วารสารศาลยตธรรมปรทศน

89

กระบ

วนทศ

นทวท

ศ

หลกความสจรตอยางยงในสญญาประกนภยทางทะเล(The Duty of Utmost Good Faith in Marine Insurance Contract)

เจรญชย อศวพรยอนนต*

* ผพพากษาหวหนาคณะในศาลจงหวดชลบร นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร (เกยรตนยม) นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยนอตตงแฮม สาขากฎหมายการคาระหวางประเทศ

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

90

สญญาประกนภยทางทะเล หมายถงสญญาซงบคคลหนงเรยกวา

ผ รบประกนภยตกลงใชคาสนไหมทดแทนใหแกผ เอาประกนภยหรอ

ตวแทนผ เอาประกนภย เพอความสญหายหรอเสยหายแกทรพยสน

ทเอาประกนภย เชน เรอ สนคา และเพอความรบผดทผเอาประกนภยจะตอง

รบผดตอบคคลอนอนเกดจากเรอ ภายใตความค มครองและเงอนไข

ทก�าหนดไว โดยไดรบเบยประกนภยเปนการตอบแทน๑

คสญญาในสญญาประกนภยทางทะเล คอ ผเอาประกนภยและ

ผรบประกนภย ซงตามหลกกฎหมายคอมมอนลอวในเรองสญญา คสญญา

ในนตกรรมใดๆ มหนาทตองระมดระวงรกษาผลประโยชนของตนเอง

กฎหมายจะเขามาเยยวยาความเสยหายหรอชวยเหลอค สญญาฝายใด

ฝายหนงตอเมอคสญญาฝายนนถกหลอกลวงใหหลงเชอเพอเขาท�าสญญา

อยางไรกตามกฎหมายกหาไดก�าหนดหรอวางหลกเกณฑอนเปนการ

ชวยเหลอคสญญาถงขนาดทวาตองมการเปดเผยขอมลทกอยางใหคสญญา

อกฝายหนงทราบไม หนาทในการเปดเผยขอมล ( A Duty of Disclosure )

ของคสญญาจงไมไดรบการยอมรบในฐานะทเปนหนาทตามกฎหมายซง

หากมไดมการเปดเผยขอมลแลวจะท�าใหคสญญาอกฝายหนงมสทธบอกลาง

สญญานนได

แตหากเปนสญญาประกนภยทางทะเลแลว ถอวาสญญาดงกลาว

มลกษณะจ�าเพาะทตองอาศยความซอสตยสจรตเปนอยางยง (uberrimae

fidei) อนสงผลใหเกดหนาทตามมาอกประการหนงคอหนาทแสดงสตย

สจรตเปนอยางยง ( Duty of utmost good faith ) เพราะสญญาประกนภย

ทางทะเลเปนสญญาซงผ รบประกนภยยอมรบเอาความเสยงภยทอาจ

๑ ดร. ไผทชต เอกจรยากร, กฎหมายพาณชยนาว ตอน ๓, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพเดอนตลา), ๒๕๕๑

