Стариот Завет 1

SVETO PISMONA STARIOT I NA NOVIOT ZAVET

REVIDIRANO IZDANIE

SO BLAGOSLOV NA SVETIOT ARHIEREJSKI SINOD NA MAKEDONSKATA PRAVOSLAVNA CRKVA 2006

MACEDONIAN BIBLE 073DC UBS-EPS 2006 4 K 2006 UNITED BIBLE SOCIETIES ISBN 9989-839-10-7

BIBLISKO ZDRU@ENIE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA SKOPJE

STARIOT ZAVET

SODR@INA

Bitie (Prva kniga Mojseeva) .................................................................................. 9 Ishod (Vtora kniga Mojseeva) ............................................................................. 66 Levit (Treta kniga Mojseeva) ............................................................................ 115 Broevi (êtvrta kniga Mojseeva) ...................................................................... 151 Vtorozakonie (Petta kniga Mojseeva) ............................................................. 201 Isus Navin ............................................................................................................. 243 Sudii Izrailevi ................................................................................................... 273 Ruta .......................................................................................................................... 301 Prva kniga Carstva .............................................................................................. 305 Vtora kniga Carstva ............................................................................................ 342 Treta kniga Carstva ............................................................................................. 373 êtvrta kniga Carstva ........................................................................................ 411 Prva kniga Letopisi ............................................................................................ 446 Vtora kniga Letopisi .......................................................................................... 479 Prva kniga Ezdra .................................................................................................. 518 Vtora kniga Ezdra ................................................................................................. 530 Treta kniga Ezdra ................................................................................................. 548 Neemija .................................................................................................................... 579 Tovit ....................................................................................................................... 595 Judita ...................................................................................................................... 607 Estira ...................................................................................................................... 623 Prva kniga Makavejska ......................................................................................... 636 Vtora kniga Makavejska ....................................................................................... 672 Treta kniga Makavejska ....................................................................................... 698 Psalmi .................................................................................................................... 710 Jov ............................................................................................................................ 784 Izreki ..................................................................................................................... 814 Propovednik .......................................................................................................... 841 Pesna nad pesnite ................................................................................................. 850 Mudrost Solomonova ............................................................................................ 855 Mudrost Sirahova ................................................................................................. 873 Isaija ...................................................................................................................... 919 Eremija .................................................................................................................... 974 Pla~ot na Eremija .............................................................................................. 1035 Poslanie na Eremija .......................................................................................... 1041 Varuh ...................................................................................................................... 1044 Ezekil ................................................................................................................... 1050 Daniil ................................................................................................................... 1105

Osija ...................................................................................................................... Joil ........................................................................................................................ Amos ...................................................................................................................... Avdij ...................................................................................................................... Jona ........................................................................................................................ Mihej ..................................................................................................................... Naum ...................................................................................................................... Avakum .................................................................................................................. Sofonija ............................................................................................................... Agej ........................................................................................................................ Zaharija ................................................................................................................. Malahija ................................................................................................................

1128 1137 1141 1148 1150 1153 1159 1162 1165 1168 1171 1181

KRATENKI

Bitie (Prva kniga Mojseeva) Ishod (Vtora kniga Mojseeva) Levit (Treta kniga Mojseeva) Broevi (êtvrta kniga Mojseeva) Vtorozakonie (Petta kniga Mojseeva) Isus Navin Sudii Izrailevi Ruta Prva kniga Carstva Vtora kniga Carstva Treta kniga Carstva êtvrta kniga Carstva Prva kniga Letopisi Vtora kniga Letopisi Prva kniga Ezdra Vtora kniga Ezdra Treta kniga Ezdra Neemija Tovit Judita Estira Prva kniga Makavejska Vtora kniga Makavejska Treta kniga Makavejska Psalmi Jov Izreki Propovednik Pesna nad pesnite Mudrost Solomonova Mudrost Sirahova Isaija Eremija Pla~ot na Eremija Poslanie na Eremija Varuh Ezekil

1 Mojs 2 Mojs 3 Mojs 4 Mojs 5 Mojs Is.N. Sud Ruta 1 Car 2 Car 3 Car 4 Car 1 Let 2 Let 1 Ezd 2 Ezd 3 Ezd Neem Tov Judita Est 1 Mak 2 Mak 3 Mak Ps Jov Izreki Prop Pesna Mudr Sir Is Er Pla~ Posl Varuh Ez

Daniil Osija Joil Amos Avdij Jona Mihej Naum Avakum Sofonija Agej Zaharija Malahija

Dan Os Joil Amos Avd Jona Mih Naum Avak Sof Agej Zah Mal

(PRVA KNIGA MOJSEEVA)Voved Naslovot na prvata bibliska kniga Bitie ja navestuva nejzininata sodrìna. Taa zboruva za sozdavaweto na svetot, na prvite lu|e, i za istorijata na evrejskiot narod. Bitie: sozdavaweto na maòt i ènata (1-2); nivnoto progonuvawe od rajot (3); Kain i Avel (4); Noe i golemiot potop (6-9); Vavilonskata kula (11). Nastanite za koi se raskaùva vo ovie tekstovi, ne moàt precizno da se smestat vo kalendarot na ~ovekovata istorija. Vo ponatamo{niot tekst od 12-50 se raskaùva kako Bog mu nosi spas na ~ove{tvoto, povikuvaj}i gi vo Svoja slu`ba starozavetnite patrijarsi. Prviot e Avraam (12,1-25,18), poznat po svojata vera i poslu{nost kon Boga, koja i do denes im sluì kako obrazec na vernite. Potoa sledat Isak, Avraamoviot sin i sinot na Isak, Jakov (25,19-37,1), koj go dobiva imeto Izrail. Ponatamu, Josif (37,2-50,26), eden od sinovite na Jakov, rodona~alnik na dve izrailski plemiwa, e vo centarot na nastanite {to }e gi odvedat Jakov i ostanatite negovi sinovi, zaedno so nivnite semejstva vo Egipet. Knigata Bitie, pred s#, pretstavuva zapoznavawe so Bo`jite dela. Taa zapo~nuva so tvrdeweto deka Bog go sozdal svetot, koj e ogromen, no sepak Mu e celosno pot~inet na Boga. Knigata zavr{uva so vetuvaweto deka Bog }e prodolì da se griì za Svojot narod. Od po~etokot pa do krajot na knigata glavna li~nost e Bog: Toj im se otkriva na lu|eto. Toj gi sudi, Toj gi vodi i go pomaga Svojot narod. Kone~no, Toj ja sozdava negovata istorija. Vo zamena za toa Bog bara od Svojot narod da veruva vo Nego i vo Negovite vetuvawa, da se pot~inuva na Negovite naredbi i zakoni. Vo knigava e pretstavena drevnata evrejska tradicija, koja mu pomognala na ovoj narod da ja osoznae svojata vera i da ja za~uva, a preku nea i samiot da opstane.1,12,4-25 Is 42,5 Er 10,11-12 Ps 8 32,6-9 73,15-17 88,11 89,2 101,25 103 Jov 38 Izreki 8,22-31 Jn 1,1-3 Dela 17,24 Kol1,15-17

BITIE

Bog go sozdava svetot i ~ovekot Vo po~etokot Bog gi sozdade neboto i zemjata. 2 Zemjata be{e neoformena i pusta; ima{e temnina nad bezdnata i Bo`jiot Duh lebde{e nad vodata. 3 I Bog re~e: Neka bide svetlina! I nastana svetlina. 4 I Bog vide deka svetlinata e ne{to dobro; i ja oddeli Bog svetlinata od temninata. 2 5 Bog svetlinata ja nare~e den, a temEr 4,23 ninata ja nare~e no}. I nastapi ve~er, 3 i nastapi utro prv den. Is 45,7 6 Potoa Bog re~e: Neka ima svod 60,19 2 Kor 4,6 srede vodata i toj da razdeluva voda od Otkr 22,5 voda! (I taka stana).

1

I sozdade Bog svod; i ja odvoi voda- 7 ta {to e pod svodot od vodata {to e nad Ez 1,22-25 Ps 148,4 svodot. Taka i stana. 8 I svodot Bog go nare~e nebo. (I vide 9 Is 51,10 Bog deka toa e dobro). I nastapi ve~er Jov 26,8-10 38,8 i nastapi utro vtor den. 9 I Bog re~e: Neka se sobere vodata, 11 {to e pod neboto na edno mesto, i neka Ps 64,9-13 se pojavi kopno! I stana taka. (Vodata {to e pod neboto se sobra na svoite mesta i se pojavi kopno). 10 Kopnoto Bog go nare~e zemja, a sobranite vodi gi nare~e moriwa; i vide Bog deka toa e dobro. 11 I Bog re~e: Neka izraste od zemjata zelenilo treva, {to dava seme, plodonosni drvja koi vo sebe imaat seme7

10BITIE14 (spored svojot rod i vid)! I stana

Er 31,35 Varuh 3, 33-35

16Ps 135,7-9 Sir 43,1-10

21Jona 2,1 Jov 40

22Mt 6,26 Lk 12,6

25Er 27,5 Ps 49,10-12

taka. 12 Zemjata pu{ti od sebe zelenilo: treva {to dava seme spored svojot rod (i vid), a i (plodonosni) drvja {to ra|aat plod, ~ie seme e spored nivniot rod. I Bog vide deka toa e dobro. 13 I nastapi ve~er, i nastapi utro tret den. 14 Potoa Bog re~e: Neka se pojavat svetila na nebeskiot svod (za da ja osvetluvaat zemjata), za da go delat denot od no}ta i da bidat znaci, i za vremiwata, i za denovite, i za godinite; 15 i neka bidat tie svetilnici na nebeskiot svod, za da ja osvetluvaat zemjata! I stana taka. 16 Bog sozdade dve golemi svetila: pogolemo svetilo da upravuva so denot, i pomalo svetilo da upravuva so no}ta; gi sozdade i yvezdite; 17 i gi postavi Bog na nebeskiot svod da ja osvetluvaat zemjata, 18 i da upravuvaat so denot i no}ta, i da ja oddeluvaat svetlinata od temninata. I Bog vide deka toa e dobro. 19 I nastapi ve~er, i nastapi utro ~etvrti den. 20 Potoa re~e Bog: Vodata neka se ispolni so ìvi su{testva, a niz nebeskiot svod nad zemjata neka poletaat ptici! (I taka stana). 21 I Bog sozdade golemi ribi i sekakov vid ìvotni vleka~i, {to ìveat vo vodata, spored nivniot rod, kako i sekakov vid krilati ptici, spored nivniot rod. I vide Bog deka toa e dobro. 22 I gi blagoslovi Bog, velej}i: Plodete se i mnoète se, i napolnete ja vodata vo moriwata, i pticite neka se namnoàt na zemjata! 23 I nastapi ve~er, i nastapi utro petti den. 24 Pak re~e Bog: Neka izvede zemjata od sebe razni su{testva spored rodot nivni: dobitok, laza~i i yverovi zemni spored nivniot rod! I stana taka. 25 I Bog sozdade yverovi zemni, spored rodot nivni, i dobitok spored rodot negov, i sekakvi gadinki zemni, spored rodot nivni. I Bog vide deka toa e dobro.

