนในสถาบนอดมศกษานอกจากนยงมความหวงวาจะมสาขาวชาทเกยวของกบการเรยนและการปฏบตเกดขนไดอกJamesChandlerเขยนไววาการสรางศาสตรสาขาวชาแขนงยอยๆหรอสรางเงาของศาสตรสาขาวชานนตองการความชวยเหลอจากสถาบนทไมมการแบงแยกสาขาวชาอยางชดเจนเชนสถาบนทเกยวของกบมนษยศาสตรทงนยงมสถาบนอกหลายแหงทเปนทสนใจของนกเรยนนกศกษาสบเนองมาจากชอเสยงของสถาบนนนและความเขมขนของการทำาวจย

สำาหรบผทสนใจในสาขาวชาวจตรศลปสาขาวชานไดรบการพฒนาโดยนกจตวทยาชอAnthonyBiglanซงเปนผทผสมผสานญานวทยาแลมตทางวฒนธรรมของศาสตรสาขาวชาตางๆเขาดวยกนตอนทจดศาสตรสาขาวชาใหเปนหลกคดแบบทวลกษณ(binarydivision)ทแบงศาสตรตางๆออกเปนศาสตรแขง(HardScience)และศาสตรออน(SoftScience)หรอศาสตรบรสทธ(Purescience)และศาสตรประยกต(Appliedscience)ซงแตละศาสตรไดรบการลำาดบเกยรตและการยกยองตามทสมควรตามสถานะของศาสตรเหลานน

ตามระบบทBiglanคดขนวจตรศลปควรจะเปนศาสตรออน(softScience)และ

ศาสตรประยกต(appliedscience)คำานยามของคำาทงสองมกไดรบ

การเชดชในระดบไมสงนกดงนนการทเรา(วจตร

ศลป)ถกจดวางจงมความนย

สำาคญ

ซงหมายรวมไปถงทนสนบสนนเชนประเภทของทนทจะไดรบสถานภาพของงานวจยและสดสวนภาระงานการสอนเปนตน

การจำาแนกและจดลำาดบความสำาคญของศาสตรนนมมากกวาเพยงการมาปะทะโวหารในชวงทมความยากลำาบาก

สหวทยาการและการศกษาของวจตรศลปขาพเจาเลอกเขยนหวขอนเพราะปจจบนขาพเจากำาลงอยในระหวางการแลกเปลยนความคดเหนกบคณาจารยและวางแผนหลกสตรใหกบสาขาวชาหนงในคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมและตองการทจะยำาวาแมวาการหาขอมลของขาพเจาเปนเพยงการหาขอมลทวๆไปกไมไดเกยวกบคณะนโดยตรงแตขาพเจาหวงวาบทความนจะเปนความนำาสนๆทอาจจะเปนประโยชนกบคณาจารยในคณะวจตรศลปและอาจจะเปนเพยงแรงกระตนเลกๆทพยายามจะพดถงหลกการปรชญาทางการเรยนการสอนเพอเปดชองทางใหเกดการพดคยและแลกเปลยนความคดเหนอยางมเหตมผล

ขาพเจาเรมหาขอมลเพอเขยนเอกสารชนนโดยการสบคนขอมลของสาขาวชาฯจากสถาบนการศกษาหลายๆแหงทเกยวของกบวจตรศลปผานทางเวปไซดขาพเจาสนใจในพนธกจและนโยบายการศกษาทสถาบนตางๆเหลานนทหลายๆแหงไดนำาเสนอไวอยางชดเจนโดยเฉพาะอยางยงเหตผลทางการเรยนการสอนทสถาบนฯเหลานนไดกลาวถงหรอละไวไมไดกลาวถงโดยเฉพาะเรองการเรยนการสอนแบบศาสตรเฉพาะ(discipline)และแบบสหวทยาการ(interdisciplinary)

คนควาไมนานขาพ-เจากเรมเหนวามสาขาวชาวจตรศลปเพยงไมกแหงทกลาวถงการเรยนการสอนแบบdisciplinarityหรอไมกinterdisciplinarityอยางชดเจนแตสวนมากถาเขยนอธบายไวบางแหงกยงไมไดใหเหตผลประกอบวาการเรยนการสอนทงสองแบบมศาสตรในการเรยนการสอนตางกนอยางไรซงขาพเจาไดแนบขอความยอๆเกยวกบเรองนไวในเชงอรรถท11ซงจะปรากฏอยตอนทายบทความชนนขณะทการสบคนของขาพเจาในตอนตนนนยงเปนการสบคนในวงแคบแตไมนานขาพเจากตระหนกวาขาพเจาจำาเปนตองขยายขอบเขตการคนควาเชงวชาการของขาพเจาออกไปเพอใหเขาใจอยางถองแทวา

disciplinarityและinterdisci-plinarityแตกตางกนอยางไรในมมมองเชงวชาการลกๆดงนนบทความนขาพเจาจงดงเอางานเขยนของวทยาศาสตรและมนษยศาสตรทไดใหคำาจำากดความไวมาใชศกษาทำาความเขาใจซงคดวากสามารถประยกตใชกบวจตรศลปได

ขณะทการสบคนขอมลเพอเขยนบทความชนนกำาลงดำาเนนไปขาพเจาพบวามเสยงเรยกรองคขนานจากผทรงคณวฒและนกวชาการใหมการทำาการวจยเชงวจารณ(criticalresearch)โดยตองการใหนกวจยคนควาและใหนยามของคำาวาdisciplinarityและinterdisciplinarityในแตละสาขาวชาเพอใหเกดความชดเจนซงการเรยกรองนทำาใหขาพเจามความเขาใจเพมขนวาdisciplinesคออะไรและมความเปนมาอยางไร

FrodemanandMichamเสนอแนวคดไวในหนงสอชอNewDirectionsinInterdisciplinarity:Broad,Deep,andCriticalวาการประเมนความรวมสมยของความเปนศาสตร(disciplinarity)หรอความเปนสหศาสตร(interdisciplinarity)นนตอง

นำาความเปนมาตงแตอดตจนถงปจจบนมาศกษาประกอบดวยความเปนมาทนกเขยนทงสองทานหมายถงนนคอประวตศาสตรความเปนมาของศาสตรการเรยนการสอนเรมตงแตสมยอรสโตเตล(Aristotle)ชวงเวลาตงแตสมยอรสโตเตลจนถงการสรางมหาวทยาลยแหงแรก(มหาวทยาลยโบโลญญาตงในป1088และมหาวทยาลยซาลามงกาตงในป1218)จนถงยคสมยใหมทเรยกกนวายคกอนสมยใหม(premodern)กอนมศาสตรตางๆ(predisciplinary)เกดขน

ในยคนการเรยนการสอนระดบมหาวทยาลยยงคงรปแบบการเรยนการสอนแบบดงเดมเพอแสวงหาความรแบบเดมๆแตปจจยททาทายการเรยนการสอนแบบนคอแรงกดดนทมาจากการปฏวต

อตสาหกรรมการปรบเปลยน

เปนสงคมเมองการเปลยนแปลงของสงคมรวมทง

เหตการณและปรากฏการณทางการเมองตางๆ

ดงนนผลทเกดขนตามมาก

คอ

การแบงคายของศาสตรตางๆกอใหเกดเกดการเรยนการสอนแบบใหมทมการเรมใหปรญญาเฉพาะทางและการสรางองคความรแขนงใหมๆขนมาตงแตนนมาจวบจนถงปจจบนการศกษาและการเรยนการสอนจงมงไปในการสรางองคความรใหมและการสรางงานวจยเมอมองคความรใหมศาสตรใหมๆกเกดตามมาเปนเงาตามตวและดวยเหตผลหลายๆประการการวจยของศาสตรตางๆและวธการทเกยวของกบการเรยนการสอนมกจะกอใหเกดการผสมผสานและบรณาการระหวางศาสตรตางๆจงเกดแนวความคดทเรยกวาสหวทยาการและเมอมแนวความคดแบบสหวทยาการเกดขนมากมายสหวทยาการจงกลายเปนศาสตรใหมอกแขนงหนงทเปนทยอมรบทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย

การเขาใจความหมายของความเปนศาสตร(disciplinarity)และความเปนสหศาสตร(interdisciplinarity)ใหชดเจนนนมประโยชนในการจดการเรยนการสอนระดบอดมศกษาการทำาความเขาใจความหมายรวมกนและใหขอบเขตคำานยามของการเรยนการสอนทงสองแบบดวยเหตและผลเปนพนฐานของการเขาใจรากฐานของการสรางหลกสตรความนาเชอถอของหลกสตรและการจดการเรยนการสอน(ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย)

Joans D. Ground : เขยน จตรลดา บรพรตน:แปลและเรยบเรยง

6 Arts May 2008

ทางเศรษฐกจหรอมการแทรกแซงทางการเมองในสถาบนทางการศกษาการโตแยงกนเพอหาความแตกตางภายใตแรงกดดนการโตเถยงบาง

กรณขนอยกบการใหขอมลและการใหเหตผลทไดมาจากความคดเหนสวนรวมของ

คณาจารยเพอใชอางอง

ถาไมมความคดเหนจากสวนรวมกสมควรใหใชขอ

ตกลงของคณบดหรอภาควชา

ทพจารณาประเดนตางๆและการสนบสนนจากคณาจารยทเกยวของไดเมอตองไปปองกนเกยรตของสาขาวชาในระดบมหาวทยาลย

เพอใหมหาวทยาลยพจารณาจดวางตำาแหนงความสำาคญของศาสตรเนองจากจะมผลกระทบกบการวางแผนการจดสรรทรพยากรทางการเงนและทนนนเอง

DavidChandlerเรยกวธการใหมในการศกษาการเปนศาสตรวาเปนระบบและไดใหขอเสนอแนะบางประการในกระบวนการจดศาสตรสาขาวชาตางๆถาอานอยางระมดระวงเครอขายของศาสตรสาขาวชานนไดรบการเชอมโยงอยางไมมความสมดลเพราะมการใหเหตผลเขมและออนตางกนรวมไปถงการใชมมมองมองศาสตรสาขาวชาแตกตางกนทงจากมมทเปนคนในและจากทเปนคนนอกศาสตร

ดงนนเราตองทบทวนการใหเหตผลการจดลำาดบศาสตรสาขาวชาหลงจากมการจดศาสตรกนไปแลวเมอ30ปทผานมาเราตองการทำาเชนนเพอลดคาใชจายหรอสรางความรวมมอใหมระหวางศาสตรใหมๆหรออยางนอยเปนสวนหนงของศาสตรเหลานนเพอบรณาการการเชอมโยงสหศาสตรและการคนควาองคความรDavidChandlerรสกวาความเปนศาสตรไมวาเมอไหรกตามควรจะมการบอกกลาวกนแตมใชในฐานะของสงทตายตวหรอคขนานหรอเปนกลองเครองมอแตเปนเครอขายความเชอมโยงของศาสตรทสามารถเลอกหยบใชไดเพอใหเกดความสมดลเพราะระบบของศาสตรตางๆนนมโครงสรางทแตกตางกนเนองจากแขนงของศาสตรตางๆทแตกแยกยอยออกไป

ตวอยางเชนการวพากษวรรณกรรมทเกยวของกบประวตศาสตรและดนตรวทยาเปนตวอยางทไมสามารถเทยบไดกบการวพากษวรรณกรรมของสาขามนษยวทยาหรอภาษาศาสตร

การเปนสหวทยาการเกยวของกบวจตรศลปอยางไรถาทานจำาคำาอธบายของFrodemanandMitchamทปรากฏในตอนตนของบทความนวาการผสมผสานและบรณาการของศาสตรสาขาวชาไดกอใหเกดศาสตรแบบสหวทยาการซงในบางสาขาไดกลายเปนศาสตรสาขาวชาใหมแตกแขนงออกไปเหมอนกงกานสาขาของตนไม

สมมตวาเราไดขอตกลง

กนบางประการวาศาสตรสาขาวชาคออะไร

และแขนงของศาสตรสาขาวชามเรองอะไรบางรวมทงแนว

ปฏบต(อยาลมวาคำาถามเหลานมเพอทดลองคดเทานน)และยงสมมตตออกวาถา

เราตดสนใจวาในคณะควรประกอบดวยภาควชาทเปนศาสตรสาขาวชาทตางกนถามศาสตรแตกตางแบบนเรากจะมโอกาสไดรบประสบการณ

จากกระบวนการผสมผสานศาสตรถงแมวาอาจจะไมไดลงมอทำาดวยตนเองแตอาจจะไดเปนพยานรเหนในบางกรณการบรณาการกนของศาสตรหรอแนวคดไมวาจะเปนสองหรอมากกวาสองสามารถสรางศาสตรหรอแนวปฏบตไดหลายเรองมากกวาของเดมตวอยางหนงซงเกดขนเมอไมนานมานกคอการนำาศลปะการจดวางมาใชกบคณะวจตรศลปหลายๆแหงดงนนการบรณาการเมอมาถงจดหนงสามารถกลายเปนสาขาวชาหรอแนวปฏบตทสอดคลองกบความตองการของสถาบนได

การสรางการบรณาการอยางทอธบายมาแลวนนขาพเจาเรยกวา“intradisciplinary”หรอการบรณาการ

ภายในวชาเพราะเปนการผสมผสานจากขางในคณะเชนคณะ

วจตรศลปซงสามารถทำาไดงายเพราะม

วตถประสงคทางการเรยนการสอนทเปนเฉพาะทางอยแลวซงการสรางองคความรใหมและการทำาวจยทFrodemanandMitchamไดกลาวไวในชวงตนของบทความนและทำาไดภายในคณะนนเอง

สวนมากเมอขาพเจาคดถงวจตรศลปการวจยเชงทดลองจะอยในรปแบบของปฏบตการเชงสำารวจมการทดลองและการวพากษจากบคคลภายนอกสถาบนเพอประเมนกอนทจะใหผเกยวของภายในสถาบนประเมนการเสนอแนวการศกษาวจยใหมๆมกมาจากนกศกษาทตองการเรยนและทดลองปฏบตในสงทเรยกกนวาเปนพนฐานการศกษาเชงลกหรอแรงกระตนอาจจะเกดจากคณาจารยทมแนวปฏบตทสงเสรมใหเกดการคดคนควาและสรางแนวคดใหมๆกไดโดยทวไปการสรางแนวความคดแบบใหมนนมกจะเปนไปไดชาและอาจจะตองพจารณารวมกบวฒนธรรมสงแวดลอมดวย

เมอตองทำาใหศาสตรนนๆทสรางขนมามสถาบนรองรบกระบวนการกมความซบซอนมากขนขนแรกจะม

ความแตกตางและความ

สบสนกนอยางมากมายและในการนยามคำาๆใด

คำาหนงสำาหรบวตถประสงคของขาพเจาซงใชคำาวาinterdisciplinary

หรอสหศาสตรเพอขดเกลาความเขาใจในความสมพนธระหวางศาสตรสองศาสตรหรอมากกวาสองศาสตรใหเกดความชดเจนเชนปรชานศาสตรและศลปศาสตร(cognitivescienceandart)

ความตองการใหมการวจยทเปนศาสตรแบบบรณาการมกจะปรากฏในระดบอดมศกษาเมอโครงการวจยนนๆตองการทปรกษาหรอความรวมมอระหวางผทอยในศาสตรของตางคณะดงนนความสามารถของสถาบนแตละแหงเมอตองเผชญหนากบความตองการเหลานไมไดขนอยกบทศนคตเพยงอยางเดยวแตจะขนอยกบโครงสรางหลกสตรของแตละสถาบนดวย

เปนไปไดวาในอนาคตศาสตรใหมๆของวจตรศลปอาจจะมาจากการผสมผสานกนจากการวจยแบบบรณาการซงวจตรศลปอาจจะถอเปนแนวปฏบตสหวทยาการเพอเปนแนวทางการขอการสนบสนนและเรยกรองการจดสรรทรพยากรรองรบความตองการภายในของสถาบนเชนอาจารยจะสามารถสงเกตไดวาศลปนรนใหมๆมความสนใจในความยงยนและนเวศวทยาถาศลปนรนใหมเหลานกำาลงศกษาอยในมหาวทยาลยพวกเขาตองการความชวยเหลอจากอาจารยมากกวาหนงทานการใหคำาปรกษาอาจจะมาจากอาจารยทมปรญญาศาสตรผนวกกน2ปรญญาหรออาจารยปรญญาจากคณะตางๆกนในหลายๆกรณงานวชาการแบบสหวทยาการอาจจะขามออกไปนอกสถาบนการศกษากไดดงนนทปรกษาอาจจะตองมาจากผเชยวชาญขางนอกเชนองคกรอาสาสมครในกรณถานกศกษาตองการทำางานวจยในชมชน

ถามนกศกษาศลปนสอดคลองกบปรญญาสหวทยาการจำานวนมากพอการเปนสหวทยาการมคณสมบตและคณลกษณะเพยงพอกอาจจะสรางเปนศาสตรใหมขนมาไดซงศาสตรนอาจจะสามารถอยรวม

ไดกบคณะสงแวดลอมศกษาหรอวจตรศลปหรออาจจะอยดวยกนใน

คณะใหมบางทการทำาเชนนอาจจะกอใหเกด

ศาสตรใหมกได

การผสมผสานของสหวทยาการและความสำาเรจของการเกดสหวทยาการไดเปลยนโครงสรางของโลกวชาการของศตวรรษท21

การเปลยนแปลงนเปนสวน

หนงของการสรางองคความรใหมทไมวา

จะขบเคลอนโดยงานวจยจากภายในสาขาวชาหรอเปนแรงกดดน

จากปจจยภายนอกการเปลยนแปลงในสงคมสงแวดลอมและการเมองดวยความรวดเรวและซบซอนเปนแรงขบใหเกดความคดและงานวจยทใชการบรณาการกนของศาสตรซงในอตราความเรวนไมมเวลาใหเสยไปกบการพดคยถกเถยงการใหความหมายและการประเมน

เพราะการเปลยนแปลงทเกดอยางรวดเรวทำาใหอาจารยทยงไมตนตวเกดความตระหนกเมอตองเผชญกบการสลายไปการเปลยนแปลงการตองซมซบของใหมหรอการลมสลายของของเกา

สำาหรบนกศกษาในปจจบนสหวทยาการนนสอดคลองกบสภาพความเปนอยปจจบนของพวกเขาเพราะใชอนเทอรเนตไดและอนเทอรเนตทมความสามารถคอเชอมโยงหลายมตและสบคนไดนนเปนเครองมอของสหวทยาการนอกจากนนกศกษาสวนมากชอบดหนงจากโทรทศนโดยปรกตจะไดดหนงทไดรบการวเคราะหวจยมาระดบหนงและรายการตางๆทเกยวของกบสาขาวชาใดวชาหนงสลบกนไปมาแนนอนนกศกษาเหลานจะไดดหนงทมคณภาพและไมมคณภาพดวยเหมอนกนไมวาจะอยางไร

สอเหลานไดสอดแทรกบรบททตดตามไดและ

วเคราะหประเมนไดอยางไรกตามอนเทอรเนตและโทรทศนกอใหเกดการสรางกระแสการคดทมความซบซอนกวาศาสตรทมอยหรอตางจากแนวคดทมอยเดมๆ

เราคงไมสามารถจะรไดวานกศกษาจะใชชวตอยในศตวรรษท21อยางไรหรอพวกเขาตองการอะไรจากการศกษาสงทดทสดทเราจะทำาไดเพอเตรยมนกศกษาใหพรอมรบกบการเปลยนแปลงและสงทไมคาดคดใหดทสดเทาทเราจะทำาไดนกศกษาวจตรศลปอาจจะประสบความสำาเรจและมความคดสรางสรรคอยางลนเหลอทจะพฒนาศาสตรใหมหรอผสมผสานศาสตรอนทยงไมเปนทรจกหรอเปนทรจกดของคนวจตรศลปหรออาชพศลปน

การใหการศกษาทางวจตรศลปทดนกศกษาควรจะไดเรยนการจดตงโครงการการวจยและคนควาอสระเพอจะไดตรตรองและดำาเนนการโดยไมตองกงวลวาจะทำาอะไรผดพลาดพวกเขาควรจะไดเรยนรวาตวเองและเพอนๆจะสามารถแกปญหาอยางสรางสรรคไดอยางไรผานการคดทหลากหลายและไมตองใชวธเดมๆนกศกษาตองเรยนรทจะทำาโครงการใหสำาเรจและตองเขาใจวาการทำาโครงการกอใหเกดผลกระทบหลายประการนกศกษาศลปะตองเรยนรทจะมความกลาเปดโลกทศนของตนเองขณะสรางงานและกลาทจะใหงานของตนถกวพากษจากสาธารณะคณสมบตเหลานเปนคณสมบตทศลปนททรงความรควรมนนมประโยชนไมเพยงตอตนเองยงมประโยชนตอคนทอยในศาสตรอนดวย

นกศกษาศลปะทมความรหรออาจจะเรยกไดวามโอกาสคดสรางสรรคทมกจะมความกระตอรอรนในการสรางสรรคงานมากกวาสนใจตนเองการมอสระในการดำาเนนการสรางสรรคจนตนาการโดยหนาทแรงกดดนจากสภาพเศรษฐกจหรอสรางผลตภณฑการเรยนร

จากขอผดพลาดการรจกหาและใชโอกาสเปนทกษะพเศษทขาพเจา

คดวานกศกษาวจตรศลปควรม

เราจะคาดไดวานกศกษายคปจจบน

สามารถจบออกไปแลวควรทำางานได5-10ประเภท

ถาเปนเชนนนกศกษาควรทจะมความสามารถปรบเปลยนความร

ใหเหมาะสมกบอาชพสลบไปสลบมาไดมฉะนนตองเรมตนใหมตลอดเวลาคนทไมสามารถฝกใหเหนความแตกตางของความรระหวางศาสตรไดนนจะปรบกระบวนทศนไดยากดงนนนกศกษาของวจตรศลปทจบแลวยงคงไมประสาวาศาสตรความรของตนคออะไรหรอเกยวของกบศาสตรอนอยางไรกจะตนในการสรางหรอเชอมโยงองคความร

จากประสบการณของขาพเจาไมใชนกศกษาทกคนทจบจากวจตรศลปแลวไปเปนศลปนจรงๆแลวตองไชโยโหรองเพราะตราบใดทนกศกษาประสบความสำาเรจและยนดกบทางเลอกของตนสำาหรบคนทมความคดสรางสรรคความสามารถทจะออกไปยนหยดกบโลกภายนอกไดนนเปนการใชทกษะทางสหวทยาซงขาพเจาเชอวาเชนนนเปาประสงคหนงของนกการศกษา(educator)คอการกระตนใหนกศกษาหมกมนกบชวตและงานอยางสรางสรรคโดยมผชวยเหลอเพอใหนกศกษาเหลานนดงศกยภาพของตนเองออกมาชวยเหลอสงคมดานทตนสนใจใหมากทสดเทาทจะมากได