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

91

เกดขนแกวตถทเอาประกนภยแทนผเอาประกนภย ผ เอาประกนภยจง

มหนาทตองใหขอมลทงหมดทมอยใหแกผรบประกนภยเพอใหผรบประกนภย

พจารณาวาจะเขารบประกนภยรายนนหรอไมและจะก�าหนดเบยประกนภย

เทาไร๒ และโดยเหตทลกษณะของสญญาประกนภยเปนสญญาของ

การคาดหมายเหตการณในอนาคตโดยอาศยขอเทจจรงทมอยในปจจบน

เปนปจจยส�าคญของการเขาท�าสญญาของผรบประกนภย ซงผเอาประกนภย

จะตองใหขอมลทเปนจรงแกผ รบประกนภย หากปรากฏในภายหลง

วาขอมลทใหดงกลาวไมตรงกบความเปนจรง แมจะเปนขอผดพลาดโดย

ปราศจากเจตนาฉอฉล กเปนเหตใหผรบประกนภยสามารถบอกเลกสญญา

ได ดงทปรากฏในคด Ionides v Pacific Fire & Marine Insurance Co.๓

ศาลในคดดงกลาวตดสนใหสญญาประกนภยตกเปนโมฆะอนเนองมาจาก

การส�าแดงขอเทจจรงเกยวกบชอเรอไมถกตองของผเอาประกน แมวาจะ

เปนการกระท�าโดยสจรตกตาม โดยผเอาประกนระบชอเรอขนสงสนคา

ทเอาประกนคอ Socrates ซงโดยแทจรงแลวเรอล�าทขนสงสนคาเอาประกน

คอ Socrate

เหตผลทแทจรงของหลกความซอสตยสจรตอยางยงนนมาจาก

สภาพความจรงทผ เอาประกนเปนผลวงรหรอรบทราบขอมลทมอยแลว

เกยวกบสนคาทเอาประกนภยหรอเหตการณแวดลอมอนเกยวของกบสนคา

ทเอาประกนภย ในขณะทผรบประกนภยเปนเพยงผไดรบแจงขอมลจาก

ผเอาประกนเทานน หากผเอาประกนไมเปดเผยหรอส�าแดงขอมลทส�าคญ

ซงตนร ใหผ รบประกนภยทราบจนเปนเหตใหผ รบประกนภยใชดลพนจ

ผดพลาดในการค�านวณเบยประกนภยหรอการตกลงใจทจะเขารบประกนภย

๒ สททกรณ ศรจงสกล “ความรเบองตนการประกนภยทางทะเล” www.sittigorn.net/documents/sittigorn/sittigorn__marine insurance.pdf๓ (๑๘๗๑) L.R ๖ Q.B ๖๗๔, ๖๘๓

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

92

ผ ทไดรบความเสยหายยอมเปนผ รบประกนภยและอาจสงผลตอมาถง

กจการรบประกนภยทงหมดจนอาจไมมผ เขามาท�ากจการรบประกนภย

ท�าใหราคาสนคามราคาสงขนกวาปกตเพราะเจาของสนคาตองแบกรบ

ภาระความเสยงภยของสนคาในระหวางการเดนทางเอง

พระราชบญญตการประกนภยทางทะเล ค.ศ ๑๙o๖ ของ

ประเทศองกฤษ ซงเปนตนแบบกฎหมายทหลายประเทศน�ามาใชอนรวม

ถงประเทศไทยในเรววนนไดรบรองหลกความสจรตอยางยงไวในมาตรา

๑๗, ๑๘(๑) และ ๒o(๑) โดยเฉพาะมาตรา ๑๘(๑) บญญตวา “ภายใต

บทบญญตของมาตราน ผเอาประกนภยมหนาทตองเปดเผยตอผรบประกนภย

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

93

กอนการเกดขนของสญญาซงพฤตการณอนเปนสาระส�าคญทงหมดทผเอา

ประกนภยรบร และใหถอวาผ เอาประกนภยรบร ซงพฤตการณทงหมด

ดงกลาวหากเปนพฤตการณอนเกดขนเปนปกตธระจนผเอาประกนภยนา

จะรบรในกรณผเอาประกนภยไมเปดเผยขอเทจจรง ผรบประกนภยอาจ

บอกเลกสญญาได”

มาตรา ๒o (๑) บญญตวา “การส�าแดงขอสาระส�าคญโดยผเอา

ประกนภยหรอตวแทนตอผ รบประกนภยในระหวางการเจรจาเพอท�า

สญญา และกอนทสญญาจะเกดขนตองเปนความจรงหากมใชความจรง

แลว ผรบประกนภยสามารถบอกเลกสญญาได”

จากบทบญญตทงสองมาตราดงกลาวขางตนท�าใหเหนถงขอบเขต

ของหลกความสจรตอยางยงในกฎหมายคอมมอนลอวดงน

ขอสาระส�าคญ (materiality) และการชกจง (inducement)บทบญญตในมาตรา ๑๘(๑) กลาวถงการปกปดพฤตการณอน