Potoa Bog re~e: Da sozdademe ~ovek spored Na{iot obraz (i) spored Na{eto podobie kako {to sme Nie, koj }e bide gospodar nad morskite ribi, nad nebeskite ptici, (nad yverovite) i nad dobitokot nad celata zemja i nad site gadinki {to lazat po zemjata! 27 I Bog go sozdade ~ovekot spored obrazot Svoj, spored obrazot Bo`ji go sozdade; ma{ko i ènsko gi sozdade. 28 I gi blagoslovi Bog, i im re~e: Plodete se, i mnoète se, i napolnete ja zemjata, i gospodarete nad nea, i ovladajte gi morskite ribi (i yverovite), i nebeskite ptici (i sekakov dobitok, celata zemja), i site ìvotni {to lazat po zemjata! 29 I Bog re~e: Eve, vi dadov sekakvi bilki {to davaat seme po celata zemja, i sekakvi drvja {to vo sebe imaat seme spored svojot rod i vid; toa da vi bide za hrana! 30 A na site zemni yverovi, i na site nebeski ptici, i na s# {to se dviì (i lazi) po zemjata, vo koe ima ìva du{a, im gi dadov site trevni rastenija za hrana. Taka i stana. 31 I Bog vide deka seto ona {to go sozdade e mnogu dobro. I nastapi ve~er, i nastapi utro {esti den. Taka se dovr{ija neboto i zemjata i seto nivno voinstvo. 2 Sedmiot den Bog gi zavr{i delata Svoi, {to gi napravi; i si otpo~ina vo sedmiot den od site dela Svoi, {to gi sozdade. 3 I Bog go blagoslovi sedmiot den, i go osveti, za{to vo toj den si otpo~ina od site dela Svoi, {to gi napravi i sozdade. 4 Ete taka nastanaa neboto i zemjata, vo ona vreme koga Gospod Bog gi sozdade zemjata i neboto. 5 A u{te ne bea niknale polski grmu{ki i zemni trevki, za{to Gospod Bog u{te ne pra}a{e do`d na zemjata, nitu, pak, ima{e ~ovek koj }e ja obrabotuva zemjata, 6 no se kreva{e para od zemjata i ja orosuva{e povr{inata na celata zemja. 7 I Gospod Bog go sozdade ~ovekot od zemen prav i mu duvna vo liceto duh ìvoten; i ~ovekot stana ìva du{a.26

269,6 Mudr 2,23 Sir 17,1-4

27Mt 19,5 Mk 10,6 1 Kor 11,7 Jk 3,9

288,17 9,1.7 Ps 8,6-8

29-309,2-4

31Ps 103,24 Sir 39, 33-35 1 Tim 4,4

2,22 Mojs 20,11 31,12-17 Evr 4, 4-5.10

7Ps 103, 20-30 Jov 34, 14-15 Prop 3,20 12,7 Mudr 15, 8-11 1 Kor 15,45-49

2

11BITIE9Izreki 3,18 Otkr 2,7 22,14 8

Gradinata vo Edem I Gospod Bog nasadi rajska gradina na istok; i tamu go naseli ~ovekot {to go sozdade. 9 I Gospod Bog napravi da izrastat od zemjata sekakvi drvja, ubavi za gledawe i dobri za jadewe, i drvoto na ìvotot srede rajot, i drvoto za poznavawe na dobroto i zloto. 10 Od Edem izvira{e reka za da go navodnuva rajot, a potoa taa se razdvojuva{e na drugi ~etiri reki. 11 Imeto na ednata e Pi{on; taa te~e okolu celata Hevilska zemja, kade ima zlato. 12 Zlatoto na taa zemja e dobro; tamu ima i bdelium i kamen oniks. 13 A na vtorata reka imeto $ e Gion; taa te~e okolu celata zemja Ku{. 14 Imeto, pak, na tretata reka e Hidekel1; taa te~e na istok od Asirija. êtvrtata reka e Eufrat. 15 I go zede Gospod Bog ~ovekot (kogo go sozdade), go naseli vo Edemskata gradina, za da ja obrabotuva i da ja ~uva. 16 I mu zapoveda Gospod Bog na ~ovekot, velej}i: Od sekoe drvo vo gradinata moè{ da jade{, 17 osven od drvoto za poznavawe na dobroto i na zloto; od nego ne jadi; za{to vo onoj den koga }e vkusi{ od nego, }e umre{. 18 I Gospod Bog re~e: Ne e dobro za ~ovekot da bide sam; da mu sozdademe pomo{nik, sli~en na nego! 19 Toga{ Gospod Bog gi sozdade od zemjata site polski ìvotni, i site nebeski ptici, i gi dovede kaj ~ovekot za da vidi kako }e gi nare~e toj, pa, kako {to ~ovekot }e go nare~e sekoe ìvo su{testvo, taka da mu bide i imeto. 20 I im dade ~ovekot imiwa na siot dobitok, i na nebeskite ptici, i na site polski yverovi; no za ~ovekot ne se najde pomo{nik, sli~en na nego. 21 Zatoa Gospod mu prati na ~ovekot dlabok son; pa koga zaspa, mu izvadi edno rebro, i mestoto go popolni so meso.1 2,14. Tigar.

10Ez 47,1 Otkr 22,1-2

17Mudr 1,12-15 Rim 6,23

1824,67 Izreki 18,23

Od rebroto, {to go zede od ~ovekot, 22 Gospod Bog sozdade èna i ja dovede kaj 1 Kor 11, 8-9 ~ovekot. 1 Tim 2,13 23 A ~ovekot re~e: Eve toa e koska od 23 moite koski, i plot od mojata plot. Pesna 2,16 Neka $ bide imeto èna, za{to e zeme- 6,3 na od maòt (svoj)! 24 24 Zatoa ~ovekot }e gi ostavi tatko si Mal 2,15 i majka si i }e se prilepi kon ènata Mt 19,5 1 Kor 6,16 svoja; i (obata) }e bidat edno telo. Efes 5,31 25 I bea obajcata goli, Adam i ènata negova, i ne se sramea.22

3,1

2115,12

Proteruvawe na maòt i ènata od rajot No zmijata be{e polukava od site yverovi polski, {to gi sozdade Gospod Bog; pa $ re~e na ènata: Vistina li e deka Bog rekol da ne jadete od niedno drvo vo rajot? 2 A ènata $ re~e na zmijata: Nie jademe rod od sekoe drvo vo rajot; 3 samo od rodot na ona drvo srede rajot, re~e Bog, ne jadete od nego i ne dopirajte se do nego, za da ne umrete! 4 Toga{ zmijata $ re~e na ènata: Ne, nema da umrete! 5 No Bog znae deka onoj den koga }e vkusite od nego, }e vi se otvorat o~ite, pa }e stanete kako bogovi i }e znaete {to e dobro, a {to zlo. 6 Koga ènata, vide deka rodot na drvoto e dobar za jadewe, i ubav na izgled, i deka drvoto e poèlno poradi toa {to dava znaewe, nabra rod od nego i go izede, pa mu dade i na maòt svoj, ta i toj jade{e. 7 Toga{ im se otvorija o~ite na obajcata, i razbraa deka se goli; pa ispletoa lisja od smokvi i si napravija opa{ala. 8 Toga{ go ~uja glasot na Gospod Bog, koga Toj ode{e niz rajot vo vremeto na dnevniot vetrec; i se sokrija Adam i negovata èna me|u rajskite drvja. 9 No Gospod Bog go povika Adam i mu re~e: (Adame) kade si? 10 A toj odgovori: Go ~uv odeweto Tvoe niz rajot, pa se upla{iv, bidej}i sum gol, i se sokriv.

3

Mudr 2,24 Jn 8,44 Otkr 12,9 20,2

52,17 3,22

6Jk 1,13-15

83 Car 19,12

10Is 20,3 Otkr 3,18 16,15

12BITIE132 Kor 11,3

14Is 65,25

15Otkr 12,17

1635,16-18 Mih 4,10 Jn 16,21 Otkr 12,2

17Os 4,3 Rim 8,20

19Ps 89,3 103,29 Jov 3,1-26 7,1-21 34,15 Prop2, 22-23 3,20 Rim 5,12

20Dela 17,26

222,17 Otkr 22,2.14

I (Bog) re~e: Koj ti kaà deka si gol? Da ne si jal od ona drvo, od koe ti zabraniv da jade{? 12 Adam, pak, re~e: @enata, koja mi ja dade Ti, taa mi dade plod od drvoto, i jas jadev. 13 Toga{ Gospod Bog $ re~e na ènata: Zo{to go napravi toa? @enata odgovori: Zmijata me izmami, i jas jadev. 14 Na zmijata, pak, $ re~e Gospod Bog: Zatoa {to si go napravila toa, prokleta da si me|u site ìvotni i site polski yverovi; pome{e~ki }e se vle~e{ i prav }e jade{ s# do krajot na svojot ìvot! 15 I stavam neprijatelstvo me|u tebe i ènata i me|u rodot tvoj i porodot nejzin. Toj }e ti ja sma~kuva glavata, a ti }e go kasnuva{ vo petata. 16 A na ènata $ re~e: Koga }e bide{ bremena, }e ti gi umnoàm i preumnoàm makite; so bolki }e ra|a{ deca, i }e se prikloni{ kon maòt svoj, i toj }e ti bide gospodar! 17 Pa potoa mu re~e na Adam: Bidej}i ja poslu{a ènata tvoja i vkusi od drvoto, od koe ti zabraniv i rekov: ne jadi od nego zatoa zemjata neka bide prokleta za tebe; so maka }e se hrani{ od nea s# do krajot na svojot ìvot; 18 trwe i bodliki }e ti ra|a; i ti }e jade{ treva polska. 19 So pot na liceto svoe }e jade{ leb, s# duri ne se vrati{ vo zemjata, od koja si zemen; za{to si zemja, i vo zemja }e se vrati{! 20 Adam ja nare~e svojata èna Eva, bidej}i taa stana majka na site ìvi. 21 A Gospod Bog im napravi na Adam i na negovata èna obleki od koà, i gi oble~e vo niv. 22 I Gospod Bog re~e: Ete, Adam stana kako eden od Nas, znaej}i {to e dobro i {to e zlo; no sega, da ne ja ispruì rakata svoja i da zeme pak od drvoto na ìvotot, i da vkusi, pa da zaìvee ve~no! 23 Toga{ Gospod Bog go izgoni od Edemskata gradina, za da ja obrabotuva zemjata, od koja be{e zemen.11

Otkako, pak, go izgoni Adam, posta- 24 vi na istok pred gradinata Edem heru- 2 Mojs 25,18-22 vim i ognen me~, koj se vrte{e i natamu i navamu, za da go pazat patot kon 4,4 drvoto na ìvotot.24

Evr 11,4

Potoa Adam legna so ènata svoja Eva, koja za~na i go rodi Kain, i 8 Mudr 10,3 re~e: Pridobiv ~ovek od Gospod! 1 Jn 3,12 2 Go rodi u{te i bratot negov Avel. I Avel stana ov~ar, a Kain be{e zemjo- 10 23,35 Mt delec. Evr 12,24 3 Po nekoe vreme Kain Mu prinese na Gospod dar od zemnite plodovi; 4 a i Avel isto taka prinese od prvinata na stadoto svoe i od nivnata mast. I Gospod pogledna blagonaklono na Avel i na negovite darovi; 5 a na Kain i na negovite darovi ne pogledna blagonaklono. Zatoa Kain mnogu se razluti, i liceto mu se namr{ti. 6 Toga{ Gospod mu re~e na Kain: Zo{to se luti{? Zo{to se pomra~i liceto tvoe? 7 Zarem, koga pravi{ dobro, ne si vedar vo liceto? A ako ne pravi{ dobro, toga{ grevot e pred vratata: toj te vle~e kon sebe, no ti nadvladaj go! 8 I mu re~e Kain na svojot brat Avel: Da pojdeme v pole! A koga bea vo poleto, Kain skokna na svojot brat Avel, i go ubi. 9 Toga{ Gospod (Bog) mu re~e na Kain: Kade e bratot tvoj, Avel? A toj odgovori: Ne znam; zarem jas sum ~uvar na brat mi? 10 A (Gospod) re~e: [to napravi? ûj! Krvta na bratot tvoj vika od zemjata kon Mene. 11 Zatoa da si proklet na zemjata, {to ja otvori ustata svoja da ja primi krvta na bratot od rakata tvoja. 12 Koga }e ja obrabotuva{ zemjata, taa nema pove}e da ti dava izobilen rod; ti }e bide{ izgnanik i skitnik po zemjata! 13 A Kain mu re~e na Gospod: Kaznata moja e tolku golema, {to ne moè da se nosi.

4

Kain i Avel

6Jona 4,4

13BITIE14Jov 15, 20-25 Izreki 28,17

15Ez 9,4-6 Mt 18,22

16Dela 7,3

232 Mojs 21,23-25

24Mt 18,22

Ete, denes me isteruva{ od plodnata zemja, i od liceto Tvoe }e se krijam i }e bidam progonet i skitnik po zemjata: zna~i, sekoj {to }e me sretne, moè da me ubie. 15 A Gospod mu re~e: Toa nema da se slu~i; za{to, koj }e go ubie Kaina, sedumpati }e se kazni! I mu stavi Gospod znak na Kain, za da ne go ubie nikoj, koj }e go sretne. 16 I si otide Kain od pred liceto na Gospod, i se naseli kako progonet vo zemjata Nod, isto~no od Edem.14

262 Mojs 3,14 Lk 3,38 17

Potomcite na Kain I legna Kain so ènata svoja, i taa zabremeni i go rodi Enoh. Potoa soyida grad i go nare~e spored imeto na svojot sin Enoh. 18 Na Enoh mu se rodi Irad; a Irad go rodi Mehujael; Mehujael, pak, go rodi Matusal, a Matusal go rodi Lameh. 19 Lameh zede dve èni: na ednata $ be{e imeto Ada, a na drugata Cila. 20 Ada go rodi Javal, toj e tatko na onie {to ìveat vo {atori so stada. 21 A na bratot negov imeto mu be{e Juval; toj be{e tatko na site {to svirea na gusli i {upelki. 22 Cila, pak, go rodi Tuval-Kain, koj be{e kova~ na sekakvi raboti od bakar i èlezo; a sestra na Tuval-Kain mu be{e Noema. 23 I im re~e Lameh na ènite svoi, Ada i Cila: ûjte go glasot moj, èni Lamehovi; poslu{ajte gi zborovite moi: ubiv ~ovek poradi rana i mladi~ zaradi modrica. 24 Ako za Kain treba da se odmazdi sedumpati, za Lameh }e se odmazdi sedumdeset i sedumpati! 25 Adam pak legna so ènata svoja, i taa mu rodi sin, i mu dade ime Sit. Za{to (taa) re~e: Gospod mi dade sin mesto Avel, kogo go ubi Kain. 26 I na Sit mu se rodi sin, kogo go nare~e Enoh. Toga{ po~na da se prizovuva imeto Gospodovo.