Arts May 2010 7

ยค อาณานคม

การขยายวงกวางของภาษาและวฒนธรรมสเปนมายง

ประเทศฟลปปนสไดรบแรงบนดาลใจมาจากความปรารถนาทจะกระจายความศรทธาในศาสนาครสตนกายคาธอลกและเพอทจะเขาครอบครองความมงคงดงทนกประวตศาสตรและกลมชนชนขนนางนกผจญภยคอรเตซCortezชอเบรอลไดแอซเดลคาสตลโลไดกลาวอยางจรงใจวา “เรามาทแหงนเพอรบใชพระเจาและบรพกษตรยและเพอความรำารวย” ในงานศลปะชนแรกๆซงไดรบแรงกระตนจากชนชาตสเปนในประเทศฟลปปนสลวนมความเกยวของสมพนธกนกบพธกรรมทางศาสนาอาทเชนงานประตมากรรมลอยตวและนนสงหรอแมแตงานเขยนทคดลอกมาจากการแกะสลกในแบบยโรปในสวนของศลปะเกยวกบการแสดงออกของตวตนทถอวาเปนศลปกรรมสาขาหนงนนยงไมไดเปนทรจกศลปะเปนเพยงงานหตถกรรมเพอการบรการในชมชนหรอเปนชนงานของเหลาสาวกทางศาสนาทถกสรางขนโดยนกหตถศลปซงมความเชยวชาญแตไมเปดเผยนาม

พฒนาการ จาก ภาพเขยน ทาง ศาสนา ส ภาพ เหนอน ตว บคคล ในเวลาตอมาชอของจตรกรคอยๆเกดขนแตมกจะเปนในราวชวงตนศตวรรษท19เชนดาเมยนโดมงโก(1795-1833)มาเรยอาโนอซนเชยน(1802-1885)แอนโตนโอมาลานตก(1820-1886)จสตเนยอาโนอซนเชยนเปนตนพวกเขาเหลานสวนใหญไดสรางผลงานศลปกรรมทางดานศาสนาเปนสวนมากจนกระทงทศนคตอนแสดงความเคารพตอความคดทางโลกไดถกทำานบำารงขนดงนนประเภทของงานจตรกรรมและภาพวาดบคคลจงไดเจรญงอกงามอยางเขมแขง อยางไรกตามความคดเกยวกบงานศลปะในฐานะทเปนหตถศลปกยงดำาเนนตอไปจตรกรไดวาดภาพเหมอนบคคลโดยใชแปรงทมลกษณะคลายเสนใยเพอทจะสรางงานผาทถกทออยางประณตและบอยครงทจตรกรไดเดนทางไปยงเมองตางๆและไดสรางงานภาพลายเสนทประณตพรอมกบการจดวางทนาประทบใจรวมถงภาพศรษะและใบหนาของลกคาทถกวาดภายหลงดวยแรงปรารถนาอนทะเยอทะยานจตรกรไดกลายมาเปนบคคลทมชอเสยงในฐานะRetratistasอนหมายถงผสรางภาพเหมอนบคคลทมความสมพนธกบทองถนอนเปนสถานททเขาเหลานนจากมาดงนนเซอรเวอรรโนจาเวยรจงเปนทรจกในนามของกปตนไวรงRetratistadePacoสวนดาเมยนโดมงโกและแอนโทนโอ

มาลานตกเปนทรจกในนามของRetratistasdeBinondoจสตเนยอาโนอซนเชยนเปนทรจกในนามกปตนTingRetratistadeSantaCruz

ดา เมยน โด มงโก: จตรกร ภาพเหมอน ตว บคคล อนทจรงดาเมยนโดมงโกไดเรมอาชพของเขาในฐานะทเปนนกเขยนภาพเหมอนบคคลซงเปนทโดงดงเกยวกบความสามารถทจะดงเอาความเหมอนจากความทรงจำาออกมาทกษะนเปนความสะดวกทเปนเอกลกษณสำาหรบคนหนมมะนลาผทไมไดรบอนญาตทจะไปเยยมเยยนบานหญงสาวทเขาไดเกยวพาราสไดบอยๆในชวขณะหนงทหญงสาวมองออกมาจากชองหนาตางดาเมยนโดมงโกสามารถจบภาพของหลอนไวไดในจตใจและสรางภาพขนาดเลกอยางงายๆบนงาชางทถกซอขายจากผทสนใจและชายทเกยวพาราสหลอน มากไปกวานนเหลาภาพเหมอนบคคลซงไดแสดงออกราวกบกำาลงพดดวยถอยคำาคมคายกบคนรนปจจบนภาพเหลานนเปนภาพทมขนาดใหญวาดโดยศลปนอาทเชนแอนโทนโอมาลานตก,ครอบครวฟรานเซยในพากซานกาน,ลากนา,และครอบครวไซมอนฟลอเรสเดอลาโรซา,เกยอาซนทบาคลเลอรพามพนกา

สถาบน ศลปะ แหง แรก ใน ป ค. ศ. 1 8 2 1 การกอตงสถาบนศลปะแหงแรกในปค.ศ.1821ไมไดสรางความเปลยนแปลงเกยวกบทศนคตทมตองานศลปะในฐานะทเปนงานหตถกรรมไปไดในฐานะทเปนสถาบนศลปะเอกชนโรงเรยนไดทำาหนาทเปรยบเสมอนเพยงแคสมาพนธทฝกอบรมวชาชพเพอการคาเทานนทศนคตดานจตใจไมไดถกเปลยนแปลงไปมากนกแมแตสถาบนฯเองกยงอยในฐานะสถาบนทอยภายใตสงคมเศรษฐกจกษตรยและหมมตรสหายของผใหความอปถมภแกโรงเรยนดงจะกลาวไดวาสงคมใหความสำาคญเชงเศรษฐกจและคาขายเปนสวนใหญ ดวยความพยายามทจะสรางสถาบนการศกษาของชนชนสงเกยวกบงานศลปะซงมขนหลงจากการถงแกกรรมของดาเมยนโดมงโกแตกไมประสบความสำาเรจในวนท8กรกฎาคมปค.ศ.1848มาเรยอาโนโรซาสวายยบาลโดหรออกนามหนงกคอราชนอสเบลลาท2ไดมพระราชดำารและพนธสญญาทจะสรางสถาบนการศกษาและพพธภณฑสำาหรบงานจตรกรรมขนนเปนการเปดกวางทนำาไปสสถาบนการศกษาในป1855ภายใตการดแลของอากสตนซาเอซภายใตการดแลและนำาทางของ

ซาเอซจตรกรสองทานไดแกลอเรนโซโรชาและลอเรนโซเกอรเรโร

ชาตนยม และ ความ ปรารถนา อน แรงกลา ใน ความ ถกตอง ภายหลงสามศตวรรษและสามทศวรรษของอทธพลทางดานภาษาและวฒนธรรมสเปนความตระหนกของชาวฟลปปนสทสะสมมายาวนานถงความอยตธรรมซงไดถายทอดความรสกอนแรงกลาเกยวกบความถกตองของรปแบบซงไดกลายมาเปนมาตรฐานสำาคญในการรณรงคเพอแสวงหาซงความเทาเทยมกนมรรยาทความประพฤตอนเหมาะสมไดเรมตนสรางรปแบบขนในบรรดาหนงสอทงหลายอนไดแกLagda(1734)และตอมาในหนงสอUrbanatFelisa(1854)และถกทำาใหเขมขนขนอยางมากดวยมหาวทยาลยทมความแตกตางทางศาสนาสถานทซงกลายเปนตราของilustradoซงหมายถง“ผซงบรรลแลว”(EnlightenedMan) ดวยความปรารถนาทจะสรางแบบแผนความถกตองหากชดกจกรรมใดไมแสดงมรรยาทอนดงามหรอไมแสดงความถกตองเหมาะสมจะถกมองวาไมมคณคาดงทดร.โจสไรเซลวรบรษของชาตไดเผชญหนากบตำารวจผจญเพลงทแตงกายอยางเหมาะสมในโอกาสพเศษทควรคาแกการเปนผรและเทาเทยมกบคนสเปนหรอเทาเทยมกบชาวตะวนตกดวยซำา ฟรานซสโกบาลาคทาส(1788-1862)นกเขยนไดบรรยายสถานทในบทกวของเขาทชอFlorantetLaura(1838)ทคาดวาจะเปนพนทบรเวณเมองกรกไมใชเพยงเพอทจะหนจากการควบคมแตเพอเปนการแสดงความรเกยวกบเทพและเทพธดากรกในปกรณมโบราณซงในเวลานนเปนสวนหนงของลกษณะทเดนชดของผทมความรแมแตวรรณคดเทดทนบชากยงดนรนเพอแบบแผนทถกตอง ในปค.ศ.1852เอฟอารเดอลาเมอรซไดจดพมพหนงสอของเขาชอABookofHisLifeทแสดงใหเหนถงความถกตองในทกทางการขดเกลาตามการใชภาษาและแสดงถงการไดรบการวจยอยางระแวดระวงในดานดนตรมาเซลโลอะโดเน(1848-1928)มความพยายามทจะเผยแพรบทเพลงแหงพธกรรม

การสรรเสรญดวยรปแบบและบรบททเหมาะสมสถาบนการศกษาเกยวกบงานจตรกรรมประตมากรรมและการแกะสลก(1879)ทพฒนาขนจากโรงเรยนทมอยกอนไดกลายมาเปนแหลงขอมลตนๆดานความคดอนถกตองตามแบบแผนและสไตลรวมไปถงถกรวมเขากบทศนคตทมมากอนในแมดรดสเปน

จตรกรรมสจจนยม และภาพฉากชวตประจำาวน จตรกรรมสจจนยมและประเภทของงานจตรกรรมทเกยวของกบการใหภาพของฉากชวตประจำาวนและภาพเหมอนของบคคลในแตละโอกาสไมไดสนหวงลงไปเพยงแตผลงานศลปกรรมเหลานถกพจารณาวาไมใชพาหนะทสำาคญสำาหรบการประกาศความคดเกยวกบความทดเทยมกบศลปนตางชาตโดยเฉพาะอยางยงในแมดรดสเปน(ประเทศเจาอาณานคม)การตดสนใจของเชอพระวงศในวนท21สงหาคม1862ยงคงตองการผอำานวยการของสถาบนทจะสงไปยงประเทศกลมเดยวกนกบสเปนหรอกลมศลปะภาพเขยนแนวชวตประจำาวน

อจฉรยบคลผไรซงสญชาต ความสขอนเออลนทพอจะเขาใจไดซงมผลกระทบตอสงคมชาวฟลปปนสในแมดรดเมอผเชยวชาญดานจตรกรรมชาวฟลปปนส2ทานไดรบรางวลชนะเลศในรางวลสำาคญในงานนทรรศการศลปะแหงชาตทสเปนในปค.ศ.1884-จแอน ลนา วาย โนวซโอ (1857-1899)ไดรบรางวลชนะเลศ

A C a p s u l e H i s t o r y t o t h e 1 9 5 0 s

Rod.Paras-Perez:เขยนจนทรวมลแกวแสนสาย:แปลและเรยบเรยง

P h i l i p p i n e A r t

8 Arts May 2008

เหรยญทองจากงานของเขาทชอSpoliariumซงไดแสดงใหเหนถงนกสทเสยชวตถกลากเขาสกองฟนพธศพในแงของสดสวนและการอปมาถงประวตศาสตรSpoliariumเปนทพงพอใจในดานความตองการทางวชาการบวกกบความสามารถของศลปนทสามารถดงชวงเวลาแหงความตนเตนเราใจแมวาจะมชวงเวลาแหงความโศกสลดเขามาอยภายในภาพเหตการณ

-เฟลกซ รเซอรเรกชน ฮดาลโก (1855-1918)ไดรบรางวลชนะเลศเหรยญเงนกบผลงานของเขาทชอวาChristianVirginsExposedและTheRabbleซงมลกษณะอปมาแบบกรกโรมนกบความตนเตนเราใจเทาๆกน ถงแมจะไรซงความโศกอยางตรงไปตรงมาในงานของลนากตามทชยชนะดงกลาวไดกระตนใหโจสไรเซลไดกลาวเพลงสรรเสรญกบบรรดาจตรกรผซงประกาศในทางปฏบตวาเปน“อจฉรยบคลผไรซงสญชาต” “ลนา และฮดาลโก เปนแสงสวางแหงสเปน เชนเดยวกบฟลปปนส เกดในฟลปปนส พวกเขาสามารถเกดทสเปนกได เพราะสำาหรบอจฉรยบคคลกเหมอนกบแสงสวางและอากาศทเปนทยอมรบของทกคน ซงมอยในทกหนทกแหง เหมอนในอากาศ เหมอนชวต เหมอนพระเจา” สำาหรบไรเซลชาวอาเซยนสามารถเปนอจฉรยบคคลไดพอๆกนกบทคนผวขาวเปนได กลบมาทมนลาชยชนะของลนาและฮดาลโกทแมดรดไดรบการตอนรบดวยความปลมปตททดเทยมกนแตผลกระทบของTheGrandGoutไดงอกงามหยงรากลกอยางชดแจงมากจตรกรสวนใหญจากสถาบนการศกษาฟลปปนสอาทเชนไซมอนฟลอเรสเดอลาโรซาเฟลปเปโรซาสและอนๆดำาเนนไปตามชวตประจำาวนและลกษณะของประเทศแสดงใหเหนถงฉากในชวตประจำาวนทเขารวมกนอยางสมบรณกบศลปะแนวหนาของฝรงเศสแรงกระตนทจะยกระดบชวตธรรมดาสามญเปรยบเทยบกบการทำาใหประเดนทางศลปะนนสมบรณดงทเหนในงานของฌองฟรงซวรมลเยตและกสตาฟกรเบตและดงนกวาดภาพแนวอมเพรสชนนสเชนโมเนตเรอนวรและคนอนๆ ในศลปะเชนเดยวกบในชวตความเทาเทยมกนภายใตอทธพลทางภาษาและวฒนธรรมสเปนนนดงความฝนทยากจะอธบายชาวฟลปปนสไดตามตดการสนบสนนและใหการสงเสรมการปฏวตทประสบความสำาเรจเพอตอตานสเปนแตทายสดกพายใหแกชาวอเมรกนในสงครามเลอดทยดเยอมาจนถงครสตศตวรรษท20

ความฝนสทอง บทละครแสดงความรกชาต ในวนพฤหสบดทอากาศชนและอบอาวในขณะทอณหภมอยระหวาง30–34องศาเซลเซยสมฝงชนกลมใหญทรอคอยการเปดการแสดงละครของโอเรลโอโตเลนตโนทชอวาKahapon,NgayonatBukasซงแปลวา“เมอวานวนนและพรงน”ทTeatroLibertedในซานตาครซมานลาซงในเวลานนตรงกบวนท14พฤษภาคม1903ฝงชนไดรบการแจงขาวสำาหรบยามเยนทนาตนเตนดวยคำารำาลอทวาละครเรองดงกลาวไดแสดงออกถงความรกชาตอยางรนแรงและผชมจะไมไดรบความผดหวง ในภาพเชงสญญะนนมนงายตอการทำาความเขาใจโดยผชมโอเรโลโตเลนตโนไดเปดเผยความกดดนทผนไปตามคนสเปนและคนอเมรกนบนความไรโชคของคนฟลปปนสตามทไดถกถายทอดในคำากลาวทโผงผางบางครงกอยในรปของถอยคำาสรรเสรญและถกสรรคสรางดวยชอทางสญญะของตวละครทแสดงออกในเชงเสยดสและเหนบแนมละครเรองนไดรบการตอบรบดวยความยนดอยางแรงกลาจากคนฟลปปนสในขณะทชาวอเมรกนทนงในฐานะผชมตางไมพอใจและแสดงความขนเคองสดทายเมอธงของอเมรกนถกชกลงมาและถกเหยบยำาอยบนพนเวทกเกดการจลาจลของชาวอเมรกนอยางบาคลงขน ลงทายโอเรลโอโตเลนตโนกถกจำาคกพรอมกบเสยเงนคาปรบสนไหมทหนกเอาการแตมนกยงไมใชจดจบของการประทวงทางวรรณกรรมเกอบจะเปนแรงบนดาลใจเดยวกนทสามารถเหนไดจากงานของจแอนอาแบดในงานทชอวาTanikalangGuintoทหมายความวา“โซตรวนสทอง”ตามทชาวอเมรกนกลาวขานถง“กฏแหงความเมตตากรณา”ซงถกนำาเสนอในฐานะทไมตางไปจากหนากากอนหลอกลวงทสวมใสโดยความปรารถนาทจะครอบครองเชนเดยวกนกบงานของโอเรลโอโตเลน-ตโนตวละครของจแอนอาแบดกถอกำาเนดขนดวยรปแบบแรกเรมนนกคอตวละครตางๆมชอทางสญญะ

ลทธชาตนยม พลงทเคลอนไหวของภาพวาดฟลปปนส ลทธชาตนยมยงเปนพลงทเคลอนไหวของภาพวาดฟลปปนสในชวงเปดฉากศตวรรษท20ถงแมวาการหยดพกระหวางการจากไปของสเปนและการเขามาแทนทของอเมรกาจะมความเกยวพนกนอยางเงยบๆในงานจตรกรรมวงจรของงานศลปะไดแสดงสญลกษณของกจกรรมซงเปนผลเนองจากป1903เมอความพยายามทจะสรางสมาพนธทชอวาAsociacionInternacionaldeArtistas(สมาพนธศลปนระหวางประเทศ)อยางไรกตามมนยงไมใชชวงเวลาทเหมาะสมนกจนกระทงมาถงในปค.ศ.1908ราฟาเอลเอนรเกประสบความสำาเรจในการจดการสมาพนธนในขณะเดยวกนกมการเปดโรงเรยนศลปะขนอกครงทมหาวทยาลยฟลปปนสโดยมเขาเปนผอำานวยการสถาบนฯ(อานตอหนา 16)

ทโนมนำาถงผใชแรงงานเตมไปดวยความเหนอยยากรางกายกรานแดดทแผดเผากวาจะไดมาซงผลผลตทใชเลยงคนทงประเทศนอกจากนยงสรางใหสวนของมอและแขนเคลอนขยบในกรยาของการทำางานทงหมดนสงความเขาใจถงประโยคทวา“หลงสฟาหนาสดน”ไดอยางแจมชดยง ผลงานชด“สำารอกจตเสอม”เปนศลปะอนสตอเลชนทประกอบไปดวยเซรามคในรปทรงของสงมชวตขนาดใหญในทานอนหงายตรงสวนชองทองและอกเปดแตกสำารอกออกมาดวยรปทรงขนาดเลกจำานวนมากทผสรางปรารถนาใหเปนตวแทนของจตใจทตำาและเสอมทรามทะลกสสงคมความเปนมนษยความเปนตวตนไดหายไปเพราะการดำาเนนชวตแบบบรโภคนยมรปทรงทสำารอกออกมาทงหมดนนจะถกจดวางใหกระจายตอออกจากสวนขาทงสองลงสสวนพนลางทเปนเสมอนการกระจายความเสอมสสงคม พนทหนงถกจดใหเปนหองนอนทเตมไปดวยความผดปรกตมความวนวายอลหมานปรากฏอยในทกวตถศลปนตงชอวา“อลหมานบานทรายทอง”ความวนวายจากบานทรายทองทสงคมไทยรจกกนมานานดวยเปนนวนยายทถกนำามาสรางเปนละครโทรทศนครงแลวครงเลานนจะเกยวโยงสมพนธหรอเปนตวแทนคาอยางไรของผสรางสรรคนนเปนเรองยากทจะเปรยบเทยบแตทวาทปรากฏอยางชดเจนของผลงานชดนเปนประตมากรรมอนสตอเลชนสรางขนดวยการเชอมเหลกเสนประกอบเปนเตยงตเสอผาโตะเกาอและสงประกอบอนภายในหองซงทงหมดนลวนเปนตวแทนถงภาวะอนไรซงความสงบเปนความวาวนอลหมานอยในจตใจทไมอาจหลกหนไดตางจากการหลกหนความวนวายในสงคมการขบเคลอนออกมาเปนงานศลปะทบรรจความวนวายสบสนอลหมานไวกบทกวตถนนเปนหนทางหนงทชวยใหความรสกทไมนาพสมยนกอรปแปลงรางถอดความออกมาเปนผลงานสรางสรรคทนาสนใจซงมคณคาและมความหมายมากกวาทจะใหเกาะสมหนกองอยเพยงภายในจตใจ ความปรารถนาทจะเนนใหเหนถงความสำาคญของเวลาถกถายทอดออกมาดวยกรรมวธของกลองรเขม(PinholeCamera)เปนงานภาพพมพบลพรนททแสดงการเคลอนไปขางหนาอยางไมหยดนงของเวลาซงไมเพยงเฉพาะกบวตถสภาพแวดลอมรายรอบกเปลยนแปลงไปตามบรบทของเวลาดวยผลงานชดนเปนเสมอนการเตอนผชมถงความสำาคญของเวลาทำาใหเกดการรำาลกถงความดงามและสงทใหประโยชนตอมนษยชาตนนควรตองประพฤตปฏบตโดยไมรอเวลาซงไมเคยหยดนงและไมเคยรอคอย การตอกยำาจตสำานกของคนในสงคมไทยใหรบผดชอบตอสงคมเหนความสำาคญของเพอนรวมสงคมโดยเฉพาะการใชพนทสาธารณะรวมกนและคำานงถงสขอนามยตอผบรโภคนนผสรางสรรคไดนำาเสนอผลงานในลกษณะของการประชดประชนเสยดสผไรจตสำานกในสงคมไทยโดยสรางเปนผลงานภาพพมพสอผสมรวมกบประโยคทเปนเสมอนดงการตลงตรงกลางแสกหนาดวยขอความสนๆวา“เพอนรวมดนเนอร”ภาพแมลงสาบทไตอยบนพนและใตโตะคอเพอนรวมดนเนอรทคณกำาลงรบประทานอาหารดวยความ“อรอยสดสด”หรอการยนมอทมทรายอยเตมมอออกรบกนบหรจากผทกำาลงจะทงลงบนพนทงๆทมถงขยะตงอยในบรเวณนนพรอมกบขอความประชดวา“ตองถงขนนหรอเปลา”ผลงานทงหมดนำาเสนอไดอยางนาสนใจแสดงรปลกษณทตางกนแตทงหมดทำางาน