เปนสาระส�าคญ (material circumstance) และในมาตรา ๒o(๑) กลาวถง

การส�าแดงขอสาระส�าคญอนเปนเทจ (material misrepresentation)

ของผเอาประกนภยอนท�าใหสญญาประกนภยถกบอกเลกได จงเกดค�าถาม

ตามมาวาการปกปดหรอการส�าแดงเทจของผเอาประกนภยตองถงระดบ

ใดจงจะถอวาเปนการปกปดถงพฤตการณอนเปนสาระส�าคญหรอเปนการ

ส�าแดงขอสาระส�าคญอนเปนเทจ

ในคด Berger & Light Diffusers Ltd. V. Pollock๔ ศาลได

ใหหลกกฎหมายในเรองนวา การปกปดพฤตการณถอเปนขอสาระส�าคญ

๔ [๑๙๗๓] ๒ Lloyd’s Rep. ๔๔๒

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

94

ตอเมอการปกปดนนถงขนาดท�าใหผรบประกนภยผรอบคอบ (prudent

insurer) ซงหากทราบความจรง มอนตองปฎเสธการเขาเสยงภยหรอหาก

ตองเสยงภยกตองคดเบยประกนทสงขน เปนหนาทของผรบประกนภยตอง

พสจนถงขอเทจจรงดงกลาว และศาลชนตนในคด Container Transport

International Inc. v. Oceanus Mutual Underwriting Association

(Bermuda)๕ กตดสนใหผเอาประกนภยชนะคดเพราะผรบประกนภยไม

สามารถพสจนใหเหนถงการปดขอเทจจรงของผเอาประกนภยเปนเหต

ชกจงใหผรบประกนภยปฎเสธเขาเสยงภยหรอเรยกเบยประกนสงขนหาก

ตองยอมรบเอาความเสยงภย อยางไรกตามในคดเดยวกนนศาลสง(ศาล

อทธรณ)๖ ไดกลบค�าวนจฉยของศาลชนตนโดยตดสนใหผ รบประกนภย

เปนผชนะคด สามารถบอกเลกสญญาประกนภยได โดยผรบประกนภย

เพยงแตพสจนวาการปกปดขอเทจจรงของผเอาประกนภยมผลกระทบตอ

ความคาดเดาหรอความเหนของผรบประกนภยเกยวกบเรองความเสยงภย

กพอแลว และในคด Carter v. Boehm๗ กไดกลาวถงการปกปดขอความ

จรงในสาระส�าคญวาตองเปนเรองของการเสยงภยโดยหากภยอนตรายทม

อยจรงแตกตางกบภยอนตรายทผรบประกนรบทราบจากผเอาประกนภย

ขณะเขาท�าสญญาประกนภยแลว กถอเปนเหตเพยงพอทผรบประกนภยจะ

บอกเลกสญญาได

หลกกฎหมายในเรองขอเทจจรงของภยอนตรายเปนสาระส�าคญ

ซงผเอาประกนภยตองแจงแก ผรบประกนภยทราบนนไดถกขยายความ

ตอไปอกในคด Pan Atlantic v. Pine Top๘ วาขอความจรงซง ผเอาประกนภย

๕ [๑๙๘๒] ๒ Lloyd’s Rep. ๑๗๘๖ [๑๙๘๔] ๑ Lloyd’s Rep. ๔๗๖๗ [๑๗๖๖] ๓ Burr. ๑๙๐๕ at ๑๙๐๙๘ [๑๙๙๒] ๑ Lloyd’s Rep. ๑๐๑ (Comm.Ct)