Ova e rodoslov na Adam: Koga Bog go sozdade ~ovekot, go sozdade spored obrazot Bo`ji. 2 Ma` i èna gi sozdade, i gi blagoslovi, i gi nare~e ~ove~ki su{testva vo denot koga bea sozdadeni. 3 Adam poìvea dvesta i trieset godini, koga mu se rodi (sin) spored podobieto negovo i spored obrazot negov, i mu dade ime Sit. 4 A otkako go rodi Sit, Adam poìvea u{te sedumstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 5 I site denovi, {to gi poìvea Adam, iznesuvaa devetstotini i trieset godini; potoa toj umre. 6 Sit, pak, poìvea dvesta i pet godini i mu se rodi Enoh. 7 Po ra|aweto na Enoh, Sit ìvee{e u{te osumstotini i sedum godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 8 taka poìvea Sit vkupno devetstotini i dvanaeset godini i potoa umre. 9 Enoh, pak, ima{e sto i devedeset godini, koga mu se rodi Kainan. 10 A otkako go rodi Kainan, Enoh ìvee{e u{te sedumstotini i petnaeset godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 11 i taka site denovi na Enoh iznesuvaa devetstotini i pet godini; potoa toj umre. 12 Kainan, pak, poìvea sto i sedumdeset godini i go rodi Mahalaleil; 13 a po ra|aweto na Mahalaleil Kainan ìvee{e u{te sedumstotini i ~etirieset godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 14 I taka Kainan poìvea vkupno devetstotini i deset godini; i umre. 15 A Mahalaleil poìvea sto {eeset i pet godini, i go rodi Jared. 16 Po Jaredovoto ra|awe Mahalaleil ìvee{e u{te osumstotini i trieset godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 17 A site denovi od ìvotot na Mahalaleil bea osumstotini devedeset i pet godini; potoa toj umre. 18 Jared, pak, poìvea sto {eeset i dve godini i go rodi Enoh;

5

Rodoslovot na patrijarsite od Adam do Noe

5,11,26

14BITIE22Sir 44,16 49,14

24Mudr 4, 10-11 Evr 11,5

293,17-19

326,10 9,18 10,1

6,1Mt 24, 37-39

32,7 Jn 3,5-6

45 Mojs 2,10 Mudr 14, 6-7 Sir 16,7 Varuh 3, 26-28 Mt 24,37

a otkako go rodi Enoh, Jared ìvee{e u{te osumstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 20 Site denovi, pak, od ìvotot na Jared iznesuvaa devetstotini {eeset i dve godini; i umre. 21 Enoh, otkako poìvea sto {eeset i pet godini, go rodi Metu{elah; 22 a po ra|aweto na Metu{elah, Enoh ìvee{e spored voljata Bo`ja trista godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 23 A site denovi na Enoh iznesuvaa trista {eeset i pet godini. 24 I Enoh, ìveej}i spored voljata Bo`ja, is~ezna, bidej}i Bog go zede. 25 Metu{elah, pak, poìvea sto osumdeset i osum godini, i go rodi Lameh; 26 pa, otkako go rodi Lameh, Metu{elah ìvee{e u{te sedumstotini osumdeset i dve godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 27 a site denovi od ìvotot na Metu{elah bea devetstotini {eeset i devet godini; potoa umre. 28 Lameh, pak, otkako poìvea sto osumdeset i osum godini, dobi sin. 29 i go nare~e Noe, velej}i: Ovoj }e n# ute{i vo rabotite na{i i vo trudot na racete na{i na zemjata, {to Gospod ja prokolna. 30 A otkako se rodi Noe, Lameh poìvea u{te petstotini {eeset i pet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 31 Taka poìvea Lameh vkupno sedumstotini pedeset i tri godini; i umre. 32 Noe ima{e petstotini godini, koga gi rodi (trite sina): Sim, Ham i Jafet.19

po~naa da vleguvaat pri }erkite ~ove~ki i tie po~naa da im ra|aat; toa se silnite lu|e, pro~ueni od staroto vreme. 5 I Gospod vide deka lo{otiite me|u lu|eto na zemjata se umnoùvaa, i deka site misli i pomisli vo srcata nivni bea zli vo sekoe vreme. 6 I se pokaja Gospod {to go be{e sozdal ~ovekot na zemjata, pa se nataì vo srceto Svoe. 7 I re~e Gospod: ]e gi istrebam od zemjata lu|eto {to sum gi sozdal od ~ovekot do dobitokot, malite gadinki i nebeskite ptici bidej}i se kaam {to gi sozdadov. 8 No Noe najde milost vo o~ite na Gospod. Bog re{ava da go po{tedi Noe Eve go ìvotot na Noe: Noe be{e ~ovek praveden i neporo~en vo svojot rod; Noe ìvee{e spored Bo`jata volja. 10 I mu se rodija na Noe tri sina: Sim, Ham i Jafet. 11 A zemjata se izrasipa pred liceto na Boga, i se ispolni so nepravda. 12 I pogledna Bog na zemjata, i ete taa be{e rasipana: bidej}i sekoe su{testvo be{e se otklonilo od svojot pat na zemjata. 13 I mu re~e Bog na Noe: Krajot na sekoe su{testvo dojde pred o~ite Moi, za{to zemjata se ispolni so nivnite zlodela; i, eve, Jas }e gi istrebam od zemjata. 14 Izgradi si za sebe kov~eg od drvoto gofer2, i napravi pregradi vo kov~egot; potoa nama~kaj go so smola odnatre i odnadvor. 15 A izgradi go vaka: dolìnata na kov~egot da bide trista lakti, {irinata negova pedeset lakti, a vo visina da e trieset lakti. 16 Napravi otvor na kov~egot, i zasvodi go na eden lakot odozgora; stavi mu i vrata na kov~egot otstrana i neka ima tri kata vo nego: dolen, sreden i goren.9

5Er 5,1-5 6,28 Ps 13,2-3

62 Mojs 32,13-15 1 Car 15,35 Er 18,8-10 26,3 Jona 4,2

818,3 2 Car 15,25 Sir 44,17 Lk 1,30 Evr 11,7 3 Ptr 2,5

95,22

1318,20

141 Ptr 3,20

Bog re{ava da gi pogubi lu|eto A koga lu|eto po~naa da se mnoàt na zemjata, i }erki im se narodija, 2 toga{ sinovite Bo`ji vidoa deka }erkite ~ove~ki se ubavi i gi zemaa, koi gi sakaa, za èni. 3 I re~e Gospod: Duhot Moj nema ve~no da gi odrùva vo ìvot lu|eto, za{to tie se plot; denovite nivni neka im bidat sto i dvaeset godini. 4 A vo toa vreme ima{e xinovi na zemjata, osobeno koga sinovite Bo`ji

6

2 6,14. Ova drvo bilo najverojatno od vidot na kedarot ili kiparisot; koi se cvrsti i otporni drva.

15BITIEJas }e pu{tam potop, voda, na zemjata, za da go istrebam pod neboto sekoe su{testvo, vo koe ima ìvoten duh; s#, 18 {to e na zemjata, }e izgine. 18 No so tebe Jas }e napravam Svoj 9,9 17,2 zavet, a vo kov~egot }e vleze{ ti, i so tebe i sinovite tvoi, i ènata tvoja, i 7,1 ènite na sinovite tvoi. 19 I vnesi vo nego isto taka (od Mudr 10,4 1 Ptr 3,20 sekakov dobitok i od site vleka~i i) od 3 Ptr 2,5 site ìvotni, od sekoe su{testvo da 2 5 Mojs 14 ima po dve, za da ostanat so tebe vo ìvot; od ma{ki i od ènski pol da bidat. 20 Od pticite spored rodot nivni, i od dobitokot spored rodot negov, i od site vleka~i spored nivniot rod od site po dve }e vlezat pri tebe, za da ostanat ìvi (so tebe od ma{ki i od ènski pol). 21 I zemi so sebe sekakva hrana, so kakva {to se hranat, i ~uvaj ja kaj sebe; toa }e bide hranata za tebe i za niv! 22 I napravi Noe s# kako {to mu zapoveda Bog; taka napravi.17 Ps 28,10 92,2-4 3 Ptr 2,5

17

I mu re~e Gospod na Noe: Vlezete vo kov~egot ti i celoto tvoe semejstvo, bidej}i ti si edinstveniot praveden pred Mene vo ovoj rod, 2 i zemi so sebe od sekoe ~isto ìvotno po sedum od ma{ki i ènski pol, a od ne~istite ìvotni po dve, ma{ki pol i ènski pol; 3 isto taka i od nebeskite ptici (~isti) po sedum, od ma{ki i od ènski pol, (i od site ne~isti ptici po dve, od ma{ki i od ènski pol) za da im se za~uva rodot nivni po celata zemja. 4 Za{to po sedum dena }e pu{tam do`d na zemjata, {to }e se izliva ~etirieset dena i ~etirieset no}i, i }e go istrebam od zemjata sekoe su{testvo, {to sum go sozdal. 5 I Noe napravi s# {to mu zapoveda Gospod. Golemiot potop A Noe ima{e {estotini godini koga se slu~i potopot na zemjata.6

7

Noe vleguva vo kov~egot

I vleze Noe vo kov~egot, i sinovite 11 24,18 negovi, i ènata negova, i ènite na Is 77,15-16 Ps sinovite negovi so nego, zaradi vode- 103,6-9 Jov 12,15 niot potop. 3 Ptr 3,6 8 I od ~istite i od ne~istite ìvotni, i od pticite i od s# {to se vle~e{e po zemjata, 9 vlegoa kaj Noe vo kov~egot po dve, ma{ko i ènsko, kako {to Bog mu zapoveda na Noe. 10 A po sedmiot den dojdoa vodite od potopot na zemjata. 11 Vo {estotata godina od ìvotot na Noe, vo vtoriot mesec od taa godina, sedumnaesettiot den od mesecot, vo toj den bliknaa site izvori na golemata bezdna i se otvorija oknata nebeski; 12 i se lie{e do`d na zemjata ~etirieset dena i ~etirieset no}i. 13 Vo istiot den vo kov~egot vlegoa Noe, negovite sinovi Sim, Ham i Jafet, i ènata Noeva, i trite èni na sinovite negovi so niv. 14 Tie, i site yverovi spored rodot nivni, i dobitokot spored negoviot rod, i site gadinki, {to se vle~ea po zemjata, spored nivniot rod, i s# {to leta, spored rodot negov, site ptici i s# {to ima krilja, 15 vlegoa vo kov~egot kaj Noe po dve edinki (od ma{ki i ènski pol) od sekoe su{testvo, vo koe ima{e ìvoten duh; 16 i tie {to vlegoa, ma{ki i ènski pol vlegoa od sekoe su{testvo, kako {to mu be{e zapovedal Bog. Potoa Gospod go zatvori (kov~egot) odnadvor. 17 Natopuvaweto na zemjata potraja ~etirieset dena; vodata nadojde i go podzede kov~egot; i toj se krena od zemjata; 18 vodata se zasiluva{e mnogu i se umnoùva{e na zemjata, a kov~egot plove{e po povr{inata na vodata. 19 I narasna vodata na zemjata tolku mnogu, {to gi pokri site visoki planini, kakvi {to ima pod celoto nebo; 20 petnaeset lakti se izdiga{e vodata nad planinite, otkako gi pokri. 21 Toga{ go izgubi ìvotot sekoe su{testvo, {to se dviè{e po zemjata: i pticite, i dobitokot, i yverovite, i7

16BITIE23 site laza~i, {to se vle~at po zemjata, i

Ez 14,14

site lu|e; 22 s#, {to na kopnoto ima{e zdiv vo nozdrite svoi, izumre. 23 I se istrebi sekoe su{testvo {to ìvee{e na zemjata: od ~ovekot do dobitokot, i laza~ite, i pticite nebeski s# be{e istrebeno od zemjata; ostanaa samo Noe, i onie, koi bea so nego vo kov~egot. 24 A vodata be{e nad zemjata sto i pedeset dena. I si spomna Bog za Noe, i za site yverovi i za siot dobitok (i za site ptici i za site vleka~i), {to bea so nego vo kov~egot; i navea Bog vetar na zemjata, i vodite zaprea. 2 Izvorite na bezdnata i oknata nebeski se zatvorija, i do`dot od neboto prestana. 3 Vodata po~na postepeno da opa|a na zemjata, i po sto i pedeset dena namali. 4 I se zapre kov~egot vo sedmiot mesec na sedumnaesettiot den na ridovite od planinata Ararat. 5 Vodata, pak, opa|a{e postepeno do desettiot mesec; i vo prviot den od desettiot mesec se pokaàa vrvovite na planinite. 6 A po ~etirieset dena go otvori Noe prozorecot na kov~egot, {to go be{e napravil; 7 I pu{ti gavran, (za da vidi dali spadnala vodata od zemjata) koj otkako odleta, poletuva{e i doletuva{e dodeka ne se isu{i zemjata od vodata. 8 Potoa pu{ti gulab, za da vidi dali is~eznala vodata od povr{inata na zemjata; 9 no gulabot, bidej}i ne najde kade da zastane so svoite noze, se vrati kaj nego vo kov~egot, za{to u{te ima{e voda po celata zemja; i Noe ja spruì rakata, go fati i go zede kaj sebe vo kov~egot. 10 Po~eka u{te drugi sedum dena, i povtorno go pu{ti gulabot od kov~egot. 11 Gulabot se vrati kaj nego prikve~er; i ete, vo klunot svoj toj ima{e sve` maslinov list; i Noe razbra deka se povlekla vodata od zemjata.