รวมกนกระทงสงคมไทยภายใตโครงการ“คดสกนดจะดมาก” “ภวงคตน”เปนอกผลงานหนงของการแสดงอารมณความรสกซงเปนสภาวะจตทไดรบผลกระทบจากปญหาสภาพแวดลอมและขาวสารรอบตวดวยการหยบยมลกษณะธรรมชาตมาเปนตวแทนของภาวะความรสกวนวายสลบซบซอนทกำาลงดนรนอยภายในถายทอดสภาพพมพแกะไมทมขนาดใหญมากราวกบการแสดงพลงขบเคลอนทผสรางสรรคปรารถนาจะผลกความหนกองทงหมดออกมากบทกจดทกเสนและทกหนวยใหมาดนรนอยบนพนทของภาพพมพขนาดใหญน ความประทบใจจากการเดนทางโดยจกรยานยนตตองบกปาผจญธรรมชาตจากเชยงใหมสลมนำาสาละวนจงหวดแมฮองสอนนำามาซงความปรารถนาทจะบนทกความทรงจำาอนพเศษของชวตไวเปนสมดภาพพมพบนทกภาพแหงความประทบใจ3เลมซงประกอบดวยเรองราวการเผชญกบเสนทางทยากลำาบากแตทวาเปนความสนกและตนเตนอกเลมหนงเปนการเดนทางรอนแรมตอเนองผานปาทบลองลำานำาฝาพนใตนำาทยากยงตอการขบเคลอนไดพบกบวถชวตของชาวบานและชนเผาซงมใชภาพทจะพบเหนไดในสงคมเมองและสดทายเปนสมดบนทกภาพบรรยากาศของทองฟาการรวมและเคลอนตวของกลมเมฆฟากวางและยงใหญใหการจนตนาการรบรถงชวตเลกๆ ทกำาลงแหงนเงยขนชมฟา ประทบความรสกทงหมดทงมวลไวอยทใจ ภาพแหงความประทบใจอนยงใหญ เกนการพรรณนา ทงหมดนถายทอดเปนสมดภาพบนทกยอ เสมอนการ ‘โนตยอ’ ในรปลกษณของแผนพบตอเนอง นำาเสนอในลกษณะศลปะอนสตอเลชน กางออกตอเชอมเรองราวการผจญธรรมชาตท ผสรางสรรคอธบายวา เมอลากสายตาผานแตละหนาภาพทกภาพจะรวมกนเรยกรายละเอยดของเรองราวทกบททกตอนใหไดหวนรำาลกถงประสบการณทถอวา ‘นเปนครงหนงในชวต’ ทประทบใจยง อกรสหนงแหงสนทรย การแสดงรปทรงทใหการรบรถงความเปนรปธรรมและนามธรรมไปพรอมๆกน กรอบจตรสสขาวขนาดเลกๆเทาๆกน ถกจดระเบยบแนวแถว และถกสรางใหเปนทอยของรปทรงเกลยงเกลาขนาดตางๆทมรปลกษณบอกความเปนตระกลเดยวกน รปทรงเหลานถอดรปออกเพยงครงหนงจากกอนหนผวเรยบ แสดงตวทงนนออกและลกลงสลบคละกนไป การจดวางทเปนทงการวางรปทรงซำาและวางใหเปลยนแปร สงใหรปทรงสขาวทงหมดอยในบทสนทนา ภาษาสนทรยรวมกน นอกจากนผสรางสรรคยงวางรปทรงตนแบบ ซงเปนกอนหนทผานกาลเวลา ผานการขดเกลาจากธรรมชาต จนเปนรปทรงทหมดจด เทยบเคยงกบรปทรงทเปนดงรปจำาลองสขาวนนใหการรบรถงความงามอกภาคหนงของกอนหนซงเปนตนแบบท ผสรางสรรคไดพลกโฉมขนมาใหผชมไดพจารณา “มต – รปทรง – พนทวางของกอนหน” ซงเปนชอทกำาหนดไวกบผลงาน สาระสนๆ ทยกตวอยางนเปนเพยงสวนหนงของนทรรศการผลงานศลปะนพนธทนกศกษาคณะวจตรศลปไดนำาเสนอสสงคม ซงถอวาเปนบทพสจนแรกของการสรางสรรคทไดประมวลองคความร แงคด มมมอง ประสบการณ ทกษะ และวธการนำาเสนอ กลนกรองออกมาเปนผลงานศลปะนพนธประจำาปการศกษา 2552

Opinionแสดงความคดเหนตอวารสารขาวหอศลป/ขาววจตรศลป

รปแบบ+รปเลม

เนอหา

ความคดเหนอนๆ

กรณาสงกลบไปยง กองบรรณาธการวารสารขาวหอศลป คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม ถ.หวยแกว อ.เมอง จ.เชยงใหม 50200 โทรศพท 053 211 724

MUSEUM ONLINEตอจากหนา 3

ผลงานศลปนพนธตอจากหนา 15

Arts May 2010 9

๐โครงการนไดชวยสรางเตมเตมสวนทขาดหายไปในสงคมไทยเปนสอทางเลอกเชงศลปวฒนธรรมรวมสมยสะทอนวฒนธรรมทางสายตาทชวยทดแทนสอมวลชนไทยกระแสหลกทงสอทวสอวทยสอสงพมพในประเทศนทสวนใหญมกถกใชเพอ(ก)ชวนเชอสรางภาพทางการเมองแนวอนรกษนยม(ข)สงเสรมเศรษฐกจบรโภคนยมความบนเทงและในบรบทศลปวฒนธรรมทงสอกระแสหลกและพพธภณฑศลปะของราชการกมกมงสนบสนนสงเสรมศลปะแนวอนรกษนยมศลปะเชงจนตนาการโรแมนตคเกยวกบความเชอและคณคาไทยดงเดมเปนสวนใหญดงนนพพธภณฑออนไลนในทนจงชวยเตมเตมความหลากหลายของความคดความเชอความรรสนยมฯลฯชวยสรางสงคมไทยใหเปนสงคมทางการศกษามความเปน“รฐสมยใหม”ทเชอในความหลากหลายของระบบคณคาเชอในกระบวนการเชงเหตผลและการวจารณมากกวาการพยายามผกขาดคำาตอบสำาเรจรประบบคณคาดานเดยวผานการใชสอมวลชนชวนเชอสงเสรมความคดรเรมสรางสรรคการปรบตวใหเหมาะกบยคสมยอยางตอเนองผานกลไกและหลกการความเสมอภาคความชอบธรรมสงเสรมความเปนมนษยนยมประชาสงคมการรเทาทนและการเปนสวนหนงของกระแสโลกทงทางเศรษฐกจการเมองสงคมและศลปวฒนธรรม

การปลงศพพระเถระชนผใหญเจานายหรอชนชนสงผมฐานะทางสงคมจะเรยกวา“พธสงสการ”หรอ“สงสกการะ”ซงมความหมายถงการทลกหลานญาตมตรลกศษยลกหาไดนำาเครองสกการะตางๆไปสงผวายชนมทสสานซงถอเปนการใหเกยรตใหการยกยองถอเปนการกระทำาสกการะผวายชนมนนเองการสงสการสงขารรางของเจานายชนชนสงพระเถระหรอพระสงฆทไดรบการนบถอจงมกจะมความละเอยดออนซบซอนมากกวาพธกรรมของชาวบานและสามญชนโดยทวไปตองใชทรพยากรแรงงานและฝมอในการจดเตรยมมากพอสมควรดงนนประเพณการสงสการพระเถระชนผใหญเจานายชนสงนนจงตองมการตระเตรยมการและวางแผนเปนอยางด

เมอเจานายหรอพระสงฆสำาคญสนลงจะมพธอาบนำาผวายชนมเปลยนชดเครองแตงกายเตมยศหรอเสอผาอาภรณชนดหรออาจมการปดทองคำาหอหมรางนนเอาไวกอนพธรดนำาศพและการขอขมาศพรางผวายชนมนนจะถกพนหอดวยผาเนอดหลายชนบรรจไวในหบบรรจททำาขนมาอยางวจตรงดงามจดตงขนอยางเปนทางการภายในหอหลวงหรอวหารสำาหรบประกอบพธการในระยะยาวชาวลานนานยมเกบศพของเจานายชนชนสงและพระสงฆองคสำาคญไวเปนแรมปหรอในบางกรณเกบไวหลายปนยวาเพอไวกราบไหวบชารำาลกถงบญคณสำาหรบไพรฟาขาแผนดนและญาตพนองกระทงลกศษยลกหาอกนยหนงเปนการเตรยมความพรอมในการจดพธการสงสการอยางถกตองตามประเพณ

หลงจากตงศพแลวจะมการทำาบญอทศสวนบญสวนกศลไปยงผวายชนมเปนระยะๆเชนทกๆเจดวนสบหาวนทกเดอนทกๆรอยวนแลวแตกรณตามความเหมาะสมตามฐานะของลกหลานหรอโยมอปถมภสวนพธการสงสการนนมกจดใหมในชวงเดอนกมภาพนธหรอเดอนมนาคมซงเปนชวงฤดแลงมความสะดวกตอการตระเตรยมงานและการเดนทางมารวมพธ

ในอดตมกมการตงศพผวายชนมในจตกาธานทจะจดทำาขนตามฐานะของผวายชนมหากเปนชาวบานธรรมดาจะใชเพยงแมวครอบททำาจากไมไผทำาเปนแครและตกแตงดวยดอกไมสมฐานะเรอนสำาหรบผทมฐานะขนมาคหบดหรอขนนางจะเปนเรอนคลายเรอนปราสาทไมมยอดเรยกกนวา“หลงกลาย”หรอ“หลงกาย”ซงมลกษณะเปนเรอนหลงคาทรงกลบบวปากกบาลหรอ

“กาบจว”เรยกเตมๆวา“ปราสาทปากกบาลหลงกลาย”สวนเจานายและพระสงฆชนผนอยจะใชเรอนปราสาททมยอดเดยวเรอนปราสาทชนทมสามยอดจะเปนเรอนปราสาทสำาหรบเจานายชนผใหญและพระสงฆผทรงสมณศกดแตหากเปนปราสาททมเรอนปราสาทวางเทนบนหลงนกหสดลงคขนาดใหญหลงคาเปนรปจตรมขโดยมยอดตรงกลางหรอมยอดปราสาทหายอดนนจะเปนเรอนสำาหรบเจานายชนสงเจาเมองเจาผครองนครกษตรยพระเถระชนผใหญครบาสงฆราชเทานนและนอกจากนนในระยะหลงยงมคตนยมในการสรางเรอนปราสาทใหมสสนตามสประจำาวนเกดของผวายชนมอกดวย

การสรางปราสาทบษบกเทนบนหลงนกหสดลงคขนาดใหญนนนยมสรางดวยไมงวไมไผสานกระดาษสเงนทองอยางวจตรพสดารทงหมดนนจะถกกอสรางขนบนแพซงไมตาลไมมะพราวทเรยกกนวา“ไมแมเรอ”เปนแพเลอนแมสะดงทจะฉดลากไปบนพนดนไดตวปราสาทมกสรางเปนจตรมขหลงคาซอนชนใสยอดฉตรจะกยอดกชนสดแลวแตฐานะผวายชนมทรวดทรงปราสาทจะสง

ชะลดมความวจตรงดงามมากดวยเปนการแสดงออกถงสายสกลชางและเปนการแสดงออกถงเกยรตยศของผวายชนม

“นกหสดลงค”ตามความเชอของชาวลานนานนเปนสตวในอดมคตผสมกนระหวางชางและหงสมรางกายใหญโตมสวนตวทเปนนกสงางามทงปกและหางเยยงพญาหงสแตมศรษะเปนชางตามตำานานกลาววา“หตถลงคะสะกโณ”หรอนกหสดลงคนนเปนสตวในปาหมพานตเพศเพยงดงชางพละกำาลงดงพญาชางฉททนตกนอาหารคอชางวนละ๒๐เชอก(จง อาจจะ เปนไปได วา อาจจะ เปน พญา นก ท กำาลง กลน กน ชาง อย จง แลเหน เปน นก ท ม ศรษะ เปน ชาง ดวย เหต ท การ กลน กน จาก ดานทาย ของ ตว ชาง ลง ไป กอน เพอ ปองกน ม ให งาชาง เปน อนตราย ตอ การ กลน กน)

นกหสดลงคมขนาดทใหญและมพละกำาลงมหาศาลประกอบกบความคนเคยในเสนทางสามารถโบยบนขามหวงแหงมหรรณพและปาหมพานตอนเปนดนแดนแหงโลกยะวสยทกนขวางเสนการไปสมรรคาแหงพระสเมรยกตวอยางในเรองพระสธนกบนางมโนราหทพระสธนนนเฝาตดตามหานางมโนราหไดผานพนอปสรรคมากมายจนมาถงเขตปาหวายแตไมสามารถขามผานปาหวายทมหนามแหลมคมดงกรดเพอไปยงเชงเขาหมพานตอนเปนวมานของเหลานครกนรไดจงไดออกอบายนำาผาแดงมาหมหอตวเพอใหนกหสดลงคคดวาเปนชนเนอมาหยบจกพาไปยงรงซงอยเชงเขาพระสเมรในเขตปาหมพานตนนเองจากเรองราวดงกลาวและดวยขนาดทใหญโตมพละกำาลงอยางมหาศาลจงมความเชอวาจะนำาพาดวงวญญาณผวายชนมขามพนไปยงเชงเขาพระสเมรซงตองขามผานปาแหกเลสกรรมปาแหงอกศลกรรมตางๆไดเพอมงสพระนพพานอนเปนอนาคตสมบต

รปลกษณะของตวนกหสดลงคนนมรปรางโครงสวนหวและลำาตวทำาจากโครงไมตดแตงกระดาษเปนลวดลายทำาเปนเกลดสวนหวชางมความพเศษของการเคลอนไหวไปมาไดโดยชนสวนคอและหวตองเคลอนไหวหมนไปมาไดใบหสามารถพบกระพอไดสวนงวงใชผาเยบเปนทรงกระบอกเลยนแบบงวงชางมเชอกรอยอยดานในสำาหรบดงเคลอนไหวสามารถตวดโปรยขาวตอกดอกไมไดอกดวยดวงตามลกษณะกลมมนขนตายาวสวยกระพรบไดเหมอนมชวตจรงๆในบางครงยงทำาใหปกกระพอไดอกยงสราง

ปราสาท นก

หสด ลงคสราวธรปน

10 Arts May 2008

เสรมใหจนตนาการไปถงพญานกทเปนทพยานสสวรรคาลยดงทศลปนจะรงสรรคได

การจดตงปราสาทศพเจานายแตโบราณเคยใชพนทหนาหอหลวงหรอคมหลวงของเจานายหากเปนพระเถระจะใชพนทโลงหนาวดหรอขวงหลวงหนาวดเพอจดพธกรรมดงกลาวนบตงแตการลง”นอนขอน”หรอการอญเชญศพขนตงบนปราสาทกจะมการทำาบญทำาทานเปนเวลาตอเนองอยางนอยสามวนหรอหาวนหรอกระทงเจดวนนอกจากจะมพธกรรมทางศาสนาแลวในพธการ

สงสการศพยงจดใหมมหรสพระเบงละครฟอนรำาระบำาเตนดนตรปพาทยตลอดจนดอกไมไฟตางๆนบเปนการถวายบชาหรอองคประกอบหนงของพธสงสการนนเองงานพธจงเปนงานใหญมผคนหลงไหลมารวมงานกนอยางคบคงจงมการสรางปะรำาพธอยางชวคราวขนรอบๆบรเวณทตงปราสาทนกหสดลงคเพอรองรบแขกทเรยกวา“ผามเปยง”โดยสรางเปนโครงสรางไมไผมงดวยใบตองตงหรอหญาคากนแดดหรอกนนำาคาง

ขนตอนการสงสการมรปแบบพธการคลายสามญชนแตมรายละเอยดปลกยอยมากยงขนเชนการถวายเครองสงฆทานมากยงขนการสวดการเทศนกจะมมากยงขนแมกระทงการบงสกลกมมากขนตามกำาลงศรทธาของผทมารวมงานโดยเฉพาะอยางยงคอพธกรรมการชกลากปราสาทนกหสดลงคไปยงสถานทจะทำาการสงสการ(ในอดตชาว ลาน นานน นยม นำา เรอน ทตง ศพ ท บรรจ ราง นน ไป ทำาพธ สง สกการะ หรอ เผา ตาม ประเพณ ยง สสาน ท เรยก กน ใน ภาษา พน ถน วา ปา เหว หรอ ปา เหยว ดวย เหต ทวา ชาว ลาน นา นน ไม นยมจดตง ศพ หรอ สงสการ ศพ ทวด ดวย เหต ทวา ด เปน การนำา ของ เนาเสยของ ไมด ไป ไว ให เปน มลทน แก เขต พทธาวาส)อนเปนการสงดวงวญญาณไปสสรวงสวรรคชนเทวโลกเพอใหนกหสดลงคไดนำาพาดวงวญญาณผวายชนมไดขามผานปาหมพานตปาแหงกเลสและอกศลกรรมดงกลาวขางตนแลวในบางวฒนธรรมยงเชอวานกหสดลงคนนอาจจะนำารางผวายชนมไปกนเปนอาหารเสยเองจงมพธการใชรางทรงยงลกศรพเศษใสนกเพอเปนการสะกดนก

หสดลงคมใหกนรางนนกอนจะถงจดหมายปลายทางเชงเขาพระสเมรดงทกลาวมา

ชาวลานนาเชอวาหากไดชกลากปราสาทศพของครบาอาจารยทเคารพสกการะหรอเจานายทเปนทนบถอของสงคมจะไดบญและอานสงคมากดงนนชาวบานชาวเมองจะมาชวยกนมากจงตองทำาเชอกเสนใหญทแขงแรงตอกนหลายเสนจำานวน๒-๓แถวโดยผกเขากบแมสะดงของปราสาทศพเพอชกลากไปกบพนมวงดนตรปพาทยแหประโคมไปตลอดทางมการสาดนำาพรมหนทาง

เพอลดฝนเนองมาจากการจดงานในชวงหนาแลงประกอบกบการโปรยขาวตอกดอกไมและจดประทดดอกไมไฟเสรมสรางจนตนาการใหประหนงการเคลอนทบนมาของพญานกขนาดใหญจนทำาใหปาหมพานตทงปาเกดการโกลาหลซงในปจจบนปราสาทนกหสดลงคนยมใชในพธศพของพระเถระชนผใหญเทานนซงในการชกลากจะตองใชระยะเวลายาวนานกวาจะถงจดหมายเนองจากไมมคนบงคบจงไดใชไมแมแรงในการงดไมแมเรอเพอบงคบทศทางศรทธาผคนชวยเหลอจงมากนอยางแนนขนดลนหลาม

บรเวณทตงเปนจตกาธานสำาหรบเผารางผวายชนมจะมการปลกปะรำาพธหรอผามเปยงสำาหรบพกหลบแดดสำาหรบสถานทเผานนจะกนรวราชวตรกำาหนดปรมณฑลเปนรป๔เหลยมจตรสกำาหนดพนทไวอยางชดเจนโดยมแผนผงแบบโบราณประเพณคอ

แบบ ท ๑คอการกนรวราชวตรทง๔มมโดยมจตกาธานเปนประธานตรงกลางแลวกนรมหรอฉตรประจำาไวแตละมม

แบบ ท ๒คอการกนรวราชวตรทง๔มมโดยมจตกาธานเปนประธานตรงกลางแลวกนรมหรอฉตรเครองยศตางๆโดยมซมหรอบนไดหรอประตทางขนสจตกาธานอยในแตละดานของจตกาธาน

แบบ ท ๓คอการกนรวราชวตรทง๔มมแลวตงปราสาททศไวในแตละมมของรวราชวตรในปราสาทแตละมมนนยมตงเครองยศอสรยาภรณ

ทมเปนตนวาพดยศเครองสงเชนขนหมากกระโถนคนโทรมฉตรสำารบคาวหวานเสอหมอนแทนนงเปนตนทงนลวนเกยวของกบผงจกรวาลโดยทงสนหรอในบางกรณยงมการเชญรปเทวดาประจำาทง๔ทศหรอทาวทง๔ขนประจำาอยบนปราสาททศนอกดวย

ในกรณทเปนศพพระเถระภายในรวราชวตรจะปกเสาไมซางขนาดใหญ๔ตนใหสงกวาปราสาทนกหสดลงคขงผาสงฆาฏ(ผาพาดบา)หรอผาจวรของพระเถระผมรณภาพโดยมความหมายถงศลของพระสงฆเรยกวาจาตปารสทธศลคอปาตโมกขสงวรศล,อนทรยสงวรศล,อาชวปารสทธศล,ปจจยสนนสตศลหรออกนยยะหนงหมายถงสญลกษณของเพดานจกรวาลทแสดงออกมาในเครองหมายทเปนนามธรรมเรยกกนวา“ผาพดาน”หรอ“ผาเพดาน”

ขนตอนการสงสการประกอบดวยการบงสกลกรวดนำาอทศสวนกศลถงผวายชนมแลวจงกระทำาการเวยน”ผดตะสน”หรอ“ประทกษณ”หลงจากนนชาวบานจะนำาทอนฟนไมจนทนทปอกเปลอกจนขาวแลวทาสดวยขมนไปสมกองรวมกนไวทปราสาท(ปจจบนใชดอกไมจนทนแทน)จากนนสลาชางจะนำาดอกไมไฟรปแบบตางๆทใชในการประชมเพลงหากเปนพธการแบบโบราณจะใช“บอกไฟหลอ”ซงเปนบอกดนไฟมดตดไมรวกหางยาวมลอเลกๆสองลอสำาหรบเคลอนบนดนมงานแกะสลกไมงวเปนรปสตวตางๆนอกจากนนยงม“สะโปก”หรอ“บอกไฟบองตน”ซงเปนประทดลกใหญทแขวนจดรอบปราสาทและบอกไฟหางทยงสงขนฟาอยางมากมายการจดพลและการจดบอกไฟนนเปนการสงวญญาณทกำาลงเดนทางสสรวงสวรรคผานปาหมพานตโดยมการเลยนเสยงสรรพสตวตางๆ

เมอสลาชางตดตงบอกไฟตางๆชวงนจะเปนพธการ“โหงมะนาว”คอการโปรยทานหรอมะกรดยดดวยเศษเงนนยของการอวยทานคอการสละแลวซงสมบตทางโลกเพอไปรบเอาสวรรคสมบตหรอนพพานสมบตในเบองหนานนเอง