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

95

มหนาทตองเปดเผยอนถอเปนขอส�าคญนนรวมตลอดถงขอเทจจรงทกเรอง

ซงผรบประกนภยใชประกอบในการพจารณาเขารบเสยงภย การรบรของ

ผรบประกนภยมไดหมายถงผรบประกนภยผรอบคอบอนเปนบคคลสมมต

อกตอไปแตหมายถงผรบประกนภยทแทจรงซงเปนผเขาท�าสญญาประกนภย

กบผ เอาประกนภยเทานน นอกจากนหลกกฎหมายจากค�าพพากษา

คดนยงกลาวถงหลกการส�าคญอกประการหนงซงผรบประกนภยจะอางเปน

เหตบอกลางสญญาประกนภยไดตอเมอการปกปดขอความจรงอนเปนสาระ

ส�าคญนนมสวนชกจง (induce) ท�าใหผรบประกนภยตกลงเขาท�าสญญา

ประกนภยดวย ดงนน หากผรบประกนภยเขาท�าสญญาประกนภยโดยไมได

ค�านงถงขอเทจจรงอนเปนสาระส�าคญทถกปกปดเลย ตอมาภายหลงจะยก

ขอสาระส�าคญดงกลาวขนกลาวอางเพอขอบอกเลกสญญาหาไดไม ทงน

ไมตองค�านงถงระดบการชกจงวาเปนการชกจงอยางเดดขาด (decisive

influence) หรอเพยงแคมสวนส�าคญ (substantial influence)๙ ในการ

ตดสนใจของผรบประกนภย เพราะไมวาจะใชมาตรฐานใดตางกมผลกระทบ

ตอการตดสนใจของผรบประกนภยทงนน อยางไรกตามคดความตาง ๆ

ทตดสนในเรองนลวนแตใชมาตรฐานการชกจงอยางเดดขาดเปนเกณฑ

ในการพจารณาวาผรบประกนภยสามารถบอกเลกสญญาไดหรอไม๑๐

องคประกอบในเรองการชกจง (Inducement) อาจไมตองน�ามา

พจารณา หากปรากฏขอเทจจรงวา ผเอาประกนภยไดแจงขอความจรงท

ตนเคยปกปดใหผรบประกนภยทราบแลว ทงน ตองเปนเรองทผเอาประกนภย

เปนผแจงใหผรบประกนภยทราบหรอเปนผแกไขขอเทจจรงทตนส�าแดง

๙ ๙Howard Bennett, The Law of Marine Insurance (๑๙๙๖) p.๕๖๑๐ Industrial Properties (Barton Hill) Ltd. V. Associated Electrical Industries[๑๙๗๗]

Q.B. ๕๘๐, ๕๙๗, ๖๑๐; Horry v. Tate & Lyle Refineries Ltd. [๑๙๘๒] ๒ Lloyd’s Rep. ๔๑๖, ๔๒๒; Pan Atlantic Insurance Co. Ltd. v Pine Top Insurance Co. Ltd [๑๙๙๕]๑ A.C., ๕๐๑, ๕๔๙, ๕๕๑

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

96

ตอผรบประกนภยอนเปนเทจเอง หาใชเปนเรองทผรบประกนภยทราบโดย

เหตบงเอญไม๑๑

ความเสยงภยในวตถทเอาประกนโดยตรงและพฤตการณแวดลอมของวตถทเอาประกน (Physical and Moral Hazards)