8

Noe izleguva od kov~egot

Potoa po~eka u{te sedum dena, i 8,17 (odnovo) go pu{ti gulabot, a toj pove}e 1,22 ne mu se vrati. 22 13 Vo {estotini i prvata godina (od Er 31,35-36 33,20 ìvot na Noe), vo prviot den od prviot mesec, ja snema vodata od zemjata; i Noe go otvori pokrivot na kov~egot, pog- 9,1 ledna i vide deka povr{inata na zemja- 1,28 ta be{e poisu{ena. 14 A na dvaeset i sedmiot den od vtoriot mesec, zemjata be{e suva. 15 Toga{ mu re~e Bog na Noe: 16 Izlezete od kov~egot, ti, ènata tvoja, sinovite tvoi, i ènite na sinovite tvoi; 17 izvedi gi so sebe i site ìvotni, {to se so tebe, od sekoe su{testvo, od pticite, dobitokot i site vleka~i {to lazat po zemjata; neka se rasturat po zemjata, i neka se plodat i mnoàt na zemjata! 18 I izlegoa Noe, sinovite negovi, ènata negova, i ènite na sinovite negovi; 19 site ìvotni i siot dobitok i site laza~i, site ptici s# {to se dviì po zemjata, spored rodot nivni, izlegoa od kov~egot. 20 I Mu napravi Noe `rtvenik na Gospod; i zede od sekoj ~ist dobitok i od site ~isti ptici, i gi prinese na `rtvenikot kako `rtvi sepalenici. 21 I Gospod go po~uvstvuva prijatniot miris, pa re~e vo srceto Svoe: Nema pove}e da ja prokolnuvam zemjata poradi ~ovekot, za{to pomislite na srceto ~ove~ko se zli u{te od mladini i nema pove}e da gi uni{tuvam ìvite su{testva, kako {to napraviv. 22 Otsega, pa s# duri postoi zemjata, nema da prestanat seeweto i `neeweto, studot i gore{tinata, letoto i zimata, denovite i no}ite.12

Bo`joto vetuvawe za Noe Toga{ Bog go blagoslovi Noe i sinovite negovi, i im re~e: Plodete se i mnoète se, i polnete ja zemjata (i zavladejte so nea)! 2 A site zemni ìvotni (i siot zemen dobitok) i site nebeski ptici, i s# {to

9

17BITIE3 lazi po zemjata, i site morski ribi da

1,29 5 Mojs 12,15-16 Dela 10, 11-16 Rim 14,3 1 Tim 4,3

43 Mojs 17,11-14

52 Mojs 20,13

61,26 2 Mojs 21,23

96,18 Sir 44, 17-18

11Is 54,9-10

13Ez 1,28 Otkr 4,3

15Is 54,9

se pla{at od vas: vo va{i race se predadeni. 3 S# {to se dviì i ìvee, }e vi bide hrana; s# vi davam, kako {to vi gi bev dal zelenite bilki. 4 Samo ne smeete da gi jadete ìvite su{testva dodeka vo niv ima du{a, odnosno krv! 5 A za va{ata krv, vo koja e va{iot ìvot, }e baram smetka; od sekoj yver }e ja baram; }e ja baram, isto taka, du{ata ~ove~ka od rakata na ~ovek, od rakata na bratot negov; 6 koj }e prolee ~ove~ka krv, i negovata krv }e se prolee od ~ove~ka raka; za{to ~ovekot e sozdaden spored obrazot Bo`ji. 7 Vie, pak, plodete se i mnoète se; {irete se na zemjata i napolnete ja! 8 I mu re~e Gospod na Noe i sinovite negovi so nego, velej}i: 9 A Jas, eve, go postavuvam zavetot Moj so vas i so va{eto potomstvo po vas, 10 i so sekoja ìva du{a, koja e so vas, so pticite, i so dobitokot, i so site zemni yverovi, {to se so vas, so s# ona {to izleglo od kov~egot, so site zemni ìvotni; 11 go postavuvam zavetot Moj so vas deka otsega nema ve}e niedna plot da zagine od potop i deka pove}e ne }e ima potop da ja zapustuva zemjata! 12 I re~e Bog: Eve go znakot na zavetot, {to go postavuvam me|u Mene i vas i me|u sekoja ìva du{a, koja e so vas, za site idni pokolenija: 13 boìlak Svoj postavuvam vo oblakot, za da bide znak na ve~niot zavet me|u Mene i zemjata. 14 Pa koga oblak }e naveam na zemjata, }e (Mi) se pojavi boìlakot vo oblakot, 15 i }e si spomnam za zavetot Moj, koj e me|u Mene i vas i me|u sekoja du{a, {to ìvee vo plot; i nema ve}e da ima potop za da ja uni{ti sekoja plot. 16 Boìlakot }e (Mi) bide vo oblakot, i Jas }e go vidam i }e si spomnam za ve~niot zavet me|u Boga i me|u sekoja ìva du{a vo sekoja plot, {to e na zemjata.

I mu re~e Bog na Noe: Toa e zna- 18 kot na zavetot, {to go postaviv me|u 10,1-6 Mene i me|u sekoja plot, {to e na zem- 21 Izreki jata! 23,29-3517

Trojcata sinovi na Noe

18 Sinovite Noevi, koi izlegoa od kov~egot, bea: Sim, Ham i Jafet. Ham e 25 tatko na Hanan. 5 Mojs 19 Toa se trite sina Noevi, i od niv 27,16 se naseli celata zemja. 26 20 A Noe po~na da ja obrabotuva zem- Sud 1,28 jata, i nasadi lozje. 21 I se napi od vinoto, pa se opi, i 10,2 Ez 27,13 legna gol srede {atorot svoj. 22 A Ham, tatkoto na Hanan, ja vide 38,6 golotijata na tatkoto svoj, i izleze, ta im go kaà toa na obajcata bra}a svoi. 23 No Sim i Jafet zedoa obleka, i, nametnuva}i ja na ramenata svoi, pojdoa nazade{kum i ja pokrija so nea golotijata na tatkoto svoj; licata im bea svrteni nanazad, i tie ne ja vidoa golotijata na svojot tatko. 24 A koga se istrezni Noe od vinoto, dozna {to mu be{e napravil pomladiot negov sin, 25 pa re~e, Proklet da e Hanan; toj }e bide sluga na slugite od bra}ata svoi! 26 I u{te re~e: Blagosloven da e Gospod Bog Simov; a Hanan }e mu bide sluga! 27 Neka go ra{iri Bog Jafet, i toj neka ìvee vo {atorite na Sim; a Hanan }e mu bide sluga! 28 I poìvea Noe po potopot trista i pedeset godini. 29 A s# na s# poìvea Noe devetstotini i pedeset godini; potoa umre.

Judita 13,2 Sir 31, 25-27 Efes 5,18

A ova e rodoslovieto na Noevite sinovi: Sim, Ham i Jafet, na koi po potopot im se rodija sinovi. 2 Sinovite na Jafet se: Gomer, Magog, Madaj, Javan, Tuval, Me{eh i Tiras. 3 A sinovite Gomerovi se: A{kenaz, Rifat i Togarma. 4 Sinovite, pak, Javanovi se: Eli{a, Tarsis, Kitim i Rodanim.

10

Narodite na zemjata

18BITIEOd niv se razgranaa oddelni narodi vo zemjite nivni, sekoj spored jazikot svoj, spored rodot svoj, i narodot svoj. 7 6 Hamovite sinovi se: Ku{, Mic3 Car 10, raim, Put i Hanan. 1-3 7 A sinovite Ku{ovi: Seva, Evila, 8 Safta, Rama i Safteha. Sinovite, pak, Mih 5,5 Ramaovi se: Seva i Dedan. 8 Ku{ go rodi Nimrod; toj zapo~na da 11 Naum 1,1 stanuva silen na zemjata; 3,19 9 toj be{e dobar lovec pred Gospod; zatoa se veli: dobar lovec pred Gospod, kako Nimrod. 10 Vo po~etokot negovi carstva bea: Vavilon, Ereh, Akad i Kalne, site vo zemjata Senaar. 11 Od taa zemja izleze A{ur, i gi soyida Ninevija, Revot, Kalah, 12 i Resen me|u Ninevija i Kalah; toj e golem grad. 13 Od Micraim proizlegoa potomcite na Lud, Enam, Laav i Naftuh, 14 kako i potomcite na Patru i Kasluh, od koi vodat poteklo Filistejcite i Kaftorimite. 15 A Hanan go rodi svojot prvenec Sidon, i Het, 16 potoa Jevusij, Amorij, Gergesej, 17 Evej, Arkij, Sinij, 18 Arvadij, Camarij i Amatij. A potoa plemiwata hananski se raselija. 19 Predelite, pak, hananski bea od Sidon kon Gerar s# do Gaza, i potoa do Sodom, Gomora, Adma i Cevoim, pa s# do La{a. 20 Toa se sinovite Hamovi, spored semejstvata nivni, spored jazicite nivni, vo nivnite zemji i vo narodite svoi. 21 I na Sim mu se rodija sinovi, na postariot brat Jafetov, tatko na site sinovi Everovi. 22 A sinovite Simovi bea: Elam, A{ur, Arfaksad, Lud, Aram (i Kainan). 23 Sinovite, pak, Aramovi se: Uc, Ul, Geter i Ma{. 24 Arfaksad go rodi (Kainan, Kainan go rodi) Sala, a Sala go rodi Ever. 25 Na Ever mu se rodija dvajca sinovi: na edniot mu be{e ime Falek, za{to vo negovoto vreme se razdeli zemjata, a imeto na brat mu be{e Joktan. 26 Joktan go rodi Almodad, [alef, Hacarmavet i Jerah,5 9,18 12,6

6

Hadoram, Uzal i Dikla, pa Oval, Avimael i Seva, 29 potoa Ofir, Avila i Jovav site tie bea sinovi Joktanovi. 30 @iveali{tata im bea od Me{a do isto~nata gora Sefar. 31 Toa se Simovite sinovi spored rodovite nivni, spored jazicite nivni, vo nivnite zemji i spored nivnite narodi. 32 Toa se rodovite na sinovite Noevi spored nivnite rodoslovija, i spored narodite nivni. Od niv se ra{irija narodi po zemjata posle potopot.27 28

329,1 5 Mojs 32,9

11,1Mudr 10,5 Dela 2,1-11 Otkr 7, 9-10

4Sir 40,19

9Er 51,53 Jn 11,52

101 Let 1, 17-27 Lk 3,34-36

Po celata zemja ima{e eden jazik i isti zborovi. 2 A koga lu|eto se selele od istok, najdoa ramnina vo zemjata Senaar i se naselija tamu. 3 I si rekoa me|u sebe: Ajde da pravime tuli i na ogan da gi pe~eme! I koristea tuli namesto kamen i zemjana smola namesto var. 4 Potoa rekoa: Ajde da si soyidame grad i kula, visoka do neboto; i da se zdobieme so ime, pred da se rasturime po celata zemja! 5 Toga{ Gospod se spu{ti da go vidi gradot i kulata, {to gi yidaa sinovite ~ove~ki. 6 I re~e Gospod: Ete, eden narod se i site imaat eden jazik; ova e samo po~etok na nivnite nastojuvawa. Naskoro }e pravat s# {to }e naumat! 7 Ajde da slezeme i da im go zbrkame nivniot jazik za da ne se razbiraat eden so drug {to zboruvaat! 8 I taka Gospod gi rasturi ottamu po celata zemja, i prestanaa da go yidaat gradot (i kulata). 9 Zatoa toj se nare~e Vavilon, za{to tamu go zbrka Gospod jazikot na celata zemja i ottamu gi rasturi Gospod po celata zemja. Rodoslovie na patrijarsite od Sim do Avraam Ova e rodoslovieto na Sim: Sim ima{e sto godini koga go rodi Arfaksad, dve godini po potopot.10