เมอทกอยางสงบลงพธการสำาคญกจะเรมขนดวยการทพอปอาจารยผอาวโสกลาวคำาสรรเสรญคณงามความดของผวายชนมพรอมทงกลาวคำาขอขมาอโหสกรรมหลงจากนนประธานในพธการจะจดสายมะผาบคอชนวนทวงเขาสดอกไมไฟตางๆในขณะเดยวกนวงดนตรปพาทยกจะบรรเลงรบดวยจงหวะเราใจหากเปนศพของพระเถระหลงจากจดไฟประชมเพลงเผาปราสาทแลวญาตโยมรวมทงลกศษยลกหาของพระเถระทมรณภาพจะรอแยงผาเพดานทเปลวเพลงกำาลงลกไหมลามเลยทผาจวรเพดานถาไฟไหมทะลผาเปนรเชอกนวาดวงวญญาณจะขนสสวรรคโดยตรงถาไฟไหมจวรเพดานหมดแสดงวาผวายชนมไดนำาความรความสามารถคาถาอาคมไปกบดวงวญญาณทงหมดแตถาไฟไหมไมหมดจวรเพดานขาดปลวลงมาแสดงวาจงใจใหคาถาอาคมทงไวแกลกศษยจงมการแยงเศษจวรเพดานนอยางเอาเปนเอาตายเพอเกบไวเปนเครองสกการบชาเปนวตถมงคลตดตวในหนงของผาจวรนนคอการกางกนผาจวรเพดานเพอปองกนมใหเพลงทเผารางผวายชนมลกลามไหมไปตดยงเทวโลกพรหมโลกใหไหมไปเฉพาะเพดานของจกรวาลทกางกนอยดวยวาผทสามารถไดมปราสาทนกหสดลงครองรบรางเพอเปนจตกาธานไดนนตองเปนบคคลทเปยมไปดวยบารมสงมใชบคคลธรรมดาเชนเปนทเคารพเชอถอในสงคมจงมผคนศรทธามากมายมารวมมอรวมแรงกนทำาพธสงสการดงนนไฟทใชเผารางจงมาจากพลงแหงศรทธาและความเคารพเชอถออนเปนไฟทบรสทธจงสามารถลกลามไปใหรอนไดถงเทวภมสวรรคและพรหมโลกดวยบารมของผวายชนมนนผาเพดานจงทำาหนาทกนมใหเทวภมมอดไหมลง

หลงจากทำาการสงสการแลวเสรจ๒-๓วนจะตองทำาพธการเกบกระดกไปทำาพธบงสกลและการกอกระดกบรรจไวในกหรอสถปเจดยเพอใหไดบชาและอทศสวนกศลในโอกาสตอไปสวนเถากระดกจะถกนำาไปกอเปนเจดยทรายทรมฝงแมนำาและเมอถงฤดฝนผานมาเจดยทรายทกอไวกจะไหลไปตามสายนำาสนนษฐานวาคงจะเปนคตความเชอสายพราหมณเกยวกบการไดขนสสวรรคจากการยอนลำานำาคงคานนเอง

ThaiHeritage

Arts May 2010 11

สรางขนมาจากผลงานประตมากรรมขนาดใหญกวาปกตบางหรอการนำาเศษวสดทไดมาจากสวนประกอบของรถยนตทอไอเสยเครองยนตตลอดรวมถงผลตภณฑและเครองใชไมสอยทเรยบงายธรรมดาทหาไดจากหองครวในเขตชนบทภาคเหนอฝาไมกระดานกระบอกไมไผและเศษวสดจากสงกอสรางฯลฯเหลานลวนถกนำามาใชเปนวตถดบในการนำามาสงเคราะหเพอสรางสรรคผลงานศลปะเหมอนตวอกขระทถกนำามาผสมผสานตามหลกไวยกรณทางทศนศลปเพอสรางคำาใหมๆและเนอหาใหมๆใหปรากฏตามพลงความคดและจตวญญานของศลปน

ผลงานประตมากรรมขนาดใหญซงเปนผลงานศลปกรรมแบบตดตงทนาประทบใจชดหนงไดถกนำาออกแสดงในนทรรศการศลปะสวนตวทหองแสดงภาพคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมในชดการแสดงทชอวา“หลงพงฝา”เกาอลำาบากถกนำาเสนอออกมาในรปเกาอไมขนาดใหญกวาปกตมาก(giantsize)เกาอดงกลาวมลกษณะโยเอยงไปดานพนกพงขาเกาอมขนาดใหญและสงตำาไมเทากนโดยนำาไปตดตงองกบฝาผนงดานหนงของหองแสดงภาพฯบนสวนทนงของเกาอถกทำาในลกษณะทเอยงลาดเทลงมาเพอวาผประสงคจะนงเกาอตวนจะประสบกบความยากลำาบากความไมสะดวกและความไมมนคงเพราะผนงตองคอยระมดระวงเรองการทรงตวความไมแขงแรงและการไรเสถยรภาพของเกาออกทงเวลานงแลวยงจะตองใชเทาของตนเองยนพนตลอดเวลาเพอประคบประคองใหนงอยไดบนทนงลาดเอยง

เรองความเปนมาของเกาอในประวตศาสตรกลาวกนวาในโลกอยปตโบราณกรจกการใชเกาอกนแลวซงสะทอนถงความรำารวยและความสงางามเกาอในยคนทำาจากไมมะเกลอบางครงกทำามาจากงาชางสวนกรกโบราณเชนกนสามารถนบยอนการรจกใชเกาอกลบไปไดถง6ศตวรรษกอนครสตศกราชสมยราชวงศถงของจน(ค.ศ.618-907)ทนงสงเรมปรากฏตวขนในหมชนชนสงของชาวจนสมยดงกลาวและตอมาไดแพรหลายทวไปในสงคมชาวจนพอมาถงศตวรรษท12การนงพนกแทบจะไมมแลวในประเทศจนซงตางจากประเทศอนๆในเอเชยทยงคงวฒนธรรมการนงพนมาจนกระทงทกวนนสวนในยโรปสมยเรอเนสซองคเกาอไมไดเปนเครองใชพเศษอกตอไปแตกลายเปนเฟอรนเจอรมาตรฐานททกคนซงมอำานาจซอสามารถจดหามาเปนของตนได

กลาวในเชงอปลกษณ(metaphorical)“เกาอ”เปรยบเสมอน”ตำาแหนงหนาทการงานของผคน”โดยเฉพาะเกาอขนาดใหญนนหมายถงตำาแหนงทสงสงซงหลายคนทครำาหวอดอยในโลกสนนวาสหรอโลกยธรรมปรารถนาทจะเขาถงเกาอเหลานนเดมทเรองในเชงสญลกษณนมทมาจากองกฤษและคานาดาโดยสภาลางหรอสภาผแทนราษฎรฯ(HouseofCommons)ใชคำาวา”เกาอ”เปนชอเรยกแทน”ตำาแหนง-อำานาจหนาท”(The“chair”isstillextensivelyusedastheemblemofauthorityintheHouseofCommonsintheUnitedKingdomandCanada)[http://en.wikipedia.org/wiki/Chair]

ศลปนยงอธบายเพมเตมตอไปวาในยคโลกาภวตนททองถนไดรบผลกระทบกระแทกดวยเกาอพงฝาททำาจากอำาเภอแมแตงจงหวดเชยงใหมเปนสญลกษณของความเปนทองถนอนเนองมาจากความไมเปนไปตามหลกสากลความไมมนคงตามมาตรฐานขนาดทไมไดสดสวนและองคประกอบททำาขนมาจากเศษวสดดบหยาบเปนการจงใจของศลปนทจะเสนอการปะทะกนอยางรนแรงระหวางstandardization(การทำาใหเปนมาตรฐานเดยวกน)Globalization(โลกาภวตน)

กบlocalization(การทำาใหเปนเฉพาะถนเฉพาะตวการทำาใหเปนทองถน)

จากผลงานทปรากฏบางทศลปนกำาลงจะสะทอนถงความเปนกบฎและความยอนแยงของตวเองผานเกาอโยเอยงดบหยาบทมตอโลกศลปะทถกครอบงำาโดยอำานาจนำาทางศลปะของตะวนตก(hegemonyofwesternart)ซงประกาศชยชนะของตวมนผานคำาวาโลกาภวตน–Globalizationมนแถลงวาโลกกำาลง

แคบและเลกลงตามลำาดบซงในความเปนจรงเปนเรองตรงขามและศลปนยงคงยนยนในความหลากหลายและความมลกษณะเฉพาะตวทจะไมถกครอบงำาโดยแถลงการณทปนแตงขนมาเองจากเรองราวปรมปราหรอมายาคต(myth)เหลาน

นทรรศการศลปะอกชดหนงซงแสดงณหองแสดงภาพเดยวกนแตตางกรรมตางวาระคอผลงานศลปะการจดวางเตาหงตมแบบชาวบานทใชถานไมเปนเชอเพลงจำานวน12เตา(คละเคลากนหลายขนาด)ในวนทเปดนทรรศการไดมการจดไฟใหกบเตาหงตมเหลานนจนแดงฉานทกเตาสงอณหภมความรอน

ไปทวหองจดแสดงผลงานฯและแขกทมาเปดงานตางสมผสกบบรรยากาศทรอนอบอาวภายในหองกระจกนน

ในภาษาองกฤษโบราณคำาวาStofaหมายถงพนทปดลอมในลกษณะเปนหองๆหนงและมเตาไฟ(stove)อยภายใน(ปจจบนเรยกวา”หองครว”)จนกระทงครสตศตวรรษท19คำาวาstoveไดถกนำามาใชในความหมาย”หองทใหความรอน”ซงJosephBankนกพฤกษศาสตรชาวองกฤษยนยนวาเขาไดเกบรกษา

พชพนธอนมคาหลากหลายชนดจากทวโลกในหองใหความรอนน(stove)สวนReneDescartesสงเกตวาการทเขาไดมาซงแรงบนดาลใจทางปรชญาอนยงใหญนนสวนใหญขณะทนงอยในหองใหความอบอนน(stove)ซงไมใชเรองนาแปลกประหลาดใจแตประการใด

MarcelDuchamp(1887-1968)จตรกรชาวฝรงเศสหนงในศลปนผมชอเสยงของลทธดาดาไดยกยายโถปสสาวะจากหองสขามาจดแสดงในหองแสดงงานศลปะและเรยกชอมนวา“นำาพ”(fountain)นคอสงทหวนรำาลกถงเกยวกบประสบการณทางศลปะเมอปะทะเขากบผลงานเตาหงตมจำานวนมากไดรบการนำามาจดวางในหองแสดงงานศลปะคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมมนเปนการเปลยนยายอปกรณการหงตมทเคยอยในหองครวของบานเรอนชาวชนบทมาจดแสดงในสภาพทพรอมใชงานโดยเพมจำานวนณหองแสดงนทรรศการศลปะเปนครงแรกโดยผชมทงหลายสามารถสมผสจบตองไดกบความรอนทแผคลมบรรยากาศและยอแยงออกซเจนไปจากลมหายใจของพวกเขา

ในสภาพทแตกตางไปจากเขตบรรยากาศอบอนของยโรปแนนอนหองทบรรจเตาถานดงทไดกลาวไวในขางตนคงไมทำาใหใครเกดแรงบนดาลใจเชนเดยวกบนกพฤกษศาสตรชาวองกฤษหรอนกปรชญาชาวฝรงเศสไปไดแตทเดนชดคอผลงานทศนศลปชดนไดนำาพาเราใหขยบเขาไปใกลการเปดรบประสาทสมผสทง5ของมนษยไดเกอบทงหมดผานผลงานศลปะตาด(visualart)(ชดเตาหงตมดวยเชอเพลงถานไม)นบจาก(/)รป(x)รส(/)กลน(/)เสยงและ(/)สมผสจะขาดกแต“รส”เทานนในขณะทผลงานศลปะอนๆในหมวดเดยวกนไมสามารถทำาเชนนได

อกชดหนงของงานศลปะทนาสนใจมากและคอนขางสอดคลองไปกบบคลกสวนตวของศลปนซงชอบทองเทยวไปตามเมองตางๆในทองถนชนบทดวยการสมผสกบบรรยากาศสายหมอกและทะเลกคอผลงานศลปะชดBrownAir,Tree,Ocean,andDirtyAutomobileซงเขาไดสะทอนการเดนทางในชวงกวาสบปหลงทผานมานในแงลบบรรยากาศและสงแวดลอมอนงดงามในเขตชนบทกระทงชายขอบเมองซงเคยเปนสถานทในอดมคตของชนชนกลางกลบกลายเตมไปดวยมลภาวะและความสกปรกทหมกซอนตวอยตามซอกหลบของธรรมชาตบรรยากาศสนำาตาลจากควนและ

ไอเสยของการเผาปาสะทอนอยทวไปในเขตจงหวดภาคเหนอรถยนตสวนตวทชวงชงกนไปยงสถานทยอดนยมของการทองเทยวในชวงวนหยดยาวกลายเปนภาพทคนตาของผคนยคนสภาพการณเหลานเปนปรากฎการณและดชนบงชถงการคอยๆพงทลายของสงแวดลอม

ผลงานศลปกรรมในชดทกลาวถงนถกนำาเสนอผานองคประกอบบางสวนของเศษวสดทไดมาจากสวนประกอบของรถยนตทอไอเสยประตรถและกระจกสองขางซงถกนำามาสงเคราะหเขาดวยกนผานรปลกษณและไวยากรณใหมๆไปตามพลงความคดเชงวพากษของศลปนผลงานศลปะทประมวลขนจากเศษวสดเหลานไดถกนำาเสนอควบคกนไปกบภาพถายซงแสดงถงการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมโลกไปอยางพลกผนแนนอนทศลปนไมไดเสนอทางออกอะไรเปนรปธรรมเหมอนกบ(อานตอหนา 13)

Arts Instructor ตอจากหนา 23

12 Arts May 2008

นกวชาการสงคมศาสตร เขาเพยงนำาเสนอถงสภาพการณ ชใหเหนถงมลเหตของปญหา ดวยสายตาเชงวพากษและการวเคราะหสวนตว พรอมยกระดบในสงทพบเหนกนตามหนาหนงสอพมพ หรอบทวพากษในนตยสารรายสปดาหทมอายสนเพยงแควนเดยวหรอหนงสปดาหใหกลายเปนเรองราวทมนยสำาคญและมอายนานวนขนบนกรอบโครงงานศลปะ และถกนำาไปแขวนยงหองแสดงภาพ เสมอนหนงเปนปายสญญาณเตอนภยทคอยสงสาร (Message) ยำาอยตลอดเวลาวาถงเวลาแลว ทตองมการชวยกนคดและลงมอทำาเพอแกไขปญหาเหลานใหดขน

ในชวง 2-3 ปหลงมาน อ.เกศ ไดหวนกลบมาทำางานศลปะในสไตล Abstract Expressionism เปนสวนใหญ ซงพฒนาการไปมากจากประสบการณสวนตวทสงสมและสนใจในงานศลปะสไตลนมาเปนเวลานาน สทครงหนงเมอยสบปกอนซงเคยทบซอนกนอยางตนๆ และดปราศจากความสดใส ทบตน ไดปรบใหมไปสสทโปรงแสง ซอนทบกนหลายระดบคลายดงผลกครสทอล อยางเตมไปดวยชนเชงมการหยดหยาดสอยางเปนธรรมชาต และพบผนผาใบ ในขณะทสยงคงเปยกอย ทำาเชนนหลายครงจนไดผลออกมาตามความตองการและใหความรสกพงใจ บางครงกนำางานอกชนหนงซงทำาคกนขณะท สยงไมแหงมาทบและลากใหงานสองชนถเขาดวยกน ศลปนกลาวเองวานคลายกบการสงวาส (sexual intercourse) ของงานทงสองชน

อาจารยเกศ เลอกใชเทคนคสอะคลายลคมาเปนวตถธาตในการทำางานจตรกรรมนามธรรมเขยาอารมณน โดยอธบายผลงานศลปะของตนเองวา เปนการมองธรรมชาตและสงแวดลอมจากใจ มไดเพงพศผานมานตา สวนเนอหานนไมไดใหความสนใจวาจะตอบโจทยทางดานสงคมศาสตร และมนษยศาสตร (meaningless – ปราศจากความหมาย) ศลปนกลาววา : “เมอเราสรางสรรคศลปะปรากฏเปนรปรางขนมาครงใด ความหมายกจะไปเกาะตดและใหคำาอธบายตอวตถชนนนทนท” ดงนนเขาจงจงใจทจะไมทำาใหผลงาน จตรกรรมของตนปรากฏเปนรปลกษณใด ขนมา (non-figurative) เพอหลกเลยง ความหมาย คำาอธบาย หรอคำาพดทถกสมองซกซายจะรกเขามาบงการ เขาเพยงตองการใหผลงานศลปะนามธรรมสนสะเทอนอารมณความรสกของผคน ตองการใหจตวญญานสมผสกบความคลมเครอ การไรขอบเขตทคมแขงของกรอบโครงของวตถ และสสรรอนชมฉำาซอนทบกนอยางเปดเผยซงหลดรอดพนไปจากรปธรรมทงปวง

เกศ ชวนะลขกร ไดเดนทางสายศลปนและผสอนศลปะในระดบอดมศกษามายาวนาน เขาทำางานหลากหลายประเภทศลปะในหวเรองและเนอหา ตลอดรวมถงเทคนคทแตกตางหลากชนด เคยรวมงานแสดงกบ Chiang Mai Social Installation นอกจากนผลงานทผเขยนปรารถนาทจะเรยกวา “หมาขเรอน” หรอในชอภาษาองกฤษ “Sad Dog” ของเขาอนโดงดงกยงคงความประทบใจและความสะอดสะเอยนแบบเศราปนสขอยางรวยรนในหวใจของผคนทสนใจเฝามองงานศลปกรรมของศลปนทานน

อ.เกศ ยงไมหยดทจะพรรณาสงคม เฝาสงเกตสงแวดลอม ธรรมชาต และปฏสมพนธกบชาวบาน ผานมานตา อารมณ สมอง และหวใจ และถายทอดสงเหลานออกมาผานแปรง พกน จานส และเศษวสดทหามา อยางพถพถน

(*) Chiang Mai Social installation คอการนำาเสนอผลงานศลปะการจดวางทสรางขนบนพนทเปดโลงสาธารณะทวจงหวดเชยงใหม ไมวาจะเปนสวนหยอม คเมอง วด ตลาด สสาน สะพาน และสงกอสรางทรกราง ฯลฯ ซงรเรมโดย อ.อทศ อตมานะ และเพอนศลปนจำานวนมากในจงหวดเชยงใหม รวมกนนำาเสนอ จนมชอเสยงระดบโลกเมอสบกวาปทแลว

สตรชาวสยาม แหงเมองอนนอตตอจากหนา 14

Art Instructor ตอจากหนา 12

WINDOW DISPLAY ตอจากหนา 5

ซลวาดอรดาลซงทรงไดเคยพบมากอนหนานในขณะทเขาเยยมชมหองศลปนทรรศมารศหรอในขณะทพลกดหนงสอรวบรวมผลงานศลปะของทานผชมหรอผทอานจะไมสามารถนงเฉยอยไดประหนงตนจากภวงคเขาดมดำาสโลกแหงจนตนาการทตองตความสญลกษณนในโลกแหงความฝนทแฝงดวยมนตขลงมความลกลบและนาคนหาสอถงสญชาตญาณแหงความรกของเทพอรอสและสญชาตญาณแหงความตายของเทพตานาตอสซงมความสำาคญตอซกมนดฟรอยดปรากฏอยสรรพสสนและเรองทหลากหลายของหมอมเจาหญงมารศเปรยบไดกบจานสแหงความรสกทจะเกดขนในหวใจของศลปนสมครเลนหรอผทสนใจงานศลปะหนงสอรวบรวมผลงานศลปะนจะเปนเครองมอทมคณคาในการทไดรบแรงบนดาลใจจากนทานหรอตำานานของสยามเฉกเชนเดยวกบตำานานจากยโรป

ในหนงสอเลมนดร.อภนนทโปษยานนทปรารถนาจะถวายเกยรตนใหกบหมอมเจาหญงมารศและหวงวาศนยศลปวฒนธรรมกรงเทพฯซงเปดในเดอนกรกฎาคม2551นนจะมโอกาสรวบรวมผลงานศลปะของหมอมเจาหญงมารศในนทรรศการถาวรเพราะงานของทานเปนสญญาณอนเดนชดทเกดขนในแวดวงศลปะของประเทศไทยและในยคโลกาภวตนนอตลกษณดานวฒนธรรมดเหมอนจะรวมเขาเปนสวนหนงของงานศลปะรวมสมยการคนพบการผสมผสานสองวฒนธรรมในงานศลปะของหมอมเจาหญงมารศแสดงใหเหนถงความสมบรณของสองวฒนธรรมตะวนออกและตะวนตกซงโดยบอยครงจะถกลดความสำาคญเปนเชงปฏปกษกนอยแลว

วงสวนผกกาดสรางขนบนทดนซงในอดตเคยเปนแปลงผกกาดปจจบนตงอยบนพนท๖ไรบรเวณถนนศรอยธยากรงเทพฯพพธภณฑสวนผกกาดเปดใหชมทกวนตงแต9.00น.-15.00น.