หลกความซอสตยสจรตอยางยงไมเพยงแตครอบคลมถงวตถท

เอาประกนเทานนแตยงรวมถงพฤตการณแวดลอมของวตถทเอาประกน

ดวย การทผเอาประกนปกปดขอเทจจรงเกยวกบวตถทเอาประกนหรอ

มไดแจงใหผรบประกนภยทราบถงสภาพหรอคณลกษณะของวตถทเอา

ประกนภยใหครบถวนยอมมผลตอการตดสนใจเขารบการเสยงภยของผรบ

ประกนภยได ดงทปรากฏเหนไดชดในคด Liberian Insurance Agency

Inc v. Mosse๑๒ ซงผเอาประกนภยเพยงแตระบสนคาทเอาประกนภยเปน

สนคาจ�าพวกเครองเคลอบ (ถวย จานชาม) ในกลองไม แตแทจรงแลว

เปนสนคาบรรจในกลองกระดาษซงงายตอการเปยกน�ามากกวาหากบรรจ

ในกลองไม นอกจากนผเอาประกนภยยงมไดแจงใหทราบวาสนคาดงกลาว

เปนการซอมาในราคาถก แมวาราคาสนคาอาจมใชสาระส�าคญเกยวกบ

วตถทเอาประกนภย แตราคากเปนเครองบงชประการหนงถงคณภาพของ

สนคาซงจะมความส�าคญหากผรบประกนภยตองช�าระคาสนไหมทดแทน

โดยค�านวณจากคณภาพสนคาทด

พฤตการณแวดลอมของวตถทเอาประกนนนยงรวมถงพฤตการณ

ของผ เอาประกนภยดวย เชน สถตหรอบนทกการเรยกรองคาสนไหม

๑๑ Central Railway of Venezuela v. Kirsch (๑๘๖๗) L.R.๒ H.L. ๙๙; Redgrave v. Hurd (๑๘๘๑) ๒๐ Ch.D.๑

๑๒ [๑๙๗๗] Lloyd’s Rep. ๕๖๐

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

97

ทดแทนของผเอาประกนภย และยงรวมตลอดถงบคคลอนซงเกยวของกบ

การเขารบเสยงภยของผประกนภย ดงนน ในคด Inversions Mania S.A. v.

Sphere Drake Insurance Co. p.l.c (The Dora)๑๓ ศาลไดตดสนใหผรบ

ประกนภยสามารถบอกเลกสญญาประกนภยไดเพราะเหตทผเอาประกนภย

เรอยอรชปกปดขอเทจจรงทลกเรอถกด�าเนนคดขอหาลกลอบขนสนคาโดย

ไมไดรบอนญาตแมคดดงกลาวยงอยในระหวางการพจารณากตาม

อกตวอยางหนงซงเปนทเขาใจไดถงความจ�าเปนในการแจงให

ผ รบประกนภยทราบถงพฤตการณอนเกยวของกบผ เอาประกนภยคอ

ขอเทจจรงทผเอาประกนภยไปตกลงจ�ากดความรบผดของบคคลภายนอก

ผกอใหเกดหรอมสวนท�าใหเกดความเสยหายตอทรพยสนทเอาประกนภย

ขอเทจจรงดงกลาวถอเปนขอสาระส�าคญอนผเอาประกนภยมหนาทตอง

แจงใหผรบประกนทราบ๑๔ เหตผลคอ ผรบประกนภยสามารถรบชวงสทธ

ของผเอาประกนภยไปไลเบยกบผกอใหเกดความเสยหายตอทรพยสนทเอา

ประกนภย สทธของผเอาประกนภยมเทาใดกโอนมายงผรบประกนภยเพยงนน

ดงนน หากผเอาประกนภยไปตกลงจ�ากดความรบผดของบคคลภายนอก

ดงกลาวยอมท�าใหผรบประกนภยเสยสทธอนพงมตอบคคลนนเตมจ�านวน

หลกการในเรองนกหาไดตางไปจากหลกการรบชวงสทธตาม ประมวล

กฎหมายแพงและพาณชยของเราไม เพราะการรบชวงสทธเปนการรบชวง

สทธเรยกรองซงเจาหนมอยผรบชวงสทธจงมอาจมสทธเกนไปกวาทเจาหน

มอยกรณทเจาหนเองไมมสทธเรยกรองใหลกหนช�าระหน แมจะมการช�าระ

หนใหเจาหน กยอมมการรบชวงสทธอะไรกนไมได๑๕ เชน ลกจางขบรถของ

๑๓ [๑๙๘๙] ๑ Lloyd’s Rep. ๖๙๑๔ Tate & sons v. Hyslop (๑๘๘๕) ๑๕ Q.B.D. ๓๖๘๑๕ ๑๕ เจรญชย อศวพรยอนนต “เอกสารประกอบค�าบรรยายประมวญกฎหมายแพงและพาณชย