11

Vavilonskata kula

19BITIEI otkako go rodi Arfaksad, poìvea Sim petstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 12 A Arfaksad poìvea sto trieset i {est godini i go rodi Kainan. 13 Po ra|aweto na Sala, Arfaksad 2 13,16 ìvee{e u{te trista i trieset godini, 15,5 ra|aj}i sinovi i }erki. 17,4 14 Sala poìvea sto i trieset godini 22,17 26,4 i go rodi Ever. 35,11 15 A, otkako go rodi Ever, Sala poìIs 51,2 Gal 3,16 vea trista i trieset godini, ra|aj}i 3 sinovi i }erki. 16 Ever poìvea sto trieset i ~etiri 18,18 22,18 26,4 godini, i go rodi Falek. 17 Po ra|aweto na Falek, Ever po27,29 28,14 ìvea ~etiristotini i sedumdeset go4 Mojs 24,9 Er 4,2 dini, ra|aj}i sinovi i }erki. Sir 44,21 18 A Falek poìvea sto i trieset goGal 3,8-9 dini i go rodi Ragav. 19 A, otkako go rodi Ragav, Falek poìvea dveste i devet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 20 Ragav poìvea sto trieset i dve godini i go rodi Seruh; 21 a otkako go rodi Seruh, Ragav poìvea dveste i sedum godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 22 Seruh poìvea sto i trieset godini i go rodi Nahor; 23 Po ra|aweto na Nahor, Seruh po11

12,1

Is 41,8-9 Mudr 10,5 Sir 44, 19-21 Dela 7,2-4 Evr 11,8-10

ìvea dveste godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 24 Nahor, pak, poìvea sedumdeset i devet godini i go rodi Tara; 25 po ra|aweto na Tara, Nahor poìvea sto dvaeset i devet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 26 Tara poìvea sedumdeset godini i gi rodi Avram, Nahor i Aran. 27 A eve go rodoslovieto na Tara: Tara gi rodi Avram, Nahor i Aran; a Aran go rodi Lot. 28 Aran umre kaj tatkoto svoj Tara vo rodnata zemja, vo Ur Haldejski. 29 A Avram i Nahor se oènija; imeto na ènata Avramova be{e Saraja, a na ènata Nahorova imeto $ be{e Milka, }erka na Aran, tatko na Milka i Iska. 30 Saraja be{e neplodna i nema{e porod. 31 I go zede Tara sinot svoj, i vnukot od sinot svoj, Lot, sin Aranov, i Saraja, snaata svoja, ènata na negoviot sin Avram; pa izlegoa zaedno od Ur Haldejski za da pojdat vo zemjata hananska; i dojdoa do Haran, kade i se naselija. 32 I poìvea Tara vo haranskata zemja dveste i pet godini; i umre Tara vo Haran.

2922,20-23

3016,1 17,17-21 18,11-12

3115,7

511,31

633,18-20

713,15 15,18 17,8 26,3-4 5 Mojs 1, 7-8 34,4 Dela 7,5

AVRAM Bog go povikuva Avram da ja napu{ti svojata zemja Avram ima{e sedumdeset i pet godini koga izleze od Haran. 5 I gi zede Avram Saraja, ènata svoja, i Lot, bratanecot svoj, so celiot imot {to go bea spe~alile, i slugite {to gi bea pridobile vo Haran, pa izlegoa za da otidat vo zemjata hananska. Avram vo zemjata Hanan, a potoa vo Egipet6 I Avram ja pomina taa zemja po nejzinata dolìna do mestoto Sihem, kaj svetoto drvo vo More; a toga{ vo taa zemja ìveeja Hananci. 7 I mu se javi Gospod na Avram i mu re~e: Ovaa zemja }e mu ja dadam na

I mu re~e Gospod na Avram: Izlezi od svojata zemja, i od rodot svoj, i od domot na tatko si, (pa pojdi) vo zemjata {to }e ti ja pokaàm Jas! 2 A od tebe }e napravam golem narod, i }e te blagoslovam, i imeto tvoe }e go proslavam i ti }e bide{ blagosloven. 3 ]e gi blagoslovam onie, {to tebe }e te blagoslovuvaat, i }e gi prokolnam onie, {to tebe }e te prokolnuvaat i preku tebe }e bidat blagosloveni site narodi na zemjata. 4 Toga{ trgna Avram, kako {to mu kaà Gospod, a so nego pojde i Lot.

12

20BITIE8 tvoeto potomstvo. I mu podigna tamu

(Avram) `rtvenik na Gospod, Koj mu se 10 javi. 8 Potoa ottamu toj zamina kon plani26,1-11 42,1-2 nata, na istok od Vetil, i tamu go raspna {atorot svoj; i Vetil mu be{e od zapad, a Gaj od istok; i tamu Mu podigna na Gospod `rtvenik, i go prizva imeto na Gospod, (Koj mu se be{e javil). 9 A ottamu se krena Avram i se upati kon jug. 10 No ima{e glad vo taa zemja i Avram sleze vo Egipet da poìvee tamu; za{to gladot prodolì vo ovaa zemja. 11 I koga se dobliùva{e do Egipet, $ re~e na ènata svoja Saraja: Eve, jas znam deka si ubava èna; 12 zatoa, koga }e te vidat Egip}anite, }e re~at ovaa mu e èna pa }e me ubijat, a tebe }e te ostavat ìva. 13 Tuku, kaì deka si mi sestra, za da mi bide dobro pokraj tebe i da me ostavat ìv poradi tebe. 14 I koga dojde Avram vo Egipet, Egip}anite vidoa deka taa e mnogu ubava èna. 15 Ja vidoa i dvorjanite faraonovi, pa ja pofalija pred faraonot. I ènata be{e odvedena vo domot faraonov. 16 I poradi nea Avram ìvee{e dobro; ima{e siten i krupen dobitok, magariwa, slugi, sluginki, maski i kamili. 17 No Bog pu{ti golemo zlo na faraonot i na negoviot dom poradi Saraja, ènata Avramova. 18 Toga{ faraonot go povika Avram i mu re~e: Zo{to mi go napravi toa? Zo{to ne mi kaà deka ti e èna? 19 Zo{to re~e sestra mi e, pa jas sakav da ja zemam za èna!? Sega, pak, ete ti ja ènata, zemi si ja i odi si! 20 I faraonot opredeli lu|e, koi go ispratija Avram i ènata negova, so s# {to ima{e.28,19

Avram i Lot se razdeluvaat A Avram be{e mnogu bogat so dobitok, so srebro i so zlato. 3 I gi prodolì toj patuvawata svoi od Negev do Vetil, do mestoto, kade porano mu be{e postaven {atorot, me|u Vetil i Gaj; 4 do mestoto, kade najnapred be{e podignal `rtvenik; i tamu go prizva Avram imeto Gospodovo. 5 A i Lot, koj ode{e so Avram, ima{e siten i krupen dobitok i {atori. 6 I zemjata be{e tesna, za da ìveat zaedno, bidej}i imotot nivni be{e tolku golem, {to ne moèa da ìveat zaedno. 7 I stana karanica me|u pastirite na Avramoviot dobitok i pastirite na Lotoviot dobitok. A vo taa zemja ìveeja toga{ Hananci i Perizijci. 8 Zatoa Avram mu re~e na Lot: Ne treba da se karame jas i ti, ni moite pastiri so tvoite pastiri, za{to sme rodnini. 9 Ne e li pred tebe celata zemja? Oddeli se od mene. Ako trgne{ ti na levo, jas }e trgnam na desno; ako ti pojde{ na desno, jas, pak, na levo. 10 Toga{ Lot gi krena o~ite svoi i ja vide celata okolina jordanska, koja, pred Bog da gi uni{ti Sodom i Gomora, celata, s# do Sigor se napojuva{e so voda, kako rajot Bo`ji i kako zemjata egipetska. 11 I Lot ja izbra za sebe celata okolina jordanska; pa pojde Lot kon istok; i se razdelija eden od drug. 12 Avram se naseli vo zemjata hananska, a Lot se nastani vo okolnite gradovi, postavuvaj}i gi {atorite svoi duri do Sodom. 13 Lu|eto, pak, vo Sodom bea lo{i, i mnogu gre{ni pred Gospod. 14 I mu re~e Bog na Avram, otkako Lot se oddeli od nego: Kreni gi o~ite svoi, pa pogledni od mestoto, kade {to si sega, na sever i na jug, na istok i na zapad, 15 za{to celata zemja {to ja gleda{, }e ti ja dadam tebe i na potomstvoto tvoe doveka;2

13,224,35 Ps 111,1-3 Jov 1,3-10 Izreki 3,9-10

312,8

636,7

726,20

102,9 19,24-25

121 Mojs 19,17

1512,7

I trgna Avram od Egipet kon jug, so s# {to ima{e, toj, ènata negova, a i Lot so niv.

13

21BITIE}e go umnoàm potomstvoto tvoe da bide kolku {to e pesokot na zemjata; ako nekoj moè da go izbroi pesokot na zemjata, }e moè da go izbroi i potomstvoto tvoe. 17 Stani i izodi ja ovaa zemja vo dol14,5 2 Mojs 17,8 ìna i vo {iro~ina, za{to }e ti ja 5 Mojs 2,10 dadam tebe (i na tvoeto potomstvo zasekoga{). 18 I Avram gi krena {atorite svoi, i otide da se naseli kaj dabovite vo Mamre, {to be{e kaj Hevron, i tamu Mu podigna `rtvenik na Gospod.16 23,2 4 Mojs 13,23 2 Car 2,1

18

Koga Amrafel be{e {inarski car, elasarski car Arjoh, elamski car Kedorlaomer i goimski car Tidal, 2 site tie carevi zapo~naa vojna protiv sodomskiot car Bera, protiv carot na Gomora Bir{a, protiv carot na Adma [inav, cevoimskot car [emever i so carot na Bela, odnosno Sigor. 3 Site tie se sobraa vo dolinata Sidim, koja sega e Soleno More. 4 Dvanaeset godini mu sluèa na Kedorlaomer, a vo trinaesettata se pobunija. 5 Vo ~etirinaesettata dojde Kedorlaomer i carevite, koi bea so nego, pa gi porazija Refaimcite vo A{terotKarnajim, Zuzimcite vo Ham, Emimcite vo [ave-Kirjataim, 6 Horijcite vo gorata nivna Seir, duri do ramninata Faran, {to e kraj pustinata. 7 A koga se vratija ottamu, dojdoa do izvorot Mi{pat, odnosno Kadis, i ja opusto{ija celata oblast amalikiska, kako i Amorejcite, koi ìveeja vo Hacacon-Tamar. 8 Toga{ izlegoa carot sodomski i carot na Gomora, carot na Adma, carot cevoimski i carot od Bela, odnosno Sigor, i pojdoa vo borba protiv onie vo dolinata Sidim: 9 protiv Kedorlaomer, carot elamski, i Tidal, carot goimski, i Amrafel, carot {inarski, i Arjoh, carot elasarski; ~etiri cara protiv pet.