หนงสอรวบรวมผลงานนเผยแพรในเดอนมกราคมพ.ศ.2553ใน3ภาษาคอภาษาไทยองกฤษและฝรงเศสผเขยนบทความขอแนะนำาใหผสนใจแวะเยยมวงสวนผกกาดเพราะเปนสถานทจดแสดงงานศลปะทสมบรณยงและเปนการเรมตนทำาความรจกกบหมอมเจามารศได

ดวยเหตแหงความสำาคญเชนนจงทำาใหหางดงระดบโลกไมวาจะเปนLiberty,Harrods,MarkandSpencer,L.K.BernettหรอUnitedcolorsofBanettonฯลฯโดดเดนกวาหางสรรพสนคานบลานบนดาวเคราะหดวงนเปนหวมงกรไมใชกเลนสขาทเดนตามหลงคนอนความโดดเดนสะดดตานนำามาซงยอดขายและปรบเปลยนวฒนธรรมของการบรโภคพรอมไปกบรสนยมของผคนบนโลกไปอยางกาวกระโดดสรางสำานกรวมความเปนพวกเดยวกนแมจะอยกนคนละมมโลกขนมาอยางทไมเคยมมาในอดต

การอานหนงสอเลมนจะใหความรขางตนแกผอานตลอดเวลาทพลกไปแตละบทไดนำาเสนอถงความสำาคญของกระบวนการขนตอนและวธการออกแบบตกแตงหนารานเพอนำาไปสเปาหมายตามวตถประสงคดวยสำานวนภาษาทราบรนชวนตดตามอยางยงทสำาคญคอความรใหมทถกนำาเสนออยางเปนระบบระเบยบชดเจนดวยภาพประกอบพรอมคำาอธบายและเชงอรรถทตอบสนองความสนใจและการนำาไปใชประโยชนไดจรง

ความกงวลใจและหมนปรบปรงตนฉบบของผศ.สนนทารตนาวะดจนกระทงเลยกำาหนดจดพมพตามตารางเวลาของ“โครงการตำาราศลปะสอศลปะและการออกแบบ”ของคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมนบวาเปนความเอาใจใสทคมคาสำาหรบแกการรอคอยและผมตองสารภาพอกครงวา“ผมชวยอะไรไมไดจรงๆแตผมเรยนรจากหนงสอเลมนได”

Arts May 2010 13

ในประเทศไทยจนสำาเรจการศกษาในชนมธยมศกษาตอนปลายจากโรงเรยนมาแตรเดอวทยาลยหลงจากนนทานหญงเสดจกลบไปยโรปอกครงเพอทรงศกษาภาษาฝรงเศสในประเทศสวตเซอรแลนดเปนเวลา4ปกอนทจะทรงศกษาระดบปรญญาเอกทางวรรณคดฝรงเศสศตวรรษท19และ20ณมหาวทยาลยซอรบอนนกรงปารสทานหญงทรงมสายสมพนธพเศษกบประเทศฝรงเศสและทรงรกษาไวตลอดพระชนมชพโดยททานยงคงประทบอยในประเทศนพดใหชดกคอทอนนอตซงเปนหมบานเลกๆมประชากร1,000กวาคนในAlpes-de-Haute-Provenceทางตอนใตของฝรงเศสททานหญงประทบแวดลอมดวยบรรดาสรรพสตวและสตวในจนตนาการเหมอนกบจตรกรสญลกษณนยมคนหนงทมชวตเหนอโลกแหงความเปนจรงเหนอกาลเวลาทรงใชชวตในโลกแหงความฝนซงเปนแรงบลดาลใจในงานศลปะของทาน

บทความนตองการจะสอใหผอานไดทราบถงทมาของสมพนธระหวางหมอมเจาหญงมารศกบโลกแหงศลปะของทานโดยมแรงบลดาลใจจากเสดจพอของทานหญงผทรงเปนศลปนสมครเลนททรงสนบสนนพระธดาใหเกดความสนพระทยในงานศลปะทานหญงทรงพบศกยภาพของทานเองขณะททรงศกษาอยทประเทศสวตเซอรแลนดโดยความชวยเหลอจากครสอนศลปะและภรรยาของเขาซงเปนจตรกรเชนกนความสามารถนกระตนใหทานหญงทรงกระหายทจะคนพบเมอทานหญงทรงเดนทางไปชนชมศลปะในประเทศอตาลประเทศสเปนและประเทศฝรงเศสกทรงเกดแรงบนดาลใจมากมายในประเทศฝรงเศสหมอมเจาหญงมารศทรงเขากลมศลปนชาวปารสซงไดสนบสนนใหทานหญงแสดงนทรรศการภาพศลปะของทานหมอมเจาหญงมารศมไดปรารถนาชอเสยงใดๆทรงขอเพยงแต“เปนทรจกในชมชนทองถน”ทรงดำาเนนแนวทางศลปะแบบเรยบงายไมทะเยอทะยานอยางไรกตามฌอรจโบลแอสเมอไดเหนงานศลปะของหมอมเจาหญงมารศกลาวไววา:“งานของทานหญงมพลงทไมธรรมดาซงทำาใหทรงไดรบการยกยองใหอยในกลมศลปนสตรทอยในระดบแนวหนาของศตวรรษท20เลยทเดยว”ถงแมการกลาวชนชมทานหญงมากมายจะอธบายไดวาอยางไรทำาไมไมทรงจงเปนทรจกมากนกในประเทศไทยเหตผลทอธบายไดดทสดประการหนงกคองานศลปะสวนใหญของทานหญงนนถกเกบเปนสมบตสวนตวของนกสะสมซงทำาใหคนทวไปในประเทศไทยไมสามารถเขาชมไดการทจะเผยแพรงานศลปะของทานหญงนนมสองทางคอในทางทหนงจะตองมการเปดหองจดแสดงงานศลปะในพระนามของทานและอกทางหนงทสองคอจะตองมการทำาหนงสอรวบรวมงานศลปะของทานใหแพรหลาย

การจดตงศนยศลปาคารจมภฏ-พนธทพยขนภายในวงสวนผกกาดในปพ.ศ.2539ทซงกอนหนานไดถกจดทำาเปนพพธภณฑมาตงแตปพ.ศ.2495และหองศลปนทรรศมารศตงอยบนชนสองของศนยศลปะแหงนซงมการจดแสดงผลงานของศลปนรวมสมยอยางสมำาเสมอ

นอกจากนยงมบคคลสำาคญอกสทานในโลกศลปะทไดมสวนชวยใหสาธารณะชนไดรจกทานหญงโดยเปนชาวไทยสองทานคอดร.สเมธชมสายณอยธยาและดร.อภนนทโปษยานนทกบชาวฝรงเศสสองทานคอฌอรจโบลแอสและฟรองซวสปทงสองเปนอาจารยทมหาวทยาลยปารสทงสทานมสวนรวมในการจดทำาหนงสอรวบรวมผลงานศลปะของหมอมเจาหญงมารศโดยมดร.สเมธชมสายฯเขยนคำานำาสวนอกสามทานรวมบรรยายเรองราวในโลกแหงจนตนาการของทานและชใหเหนใหเหนถงปจจยตางๆทมอทธพลตอผลงานของทานอทธพลทมมาตงแตยคเรอเนสซองจนถงศลปะเฟลมมชนบตงแตฌอง-อองตวนวตโตจนถงกสตาฟโมโรนอกจากนยงมอทธพลของศลปนสตรอกมากมายเชนฟรดากาหโล,ฌอรเจยโอคฟและเลโอนอรฟนบคคลดงกลาวทงสตางเขยนบนแผนกระดาษเชนเดยวกบททานหญงทรงไดใชพกนแตงแตมสสนบนผนผาใบสงนทำาใหเราไดเขาใจชวตและผลงานของทานงายขนในรปของลลาสะเทอนอารมณและทวงทำานองกวนพนธเชนเดยวกบภาพเขยนของทานในบทความของฟรองซวสปทไดเขยนถงทานหญงโดยกลาววาทานหญงรบสงถงผลงานของทานในลกษณะดงน“ดภาพวาดของฉนเหลานสไมมอะไรทจะตองทำาความเขาใจอกเลย”เราอาจจะตองเขาใจและชนชมงานศลปะแบบทฟรองคสเตลลาเคยกลาวไววา:“สงทคณเหนกคอสงทคณเหนนนเอง”ไมหรอกความจรงหาเปนเชนนนไมใครกตามทไดมายนอยตรงหนางานศลปะของทานกจะสามารถเขาใจถงภาพหลายๆภาพทสะทอนใหเหนถงอทธพลของตวศลปนเองทานหญงเคยใหสมภาษณในนตยสารดฉนวาในตอนตนของการรงสรรคงานศลปะทานหญงตองการใหผลงานของทานเปนลกษณะทเปนรปธรรมทรงปลอยใหศลปนทานอนเสนองานนามธรรมซงไมไดเหมาะกบทานเลยถางานศลปะของทานแสดงใหเหนสารานกรมประวตศาสตรศลปะงานของทานยงเตมไปดวยพลงและความลกซงทไดรบอทธพลมาจากผลงาน(อานตอหนา 13)

หมอม เจาหญง มารศ สขม พนธ บรพตร

สตร ชาว สยาม

ประวตศาสตรศลปะกเฉกเชนเดยวกบมนษยศาสตรกลาวคอเปนศาสตรทแตกตางจากวทยาศาสตรซงไมอาจกลาวไดวาอะไรถกอะไรผดทำาไมศลปนบางคนจงมชอเสยงในขณะทบางคนไมเปนทรจกคณคาของผลงานศลปะของศลปนคนหนงไมจำาเปนตองขนอยกบความมชอเสยงของศลปนดงนนเมอถงโอกาสทจะเผยใหศลปนทมความสามารถพเศษแตยงไมเปนทรจกจงเปนเรองปกตทเราจะชวยศลปนผนใหไดรบการยกยองนคอกรณของหมอมเจาหญงมารศสขมพนธบรพตรพระธดาองคเดยวในพระองคเจาจมภฏบรพตรกรมหมนนครสวรรคศกดพนต(พระราชนดดาในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว)กบหมอมราชวงศพนธทพยเทวกลบรพตร

เมอครงทหมอมเจาหญงทรงชนษา2ปในปพทธศกราช2475ทานหญงและครอบครวทรงจากประเทศไทยไปประทบทกรงลอนดอนสหราชอาณาจกรจนกระทง8ชนษาจงเสดจกลบมาทกรงเทพฯอกครงและประทบทวงสวนผกกาดและทรงศกษา

แหง เมอง อน นอต

SébastienTayacเขยน:เหรยญหลอวมงคลแปล

14 Arts May 2008

วาระแหงการพสจนบทสรปความคดสรางสรรคดวยผลงานศลปนพนธของนกศกษาคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมประจำาปการศกษา2552ซงไดจดแสดงณหอนทรรศการศลปวฒนธรรมมหาวทยาลยเชยงใหมระหวางวนท5–27มนาคม2553มผลงานศลปะหลากหลายชดความคดและวธกรรมตางๆในการสนบสนนใหความคดปรากฏออกมาเปนชนผลงานการสรางสรรคทใชวธการผสมผสานวสดและสออนๆเขามารวมมใหชมหลายชดในขณะทผลงานภาพพมพจตรกรรมและประตมากรรมแทๆกยงผงาดเตมผนงและพนทนอกจากนยงมPerformanceการแสดงรวมเปนสวนหนงของผลงานตวเองดวย ผลงานศลปะชดแรกทปะทะสายตาเมอกาวเขาสพนทนทรรศการคอจตรกรรมสอผสมซงยดโยงกนดวยฝเขมเปนผนผาขนาดใหญราวกบพรมแขวนผนงวสดสสนและนำาหนกคมเขมรวมกนกอเรองราวของโลกแหงจนตนาการเกยวกบทะเลดอกไมและ(ค)แฝดเสมอนการถายทอดความฝนจากแดนไกลหลงไหลไวบนความนมของผาหม ในขณะทผนงดานขางแสดงลกษณะตรงขามเปนจตรกรรมลายเสนบอกเลาเรองราวไมงายดวยลายเสนงายๆถงประเดนคดตอเหตการณทไมพงปรารถนาซงเกดขนใหพบเหนในสงคมพรอมกนนนกตองการแสดงใหเหนวาภาพทเหนอาจไมใชสงทคดซงสงใหเกดคำาถามวาของผสรางหรอผชมหรอทงของผสรางและผชม เมอเผชญกบชดจตรกรรมนามธรรมทแสดงรปแตไรนาม(Untitled)ในกรอบสเหลยมคมกรบกำาหนดผนสไลคาแกออนในแนวนอนบางตงบางคละกนไปเปนการนำาเสนอจตรกรรมอนสตอเลชนบนผนงทผสรางสรรคใหนยามแหงความคดวา“กวางxยาวxขาพเจา=อาณาจกรบรเวณแหงความฝนและความจรง”สวนการรบรทกำาลงเผชญราวกบกำาลงยนรอยประโยคทผสรางสรรคสงถอยคำาออกมาซงบางคำาสนบางคำายาวบางคำาออกเสยงแคบบางคำาออกเสยงกวางและบางคำาออกเสยงซอนคำาทงหมดรอยหลวมๆรวมความแลวเปนดงบรรยากาศหรอสภาวะการรบรทมความผอนคลายและความเปนระเบยบควบคกนไป จตรกรรมนามธรรมอกชดหนงทผสรางสรรคกำาหนดใหเปน“บทกวแหงอนาธปไตย”แสดงดวยรปทรงนามธรรมอสระดราวกบรปทรงของสงมชวตทปรบยดเปลยนรปไดเปนรปทรงในโครงสออนเบาของสชมพฟามวงกำาลงขยบเคลอนและเลอนไหลอยบนแผนผนขาวขนาดตางๆผสรางอธบายแนวความคดวา “เปนทพกพงใหมของจตใจทตองการปลดปลอยผอนคลายเมนเฉยตอกฏเกณฑในสงคมอนเกดจากความไมพอใจตอระบบโลกเดม”

ความประทบใจตอตวการตนญปนและแฟชนGothicLolitaผลกดนใหเกดผลงาน“โลลตาณลำาพน”ซงผสรางสรรคไดสนองความปรารถนาสวนตนในการนำาชดCosplayและGothicLolitaมาสวมใสในชวตประจำาวนเปนเวลา2เดอนผสรางสรรคใหเหตผลวาเพอตอบสนองความมนใจและกอใหเกดความสขกบตวเองความโดดเดนของควและผมยาวเหยยดสเทอรคอยสประกอบการสวมใสเสอผากรยกรายตางออกไปจากการแตงกายในชวตประจำาวนของคนในสงคมจงกอการเรยกสายตาจากผพบเหนโดยทวถวนกจกรรมและสงทเกดขนในขณะทผสรางสรรคสวมบทบาทเปนโลลตาณลำาพนไดบนทกไวเปนภาพถายและวดโอนำาเสนอเปนศลปะอนสตอเลชนทจดวางรวมกบหนใสเสอผาและผสรางสรรคไดทำาหนาทในบทบาทของโลลตาณลำาพนเดนทกทายสนทนากบผชมโดยทวอกประการหนงทผสรางสรรคตองการคอการทาทายความคดทศนคตและปฏกรยาจากผคนเมอพบเหน ประตมากรรมทสรางการยำาเตอนผชมวายงมชนชนกรรมาชพซงเปนดง“กระดกสนหลงของชาต”ชนทไมควรจะถกลมและควรไดรบการยกยองจากสงคมผสรางสรรคนำาวสดทเปนเศษไมเกาแหงกระดางและเครองมอเกาซงเปนเหลกขนสนมจำาพวกจอบเสยมและมดรปตางๆทใชในเรอกสวนไรนาทงหมดประกอบกนขนเปนโครงสรางคน4คนในอากปกรยาทกำาลงทำางานเนนสวนหลงใหโคงงอประกอบรวมกบความแหงและกระดางของวสดจงแสดงออกซงอารมณความรสก(อานตอหนา 9)

ผลงานศลปนพนธบทพสจนความสำาเรจประจำาปการศกษา 2552

กจกรรมคอนเสรตและนทรรศการดนตรจดวาง“เสยงสบสนสบสนเสยง”(SoundingConfusion)ไดดำาเนนลลวงไประหวางวนท18–19กมภาพนธ2553ดวยความรวมมอระหวางอาจารยพลวทยโอภาพนธและคณาจารยพรอมทงนกศกษาจากคณะดรยางคศาสตรมหาวทยาลยศลปากรรวมกบคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมภายในกจกรรมคอนเสรตและนทรรศการดนตรจดวาง“เสยงสบสนสบสนเสยง”(SoundingConfusion)ไดเปดโอกาสใหนกเรยนนกศกษาและผสนใจไดสมผสบรรยากาศการฟงดนตรรปแบบใหมทผสมผสานเอาทศนศลปและดนตรแนวตางๆรวมเขาไวดวยกนจนเกดเปนงานจดวางงานศลปะทสรางอรรถรสและความอภรมยใหแกแขกผเขาชมเปนอยางด

อนงงานกจกรรมคอนเสรตและนทรรศการดนตรจดวางเสยงสบสนสบสนเสยงเปนหนงในกจกรรมดนตรในหอศลปทจะเปนแรงกระตนหนงใหชาวเชยงใหมไดมโอกาสสมผสอรรถรสทางดานดนตรในรปแบบตางๆดวยความรวมมอกบสถาบนทางดานดนตรตางๆกบหอศลปวฒนธรรมมหาวทยาลยเชยงใหมภายใตการดและและบรหารโดยคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมพรอมทงสรางบรรยากาศทมชวตชวาใหกบหอศลปวฒนธรรมเชยงใหมเพอสรางสรรคกจกรรมอนมคณคาทางศลปะและวฒนธรรมใหแกชมชน

SoundingConfusionConcertandArtInstallationorganizedduring18–19February2010wascompletelysuccessfulwiththecooperationbetweenFacultyofFineArts,ChiangMaiUniversityandFacultyofMusic,SilpakornUniversitywiththespecialleadingmusicalacademiccolleague,Mr.PolawitOphakorn,thelecturerandmusicianfromFacultyofMusic,SilpakornUniversity.Theactivityhasmixedtheparticularityofsoundsandvisualartsmutuallyexpressingandpresentingthespecialartisticambiencetotheaudience

ThisMusicArtInstallationandConcertisthead-ditionalprogramprovidedtoChiangMaiCommunityaimingatbuildingtheaestheticalatmosphereinparticularsound-ingactivitieswhichwouldheightentheartisticpleasureandexperienceofthelocalpeopleandallwhoareinterestedinaccordingtothecollaborationbetweenArtandMusicInstitutionsandtheArtMuseumsupervisedbyFacultyofFineArts,CMU.Especially,itbringslivelinessandenergytotheArtMuseumandurgesthemuseumtoofferthedifferentsenseofallaestheticaldelights.

SoundingConfusionSound Art Installation and Music Performance

สบเนองจากรฐบาลไดประกาศพนธสญญา 12 ขอ เพอขบเคลอนนโยบายเศรษฐกจสรางสรรค เมอวนท 31 สงหาคม 2552 ณ ทำาเนยมรฐบาล โดยวางเปาหมายทจะใหประเทศไทยเปนศนยกลางอตสาหกรรมสรางสรรคใน ภมภาคอาเซยน (Creative Industrial Hub of ASEAN) โดยมอตสาหกรรมสรางสรรค (Creative Industrial) 15 อตสาหกรรม อนไดแก 1) งานฝมอ 2) การทองเทยว สถานททางประวตศาสตรและวฒนธรรม 3) ธรกจอาหาร 4) การแพทย แผนไทย 5) ศลปกรรม 6) ทศนศลป 7) ภาพยนตร 8) สงพมพ 9) เพลง 10) การแพรภาพและกระจายเสยง 11) การออกแบบ 12) แฟชน 13) สถาปตยกรรม 14) โฆษณา และ 15) ซอฟทแวร เปนกลไกในการขบเคลอน การทอตสาหกรรมไทยจะพฒนาตอไปอยางยงยนและ สามารถแขงขนไดในตลาดโลก จำาเปนจะตองยกระดบอตสาหกรรมใหมขดความสามารถและศกยภาพดานการออกแบบ และพฒนา ผลตภณฑใน 15 อตสาหกรรมสรางสรรค โครงการพฒนานวตกรรม ดานการออกแบบผลตภณฑใน 15 อตสาหกรรมสรางสรรคจะเปน โครงการทชวยสนบสนนใหผประกอบการในอตสาหกรรมสราง สรรคไทย มความร ความเขาใจในกระบวนการพฒนาดานการออกแบบผลตภณฑตงแตการวเคราะห ความตองการของตลาด การออกแบบผลตภณฑ จนถงการนำาผลตภณฑ ออกวางจำาหนาย ในตลาด รวมถงการพฒนาศกยภาพบคลากรดานศลปวฒนธรรมและการออกแบบทงในภาคอตสาหกรรมและภาควชาการ ศาสตราจารย เกยรตคณ นายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร และนายกสภามหาวทยาลยเชยงใหม แสดงปาฐกถาเนองในโอกาสวนเปดศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ เมอวนท 25 กนยายน 2552 กลาวไววา “กระแสหลกสงคมจาก ภาคธรกจ ภาคการเมอง ไดนำาเอาแนวคดการสรางสรรคมาใชกนแพรหลายในประเทศไทยมการใชคำาวา Creative

economy เพอเพมมลคาสนคา ยกตวอยางเชนกระบอกไมไผททงไวใตถนบานไมเกดประโยชนอะไร แตถามความคดสรางสรรค กนำาไปใชเปนกระบองออกกำาลงกายได ในดานศลปะ Creative Art คอ การสรางสรรค รงสรรศลปะ และยงตองคดถง การนำาเอาศลปะไปสรางมลคาเพมในสนคาไดอยางไร นคอความหมายของ Creative Art ในวนน ทราบวา คณะวจตรศลปไดคดรเรมจดตง ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ ขนโดยไดรวม หอนทรรศการศลปวฒนธรรม และ หองจำาหนายผลงานศลปกรรม มาบรหารจดการ เปรยบเสมอนวาคณะวจตรศลปไดยนมอไปหาประชาชนโดยนำาเอาสงทเราสอน เราวจย เปนการเอาองคความรทเราสะสมกนมานาน โดยเฉพาะศลปวฒนธรรมของลานนา เพอเพมศกยภาพในการแขงขนโดยรวมของภมภาค” คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม ดำาเนนกจการภายใต ภาระกจหลกคอ การเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการ และการทำานบำารงศลปวฒนธรรม เพอเปนทพงดานวชาการและสรางใหเปนเครอขายของผเชยวชาญและ เปนทปรกษาดานศลปกรรม วฒนธรรม และการออกแบบ ใหกบภาคอตสาหกรรม ประชาชนทองถน เปนการวางรากฐานสำาคญในการพฒนารปแบบของ ศนยศลปกรรมและการออกแบบ ทเหมาะสมกบทองถนภาคเหนอและประเทศไทย เพอบรณาการงานดานการสงเสรมออกแบบและการพฒนาผลตภณฑใหไดอยาง ยงยน คณะวจตรศลปจงมนโยบายให จดตง “ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ” (Service & Art Project : SAP) ขนเพอใหเปนหนวยงานทเปนศนยกลางการใหบรการวชาการ ประกอบไปดวย การถายทอดความร ฝกอบรมดานศลปกรรม วฒนธรรมทองถนการออกแบบหตถกรรม การออกแบบสอ ผลตและจำาหนายผลงานดานศลปกรรมและออกแบบใน The Art Gallery เปนศนยกลางการเรยนรดานศลปะ จดใหมบรการพนทสำาหรบ จดนทรรศการศลปะ จดแสดงละคร ดนตร จดอบรมสมมนาวชาการ และจดกจกรรมดานศลปวฒนธรรม ทงในระดบทองถน ภมภาคและนานาชาต บรการขอมลดานศลปวฒนธรรม ในหอนทรรศการศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม (CMU Art Center) นอกจากนน ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษยงรวมมอกบ โครงการกระจายโอกาสสรางแหลงเรยนรดานการออกแบบสภมภาค miniTCDC ซงมหนงสอทมเนอหาเกยวกบ ศลปกรรม สถาปตยกรรม การออกแบบฯ พรอมตวอยางวสดจากหองสมดวสด Material ConneXion และจดแสดงนทรรศการหมนเวยนดานการออกแบบเปนประจำา เพอบรณาการงานดานศลปกรรมสงเสรมออกแบบและการพฒนาผลตภณฑใหไดอยางยงยนตอไป