วาดวยหน” (๒๕๕๓-๒๕๕๔) หนา ๕๓

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

98

นายจางชนรถคนอนเสยหาย แลวท�าสญญาประนประนอมยอมความยอม

ช�าระคาเสยหายใหแกเจาของรถ แตไมยอมช�าระหน ผรบประกนภยรถยนต

คนทถกชนไดช�าระคาเสยหายใหแกเจาของรถแลว จงมาฟองลกจางและ

นายจางใหรบผด ศาลวนจฉยวา เจาของรถคงมสทธเรยกรองใหลกจาง

รบผดไดตามสญญาประนประนอมยอมความเทานนและสญญาประนประนอม

ยอมความท�าใหหนละเมดระงบลง นายจางไมตองรบผดในฐานะนายจาง

เพราะหนละเมดระงบแลว และไมตองรบผดตามสญญาประนประนอม

ยอมความเพราะมไดเปนคสญญาดวย ผรบประกนภยจงรบชวงสทธของ

เจาของรถมาเฉพาะทจะเรยกรองใหลกจางรบผดตามสญญาประนประนอม

ยอมความเทานน๑๖ หรอในกรณทผเอาประกนภยรถยนตไมอาจฟองผท�า

ละเมดตอรถยนตใหรบผดได เพราะคดหมดอายความนน สทธของผรบ

๑๖ ๑๖ ค�าพพากษาฎกาท ๓๘o/๒๕๓o

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

99

ประกนภยทรบชวงจากผ เอาประกนภยกยอมถกจ�ากดโดยอายความ

ดงกลาวเชนเดยวกน๑๗

ขอเทจจรงบางเรองทเกยวกบผเอาประกนภยซงบคคลทวไปเหนวา

นาจะเปนสาระส�าคญและควรเปนหนาทของผ เอาประกนภยตองแจง

ผรบประกนภยทราบ แตในบางคดศาลกไมถอวาเปนขอสาระส�าคญ จงม

ความเหนวาอาจเปนขอยกเวนซงนกกฎหมายตองจดจ�าและยอมรบในฐานะ

ทเปนหลกกฎหมายอนเกดจากค�าพพากษา เชน ขอเทจจรงทผรบประกนภย

เคยปฎเสธไมเขารบเสยงภย๑๘

พฤตการณซงไมจ�าตองเปดเผยตามพระราชบญญตประกนภยทางทะเล (Marine Insurance Act ๑๙๐๖)

มาตรา ๑๘(๓) แหงพระราชบญญตประกนภยทางทะเลของ

ประเทศองกฤษ ค.ศ. ๑๙o๖ บญญตถงเหตการณทผเอาประกนภยไมตอง

แจงใหผรบประกนภยทราบดงน

(ก) พฤตการณซงลดการเสยงภย

(ข) พฤตการณซงผรบประกนภยไดรอยแลวหรอสนนษฐานไดวา

ผรบประกนภยควรจะร ผรบประกนภยถกสนนษฐานวาควรจะรในความร

ทวไปหรอไมในความเสอมเสยอนเปนททราบกนทวไปและในสงซงผ รบ

ประกนภยควรรในทางการคาปกตของตน

(ค) ขอมลผรบประกนภยไดสละสทธทจะขอใหผเอาประกนภย

เปดเผย

๑๗ ค�าพพากษาฎกาท ๒๓๓๙/๒๕๓๓๑๘ Glasgow Assurance Corp. Ltd v. Symondsom & Co. (๑๙๙๑) ๑๐๔ L.T. ๒๕๔