14

Avram, carevite i Melhisedek

Vo dolinata Sidim ima{e, pak, 18 mnogu jami, od koi se vade{e asfalt. I Ps 109,4 Evr 7,1 pobegnaa carot sodomski i carot na Gomora, i padnaa vo niv; a drugite izbe- 20 28,22 gaa vo planinite. 11 Pobednicite go zedoa siot imot na Sodom i Gomora i seta hrana nivna, pa si otidoa. 12 Go zedoa i Lot, bratanecot Avramov, koj ìvee{e vo Sodom, i imotot negov, i si otidoa. 13 A eden od onie, {to se bea izbavile, dojde i mu javi na Evreinot Avram, koj toga{ ìvee{e kaj svetite drvja. Mamre, Amoreecot, so bra}ata E{kol i Aner bea Avramovi sojuznici. 14 A koga Avram ~u deka mu e zaroben bratanecot, gi vooruà slugite svoi, trista i osumnaeset, koi se rodija vo negovata ku}a, i trgnaa vo potera do Dan. 15 Tuka gi rasporedi svoite slugi i udri na niv no}e, i gi razbi, i gi gone{e do Hova, koj e severno od Damask. 16 I go povrati siot imot i Lot, bratanecot svoj, so imotot negov, i ènite i narodot. 17 A carot sodomski mu izleze vo presret, koga se vra}a{e, otkako go razbi Kedorlaomer i carevite, {to bea so nego, vo dolinata [ave, koja e sega Dolina na carevite. 18 I Melhisedek, carot {alemski, iznese leb i vino; a toj be{e sve{tenik na Sevi{niot Bog, 19 pa go blagoslovi, velej}i: Blagosloven da e Avram od Sevi{niot Bog, Sozdatelot na neboto i zemjata! 20 Blagosloven da e i Sevi{niot Bog, Koj gi predade neprijatelite tvoi vo racete tvoi! I mu dade (Avram) desetti del od s#. 21 A sodomskiot car mu re~e na Avram: Daj mi gi mene lu|eto, a imotot zemi si go za sebe! 22 No Avram mu re~e na carot sodomski: Ja krevam rakata svoja kon Sevi{niot Gospod Bog, Sozdatel na neboto i na zemjata, 23 deka ni konec, nitu, pak, remen od obuvki, nema da zemam od s# ona, {to e tvoe, da ne re~e{ jas go zbogativ Avram,10

22BITIE15,112,2.7 13,14-17 5 Mojs 33,29 Ps 27,7

osven, ona {to izedoa momcite, i osven delot na lu|eto {to odea so mene: Aner, E{kol i Mamre; tie neka go zemat svojot del.24

2Dela 7,5

55 Mojs 1,10 Evr 11,12

61 Mak 2,52 Rim 4,3 Gal 3,6 Jk 2,23

711,31

10Er 34,18-20

122,21 2 Mojs 12,40 Jov 4,12-16

13Gal 3,17

Po onie nastani be{e upateno slovo Gospodovo kon Avram vo videnie: Ne pla{i se, Avrame! Jas sum ti zakrila, i nagradata tvoja }e bide mnogu golema. 2 A Avram re~e: Gospodi, zo{to mi se Tvoite darovi koga sum bez porod, a naslednik vo mojata ku}a e Eliezer od Damask? 3 I pak re~e Avram: Bidej}i, Ti ne mi dade potomstvo, ete, zatoa eden od slugite rodeni vo ku}ata moja, }e bide moj naslednik. 4 No Gospod pak progovori: Nema toj da ti bide naslednik, tuku onoj, koj }e proizleze od tebe, toj }e ti bide naslednik. 5 Pa go izvede nadvor i mu re~e: Pogledni na neboto i izbroj gi yvezdite, ako moè{ da gi izbroi{. I mu re~e: Tolkavo }e bide potomstvoto tvoe. 6 I Mu poveruva Avram na Gospod, i toa mu se zasmeta za pravednost. 7 I mu re~e: Jas sum Gospod, Koj te izvede od Ur Haldejski za da ti ja dadam ovaa zemja da ja vladee{. 8 A toj re~e: Gospodi, Gospodi, po {to }e poznaam deka }e ja nasledam? 9 I mu re~e: Prinesi Mi junica od tri godini, i koza trigodi{na, i oven od tri godini, a i grlica i mlad gulab! 10 I toj go zede seto toa, i gi prese~e na polovina i gi stavi site polovini edna sproti druga; samo pticite ne gi prepolovi. 11 A ptici grablivki sletuvaa na le{evite; no Avram gi brka{e. 12 A koga sonceto be{e na zalez, go sovlada Avram dlabok son, i ete, go opfati golem mrak i go obzede uàs. 13 I Gospod mu re~e na Avram: Znaj deka potomcite tvoi }e bidat pridojdeni vo tu|a zemja, }e robuvaat i }e gi ma~at ~etiristotini godini.

15

Bog vospostavuva zavet so Avram

No jas }e go sudam narodot kaj kogo tie }e bidat vo ropstvo; potoa tie }e izlezat ottamu so golemo bogatstvo. 15 A ti }e otide{ kaj tatkovcite svoi vo mir, i }e bide{ pogreban vo sre}na starost. 16 Tie, pak, vo ~etvrtoto koleno }e se vratat vamu; za{to bezzakonijata na Amorejcite u{te ne go dostignale svojot vrv. 17 A koga sonceto zajde i padna mrak, ete, dim kako od pe~ka i ognen plamen, pomina me|u onie delovi. 18 Vo toj den Gospod napravi zavet so Avram, velej}i: Na potomstvoto tvoe mu ja davam ovaa zemja od rekata vo Egipet do golemata reka Eufrat: 19 Kenijcite, Kenizijcite, Kadmonijcite, 20 Hitijcite, Perizijcite, Refaimcite, 21 Amorejcite, Hanancite, (Evejcite), Gergesejcite i Jevusijcite!14

14Judita 5, 6-10 Dela 7,6-7

1812,7 17,2

202 Mojs 3,8.17 34,11 5 Mojs 7,1

16,121,9-21 Gal 4,24

Ra|aweto na Ismail No Saraja, ènata na Avram, ne mu ra|a{e. A ima{e taa sluginka Egip}anka, po ime Agara. 2 I mu re~e Saraja na Avram: Ete, Gospod mi ja zatvori utrobata za da ne ra|am; tuku vlezi kaj sluginkata moja, moèbi }e dobijam deca od nea. I Avram gi poslu{a zborovite Sarajini. 3 I taka, otkako Avram presede deset godini vo zemjata hananska, Saraja, ènata Avramova, ja zede sluginkata svoja, Egip}ankata Agara, i mu ja dade na maòt svoj Avram za èna. 4 I toj vleze kaj Agara, i taa za~na; a koga vide deka za~na, ja prezre gospodarkata svoja. 5 A Saraja mu re~e na Avram: Navredata moja e vina tvoja; jas ti ja prepu{tiv vo pregratki sluginkata moja, a taa, otkako razbra deka za~na, zapo~na da me prezira. Gospod neka sudi me|u mene i tebe! 6 Toga{ Avram $ re~e na Saraja: Ete, sluginkata tvoja e vo tvoi race, pravi so nea {to saka{! I Saraja po~na da ja ugnetuva, i taa izbega od nea.

16

23BITIE725,18 2 Mojs 15,22

91 Ptr 2,18

1225,12-18

17,128,3 35,11 2 Mojs 6,3

29,9

5Neem 9,7 Rim 4,17

No angel Gospodov ja najde kaj izvorot vo pustinata, kaj izvorot na patot za Sur. 8 I $ re~e (angelot Gospodov): Agaro, sluginko Sarajina, od kade doa|a{ i kade odi{? A taa re~e: Begam od Saraja, gospodarkata moja. 9 Angelot Gospodov pak $ re~e: Vrati se kaj gospodarkata tvoja i pokori $ se! 10 I angelot Gospodov u{te re~e: ]e go umnoàm mnogu potomstvoto tvoe, taka {to ne }e moè da se izbroi. 11 I pak $ re~e angelot Gospodov: Ete, ti si bremena i }e rodi{ sin, i }e go nare~e{ so imeto Ismail; bidej}i Gospod ja ~u makata tvoja. 12 Toj }e bide silen kako divo magare: rakata negova }e se kreva protiv sekogo, i se~ija raka }e se kreva protiv nego; i }e ìvee pred liceto na site bra}a svoi. 13 Toga{ (Agara) Go nare~e Gospoda, Koj $ zboruva{e: Ti si El-Roi, Bog {to gleda s#, za{to re~e: Pred sebe Go vidov Boga i ostanav ìva! 14 Zaradi toa toj izvor se nare~e Beer Lahaj Roi Izvor na ìviot Koj me gleda, a se nao|a me|u Kadis i Bered. 15 I mu rodi Agara na Avram sin; i mu stavi (Avram) na sinot svoj, kogo go rodi Agara, ime Ismail. 16 A Avram ima{e osumdeset i {est godini koga Agara mu go rodi Ismail.7

Avram stanuva Avraam Avram ima{e devedeset i devet godini koga mu se javi Gospod i mu re~e: Jas sum El-[adaj Bog semo}en, ~ekori po Mojot pat i bidi neporo~en! 2 I }e sklu~am zavet me|u Mene i tebe, i mnogu, premnogu }e te razmnoàm. 3 Avram padna ni~kum. A Bog prodolì da mu govori i mu re~e: 4 A ova e zavetot Moj so tebe: }e stane{ tatko na mnogu narodi. 5 Zatoa pove}e nema da se vika{ Avram, tuku imeto }e ti bide Avraam, bidej}i }e te napravam tatko na mnogu narodi;

17

i mnogu, premnogu }e te umnoàm, i }e izdignam od tebe mnogu narodi, i carevi }e proizlezat od tebe. 7 I }e go postavam zavetot Moj me|u Mene i tebe i me|u tvoite potomci po tebe vo nivnite rodovi; }e napravam zavet ve~en, i }e ti bidam Bog tebe i na potomcite tvoi po tebe. 8 I }e ti ja dadam tebe i na potomstvoto tvoe po tebe zemjata, vo koja sega si doselenik, celata zemja hananska vo ve~no vladeewe; i }e im bidam Bog. 9 I mu re~e Bog na Avraam: Ti, pak, ~uvaj go zavetot Moj, ti i potomstvoto tvoe po tebe vo nivnite rodovi! 10 Ova e zavetot Moj me|u Mene i vas i potomcite tvoi (i po tebe so nivnite pokolenija), {to }e go ~uvate: sekoe ma{ko od vas neka bide obrezano. 11 A }e obrezuvate kraj~e od teloto svoe; toa }e bide znak na zavetot me|u Mene i vas. 12 Sekoe ma{ko dete koga }e napolni osum dena po ra|aweto, niz celoto va{e potomstvo, da bide obrezano: i rob roden vo va{iot dom, i onoj {to }e bide kupen od stranec, a ne e od semeto tvoe, so obrezanie }e se obreze robot od tvojot dom i kupeniot. 13 Da, i robot roden vo domot tvoj, i kupeniot moraat da bidat obrezani, i taka Mojot zavet na va{eto telo }e ostane ve~en. 14 A neobrezanoto ma{ko, na koe ne }e mu se obreze kraj~e od teloto negovo (vo osmiot den), da se istrebi od rodot svoj; takviot go naru{il zavetot Moj. 15 I mu re~e u{te Bog na Avraam: A Saraja, ènata tvoja, ne ja vikaj pove}e Saraja, tuku imeto neka $ bide Sara3. 16 Jas }e ja blagoslovam, i }e ti dadam sin od nea; }e ja blagoslovam, i narodi }e poteknuvaat od nea, i carevi na narodi }e izlezat od nea. 17 Toga{ padna Avraam ni~kum i se nasmea, velej}i vo sebe: Kako moè na ~ovek od sto godini da mu se rodi sin? Zarem Sara na devedeset godini }e rodi? 18 I Avraam Mu re~e na Boga: O, barem Ismail da bide ìv pred liceto Tvoe!6

812,7 48,4

102 Mojs 12,48 Dela 7,8 Rim 4,11 Kol 2,11

122 Mojs 12,44 3 Mojs 12,3 Lk 2,21

13Ez 37,26 Ps 104,8-10 Lk 1,72-73 Rim 9,4

1518,9-15

1718,12 21,6-9 Jn 8,56

3 17,15. Na evrejski Sara zna~i princeza.

24BITIEA Bog mu re~e na Avraam: Navistina, Sara, ènata tvoja, }e ti rodi sin 21 i }e go nare~e{ so imeto Isak; i }e 18,14 napravam zavetot Moj so nego da bide zavet ve~en, i (da mu bidam Bog) na 18,2 potomstvoto negovo po nego. 20 A i za Ismail te poslu{av; eve, go Evr 13,2 blagoslovuvam, i }e go napravam ploden, i mnogu }e go umnoàm, mnogu; i }e rodi dvanaeset knezovi, i od nego }e proizleze golem narod. 21 A zavetot Moj so Isak }e go napravam koga }e ti go rodi Sara, dogodina vo ova vreme. 22 Pa, otkako Bog go izgovori toa, se izdigna Bog od Avraama. 23 Avraam, pak, go zede Ismail, sinot svoj, i site rodeni vo domot negov, i site kupeni, i site ma{ki doma{ni, im obreza kraj~e od teloto nivno vo istiot den, kako {to mu re~e Bog. 24 Avraam ima{e devedeset i devet godini koga mu be{e obrezano kraj~e od teloto negovo. 25 A Ismail, sinot negov, ima{e trinaeset godini koga mu be{e obrezano kraj~e od teloto negovo. 26 Vo istiot den bea obrezani Avraam i sin mu Ismail, 27 a so nego zaedno bea obrezani i site doma{ni ma{ki, kako robovite, rodeni vo negoviot dom, taka i kupenite od tu|inci.19 25,12-16

20

Potoa na Avraam mu se javi Gospod kaj svetite drvja vo Mamre, koga sede{e pred vratata od {atorot svoj, na pladnina. 2 Otkako gi krena o~ite svoi, vide Trojca maì kako stojat sproti nego. Otkako gi vide, im pritr~a vo presret pred vratata na {atorot (svoj), i im se pokloni dozemi. 3 I re~e: Gospodi, ako sum na{ol milost pred Tebe, nemoj da go odmine{ slugata Svoj! 4 ]e Vi donesat malku voda i }e gi izmijat nozete Va{i, pa odmorete se malku pod ova drvo! 5 I }e Vi donesam malku leb za da se potkrepite {tom ve}e navrativte kaj