ศนยศลปกรรมและกจกรรมพเศษ

รศ. รสลน กาสต

วระพนธ จนทรหอม

Service & Art Project Center จนทรวมล แกวแสนสาย

Arts May 2010 15

กจกรรมหลกทดำาเนนการโดยสมาพนธศลปนนานาชาตคอนทรรศการทมการจดประกวดงานศลปะโดยบาซารฟลปนโนผลงานทไดรบรางวลชนะเลศนนยนยนถงความรสกรกชาตทเขมแขงและในประเภทกระแสสจจนยมวนเซนตรเวยราวายมร(1872-1960)ชนะเลศอนดบหนงดวยผลงานของเขาทชอวาElSuenoDorado(ความฝนสทอง)ภาพวาดแสดงถงผหญงนอนหลบในเปลญวนทาทางแสดงถงเหตการณธรรมดาซงถกจดแสดงในแบบสจจนยมอยางเรยบงายในลกษณะของภาพวาดแตรเวยรามรสอดแทรกดวยบนทกสนๆทไมปกตวาผหญงไดถอหนงสอพมพLaIndependencia(อสรภาพ)ดงนนโดยผานมโนภาพทระมดระวงเหตการณธรรมดาจงถกยกระดบขนเปนสามญลกษณะของลทธสญญะนยมผหญงทนอนหลบอยกลายเปนภาพอปมาอมยหมายถงแมชาวฟลปปนสทกำาลงฝนถงการมอสรภาพจตรกรรมในลทธสจจนยมไดถอสทธในหมายเหตทเกยวกบโลกหนาผานสญลกษณ ภาษาในเชงเปรยบเทยบของรเวยราวายมรและศลปนทานอนๆนนเปนสงคกนของการประทวงทางวรรณกรรมของออเรลโอโตเลนตโน,เจเอมครซ,จแอนอาแบด,และคนอนๆแตนกเปนความตอเนองของประเพณทมมายาวนานวรรณกรรมฟลปปนสโบราณมกจะกลาวไวเปนปรศนาเสมอและการตรวจสอบผานศตวรรษของอทธพลทางภาษาและวฒนธรรมสเปนไดขยายความสามารถสำาหรบความหมายหลายระดบชนทแสดงอยางอดมสมบรณในงานของฟรานซสโกบาลาคทาสทชอFlorente’tLaura(1838)หรอในงานจตรกรรมของลนาทไดรบรางวลชนะเลศชอTheSpoliarium มากไปกวานนยงมงานประเภทสจจนยมบรสทธในนทรรศการบาซารฟลปโนแกสตนโอฟาเรลผมสญชาตฝรงเศสและเตบโตขนมาในประเทศกไดรบรางวลสำาคญสำาหรบภาพวาดบคคลอยางงายๆของแมเขาศลปนหนมนามวาเฟอรนานโดซอามอรโซโลกไดรบรางวลเชนกนสำาหรบภาพของคนๆหนงทกำาลงอานหนงสอพมพ เฟเบยนเดอลาโรซา(1869-1937)เปนผสนบสนนลทธสจธรรมนอยางรนแรงเขาไดทงความเปนนกวชาการของบรษททกำาลงเจรญเตบโตของมะนลาไวใหกบชาวยโรปทนทหลงจากงานนทรรศการบาซารฟลปโนในปารสเขาไดใชเวลาชวงหนงลอกเลยนงานตนแบบหลงจากนนเขากเขารบการศกษาทสถาบนการศกษาจเลยนและกลบมาพำานกทโรมในภายหลงเขาเรยนรทจะชนชมครเบตและวาดภาพดวยสทออนและปรบลดโทนลงอยางระมดระวงและปฏเสธกระบวนการผสมสทางสายตาทมกจะเหนในงานประเภทอมเพรสชนนส เขาไดอทศฉากงานศลปะในโอกาสทเขากลบมายงประเทศฟลปปนสในขณะทมองหาดาวนำาทางของเขานนกคอครเบตและเวลาสเกสเขาไดวาดภาพชวตรอบตวผานสายตาของเขาภายหลงเขาไดดำารงตำาแหนงเปนผอำานวยการของโรงเรยนศลปะคนทสองทมหาวทยาลยฟลปปนส ในยคแหงศตวรรษททศนคตยงคงมองหาความเปนคลาสสคโรแมนตกเชนงานจตรกรรมของลนาและฮดาลโกทเปรยบเปนอนสรณซงไดแสดงทHorsConcoursณงานนทรรศการบาซารฟลปโนอยางไรกตามงานประเภทสจนยมไดสรางเหตและผลเพอโนมนาวใหเมองปารสเขยนภาพชวตประจำาวนทมมาแตกอนประเพณคลาสสค

ภาพสะทอนความเปนจรงของสามญชน ลทธสจนยมชนชอบเรองราวอนคนเคยและหวขอเกยวกบชวตประจำาวนเชนชาวไรชาวนาหญงซกรดผคนในคาเฟและอนๆแทนทจะเปนหวขอเกยวกบความเปนอนสรณและสงศกดแทนทความจรงชวกาลปาวสานทถกนำาเสนอโดยอดมคตสจจะไดถกทำาใหทดเทยมกบภาพทเปนความจรงของชวตดงนนนกวรรณกรรมเอมลโซลาจงทำางานเกยวของกบชวตธรรมดาทรวมไปถงโลกของโสเภณดงเชนทครเบตวาดภาพคนทบหนนกบวชทเมามายและอนๆสวนเดกาสวาดภาพหญงซกรดนกเตนบลเลต

และอนๆซงลวนเปนสงทพอจะสนนษฐานไดวาเปนสจจะของชวต แมกระทงนวตกรรมทางเทคนคกถกทำาใหสำาเรจโดยศลปนแนวอมเพรสชนนสทางเลอกของประเดนยงคงดำารงอยอยางสำาคญดงเชนกบทมนไดเรมตนขนในสมยยคสงครามโลกครงท1ลทธสจนยมททำาใหเกดความตางโดยนกชาตนยมภายใตกระแสหลกและไดเฟองฟขนจนถงในสมยสงครามโลกครงท2และเวลาตอมา

แสงอาทตยและรปปนพระแมมารสนำาตาล สำาหรบสมยของเดอลาโรซาและอามอรโซโลดาวนำาทางดานศลปะยงคงอยในแถบยโรปดงนนศลปนผซงมความเอาจรงเอาจงในยคนนจงมความทะเยอะทะยานทจะเขาศกษางานของเวลาสเกสรวมถงนกอมเพรสชนนสชาวสเปนและชาวฝรงเศสอยางไรกตามชวงเวลานนการปกครองของอเมรกนเกดขนในฟลปปนสแลวมากวาทศวรรษแตศลปนทมความโดดเดนของอเมรกนทงหลายยงไมเปนทรจกดงนนสหรฐอเมรกาจงถกตดสนจากคนฟลปปนสวาเปนคนไมมรสนยมเปนททไรซงวฒนธรรม

เฟอรนานโดอามอรโซโล(1892-1972)ไดรบโอกาสไปเยอนประเทศสเปนโดยโอกาสนถกมอบใหโดยนกธรกจทรำารวยนามวาดอนเฟอรนานโดโซเบลในป1919อามอรโซโลในวยหนมนนไดสมครเขาเรยนทRoyalAcademyofSanFranciscoในกรงแมดรดและไดกลายมาเปนผทไดรบการอปถมภของจตรกรสเปนทไดรบการบนทกทชอโจสโมเรโนคารโบเนโรและเซซโลพลาอยางไรกตามมนเปนงานของเวลาสเกสและซอรนทเปนคนเปดวสยทศนของอามอรโซโลเขาตดสนใจทจะดำาเนนรอยตามภายในมาตราสวนของงานประเภทภาพเขยนเกยวกบชวตประจำาวนซงไดกรยทางแหงความโชตชวงไวโดยศลปนสองทานน

ในป1922สองปถดมาหลงจากทเขากลบจากตางประเทศอามอรโซโลไดวาดภาพสำาคญชนแรกของเขาตามแบบภาพเขยนชวตประจำาวนทชอPlantingRiceทในทสดไดกลายมาเปนลกษณะโดยรวมของภาพงานรวมสมยของเขางานทชอ

PlantingRiceเปนชวงเวลาทเขาเรยนรจากเวลาสเกสและเปนความสามารถในการจดการกบภาพเขยนราวกบวาสามารถมองเหนดวยการชำาเลองแตอามอรโซโลกยงไดแสดงใหเหนถงทกษะในการจดการเรองแสงและการเปรยบเทยบแสงเงาทมสวนทำาใหแสงอาทตยเปลงออกมาเสนหของงานอามอรโซโลทแสดงออกอยางเดนชดในทสดกทำาใหเขากลายเปนจตรกรทมชอเสยงมากทสดและมความสำาคญอยางมากในการดงดดความสนใจศลปนทอยรอบตวเขาผซงอทศตนในกบงานจตรกรรมประเภทการวาดภาพในชวตประจำาวนโดยเฉพาะอยางยงภาพวาดทเกยวกบการเฉลมฉลองของชวตในชนบท

โรงเรยนวจตรศลปทมหาวทยาลยฟลปปนสสถานทซงอามอรโซโลครงหนงเคยเปนผอำานวยการโรงเรยนแหงนตอมาไดกลายมาเปนปอมปราการของกลมทามกลางศลปนแนวหนากลมโดมเนเดอรแคสทาเนดา(1904-1964)ผใหทวงทาอากป-กรยางานฝแปรงของเขาแกงานภาพวาดประเภทภาพชวตประจำาวนทอรบโอเฮอรเรรา(1892-1969)ผมอบงานศลปะดวยความรสกทประกอบดวยบรรยากาศเรองราวทนาทงของเขาเชนภาพวาดอาทตยอสดงและแสงจนทรในงานจตรกรรมและไอรเนโอมแรนดา(1898-1945)ผทมอบอารมณความรสกทางดานสญลกษณทคนเคยแกงานของเขาแมกระทงพนองของเฟอรนานโดอามอรโลโซนามวาพาโบล(1865-1945ผทมความใกลชดเชงเทคนคกบยคของเดอลาโรซามากกวาพชายของเขาและม

ความสนใจทจะตดตามการแสดงภาพชวตในชนบท

ยงมศลปนในยคของเดอลาโรซาอกหลายทานททำางานเกยวกบหวขอการทำางานในประเดนชนบทอาทเชนจอรจปเนดา(1879–1946)เรมอนเพราลตา(1886–1940)ทโอโดโรบเอนาเวนทรา(1865–1950)และคนอนๆนเปนเพยงสวนเลกของคนในยคกอนๆอยางไรกตามมความโนมนาวทจะกำาหนดรปแบบการแสดงงานทมโทนเสยงสงตำาของการแสดงออกในขณะทวฏจกรของอามอรโลโซมความโนมนาวทจะเปนการแสดงออกในระดบเสยงทผนแปรมากขนถงแมวาจะปราศจากการผสมผสานสทางทศนะทใชในอมเพรสชนนสกตาม

ความงามแบบคลาสสคในบรบทของฟลปปนส สญลกษณในเชงสญชาตนยมทเหนในงานของจตรกรเชนรเวราวายมรในกลมสมาพนธของอามอรโซโลไดใหหนทางในการคนควาเกยวกบความงามของตนเองทเปนอดมคตทามกลางงานทเปนลกษณะโมนาลซาหรอวนสในแบบของความเปนคลาสสคตะวนตกในบทความหายากอามอรโลโซแสดงความคดเหนของเขาอยางชดแจงเกยวกบความงามทเปนอดมคตในแบบของฟลปปนส

“ผหนงกบใบหนากลมๆ ไมใชในรปไข... ดวงตาทเปนประกายมชวตชวาเปนพเศษ... จมกทไมทอและถกสรางขนอยาง เขมแขง... หลอนควรจะมเรยวปากทใหความรสก ไมใชปากเบ เหมอนในชวงเวลาในอดต... และหลอนจำาเปนอยางยงทจะตองม ผวขาว ไมใชสนำาตาลเขมแบบมาเลย แตเปนผวทกระจางใส หรอเปนผวสเนอเหมอนกบเวลาทเราพบเหนหญงสาวหนาแดงยามขวยเขน”

นเปนการคนหาความงามแบบคลาสสคในบรบทของฟลปปนสการตดตามอดมคตเชนนนสนนษฐานไดวาจะถกพบเจอในความบรสทธสะอาดของชนบทนกเขยนในยคของอามอรโซโลไดเขยนไวอยางเขมขนเกยวกบชวตในชนบทเชนกน

อาทผลงานของเจวลลาแพนกานบานชอTheMilkmanofMakilingหรองานของพาซมารเกซทชอANightintheHillsและอนๆแมกระทงการประพนธดนตรกไดทำาตามความเหมาะสมดงกลาวเชนในบทเพลงของฟรานซสโกซานตอาโกทชอMutyangPasigหญงสาวของPasigหรอในบทเพลงของนเคเนอรอาเบลารโดทชอNasaanKaIrogทรกเธออยหนใด

ประตสศลปะสมยใหมกไดรบการเปดกวางขน ภาพแหงความไรเดยงสาเหลานนและความปตของคนเลยงแกะไมไดดำารงอยโดยไรซงความดางพรอยประมาณปค.ศ.1928วคตอรโออดาเดส(1895-1985)ผนำาเสนอสหรฐอเมรกาอยางมศลปะในชวงความหดหอนยงใหญและการเรมตนในการจโจมของยคสมยใหมเมอกลบมาทมะนลาเขากไดตดตวอยางภาพความขดแยงของเขาในสโมสรโคลมเบยนทฟลปปนสสำาหรบอดาเดสศลปะไมใชสงทสามารถเออมไปถงความเปนอดมคตอกตอไปหรอแมแตความทะเยอทะยานทเปนจรงในชวตในทางตรงกนขามศลปะไดรองเรยกใหเกดการคดลอกความรสกในสดสวนของความเปนปจเจกทสามารถทจะถกบดเบอนและแปรเปลยนไดและสทไมตองเปนไปตามธรรมชาตของมน

สงทศลปนรสกอยางจรงใจนนสนนษฐานไดวาเปนรศมของความถกตองทไมเคยผดพลาดแลวประตสศลปะสมยใหมกไดรบการเปดกวางขน

PHILIPPINE ARTตอจากหนา 9

16 Arts May 2008

April 20102-30เมษายน2553 จารตสรวมสมย

(Traditionviacontemporary)โดยวฒนะวฒนาพนธ,นสราเตยงเกตทศนยยะจา,สมศรผวออน

คณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมและสำานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

หองแสดงนทรรศการชน1ดานหลง

8เมษายน2553เสวนาโครงการThailandScriptProject(TSP)

สถาบนพพธภณฑการเรยนรแหงชาต(Museumsiam)ภายใตการสนบสนนของสำานกนายกรฐมนตร

โรงละคร

8-30เมษายน2553 นทรรศการภาพถายฝพระหตถโดยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร“ถาเดนเรอยไปยอมถงปลายทาง”

สำานกงานศลปวฒนธรรมรวมสมยกระทรวงวฒนธรรมรวมกบสมาคมภาพถายแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

หองแสดงนทรรศการชน1ดานหนา

3-29เมษายน2553 นทรรศการภาพถาย“Insearchofjob-anyjob”โดยชางภาพสารคดJohnHulme

JohnHulme หองแสดงนทรรศการชน2ดานหลง

May 2010

14-28พฤษภาคม2553

นทรรศการวทยานพนธนกศกษาระดบบณฑตศกษาสาขาวชาทศนศลปคณะวจตรศลป

นกศกษาระดบบณฑตศกษาสาขาวชาทศนศลปคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหม

หองแสดงนทรรศการชน1ดานหนาและหองประชมเลก

22พฤษภาคม2553 คอนเสรตเพลงประสานเสยง“Let’salljoininharmony”

คณะนกรองประสานเสยงCM.VoiceStudioChorus

โรงละคร

June 2010

1-30มถนายน2553 นทรรศการภาพพมพ สาขาวชาภาพพมพคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหม

หองแสดงนทรรศการชน1และชน2

นทรรศการ เดอน เมษายน – มถนายน 2553

Music In Art MuseumเหนอทองฟาใสกระจางเคลบเคลมในภวงคไปกบเสยงรองของคณตกบราสเซอรและกตารคใจพรอมเพรยงกบดนตรกลมกลอมของเครองสายในสไตลAcoustic,BlueMusic

ผคนทมาเยอนหลากหลายชนชาตมากมายจนทนงในสวนแนนขนดตางรวมฟงบทเพลงดวยใจจดจอซมซาบจนใจพองโตในภาษาสากลทไมใชคำาพด

มนาคมการมาถงของลมรอนและการรำาลาลมหนาวอยางเปนทางการเสยงจกจนและใบไมแหงเปลยนสบรรยากาศในหอศลปงานนทรรศการศลปนพนธทหลากหลายของนกศกษาชนปสดทายของสาขาภาพพมพจตรกรรมและประตมากรรมคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมเพมความนาสนใจใหกบหองแสดงงานดนตรในหอศลปในเดอนสดทายมารวมฟงบทเพลงสไตลliveOrchestraจากวงManaStringOrchestraและMont-fortStringOrchestraทจดณลานลลาวดคงมผคนเพมเตมมารวมรบฟงและรบชมการแสดงดวยดเชนเคยการดำาเนนการจดมาตลอด3เดอนคอยๆมคนสนใจถามไถเรองการจดงานมากขนกจกรรมนนบเปนจดเรมตนเลกๆทเปนกำาลงใจในการเปลยนแปลงปรบปรงหอศลปใหมชวตและเสยงเพลง

ไวพบกนใหมฤดหนาวครงหนากบดนตรรบลมหนาวทหอศลปสำาหรบผสนใจสามารถตดตามกจกรรมงานนทรรศการจากทางเวปไซคwww.cmumuseum.orgหรอตองการรบขาวหอศลปทางอเมลโดยเขยนอเมลของทานไปทcmuartcenter@finearts.cmu.ac.th

แวว เสยง เพลง หวาน เมอ ลมหนาว รำาลา หอศลป กำาลง ฮม เพลง เบาๆ จาก มม หนง ของ เชยงใหม และ คอยๆ กงวาน ไกล …ไดยน ไหม?

แววเสยงเพลงหวานเมอลมหนาวครงนหอศลปกำาลงเรมฮมเพลงเบาๆจากมมหนงของเชยงใหมและคอยๆกงวานไกล

ตอนปลายป2552ฤดหนาวทเชยงใหมขนชอเสมอกบแรงดงดดนกทองเทยวดวยกจกรรมงานมหกรรมเทศกาลลวนหลากหลายบนถนนนมมานเหมนทรทขวกไขวดวยผคนแปลกหนาเดนทางมารบลมหนาวในเวลาเดยวกนนนพนททเคยซบเซาอยางหอศลปคลายตนจากการหลบไหลเรมตนทจะมชวตและความกระฉบกระเฉง(livingartmuseum)ตามนโยบายและความตงใจของคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมดวยการปรบปรงหลายดานหนงในกจกรรมนนคอการปรบเปลยนพนทหองจดแสดงทนงสงบใหมจงหวะและเสยงเพลงละมนสอดรบไปดวยกน

กจกรรมดนตรในหอศลปจงเกดขนดวยความรวมมอกบสมาคมดรยางคซมโฟนภาคเหนอโดยมความตงใจทจะเสรมสรางบรรยากาศดานการแสดงดนตรซงเปนโอกาสอนดของคนเชยงใหมและจงหวดใกลเคยงทจะไดชนชมการแสดงและการบรรเลงดนตรแนวตางๆเชนClassic,Blues,Jazz,Folk,Indy,WorldMusic,LiveMusicตลอดชวงเดอนธนวาคม2552ถงเดอนมนาคม2553

เดอนธนวาคม2552เชยงใหมในฤดหนาวทสมผสไดถงความเยนสบายตลอดเดอนนการแสดงดนตรหนาแนนทกสปดาหดวยบทเพลงคลาสสกการแสดงสดของวงออเคสตารวมถงการworkshopโดยศลปนอาจารยทศนานาควชระทจดขนณโถงกลาง

หองแสดงนทรรศการชน1ดานหนาเรมกนทGuitarFingerstyleworldโดยนายนอยสวสดอคสตกแบนด(เชยงใหมแบนด),สไตลClassicโดยSilpakornstringOrchestraและสงทายปเกาดวยMontfortStringOrchestraรวมกนบรรเลงทามกลางงานศลปะเดกปตท.ทจดแสดงตลอดเดอนธนวาคมเรมฉายชดบรรยากาศการฟงดนตรทผคนจะคอยๆเพมขนในไมชา

เดอนมกราคม2553ตอนรบปใหมลมหนาวยงคงพดผานในฉากของดอกไมตระการตารอบๆหอศลปตลอดทงเดอนนมงานนทรรศการภาพถายและกจกรรมมกราคมอำาลา’รงควงษสวรรคศลปนแหงชาตสาขาวรรณศลปทโถงกลางหองแสดงนทรรศการชน1ดานหนางานดนตรในหอศลปจงขอคารวะพญาอนทรยแหงสวนอกษรดวยการไปรนรมยฟงเพลงในโรงละครกบดนตรแนวIndyMusicชวนกนมาดมดำาดนตรโปรเจคกบคณโจรงสรรคราศดบและเพอนพองนกดนตรเชนนายไปรษยณย,ชสวชาน,สวชานนท,wildseed,เหมยวฟาครามและวงดนตรรนใหมอยางSonnetandAlcoholเครองดนตรครบชดพรอมทงแสงเสยงและภาพยนตรอนเมชนสนจากtobeloveบรรยากาศในวนนนลนหลามดวยมตรรกแฟนเพลงเปลยนสำาเนยงเพลงหวานซงมาเปนจงหวะคกคกและดนตรทหนกแนนขน

กมภาพนธ2553ลมรอนพดมาถงแลวบางลมหนาวยงออยองในยามเชาและเยนยำางานดนตรในหอศลปจงขอรบลมเยนณลานลลาวดสวนสวยทอยในออมกอดของหอศลปพระจนทร