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

100

(ง) ขอมลซงไมจ�าเปนตองเปดเผยเพราะเหตทมค�ารบรองโดย

ชดแจงหรอโดยปรยายอยแลว

การคาดหมายหรอความเชอในรปค�าแถลงตองกระท�าโดยสจรต

โดยหลกการตามกฎหมายคอมมอนลอวในเรองสญญา คสญญา

ไมสามารถบอกลางสญญาไดเพยงเพราะเหตทความเหนหรอการคาดหมาย

ของคสญญาฝายหนงไมเปนไปตามทคาดหวงไว๑๙ แตในสญญาประกนภย

ทางทะเลมขอทแตกตางออกไปกลาวคอ ในมาตรา ๒o (๓) ไดบญญตถง

ค�าแถลงในเรองการคาดหมายหรอความเชอ ซงในมาตรา ๒o (๕) บญญต

ถงค�าแถลงทเปนการคาดหมายหรอความเชอดงกลาววาผเอาประกนภยซง

เปนผใหค�าแถลงตองกระท�าโดยสจรตดวย ความในมาตรานสกดจากหลก

ค�าพพากษาในคด Bowden v. Vaughan๒๐ ซงเจาของสนคาใหค�าแถลงตอ

ผรบประกนภยโดยคาดหมายวนทเรอสนคาจะออกแลนสทะเล ศาลตดสน

วาค�าแถลงดงกลาวเปนการคาดหมายในอนาคตเพราะเจาของสนคามใช

เจาของเรอทจะสามารถก�าหนดหรอมอ�านาจในการควบคมเรอใหออกแลน

ในวนใดตามทก�าหนดได และในคด Anderson v. Pacific Fire & Marine

Insurance Co๒๑ เปนคดทผรบประกนภยตกลงเขาท�าสญญาประกนภย

เพราะมหนงสอจากกปตนเรอสนคาซงบรรทกสนคาทจะเอาประกนภยวา

กปตนเรอไดรบแจงจากตนหนเรอถงต�าแหนงเหมาะสมทจะทอดสมอเรออย

ท Rendezvous และกปตนกออกไปตรวจดแลวเหนวาเหมาะสมปลอดภย

แตเมอปรากฏวาเรอขนสงสนคาจมหายไปทบรเวณดงกลาวซงตอมาไดรบ

๑๙ Bisset v. Wilkinson [๑๙๒๗] A.C. ๑๗๗๒๐ (๑๘๐๙) ๑๐ East ๔๑๕๒๑ (๑๘๗๒) L.R. ๗ C.P. ๖๕

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

101

การพสจนวาเปนสถานทๆ สามารถปกปองอนตรายจากคลนทะเลเทานน

ไมสามารถปกปองอนตรายจากลมแรงได และเมอขอเทจจรงปรากฏวา

ค�าแถลงของกปตนไดกระท�าโดยเชออยางสจรตเชนนนจรง ผรบประกนภย

จงไมสามารถบอกลางสญญาได

มขอสงเกตวาความเหนหรอการคาดหมายของผเอาประกนภยนน

หากไดกระท�าโดยสจรตกไมเปนเหตใหผรบประกนภยบอกลางสญญาไดนน

แมผเอาประกนภยละเลยไมตรวจสอบขอเทจจรงใหดเสยกอน ซงหากมการ

ตรวจสอบเชนวานนกอาจท�าใหความเหนหรอการคาดหมายเปลยนไป การ

ละเลยไมตรวจสอบใหดกไมนาจะเปนขออางของผรบประกนภยในการ

บอกลางสญญาประกนภยไดเพราะเนอความในกฎหมายเพยงแตตองการความ

สจรตของผ ใหถอยแถลงโดยไมค�านงถงการใชความระมดระวงในการ

ตรวจสอบขอเทจจรงของผรบประกนภย

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

102

หลกความสจรตอยางยงภายหลงการเขาท�าสญญา (Good Faith after the Formation of the Contract)