18

Bog objavuva deka Sara }e ima sin

slugata Va{, pa toga{ prodolète (go svojot pat). Tie rekoa: Napravi, kako {to veli{! 6 I Avraam otr~a vo {atorot kaj Sara, i $ re~e: Zamesi brzo tri meri od najdobroto bra{no i ispe~i poga~i! 7 Pa otr~a kaj govedata i fati mlado i zgoeno tele, i mu go dade na momokot, i toj pobrza da go zgotvi. 8 Pa potoa iznese maslo i mleko i teleto, {to be{e zgotveno, i im prinese; i Tie jadea, a toj samiot stoe{e pred niv pod drvoto. 9 Toga{ Tie go pra{aa: Kade e Sara, ènata tvoja? A toj odgovori: Ene ja vo {atorot. 10 Eden, pak, od niv mu re~e: Dogodina vo ova vreme, Jas pak }e dojdam kaj tebe, i Sara, ènata tvoja }e ima sin. A Sara slu{a{e na vratata od {atorot, zad nego. 11 Avraam i Sara bea stari vo poodminati godini, i kaj Sara be{e prestanalo redovnoto kaj ènite. 12 Zatoa Sara se nasmea vo sebe, velej}i: Sega li, koga sum ostarena, }e ja imam ovaa uteha? A i gospodarot mi e star. 13 Toga{ Gospod mu re~e na Avraam: Zo{to se nasmea Sara (vo sebe), velej}i Vistina li e deka }e rodam, koga sum ostarena? 14 Ima li ne{to nemo`no za Gospod? (Dogodina) vo ova vreme Jas pak }e dojdam kaj tebe, i Sara }e ima sin. 15 No Sara ne prizna i re~e: Ne se nasmeav, bidej}i se be{e upla{ila. A Toj $ re~e: Ne, ti se nasmea! 16 Potoa lu|eto stanaa i trgnaa kon Sodom (i Gomora), a i Avraam pojde so niv da gi isprati. 17 A Gospod re~e: ]e krijam li od Avraam (Mojot sluga) {to sakam da napravam? 18 Ta od Avraam }e izleze golem i silen narod, i preku nego }e bidat blagosloveni site narodi na zemjata. 19 Zatoa {to go izbrav za da im zapoveda na sinovite svoi, i na domot svoj po sebe, da odat po patot Gospodov i da izvr{uvaat pravda i sud, i Gospod }e go

917,15-21

1015,2-4 Rim 9,9

14Mt 19,26 Lk 1,36-37 Evr 11, 11-12

16Er 15,1

17Amos 3,7

1812,3 Jn 15,15

19Er 23,5

25BITIE21 ispolni (s#) ona, {to mu go veti na

Avraam. 20 I Gospod re~e: Golem vikot e pro22 Ps 105,23 tiv Sodom i Gomora, za{to grevovite 24 nivni se prete{ki. 21 Zatoa }e slezam da vidam dali e toa 4 Mojs 16,22 tokmu taka, kako {to doa|a vikot do 27 Mene, ili ne. 22 Ottamu lu|eto trgnaa kon Sodom, Ps 143,3-4 dodeka Avraam u{te stoe{e pred liceto na Gospod. 23 Toga{ Avraam se pribliì i re~e: Zarem }e go uni{ti{ i pravedniot so nepravedniot? 24 Moèbi vo gradot ima pedesetmina pravednici; zarem }e go pogubi{ i nema da mu prosti{ na toa mesto zaradi onie pedeset pravednici, {to se vo nego? 25 Ne e mo`no taka da postapi{ Ti, da pogubi{ pravedni so nepravedni zaedno, ta isto da se slu~i so pravednikot kako i so nepravednikot; ne moè da bide toa od Tebe; zarem Sudijata na celata zemja nema da sudi pravo? 26 I Gospod re~e: Ako vo gradot Sodom najdam pedesetmina pravednici, }e go po{tedam gradot i celoto mesto zaradi niv. 27 A Avraam odgovori i re~e: Eve, se osmeliv da Mu progovoram na Gospod, iako sum zemja i pepel. 28 Moèbi ima pravednici za pet pomalku od pedeset; zarem zaradi tie pet }e go sotre{ celiot grad? Toj odgovori: Nema toa da go napravam, ako najdam ~etirieset i pet. 29 I go prodolì razgovorot so Nego i re~e: Moèbi }e se najdat tamu ~etirieset? Toj, pak, odgovori: Nema da go napravam ni poradi tie ~etirieset. 30 Potoa re~e: Neka ne se naluti Gospod, ako re~am moèbi }e se najdat trieset? Toj re~e: Nema da go napravam, ako najdam trieset. 31 I pak re~e: Eve, se osmeluvam odnovo da Mu progovoram na Gospod moèbi }e se najdat dvaeset? Nema da go uni{tam re~e ni zaradi tie dvaeset.4,10

Najposle re~e: Neka ne se naluti, 32 5,1 Gospod, ako u{te edna{ progovoram Er 22,30 Ez moèbi }e se najdat deset? Toj re~e: Nema da go uni{tam ni zaradi onie 19,4 deset. 33 I Gospod zamina, otkako prestana Sud 19, 22-24 da zboruva so Avraam; a Avraam se 8 vrati vo svoeto mesto. 3 Mojs32

Onie dva angela stignaa ve~erta vo Sodom, koga Lot sede{e kaj portata sodomska. A koga gi vide Lot, stana da gi presretne, i se pokloni dozemi. 2 I re~e: Gospodari moi, vlezete vo ku}ata na slugata Va{, da preno}evate, i izmijte si gi nozete Svoi; pa utre rano, koga }e stanete, odete si po Svojot pat. A tie rekoa: Ne, tuka }e no}evame, na ulica. 3 No toj nastojuva{e, i Tie pojdoa po nego i vlegoa vo domot negov. I toj gi nagosti, im ispe~e poga~i, i jadea. 4 I u{te ne bea legnale, a gra|anite sodomski se nasobraa okolu ku}ata, stari i mladi, celiot narod od site krai{ta na gradot. 5 I go povikaa Lot i mu rekoa: Kade se lu|eto, koi dojdoa da no}evaat kaj tebe? Izvedi gi kaj nas za da gi poznaeme. 6 Lot izleze pred niv do vlezot, i ja zatvori vratata zad sebe. 7 I im re~e: Bra}a moi, nemojte da pravite zlo! 8 Eve, imam dve }erki, koi u{te ne bile so ma`; }e gi izvedam kaj vas, pa pravete so niv {to vi e ugodno; samo na ovie lu|e ne pravete im ni{to, bidej}i se dojdeni pod pokrivot na mojot dom. 9 A tie mu rekoa: Mavni se ottuka! Si do{ol vamu da ìvee{ kako pridojden, pa, i }e ni sudi{ li? Sega so tebe }e postapime u{te polo{o otkolku so niv! Pa navalija silno na ~ovekot, na Lot, i se dobliìja za da ja skr{at vratata. 10 Toga{ onie maì gi protegnaa racete svoi nadvor i go vovlekoa Lot kaj sebe, vo ku}ata, i ja zatvorija vratata.

19

Lot se izbavuva od Sodom

20,13 Rim 1,24.27

26BITIEA lu|eto, koi bea pred ku}nata porta, oslepea, od mal do golem, i ne 13 moèa da ja najdat vratata. 12 Toga{ onie maì mu rekoa na Lot: 3 Ptr 2,6-8 Ako ima{ zetovi, sinovi ili }erki, 17 Mt 24, ili koj i da bilo svoj vo ovoj grad site 15-18 niv izvedi gi od ova mesto! 13 Za{to nie }e go sotreme ova mesto, bidej}i vikot protiv niv e golem pred Gospod, pa zatoa n# isprati Gospod da go uni{time. 14 I izleze Lot, i im kaà na zetovite svoi, koi treba{e da se oènat za }erkite negovi, i im re~e: Stanete, odete si od ova mesto, za{to Gospod }e go sotre ovoj grad! No na zetovite negovi im se pri~ini deka se {eguva. 15 A koga zorata zazori, navalija angelite na Lot da pobrza i mu rekoa: Stani, zemi ja ènata svoja, i dvete }erki tvoi, {to gi ima{, za da ne zaginete poradi bezzakonieto na ovoj grad! 16 No bidej}i toj se dvoume{e, zatoa angelite, poradi milosta Bo`ja kon nego, go fatija za raka nego, ènata negova, i dvete }erki negovi, i gi izvedoa, pa gi ostavija nadvor od gradot. 17 A koga gi izvedoa nadvor, eden od niv re~e: Spasuvaj ja du{ata svoja i ne obyrnuvaj se nazad, ne zapiraj nikade vo ovaa dolina! Pobaraj spas vo planinata, za da ne zagine{. 18 A Lot re~e: Nemoj, Gospodi! 19 Eve, slugata Tvoj najde milost pred Tebe, i milosta Tvoja e golema {to ja napravi kon mene, za{to mi go spasi ìvotot; no jas ne moàm da begam vo planinata, bidej}i }e me stigne zloto i }e zaginam. 20 Ene, vo onoj grad; dosta e blizu, da pobegnam tamu, a mestoto e malo; tamu }e pobegnam i }e ostanam ìv, blagodarej}i na Tebe. 21 A Toj mu re~e: Eve, za tvoe dobro }e go storam i toa: nema da go uni{tam gradot, za koj mi zboruva{. 22 Begaj pobrzo tamu, bidej}i ne moàm da napravam ni{to, dodeka ne stigne{ onamu. Zaradi ova onoj grad se nare~e Sigor.11 4 Car 6,18

11

I koga sonceto izgrea nad zemjata, Lot pristigna vo Sigor. 24 Toga{ izlea Gospod vrz Sodom i vrz Gomora do`d od sulfur i ogan od neboto. 25 I gi sosipa onie gradovi i celata okolina, i site ìteli vo tie gradovi, i site rastenija. 26 No ènata Lotova, odej}i po nego, pogledna nazad i se pretvori vo solen stolb. 27 A utredenta rano, otkako stana, Avraam otide na mestoto, kade {to be{e stoel pred Gospod; 28 i pogledna kon Sodom i Gomora i na celata dolina i vide: i, ete, se kreva{e dim od zemjata kako ~ad od silen ogan. 29 No dodeka Bog gi uni{tuva{e gradovite vo onaa oblast, se seti Bog na Avraam, pa go izvede Lot od mestoto na pogubuvaweto, koga gi sosipuva{e Gospod gradovite, kade {to ìvee{e Lot.23

245 Mojs 29,23-24

26Mudr 10,7

28Amos 4,11 Mt 10,15 11,23

32Avak 2,15

333 Mojs 18,6-7

Lot i negovite }erki30 A Lot izleze od Sigor, i se nastani vo planinata so dvete }erki svoi; za{to se pla{e{e da ìvee vo Sigor. I ìvee{e vo pe{tera so dvete }erki svoi. 31 A postarata $ re~e na pomladata: Na{iot tatko e star, a nema ma` vo zemjava za nas, kako {to e obi~aj po celata zemja. 32 Ajde da mu dademe na tatkoto na{ vino, za da se opie; pa da legneme so nego, za da go za~uvame potomstvoto na na{iot tatko! 33 I mu dadoa vino na tatko si vo onaa no}; i vleze postarata i legna so tatkoto svoj; a toj ne seti ni koga legnala taa, ni koga stanala. 34 A utredenta $ re~e postarata na pomladata: Ete, no}eska bev so svojot tatko. Da go opieme so vino i ve~erva: pa vlezi i ti legni so nego, i }e so~uvame potomstvo od tatkoto na{! 35 I taa no} mu dadoa na tatko si vino; i vleze pomladata i spie{e so nego; a toj ne razbra ni koga taa legnala, ni koga stanala.

27BITIEI obete }erki Lotovi za~naa od tatkoto nivni. 37 I postarata rodi sin, i go nare~e 3 Moav (velej}i: Od tatko mi e. Toj e Mt 2,13 pratatko na Moavcite do denes. 6 38 A i pomladata isto rodi sin, i go 1 Car nare~e Ben-Ami (velej}i: Toj e sin od 25,26 Juda 1,24 mojot rod.) Toj e pratatko na Amoncite do denes.36 12,10-20 26,1-11

20,2

Avraam ottamu trgna na jug, i se nastani me|u Kadis i Sur; i ìvee{e nekoe vreme vo Gerar. 2 Toga{ vele{e Avraam za ènata svoja Sara deka mu e sestra. (Za{to se pla{e{e da kaè deka mu e èna, da ne bi go ubile zaradi nea ìtelite na onoj grad). A carot gerarski Avimeleh isprati, da ja zemat Sara. 3 No Bog dojde kaj Avimeleh no}e vo son, i mu re~e: Ete, }e umre{ zaradi ènata, koja si ja zel, za{to taa ima ma`. 4 A Avimeleh ne be{e se doprel do nea, pa re~e: Gospodi, zar }e pogubi{ praveden narod? 5 Neli samiot toj mi re~e ,Sestra mi e a i taa samata re~e ,Brat mi e a jas toa go napraviv prostosrde~no i so ~isti race. 6 Toga{ mu re~e Bog vo sonot: I jas znam deka toa go stori so ~isto srce, zatoa te zadràv da ne gre{i{ pred Mene i ne ti dopu{tiv da se dopre{ do nea. 7 A sega vrati mu ja na ~ovekot ènata negova, za{to e prorok, i }e se pomoli za tebe, i }e ostane{ ìv. Ako ne ja vrati{, znaj deka }e umre{ i ti i site tvoi. 8 Utredenta rano stana Avimeleh, i gi povika site slugi svoi, i im go kaà seto toa da go ~ujat. I tie mnogu se upla{ija. 9 Toga{ Avimeleh go povika Avraam i mu re~e: [to napravi ti so nas? [to ti zgre{iv, pa saka{e da navle~e{ na mene i na carstvoto moe golem grev? Mi go napravi ona, {to nikoj ne go pravi.