เดนเรอยไปยอมถงปลายทางตอจากหนา 5

จากพระราชดำารสดงกลาว พระองคไดถายทอดภาพท ทรงฉายทงในประเทศและระหวางเสดจพระราชดำาเนนเยอนประเทศตางๆ รวม 200 ภาพ โดยสำานกงานศลปวฒนธรรมรวมสมย กระทรวงวฒนธรรม รวมกบสมาคมถายภาพแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภจงไดถอโอกาสอนนสะทอนพระอจฉรยภาพ ความใสพระทย ผานเลนสกลองของสมเดจพระเทพรตนราช- สดาฯ สยามบรมราชกมาร ทสะทอนมมมองตางๆ ประกอบกบอารมณขนในเรองเลกๆ นอยๆ ของพระองค เพอใหประชาชนไดม รอยยม จากการชมภาพถายฝพระหตถอนทรงคณคาในสมเดจ พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานภาพถายฝพระหตถททรงบนทกไวในชวง ป พ.ศ. 2551-2552 จำานวน 186 ภาพ ในงานนทรรศการ “ถาเดนเรอยไปยอมถงปลายทาง Destinations” โดยจดแสดงระหวางวนท 9-30 เมษายน 2553 ณ หองแสดงนทรรศการชน 1 ดานหนา หอนทรรศการศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม

ดนตร ใน หอศลป

3-10 มถนายน 2553 งานสปดาหวฒนธรรมอหราน สถานฑตอหรานรวมกบคณะวจตรศลป หองแสดงนทรรศการชน1

มหาวทยาลยเชยงใหม

พจวรรณ พนธจนดา

Arts May 2010 17

IchosethistopicbecauseIampresentlyinvolvedindiscussionsandplanningofcurriculuminsomeareasoftheFacultyofFineArtsatthisUniversity.Iwouldliketostress,however,thatmyinvestigationisofageneralnature,andisinnowayspecifictothisFaculty.Iwouldhopethatthisbriefintroductionmightbeofusetomembersofanyfacultyoffinearts,ifonlyasanimpetustobegintobetterarticulateeduca-tionalphilosophyandtoopenreasoneddiscussionanddebate. Iinitiallybeganmyinvestigationforthispaperbysearchingdepartmentsoffinearts’websitesinvariousacademicinstitutions.Iwasinterestedinthemissionstatementsand/oreducationalpoliciesexplicitlyarticulatedontheseinstitutionalwebpages.Inparticular,Iwasinterestedinthewaysthestatementsdidordidnotarticulatetheircourseofferingsandeducationalrationaleintermsofdisciplinaryorinterdisciplinaryeducation. Beforelong,itbecameapparentthatfewfineartsdepartmentsexplicitlyaddressedeither.Whendisciplinarityorinterdisciplinaritywasmentioned,therewaslittlepublishedrationaleorjustificationoftermsused.Inotetwoexamplesthatdoaddressthisinfootnote11laterinthispaper.Whilemysearchwasnotexhaustiveorextensive,ittooklittletimetounderstandthatIneededtoexpandmysourcesinordertobetterunderstandacademicdisciplinarityandinterdisciplinarityatadeeperlevel.Forthisreason,thearticlesIdrawonarepredominatelyfromthescienceandhumanities.Ibelievetheyareapplicabletoafineartsarea. Asresearchforthispaperprogressed,Idiscoveredthatthereisarisingchorusofintellectualsandacademicscallingforcriticalresearchintomoreprecisedefinitionsofacademicdiscipli-narityandinterdisciplinariityinallareasofstudy.Itisclarifyingtofirstunderstandhowdisciplinescametobe. InNewDirectionsinInterdisciplinarity:Broad,Deep,andCritical,FrodemanandMichamproposethatanyassess-mentofcontemporarydisciplinarityorinterdisciplinarityneedstotakeaccountofthehistoricalbackgroundleadinguptothepresentsituation.Intheirversionofthishistory,(andIamgreatlysimplifyingtheiraccount)ancientWesternlearning,beginningwithAristotle,wasunified.ThetimefromAristotlethroughthecreationofthefirstUniversities(Bolognain1088andSalamancain1218)andupuntilthemodernperiod,theauthorscallpremodernpredisciplinary.Inthisphaseofpremodernpredisciplinarylearning,highereducationupheldthetraditionofanunchallengedpreservationandteachingofestablishedtraditionalknowledge.Theultimatechallengetothisformofpedagogyarosefrompressuresandneedsofindustri-alization,urbanization,socialandpoliticaleventsandcircum-stances.Asaresult,moderndisciplinarydivisions,advancededucationalspecializationdegreesandthecreationofnewcategoriesofknowledgearose.Fromthistimetothepresent,theemphasisineducationbecomesincreasinglyorientedtowardstheformationofnewbodiesofknowledgeandresearch.Outofnewcategoriesofknowledge,newdisciplinesareoftencreated.Forvariousreasons,disciplinaryresearchandpedagogysometimescrossdisciplinaryboundariestobecomeinterdisciplinary.Someinterdisciplinaryeffortsthenbecomenewcategoriesofknowledgeornewdisciplines.Thisprocessrepeatsitselfbothinsideandoutsideofuniversity. Itisusefulandimportanttoclarifythetermsofdisci-plinarityandinterdisciplinarityintertiaryeducation.Amutuallyunderstoodandagreedupondefinitionoftermsrelevanttonamingandnominationofthesetwosystemsofstudyandhowthey‘fit’(ornot)intosomekindoflogicalsystemoforderisfundamentaltoanunderstandingofcurriculum,accountabilityandservice(bothinternaltoauniversityandexternaltoit.) “Theterm‘discipline’originatesfromtheLatinwordsdiscipulus,whichmeanspupil,anddisciplina,whichmeans

teaching(noun).”Kirshnansaysfurther,“Theterm‘academicdiscipline’certainlyincorporatesmanyelementsofthemean-ingof‘discipline’…..Atthesametime,ithasalsobecomeatechnicaltermfortheorganisationoflearningandthesys-tematicproductionofnewknowledge.Oftendisciplinesareidentifiedwithtaughtsubjects,butclearlynoteverysubjecttaughtatuniversitycanbecalledadiscipline.Oftendisciplinesareidentifiedwithtaughtsubjects,butclearlynoteverysubjecttaughtatuniversitycanbecalledadiscipline.Thereismoretodisciplinesthanthefactthatsomethingisasubjecttaughtinanacademicsetting.Infact,thereisawholelistofcriteriaandcharacteristics,whichindicatewhetherasubjectisindeedadistinctdiscipline.Agenerallistofcharacteristicswouldinclude:1)disciplineshaveaparticularobjectofresearch(e.g.law,society,politics),thoughtheobjectofresearchmaybesharedwithanotherdiscipline;2)disciplineshaveabodyofaccumulatedspecialistknowledgereferringtotheirobjectofresearch,whichisspecifictothemandnotgenerallysharedwithanotherdiscipline;3)disciplineshavetheoriesandconceptsthatcanorganisetheaccumulatedspecialistknowl-edgeeffectively;4)disciplinesusespecificterminologiesoraspecifictechnicallanguageadjustedtotheirresearchobject;5)disciplineshavedevelopedspecificresearchmethodsaccordingtotheirspecificresearchrequirements;andmaybe

mostcrucially6),disciplinesmusthavesomeinstitutionalmanifestationintheformofsubjectstaughtatuniversitiesorcolleges,respectiveacademicdepartmentsandprofessionalassociationsconnectedtoit.Onlythroughinstitutionalisationaredisciplinesabletoreproducethemselvesfromonegenerationtothenextbymeansofspecificeducationalpreparation. Generallyitcanbesaidthatthemoreoftheseboxesadisciplinecantick,themorelikelyitbecomesthatacertainfieldofacademicenquiryisarecogniseddisciplinecapableofreproducingitselfandbuildinguponagrowingbodyofownscholarship.Ifadisciplineiscalled‘studies’,thenitusuallyindi-catesthatitisofnewerorigin(postSecondWorldWar)andthatitmayfallshortofoneormoreoftheabovementionedcharac-teristics.Thiswouldbetypicallylackoftheorisationorlackofspecificmethodologies,whichusuallydiminishesthestatusofafieldofresearch.These‘studies’disciplinescaneitheraimatremaining‘undisciplined’,aswomen’sstudiesdidinthe1970s,ortheycanengageintheprocessoftheirdisciplinarisationandinstitutionalisation.” Thechecklistaboveisausefulstartingpointforclarificationandarticulationofdisciplinesinanyfieldcurrentlytaughtattertiarylevel.Therearemoresanguineviewsofnewacademicfieldsofstudyandpractices,however.JamesChan-

dlerwritesthatthecreationofthesesubdisciplinesorshadowdisciplinescreatedtheneedforsupradepartmentalinstitutionssuchashumanitiesinstitutes.Therearemanyinstitutesthatdrawstudentstoaparticularuniversitybecauseofexcellentacademicreputationandhighresearchstatus. Alsoofinteresttothoseofusinfineartsistheclassifi-cationsystemofdisciplinesdevelopedbypsychologistAnthonyBiglan.Hecombinesepistemologicalandculturaldimensionsofdisciplineswhenheclassifiesdisciplinesintobinarydivisions.Ofparticularinterestisthedivisioninto‘hard’and‘soft’,‘pure’and‘applied’disciplinesandtheprestigeandrecognitionaffordedeachdivision. UnderBiglan’ssystem,fineartswouldbeconsidereda‘soft’and‘applied’discipline.Bothdefinitionstendtohavelessuniversitystatusandrecognition.Howwe(infinearts)areclassifiedcanhaveseriousimplicationsincludinghowwearefunded,whatfundingwereceive,whatourresearchisconsideredtobe,howourresearchisfunded,andtheratioofteachingtoresearch,forexample.Classificationismorethanarhetoricalexerciseintimesofeconomicconstraintsand/orpoliticalinterventioninhighereducation.Arguingadifferentoramorenuancedclassificationsystemcanbeamatteroflifeordeathforafacultyordepartment.Understress,arguingonescasereliesoninformedandwell-articulatedargumentsarisingfromageneralstaffconsensusastotermsofreference.Ifnotconsensus,thenagreementthattheheadofthefacultyordepartmenthasconsideredthevariouspointsofviewandhasthesupportofallstaffasheorshearguesthecasewithinthelargeruniversity.Thisconsideredpositioningneedstobetheresultofcarefulmonitoringofchangingcircumstancesandresourcefulforwardplanning. DavidChandlercallsfornewwaysofstudyingdiscipli-narityasasystemandofferssomesuggestionsastopossibleprocedures.Carefullyread,hisnetworkofdisciplinesinasym-metricalrelationtoeachotherisasubtledoublingofpointofview,awayofpossiblythinkingofdisciplinesfromtheoutsideinandfromtheinsideout. “Weneedtorearticulatethedisciplinarysystemafterthreedecadesof“addon”fieldsandprograms.Weneedtodothisnotinordertocutcostsortorebindourselvestoanewregimeofdisciplinaritybut,atleastinpart,tocreatenewpossibilitiesforinterdisciplinaryconnectionandexploration….(His)senseisthatthetotalityofthedisciplinesatanygiventimeshouldbearticulatednotasasetofterritories,orevenasasetofparallelfunctions,orboxoftools,butasanetworkofrelativelyautonomouspracticesinasymmetricalrelationtoeachother.Properlyunderstood,thedisciplinarysystemwillthusappeartohaveadifferentstructurefromtheperspectiveofeachdisciplineinit.Literarycriticism’srelationswithhistoryandmusicology,forexample,arenotsymmetricalwithanthro-pology’sorlinguistics’relationstothosedisciplines.” Whatofinterdisciplinarityandfinearts?RecallFrode-manandMitcham’sdescriptionearlierinthisarticle.inwhichdisciplinescombinetobecomeinterdisciplinarythensomeoftheseinterdisciplinaryareasbecomedisciplinesthemselvesandtheprocessproceedstobranchintoa‘tree’. Assumethatwehavecometosomesortofagreementastowhatadisciplineisandwhatasubdisciplineisandthatweallpracticeinadiscipline(rememberthisisahypotheticalexer-cise).Assumealsothatwehavedecidedthatundertheumbrellaoffacultytherearedivisionsthataredifferentdisciplines.Ifthisisthecase,thenweallhaveexperiencedthisprocessofcombin-ing,ifnotpersonally,thenaswitnesstoanother’sartpractice.Insomecasesthecombinationthatcomesfromputtingtwoormorefieldsorsetsofpracticetogetherhasyieldedanothermoreorlessdiscretefieldorsetofpractices,oneexamplewouldbetherelativelyrecentintroductionofinstallationart

A paper for discussion

Interdisciplinarityand Fine Arts Education

JoansD.Ground

18 Arts May 2008

inmanyfineartsfaculties.Atsomepointthenew‘combine’canbecomeafieldorsetofpracticesofitsownasitfulfillsmoreofthecriteriasetbytheinstitution. ThecreationofnewcombinationsdescribedaboveIcallintradisciplinarybecauseitisa‘combine’fromwithinageneraldepartmentsuchasafacultyoffinearts.Itisreasonablyeasytoundertakethisprocessbecauseitfulfillsoneofthegoalsofhighereducation,thecreationofnewbodiesofknowledgeandresearchidentifiedbyFrodemanandMitchamearlierinthisarticle;anditisinternaltoasinglefaculty. InmostcasesthatIcanthinkofinfinearts,experi-mentalresearchintheformofexploratorypracticeisinitiated,practiced,andcriticallyevaluatedoutsidetheinstitutionbeforeitofficiallyenterstheeducationalinstitution.Introductionofanewfieldofstudycomesfromstudentswantingtostudyandtopracticewhattheyconsiderabonefidefieldindepthortheimpetusmightbefromstaffwhoseownpracticehasledthemtoexploreandcreateinthisnewfield.Generallyinclusionisslowandthereisconsiderableculturallagintheprocess. Whenitcomestoinstitutionalinterdisciplinarityandfinearts,thesituationismorecomplex.First,thereistremen-dousvariationandevenconfusionaroundthedefinitionofthewordinterdisciplinary.Formypurposes,Iusetheterminterdisciplinaryfromthispointinthepapertodefineactivitybetweentwoormoredistinctlydifferentfieldsofknowledgethatareinstitutionallyidentifiedasseparateanddiscrete.Forexample,cognitivescienceandart. Demandforinterdisciplinaryresearchwilloftenariseatpost-graduatelevelwhentheresearchprojectrequiressupervi-sionorcollaborationbetweendisciplinesindifferentfaculties.Theabilityoftheinstitutiontomeetthesedemandscandependnotonlyonprevailingattitudestodisciplinaryboundariesbutalsotothestructureofdegreeprogramsineachinstitution. Itisconceivablethatinfuturenewdisciplinesinthe

fineartswillcomefromthefusionofinterdisciplinaryresearchintopracticesthatbuildmomentum,advocatesanddemandfromwithintheacademicinstitution.Forexample,onecanobserveagrowingforceofyoungartarisingoutofinterestinandcommitmenttosustainabilityandecology.Iftheseyoungartistsarestudyinginauniversity,theywillneedtoaccess,indepth,morethanonefaculty.Supervisionmightcomefromstaffwithtwodegreesfromtwodifferentfacultiesoritmighttakeplacebetweenseparatefaculties.Insomecases,inter-disciplinaryworkwillpenetratebeyondtheboundariesoftheinstitution.Supervisionmightrequireexpertisefromoutsidetheuniversity,fromNGOsforexample,ifastudentwasproposingworkinaparticularcommunity. Ifthenumberofartistswithrelevantinterdiscipli-narydegreesreachedtheneededcriticalmassandfulfilledothercriteria,anewdisciplinecouldbeformed.Wouldthatdisciplinebelocatedintheschoolofenvironmentalsciencesorinfinearts,orwoulditbesharedbetweenthetwowithstaffineach?Perhapsanewstudyareamightbeformed. Interdisciplinarycombinationsandthesubsequentchangestostructureisanongoingrealityof21CenturyAcademia.Changeisanintegralpartofthecreationofnewknowledgewhetherdrivenbyresearchfromwithinacademiaorpressuresfromtheoutside.Rapidlychangingsocial,environmental,andpoliticalconditionsofgreatcomplexityaredrivingthinkingandresearchintointerdisciplinarycombina-tions.Therateatwhichthishappensoftenleavesregrettablylittletimeforinstitutionaldiscussion,definitionandevaluation.Becauseoftherapidityofchange,theslumberingfacultyisoftentakenbysurprisewhenitisdissolved,removed,orabsorbedanddiminished. Fortoday’sstudent,interdisciplinarityisverymuch‘insync’withtheirdailylives.ThestudentoftodayisInternetraised;andtheinternet,withhyperlinksandthreading,isaninterdisciplinarytool.Inaddition,moststudentsarevery

television(film)literate.Daily,theywatchexpertlyresearchedandproducedprogramsfromoneknowledgefieldandpointofviewbacktobackwithanotherfieldofknowledgeandpointofview.Ofcourse,theyalsowatchprogramsofspuriousnatureandcredentials.Neitherofthesemediaprovidecon-textualization,followthrough,orevaluation.Theinternetandtelevisiondo,however,promoteawiderpossibilityforthinkingaboutandbeyondafieldorevenwaysofthinkingingeneral. Wecannotknowwhatthelivesofthe21Centurystudentwillbeorwhatkindofdemandwillbeputupontheireducation.Thebestwecandoistopreparethemforchangeandtheas-yet-unknowninthebestwaywecan.Studentswithfineartstrainingcanbeextremelysuccessfulandhighlycreativeindevelopingnewfields,orapproachingfieldsmarginaltooradjacenttofineartsaswellasthecareerofapracticingartist.Inagoodfineartseducation,studentswilllearntosettheirownprojects,doindependentresearch,tothinkandactwithoutbeingoverlyconcernedaboutmistakes.Theywilllearnhowtheyandtheirpeersattackcreativeproblemsbythinkinginwaysthatarefreerangingandoftenunconventional.Theywilllearnhowtostaywithaprojectandhowoneself-generatedprojectleadstomanypossiblealternativeoutcomes.Artstudentslearntobecourageous,to‘openthemselvesup’whentheycreateworksandthento‘putthatworkout’toacriticalpublic.Alloftheseattributesheldbythewelleducatedartistareusefulnotonlytothemselvesbutalsotothosetheymightworkwithtrainedindisciplineswithdifferentandattimesmoreconstrainedfieldsofknowledge. Thewell-educatedartstudentlearns,inotherwords,tobecomecreativelyopportunisticwithveryhighambitionsfortheirworkratherthansimplyforthemselves.Thefreedomtocarryouttheseprocessesunencumberedbyfunction,externaleconomicpressures,orproductdrivendecisions;tomakemistakes;torecognizeandseizeopportunities;arejustsomeofthe‘skills’uniquetoagoodfineartseducationitseemstome. Itispredicted(anecdotally)thatstudentstodaycanexpecttohavebetweenfiveandtencareersintheirworkinglives.Ifthisisso,thentheywillneedtobeabletotransferknowledgefromonecareertothenext,otherwisetheywillhavetorestarteachtime.Thepersonwhoisnotableortrainedtoevenidentifydifferenceinknowledgefieldswillnoteasilytransferknowledge.Ifagraduatedfineartsstudentisnaïveabouttheirdiscipline’sknowledgefieldsinrelationtootherdisciplines,theywillnoteasilytransfertheirknowledge. Inmyexperience,noteverystudentgraduatinginfineartsbecomes‘anartist.’Thisissomethingtobecelebratedaslongastheyarereasonablysuccessfulandhappywiththeirchoices.Foranycreativepersontheabilitytosuccessfullyimplementthetransitionoutoftheinstitutionisaninterdisciplinaryskill,Ibelieve.Oneofourprimarygoalsaseducatorsistoenablestudentstoengageintheirlifeandworkcreativelyandwithagencysothattheycanmakethebestandmostimportantcontributionstosocietyasawholethattheypossiblycaninwhateverfieldtheychoosetoengagewithandworkin.

FernandoBoteroAngulo(bornApril19,1932)isaColom-bianfigurativeartist,self-titled“themostColombianofColom-bianartists”earlyon,comingtoprominencewhenhewonthefirstprizeattheSalóndeArtistasColombianosin1958.