จากบทบญญตมาตรา ๑๘ แหงพระราชบญญตประกนภยทาง

ทะเล ค.ศ.๑๙o๖ ดงกลาวอาจพจารณาถงหลกความสจรตอยางยงมเฉพาะ

กอนหรอขณะเขาท�าสญญาเทานน แตเมอพจารณามาตรา ๑๗ ซงเปน

บทบญญตทวไปวาดวยหลกความสจรตอยางยงเปนพนฐานส�าคญของ

สญญาประกนภยทางทะเล๒๒ ดงนนการแปลความจงตองรวมถงการใชหลกการ

ดงกลาวภายหลงเวลาสญญาประกนภยมผลบงคบแลวดวย นอกจากน

การทตวบทใชค�าวาคสญญาฝายหนงมสทธบอกลางสญญา ยอมมไดหมาย

เฉพาะถงผเอาประกนภยเทานนทมหนาทกระท�าดวยความสจรตเปนอยางยง

เพยงฝายเดยว แตหมายรวมถงผรบประกนภยดวย

โดยปกตแลวผรบประกนภยจะหลดพนจากความรบผดเมอเรอ

ออกเดนทางนอกเสนทางทระบในกรมธรรม หรอไปยงจดหมายปลายทาง

อนนอกจากทระบในกรมธรรม แตหากกรมธรรมประกนภยระบใหผ รบ

ประกนภยยงคงตองรบผดแมเกดเหตการณดงกลาวขนแลว ผเอาประกนภย

ยงคงไดรบความคมครองตามกรมธรรมภายใตเงอนไขวาผเอาประกนภย

ตองแจงใหผรบประกนภยทราบเมอเกดเหตการณเรอแลนออกนอกเสนทาง

ทะเลและมการตกลงระหวางผ เอาประกนภยและผ รบประกนภยถง

เบยประกนภยเพมเตมเรยบรอยแลว ขอตกลงยกเวนดงกลาวเรยกวา “Held

Cover Clause”๒๓ ซงในการเรยกเบยประกนภยเพมเตมนผรบประกนภย

๒๒ Section ๑๗ “A contract of marine insurance is a contract based upon the utmost good faith, and, if the utmost good faith be not observed by either party, the contract may be avoided by the other party”

๒๓ “Held Covered Clause” ปรากฏชดในกรมธรรมประเภท Institute Cargo Clause(A) ขอ๑๐

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

103

ตองกระท�าไปบนพนฐานของหลกความสจรตอยางยงดวยการเรยกเกบ

เบยประกนภยในอตราทเหมาะสม มใชในอตราทสงเกนไปจนแสดงใหเหนถง

การจงใจหลกเลยงไมปฏบตตามสญญา

และโดยหลกการในเรองความสจรตอยางยงดงกลาวท�าใหผ รบ

ประกนภยตองงดเวนดวยการไมหาประโยชนจาก Held Cover Clause ใน

รปของเจรจาแกไขเพมเตมขอความในกรมธรรมเพอตองการใหมการเจรจา

กนใหมตงแตแรก

ดงนน จะเหนไดวาหลกความสจรตอยางยงมไดจ�ากดเฉพาะเวลา

กอนหรอขณะท�าสญญาประกนภยเทานนแตยงมผลตอเนองตลอดไปใน

ระหวางอายสญญา นอกจากนหลกการดงกลาวกหาไดจ�ากดเฉพาะคสญญา

ฝายใดฝายหนงใหมหนาทตองปฏบตดวยความสจรตอยางยงตอคสญญาอก

วารสารศาลยตธรรมปรทศน

104

ฝายหนงแตเพยงฝายเดยวไม แตเปนหลกการทใชบงคบกบคกรณทงสองฝาย

อยางไรกตามน�าหนกของหนาทในสวนของผเอาประกนภยซงจะตองกระท�า

ดวยความสจรตอยางยงในรปของการเปดเผยขอเทจจรงหรอค�าแถลง

ขอเทจจรงดเหมอนจะมความส�าคญและมประเดนใหตองพจารณามากวา

ในสวนของผรบประกนภย เหตทเปนเชนนเพราะการขอใหผรบประกนภย

ยอมเสยงภยเขารบประกนสนคาหรอวตถท เอาประกนจ�าเปนทผ รบ

ประกนภยตองทราบขอมลแทบทงหมดเกยวกบวตถทเอาประกนภยและ

รวมถงพฤตการณแวดลอมผเอาประกนดวยเพอน�ามาประมวลถงความเปน

ไปไดทจะเขาเสยงภยใหความคมครองโดยแลกกบคาตอบแทนในรปของ

เบยประกน ขอมลตางๆ เหลานนยอมไดมาจากการแถลงหรอส�าแดงของ

ผเอาประกน หากผเอาประกนปกปดไมบอกใหแจงหรอส�าแดงหรอแถลง

ขอความอนเปนเทจจนเปนเหตใหผ รบประกนภยหลงเชอเขาท�าสญญา

ประกนภยยอมท�าใหผ รบประกนภยและกจการประกนภยโดยสวนรวม

ไดรบความเสยหาย