Artist FernandoBoterowasborninMedellín,Antioquia,Colombia,SouthAmerica,wheretheCatholicchurchadoptedtheBaroquestyle.Throughouthischildhood,Boterowasisolatedfromtraditionalartpresentedinmuseumsandotherculturalinstitutes.Helosthisfatherattheageof4. In1944,aftergoingtoaJesuitschool,Botero’sunclesenthimtoaschoolformatadorsfortwoyears. In1948,attheageof16,BoteropublishedhisfirstillustrationsintheSundaysupplementoftheElColombianodailypaperandusedthemoneyhereceivedtopayforhishighschooleducationattheLiceodeMarinilladeAntioquia.1948wasalsotheyearBoterofirstexhibited,alongwithotherartistsfromtheregion. From1949to1950,Boteroworkedasasetdesigner,beforemovingtoBogotáin1951.Hisfirstone-manshowoccurredattheGaleríaLeoMatizinBogotá,afewmonthsafterhisarrival.In1952,BoterotravelledwithagroupofartiststoBarcelona,wherehestayedonlybrieflybeforemovingontoMadrid.InMadrid,BoterostudiedattheAcademiadeSanFernando.In1952,hetraveledtoBogotá,wherehehadapersonalexhibitattheLeoMatizgallery.Laterthatyear,hewonthenintheditionoftheSalóndeArtistasColombianos. In1953,BoteromovedtoParis,wherehespentmostofhistimeintheLouvre.HelivedinFlorence,Italyfrom1953to1954,studyingtheworksofRenaissancemasters. BOTERO

Arts May 2010 19

Phi

lippi

ne A

rt:

A C

apsu

le H

isto

ry to

the

1950

5

I.VisualGrammarandVisionsoftheHolyHispanicexpansiontothePhilippineswasmotivatedbyadesiretospreadtheCatholicfaithandalsotoacquirewealth.AsthehistorianandloyalcompanionofCortez,BeralDiazdelCastillocandidlyputit:"WecameheretoserveGodandtheKing,andalsotogetrich."IThefirstartworksencouragedbytheSpaniardsinthePhilippineswerethusrelatedtoreligiousrituals:sculpturediconsin-the-roundorinrelief;orpaintediconscopiedfromEuropeanengravings.Artasamodeofself-ex-pressionwasunknown.Artwasartisanshipintheserviceofthecommunityorthelaity,oftendonebyanonymousmaster-craftsmen.Somenameseventuallyemerged.Buttheseweremostlyearly19thcenturymasterslikeDamianDomingo(ca.17951833),MarianoAsuncion(1802-1885),AntonioMalantic(ca.1820-1886),JustinianoAsuncion,etal.Theydidmostlyreligiousworksuntilamoretolerantattitudetowardssecularthemeswasfostered.Thengenrepaintingandportraiturefourished. However,theideaofartasartisanshipcontinued.Paintersmadeportraitsusingpaintlikethreadstodoelaboratelyembroideredclothing.And,veryoften,painterstravelledthroughvarioustownsbearingworkswithelaboratelypaintedclothingonstately-posedbodiesminusthehead-thefaceoftheclientwaslaterpaintedontheposewiththedesiredattire.Paintersbecamewell-knownasretratistasorportrait-makersassociatedwithaparticulardistrictwheretheycamefrom.Thus,SeverinoJavier,alsoknownasCapitanViringwasretratistadePaco;DamianDomingoandAntoniolVlalanticwereretratistasdeBinondo;JustinianoAsuncion,alsoknownasCapitanTing,wastheretratistadeSantaCruz. DamianDomingoactuallystartedhiscareerasaportraitmakerre-nownedforhisabilitytogetthelikenessfrommemory.TheskillwasparticularlyconvenientfortheyounggallantsofManilawhowerenotallowedtofrequentlyvisittheladiestheyowed.Duringthefewtimesthataladylookedoutofherwindow,DamianDomingocaputuredherimageinhismindandeasilydidaminiatureportraitonivorywhichwaseagerlypurchasedbythesuitor. Moreover,theportraitswhichstillspeakwitheloquencetothepresentgenerationarethelargerpiecesdoneonsitebyartistslikeAntonioMalanticfortheFranciafamilyinPagsangan,LagunaandthatofSimonFloresdelaRosa'sQuiasonFamilyinBacolor,Pampanga. ThefoundingofthefirstAcademyofDrawingin1821didnotconsid-erablyaltertheattitudetowardsartascraft.Asaprivateacademy,theschoolfunctionedasnomorethanatradetrainingguild.Theoutlookdidnotchangemuchevenwhentheacademywasgivenaquasi-officialstatusundertheRoyalEconomicSocietyandthefriendsoftheCountrytooktheschoolunderitspatronage.Asthenamesuggests,thesocietywasessentiallyaneconomicandtradinggroup."AttemptstoestablishaRoyalAcademyofDrawingandPaint-ingweremadeafterthedeathofDamianDomingo,butnothingwasachieved.On8June1848,MarianoRoxasyUbaldorepetitionedQueen[sabelaIIfortheimplementationofthedecreecreatingtheAcademyandMuseumforPainting.Thisledtotheopeningoftheacademyin1855underthedirectorshipofAgustinSaez.OnthefacultywithSaezwerethepaintersLorenzoRochaandLorenzoGuerrerowhotaughtLunabeforehewenttoMadrid. II.NationalismandthePassionforCorrectnessAfterthreecenturiesandthreedecadesofhispanicrule,theaccumulatedsenseofinequitiesfeltbytheFilipinosengenderedapassionforcorrectformwhichbecamethebanner-headofthecampaignforequality.Properdecorum,initiallyformulatedinbooks

suchasLagda(1734)andlaterinbookletssuchasUrhanatFelisa(1854)andamplyreinforcedbythedifferentecclesiasticaluniversitiesbecamethebadgeoftheilustradoorenlightenedman.Soengrainedwasthepassionforform,orwhatwastakenascorrectform,thatnoactivitywasdeemedworthanythingifitdidnotshowproperformordecorum.Thus,Dr.JoseRizal,thenationalhero,facedthefiringsquadproperlyattired,befittinganeducatedman,and,thus,theequalofanymanfromtheWest,particularlytheSpaniard. Thewriter,FranciscoBalagtas(1788-1862)placedthesettingofhisballad,FlorantetLaura(1838)inapresumablyGreekcity,notonlytoevadethecensors,butalsotoshowcasehisknowledgeofGreekmythicalgodsandgod-desseswhichatthetimewaspartofthehallmarkofaneducatedman.Evendevotionalliteraturestroveforcorrectform.1n1852Fr.delaMercedpublishedhisversionofABookofHisLifewhichwascorrectineveryway-polishedinitsuseofLanguageandcarefullyresearched.Inmusic,MarceloAdonay(1848-1928)attemptedtoimbueliturgicalhymnswiththeproperformandcontext. TheAcademyofPainting,SculptureandEngraving(l879)whichevolvedfromtheprecedingschools,alsobecamethepremiersourceoftheideaofcorrectnessinformandstyle,naturally,alignedwiththeprevailingattitudeinMadrid,Spain. Realisticandgenrepaintings,concernedwiththedepictionofevery-dayscenesandoccasionalportraits,werenotdiscouraged;butthesewerenotconsideredworthyvehiclesforassertingtheideaofequalitywithartistsabroad,particularlyinMadrid.ARoyalDecreeon21August1862stillrequiredtheheadoftheacademytosendtoSpain'countrytypes'orgenreart,butthebattleforequalitywasalreadywithMadrid'saliestablishment. EuphoricjubilationunderstandablyengulfedtheFilipinocommunityinMadridwhentwoFilipinopaintingscholarswonthemajorawardsatthe1884NationalExhibitioninSpain.JuanLunayNovicio(1857-1899)wontheGoldMedalwithhispaintingSpoliariu/llwhichdepicteddeadgladiatorsbeingdraggedtothefuneralpyre.4Inbothscaleandhistoricalallusion,Spoliariumsatisfiedtheacademicrequirementplustheartist'scapacitytopickadramaticmoment,albeittragicmomentwithin,theevent.FelixResurreccionHidalgo(18551918)wontheSilverMedalwithhisChristianVirginsExposedtotheRab-ble,alsoGreco-RomaninallusionandequallydramaticalthoughwithoutthetragicimmediacyofLuna'swork.ThetriumphpromptedJoseRizaltogiveapaentothepaintersdeclaringineffectthatgeniusiswithoutnationality:"LunaandHidalgoarethegloryofSpainaswellasthePhilippines;borninthePhilip-pines,theycouldaswellhavebeenborninSpain,forgeniusislikelightandair,ownedbyall;cosmopolitanlikespace,likelife,likeGod".5ForRizal,AsianscanbeageniusaswellasanyCaucasian. BackinManila,LunaandHidalgo'striumphinMadridwasgreetedwithequalrejoicing.Buttheimpactofthegrandgoutapparentlydidnottaketoodeeparoot.MostofthepaintersfromthePhilippineAcademy,likeSimonFloresdelaRosa,IeFelipeRoxas,etai,continuedtodogenretypesorcountrytypes,scenesdepictingdailylifewhichwere,strangelyISIeenough,perfectlyalignedwiththeFrenchavantgarde:theimpulsetoelevatethecommonlifeasafittingsubjectofart,seenintheworksofJean-Fran~oisMilletandGustaveCourbetand,eventually,amongtheImpressionistslikeMonet,Renoiretc. Inartasinlife,equalityunderHispanicrulewasanelusivedream.TheFilipinosmountedasuccessfulrevoltagainstSpainwhichwaseventuallylosttotheAmericansinabloodywarstretchingacrossthe20thcentury.

Rod.Paras-Perez

20 Arts May 2008

III.TheGoldenDreamandOtherFrames Onahot,humidThursdaynight,whenthetemperaturehoveredbetween30"and34"Celcius,ahugecrowdawaitedtheopeningofAurelioTolentino'splay,Kahapon,NgayonatBukas(Yesterday,TodayandTomorrow)attheTeatroLibertadinSantaCruz,Manila.Thatwason14May1903.Thecrowdwasprimedforanexcitingeveningbyarumorthattheplaywasoutrageouslypatriotic.Andtheaudiencewasnotdisappointed. Insymbolicimageseasilyunderstoodbytheaudience,AurelioTolentinorevealedtheoppressionsinflictedbythe~)SpaniardsandAmericansonthehaplessFilipinos.Conveyedindeclamatoryspeeches,sometimesintheformofeulogiesandarticulatedbycharacterswithsymbolicnames,eachbitingIedinnuendowasgreetedwithwildcheeringbytheFilipinosasI,theAmericansintheaudiencesatindignantly.FinallywhentheAmericanflagwashauleddownandtrampledonstage,theoutragedAmericansrioted.AurelioTolentinolaterendedupinjailwithaheftyfine.Butitwasnottobetheendofprotestliterature.AlmostthesamemotifmaybeseeninJuanAbad'sTanikalangGuinto(TheGoldenChain).Theso-calledbenevolentrule

bytheAmericanswaspresentedasnomorethantheguilefulmaskwornbycovetousness.AsinAurelioTolentino,thecharactersinJuanAbadwerecastwitharchetypal,symbolicnames. NationalismwasalsotheanimatingforceofPhilippinepaintingintheopeningyearsofthe20thcentury.AlthoughtheinterludebetweenSpain'sdepartureandtheAmericantakeoverwererelativelyquiescentyearsforpainting,theartcircuitshowedsignsofactivityby1903wheneffortsweremadetoorganizetheAsociacionInternacionaldeArtistas(Inter-nationalAssociationofArtists).Thiswashowevernotfullyrealizeduntil1908.RafaelEnriquezsucceededinorganizingitaswellasthere-openingoftheSchoolofFineArtsattheUniversityofthePhilippineswithhimasthefirstdirector. ThemainactivityundertakenbytheInternationalAssociationofArtistswasthecompetitiveexhibitionheldattheBazarFilipino.Thewinningworksunderscoredthestrongnationalisticsentimentofthetimesandalso,inthegenre,arealistictrend.VicenteRiverayMir(ca.1872-1960)wonthefirstprizewithhisElSuefioDorado(TheGoldenDream).Thepaintingpresentedawomaninahammock,asleep.Theposeshowedanordianryevent,renderedinarealisticmodetypicalofgenrepainting.ButRiverayMirinjectedanunusualnote:thewomanheldanewspaper,LaIndependencia(Independence).Thus,throughacarefulchoiceofim-agery,anordinarysituationwasliftedtoaplaneofsymbolism.ThesleepingwomanbecamethepersonificationofMotherPhilippinesdreamingofindependence.Realisminpaintingacquiredanotherworldlynotethroughsymbolism. TheallegoricalnuanceinRiverayMirandtheotherartistswasthecounterpartoftheprotestliteratureofAurelioTolentino,J.M.Cruz,JuanAbad,et.a!.,butthiswasalsothecontinuationofalongtradition.AncientFilipinoliteratureoftenspokeinriddles.Andcensor-shipthroughcenturiesofhispanicrulehonedacapacityformultilayeredmeaningssoamplydemonstratedinFranciscoBalagtas'Florante'tLaura(1838)orintheprizewinningpaintingofLuna,theSpoliarium. Moreover,therewereworksofpurerealismattheBazarFilipinoexhibition.GastonO'Farell,aFrenchnationalwhogrewupinthecountrywasalsoawardedamajorprizeforasimpleportraitofhismother.Ayoungartist,FernandoC.Amorsoloalsoreceivedaprizeforhispaintingofsomeonereadinganewspaper.Itwas,however,FabiandelaRosa(1869-1937)whoadvocatedrealismquitestrongly. FabiandelaRosaleftforEuropeasascholarofManila'sGerminalCompanyrightaftertheBazarFilipinoexhibition.InParis,hespentsometimecopyingthemasters,thenhestudiedattheAcademieJulien,and,afterwards,wenttoRome.HelearnedtoadmireCourbetandpaintedinsubduedcolorsandcarefullymodulatedtones,rejectingintheprocesstheopticalmixtureofcolorsseeninImpressionistworks.HedominatedtheartsceneuponhisreturntothePhilippines,allthewhilelookinguptohislodestars,CourbetandVelasquez.Hepaintedlifearoundhimthroughtheireyes.Later,hebecametheseconddirectoroftheSchoolofFineArtsattheUniversityofthePhilippines.Turn-of-the-centuryattitudesstilllookeduptotheClassicoRomantic,monumentalpaintingsofLunaandHidalgowhoseworkswereshownHorsConcoursattheBazarFilipinoexhibitionbutthetideofrealismsweepingParismorethanvalidatedtheinnatepropensityforgenreworks.Theclassicalgrandgouttraditionwasruptured:Insteadofmonumentalandnoblethemes,realismfavoredmoreintimatescalesandthemesofordinarylife,likepeasants,laundrywomen,thecafecircuit,etcetera.Insteadoftheeternalverityrepresentedbytheideal,truthwasequatedwithanimagethatwastrue-to-life.Thus,thewriterEmileZoladealtwithordinarylife,includingtheworldofprostitutes,justasCourbetpaintedstonebreakers,drunkenpriests,etc.andDegas,thatoflaundrywomen,loungingballetdancers,etc.,allpresumablytrue-to-life. EvenwiththetechnicalinnovationsaccomplishedbytheImpressionists,thechoiceofsubjectsremainedessentiallythesameuptothestartofWWI.InManila,realismnuancedbynationalistundercurrents,flourisheduptoWWIIandbeyond. IV.SunlightandBrownMadonnasForthegenerationofDelaRosaandAmorsolo,

theartlodestarswerestillinEurope.Thus,seriousartistsofthetimeaspiredtogotostudyVelasquezandtheSpanishandFrenchImpressionists.AlthoughAmericanrulehadbeenestablishedinthePhilippinesforoveradecadethen,theUnitedStateswasstillregardedbymostFilipinoartistsasatasteless,culturalbackwater.HTheopportunitytogotoSpainwasgiventoFernandoAmorsolo(1892-1972)bythebusinesstycoonDonFernandoZobelin19I9.TheyoungAmorsolopromptlyenrolledattheRoyalAcademyofSanFernandoinMadridandbecametheprotegeofSpain'snotedpainters,JoseMorenoCarboneroandCecilioPia.However,itwasVelasquez'andZorn'sworkswhichopenedAmorsolo'svision.Hedecidedtopursue,withintheintimatescaleofthegenre.thetrailblazedbythetwoar1ists. In1922,twoyearsafterhereturnedfromabroad,Amorsolopaintedhisfirstmajorgenre,PlantinfiRice,whicheventuallybecamethegenericimageforhiscontemporaries.RicePlantinfiembodiedthe'vision-of-the-moment'learnedfromVelasquez,thecapacitytoorganizethepaintingasifseenataglance:butAmorsoloalsodemonstratedaskillfulhandlingoflightanddarkcontrastswhichmadetherenderingofsunlightalmostsing.TheallureofAmorsolo'sworkssoonmadehimthemostpopularpainterand,moresignificantlY.attractedanumberofartistsaroundhimwhoalsodevotedthemselvestopaintinggenreworks,especiallypaintingscelebratinglifeinthecountryside. TheSchoolofFineArtsattheUniversityofthePhilippineswhereAmorsolowasinstalledasthethirddirectorbecamethebastionofthegroup.AmongtheleadingartistsinitwereDominadorCastaneda(1904-1967)whogavetogenreimagesamoregesturalbrushwork,ToribioHerrera(1892-1969)whoendowedhisworkswithasenseofatmosphericdrama,likesunsetandmoonlightinasinglepainting,andIrineoMiranda(1896-1964)whogavetohisworksasenseofintimatesymbolism.EventhebrotherofFernandoAmorsolo,Pablo(1898-1945),whowastechnicallyclosertoDelaRosathantohiselderbrother,followedtheinterestindepictingrurallife.TherewerealsoartistsofDelaRosa'sgenerationwhowentforthethemeofthecountrysidelikeJorgePineda(18791946),RamonPeralta(1886-1940),TeodoroBuenaventura(1865-1950)etal.Thisslightlyoldergeneration,however,tendedtodefineformsintonalterms,whilethecircleofAmorsolotendedtobemorechromaticinap-proachalthoughwithouttheopticalmixtureofcolorsusedin1mpressionisim. ThenationalisticsymbolismseeninpainterslikeRiverayMirgaveway,inthecaseofAmorsolo'scircle,toasearchforanidealMalayBeautyinlieuoftheclassical,aWesternVenusorMonaLisatype.Inarareanicle,AmorsolospecificallyspelledouthisvisionofanidealFilipinabeauty,"onewitharoundedface,notoftheovaltype...theeyesshouldbeexceptionallylively...thenoseshouldbeofthebluntformandstronglymaked...(she)shouldhaveasensuousmouth,notthepoutingmouthofearlydays...(she)shouldnotbenecessarilywhitecomplexioned,northedarkbrowncolorofthetypicalMalay,butoftheclearskinorflesh-coloredtypewhichweoftenwitnesswhenwemeetablushinggirl."!1ItwasasearchfortheclassjcalbeautywithinaFilipinocontext.Inpursuitofsuchanideal,presumablytobeseeninthepristinepurityofthecountryside,thewritersofAmorsolo'seraalsowroteextensivelyaboutrurallife.LikeJ.Villa-Panganiban's,TheMilklllanofMakilinfiorPazMarquez'ANifihtintheHills,etc.Evenmusicalcompositionsfollowedsuit,asinFranciscoSantiago'sMutyangPasig(LadyofthePasig)orNicanorAbelardo'sNasaanKafrog(WhereareyoumyLove).Suchimagesofinnocenceandbucolicjoysdidnotremainunsullied.By1928,VictorioEdades(1895-1985)whowasartisticallynurturedintheUnitedStatesduringtheGreatDepressionandtheinitialonslaughtsofmodernism.returnedtoManilaandmountedhiscontroversialshowalthePhilippineColumbianClub.WithEdades,artnolongerreachedfortheidealorevenas-piredtobetrue-to-life.Instead,artaskedtotranscribefeeling,inallitsindividuality-proportioncanbedistortedandcolorneednotfollownature.Whattheartistfeltsincerelyassumedanauraofinfalliblerightness.Andthedoortowardsmodernartopenedup.

Arts May 2010 21

Kade Javanalikikorn

Kade Javanalikikorn

ART INSTALLATION

Standardization , Globalization , Localization

Brown Air, Tree, Ocean, and Dirty Automobile

Sexual Intercourse

เกศ ชวนะลขกรเกศชวนะลขกรกลาววา“พฒนาการของตเยนซงใชสำาหรบถนอมอาหารทำาใหการลาเครองเทศของโลกตะวนตกหยดลง”(แตคงมไดหมายถงการหยดลาอาณานคมเพอแสวงหาวตถดบและทระบายสนคาในยคพฒนาการของทนชวงเรมตนจนกระทงปจจบน)ฝรงทเรานกชอออกทนทเวลาทเราหวนรำาลกเกยวกบการพบปะกนระหวางตะวนตกและตะวนออกคอมารโคโปโล(Marco-

Polo,1254-1324)ชาวอตาเลยนทเดนทางไปถงประเทศจนในชวงจกรวรรดมองโกล(จกรพรรดกบไบลขาน)และสงทมารโคโปโลประทบใจในความมหศจรรยของจน2อยางกคอบะหมและประทด.เกรดความรทนาสนใจซงอาจารยเกศเลาใหฟงคอการทจกรวรรดมองโกลสามารถแผอทธพลไปถงขอบโลกตะวนตกเปนเพราะการทชาวมองโกลรจกการถนอมอาหารรจกการดองผกและการทำาเนอแหงทำาใหมเสบยงนำาทพคนนบแสนเดนทางทำาสงครามไปถงครงโลก

จากตเยนและเรองราวของมารโคโปโลไดมาเชอมรอยเขาดวยกนอนเปนทมาของผลงานศลปกรรมพนอคครโอนทานพนบานของอตาเลยนวาดวย

การโกหกยงทำาใหจมกยาวและหนททำาขนจากไมซงอยากเปนคน.ผลงานชนนเปนภาพตเยนถกตอจมกออกมาจากฝาประตตเยนใหยาวเหมอนจมกของพนอคคโอและไดรบการตงชอผลงานในชอเดยวกนน.อาจารยเกศอธบายชนงานนวาเปนการสะทอนถงสงคมบรโภคการกกตนอาหารและการสลบปรบเปลยนบทบาทระหวางหนกบคน

โลกเปนเสมอนดงโรงละครขณะทพนอคครโออยากเปนคนคนในยคปจจบนกกลำากลายทจะละมายดงหนยนตมากเขาไปทกทขาดชวตจตใจขาดความจรงใจเปนการสลบบทบาททมาพบปะกนบนเวทโรงละครเลกกาดสวนแกวเชยงใหมอนเปนสถานทจดแสดงผลงานศลปะแบบตดตง(ArtInstallation)ในครงนน(ราวพ.ศ.2539)สถานทจดแสดงผลงานไดถกเลอกสรรอยางพถพถนใหเขากบเรองทตองการสอและการจดแสงกทำาใหบรรยากาศการแสดงผล

งานเตมไปดวยความรสกคลายดงโลกเสมอนจรงทความจรงเปนแคละคร

เกศชวนะลขกรเรมทำางานครงแรกเปนอาจารยสอนทางดานจตรกรรมทคณะวจตรศลปมหาวทยาลยเชยงใหมเมอกวายสบปมาแลว(พ.ศ.2530)ผลงานศลปะในชวงเรมตนของเขาใชเทคนควธการเทสลงบนพนผาใบและการใชแปรงและพกนระบายสทบลงไปหลายๆชนหากผเชยวชาญทางดานศลปะไดพบเหนงานในชวงแรกนตองจดเขาอยในหมวดศลปนทผลตผลงานทางดานAbstractExpressionismแตอาจารยเกศกมไดหยดนงเพยงเทานน

ในแตละกงทศวรรษของการทำางานเปนอาจารยและศลปนอาจารยเกศไดพฒนาสรรคสรางผลงานศลปะของตนเองอยเสมอโดยเฉพาะผลงานศลปะแบบตดตง(InstallationArts)โดยการประกอบ (อานตอหนา 12)

Arts Kade JavanalikikornPainting Department

แนะนำา หนงสอ

WINDOW DISPLAY ผศ.สนนทารตนาวะดมกปรารภกบขาพเจาเสมอวาเขยนหนงสอชาเพราะตองการปรบปรงใหเนอหามความสมบรณแบบมากทสดอกทงกงวลถงหนงสอเลมนในแงทวาบรรดานกศกษานกวชาชพและผสนใจเรองของวฒนธรรมทางสายตา(visualculture)จะนำาไปใชประโยชนในเชงวชาการและภาคปฏบตไดจรงในเรองความรเกยวกบการตกแตงหนาราน(windowdisplay)ซงเปนงานออกแบบทมความเปลยนแปลงเรวมากไมตางไปจากวารสารรายสปดาหหรอนตยสารรายเดอนผมเองพรำาบอกตวเองวาคงชวยอะไรไมไดเพราะตวเองแคเพยงครสอนศลปะคนหนงอาจมความชอบเรองงานออกแบบ(อานตอหนา 24)

Instructorรศ.สมเกยรตตงนโม

รศ.สมเกยรตตงนโม

Arts May 2010 23