20

Avraam i Avimeleh

I u{te mu re~e Avimeleh na Avraam: [to ima{e na um, koga go napravi toa? 11 A Avraam odgovori: Si pomisliv deka vo ova mesto nema strav Bo`ji, pa }e me ubijat poradi ènata moja. 12 A vsu{nost i mi e sestra: po tatko, no ne i po majka: i se omaì za mene. 13 A koga me izvede Gospod od domot na mojot tatko, jas $ rekov: napravi mi dobro i kaùvaj za mene vo sekoe mesto kade {to }e dojdeme: ,Brat mi e. 14 Toga{ Avimeleh zede siten i krupen dobitok, i slugi, i sluginki, i mu gi dade na Avraam, i mu ja vrati Sara, ènata negova. 15 I mu re~e Avimeleh (na Avraam): Eve, zemjata moja e pred tebe; i kade {to ti e ugodno, naseli se! 16 A na Sara $ re~e: Eve, mu dadov na tvojot brat iljada {ekeli srebro: toa neka bide dokaz deka si vinovna, i pred site si opravdana. 17 Avraam, pak, Mu se pomoli na Boga, i Bog gi isceli Avimeleha, i ènata negova, i sluginkite negovi, i tie po~naa da ra|aat; 18 za{to Gospod gi be{e zatvoril site utrobi vo domot na Avimeleh poradi Sara, ènata Avraamova.10

11Izreki 16,6

175 Mojs 32,40 4 Car 20,5

21,117,15-21 18,9-15

4Dela 7,8

I Gospod milostivo pogledna na Sara, kako {to be{e rekol, i postapi Gospod so Sara spored zborovite Svoi. 2 Sara za~na i mu rodi na Avraam sin vo starosta negova, vo vremeto {to Gospod mu go be{e objavil. 3 I Avraam go nare~e sinot {to mu se rodi, {to mu go rodi Sara, so imeto Isak. 4 I go obreza Avraam sinot svoj Isak vo osmiot den, kako {to mu be{e zapovedal Gospod. 5 Avraam ima{e sto godini koga mu se rodi sinot Isak. 6 Sara, pak, re~e: Gospod mi nanese smea; koj }e ~ue za mene, }e mi se smee. 7 I re~e: Koj bi rekol deka Sara na Avraam }e mu doi deca? Za{to mu rodiv sin vo starosta negova.

21

Ra|aweto na Isak

28BITIE8-16Gal 4,22-31

Avraam gi isteruva Agara i Ismail8

Jn 8,33-35

10 cicawe. A Avraam priredi golema goz12

Deteto porasna i be{e odbieno od

Toa ìvee{e vo pustinata Faran. 22 I majka mu negova mu zede èna od zem- 26,26-33 jata egipetska. 2321

Rim 9,7 Evr 11,18

153 Car 19, 3-4

1716,7-8

1817,20

ba vo onoj den koga go odbija Isak, (sinot negov). 9 Vide Sara deka sinot na Agara Egip}ankata, {to mu go rodi taa na Avraam, se potsmeva (na nejziniot sin Isak), 10 pa mu re~e na Avraam: Isteraj ja ovaa robinka so sinot nejzin, za{to sinot na ovaa robinka ne biva da stane naslednik so mojot sin Isak! 11 A toa na Avraam mu pri~ini golema maka, poradi sinot negov. 12 No Bog mu re~e na Avraam: Neka ne ti e krivo zaradi deteto i robinkata! S# {to }e ti re~e Sara, poslu{aj go glasot nejzin, za{to po Isak }e proizleze potomstvoto tvoe. 13 A i od sinot na robinkata }e izdignam (golem) narod, za{to toj e seme tvoe. 14 I Avraam stana utredenta rano, zede leb i mev so voda, i $ dade na Agara, stavaj}i $ go toa na grb, i deteto, pa ja otpu{ti. I taa trgna i se zaskita po pustinata kaj Virsavija. 15 A koga snema voda vo mevot, taa go ostavi deteto pod edna grmu{ka, 16 a samata otide daleku, kolku {to so strela moè da se dofrli, i sedna sproti nego; za{to vele{e: Ne moàm da ja gledam smrtta na moeto dete! I sedej}i sproti nego, po~na glasno da pla~e. 17 No Bog go ~u glasot na deteto i angel Bo`ji $ vikna na Agara od neboto i $ re~e: [to ti e, Agaro? Ne pla{i se, bidej}i Bog go ~u glasot na deteto ottamu, kade {to e. 18 Stani, kreni go deteto i fati go za raka; za{to od nego }e napravam golem narod. 19 I Bog $ gi otvori o~ite, i taa vide izvor so (ìva) voda; i otide, pa go napolni mevot so voda, i go napoi deteto. 20 A Bog be{e so deteto, i toa porasna, i zaìvea vo pustinata, i stana strelec so lak.

Avraam sklu~uva sojuz so Avimeleh 22 Vo toa vreme Avimeleh, vo pridru`ba na (negoviot svat Ohozat i na) Pihol, vojvodata negov, mu re~e na Avraam: Bog e so tebe vo s# {to pravi{. 23 A sega zakolni mi se ovde vo Boga deka nema da mi napakosti{ ni mene, ni na sinot moj, nitu na vnukot moj; tuku deka }e postapuva{ dobro so mene i so zemjata, vo koja si gostin, kako {to postapuvav jas so tebe. 24 I re~e Avraam: Se zakolnuvam! 25 Toga{ Avraam go prekori Avimeleh za izvorot {to go bea prisvoile slugite Avimelehovi. 26 A Avimeleh mu re~e: Ne znam koj go napravi toa; nitu ti mi kaà, nitu, pak, ~uv za toa do denes. 27 A Avraam zede siten i krupen dobitok, i mu gi podari na Avimeleh, i tie dvajcata sklopija sojuz. 28 Potoa Avraam odvoi sedum jagniwa od stadoto. 29 A Avimeleh mu re~e na Avraam: Zo{to se ovie sedum jagniwa {to gi odvoi? 30 Avraam, pak, odgovori: Primi gi od moja raka ovie sedum jagniwa, za da mi bidat svedo{tvo deka jas sum go iskopal onoj kladenec. 31 Zatoa ona mesto se nare~e Virsavija, bidej}i tuka se zakolnaa obajcata. 32 Otkako sklopija sojuz vo Virsavija, Avimeleh (i negoviot svat Ohozat) i Pihol, vojvodata negov, se krenaa i se vratija vo zemjata filistejska. 33 I (Avraam) nasadi {umi~ka vo Virsavija, i tamu go prizva imeto na Gospod, Ve~niot Bog. 34 Avraam ìvee{e vo zemjata filistejska kako pridojden dolgo vreme. Avraam e gotov da go `rtvuva Isak Po tie nastani Bog, isku{uvaj}i go Avraam, re~e: Avraame! A toj odgovori: Eve me! 2 Bog prodolì: Zemi go sinot tvoj edinec Isak, kogo {to mnogu go saka{,

Evr 11,9

2731,44-45

3126,33

334,26 Is 40,28

22,11 Mak 2,52 Sir 44,20 Evr 11, 17-19

2Mih 6,7 Mt 10,37 Jk 2,21-23

22

29BITIE9 pa odi vo zemjata Morija, i prinesi go

tamu kako `rtva sepalenica na edna 12 gori~ka {to }e ti ja pokaàm! 3 I utredenta rano, otkako stana, 2 Mojs 20,20 Avraam go osedla magareto svoe, zede so Jn 3,16 Rim 8,32 sebe dvajca od slugite svoi i Isak, Evr 11,17 sinot svoj; pa, otkako nacepi drva za `rtvata, se krena, i pojde na mestoto, za koe mu re~e Bog. 4 Na tretiot den, krevaj}i gi o~ite svoi, Avraam go zdogleda mestoto oddaleku. 5 I im re~e Avraam na slugite svoi: Ostanete vie ovde so magareto, a jas i deteto }e odime onamu, pa otkoga }e se pomolime, }e se vratime kaj vas. 6 I zede Avraam drva za `rtvata, mu gi natovari na Isak, sinot svoj, a samiot toj zede vo svoi race ogan i no`; pa otidoa obajcata zaedno. 7 Toga{ mu re~e Isak na Avraam, tatkoto svoj: Tatko! A toj odgovori: [to e, sinko! A toj re~e: Ete ogan i drva, a kade e jagneto za `rtva? 8 A Avraam odgovori: Bog }e si pribavi, sinko, jagne za `rtva. I obajcata go prodolìja patot zaedno. 9 I stignaa do mestoto, za koe mu be{e rekol Bog. Tuka Avraam napravi `rtvenik, i klade drva na nego, a otkako go vrza Isak, sinot svoj, go stavi na `rtvenikot vrz drvata. 10 Toga{ Avraam ja pruì rakata svoja i go zede noòt da go zakole sinot svoj, 11 no angel Gospodov vikna od neboto, i re~e: Avraame! Avraame! A toj odgovori: Eve me! 12 I angelot prodolì: Ne krevaj ja rakata svoja na deteto, i ne pravi mu ni{to! Eve, sega znam deka se pla{i{ od Boga {tom ne go poàli ni sinot svoj edinec zaradi Mene. 13 I Avraam gi krena o~ite svoi i pogleda: a toa zad nego oven, koj se be{e spletkal so rogovite vo gastalakot. I Avraam otide, go zede ovenot i go prinese kako `rtva sepalenica mesto sinot svoj (Isak). 14 I go nare~e Avraam ova mesto: Jahve Jerae4 Zatoa i denes se veli: Na gori~kata Gospod se javi.Jk 2,21

A angelot Gospodov povtorno go vikna od neboto Avraam, 16 i re~e: Se kolnam vo Sebe veli Gospod koga taka napravi, i ne go poàli sinot svoj edinec, (zaradi Mene), 17 Jas }e te blagoslovam i preblagoslovam, i potomstvoto tvoe }e go umnoàm i preumnoàm kako yvezdite na neboto i kako pesokot na morskiot breg! A potomcite tvoi }e gi zavladeat gradovite na neprijatelite svoi. 18 I }e bidat blagosloveni preku potomstvoto tvoe site narodi na zemjata, za{to go poslu{a Mojot glas. 19 Toga{ Avraam se vrati kaj slugite svoi, i se krenaa, pa se vratija zaedno vo Virsavija. I ìvee{e Avraam vo Virsavija. 20 Po tie nastani mu javija na Avraam: Ete, i Milka mu rodi sinovi na bratot tvoj Nahor: 21 Uc, negoviot prvenec, brat mu Buz, i ]emuel, tatkoto na Aram, 22 Hazo, Pilda{, Idlaf i Vetuil. 23 Od Vetuil se rodi Reveka. Ovie (osumte) mu gi rodi Milka na Nahor, bratot na Avraam. 24 A negovata nalo`nica, po ime Reuma, gi rodi ovie: Tevah, Gaham, Taha{ i Maaha.15

16Evr 6,13

1712,2 15,5 16,10 32,13

1812,3

2324,15 25,20 28,2

23,4Evr 11,13

Avraam kupuva grob za Sara Sara poìvea sto i dvaeset i sedum godini; toa se godinite na Sariniot ìvot. 2 I umre Sara vo gradot Kirjat-Arba, (koj e vo dolinata) a toa e Hevron, vo zemjata hananska. I dojde Avraam da ja izàli i da ja ispla~e. 3 A koga se oddeli Avraam od pokojnicata svoja, im re~e na sinovite Heteovi, velej}i: 4 Stranec sum i pridojden kaj vas; dajte mi da imam grob kaj vas, za da ja pogrebam pokojnicata svoja. 5 A sinovite Heteovi mu odgovorija na Avraam, velej}i: 6 ûj n#, gospodare na{; ti si knez Bo`ji me|u nas; pogrebi ja pokojnicata svoja vo najdobroto od na{ite mesta za pogreb; nikoj me|u nas nema da ti odbie

23

4 22,14. Gospod }e predvidi!

30BITIEgrebe{ pokojnicata svoja tamu! 7 Toga{ stana Avraam i mu se pok15 loni na narodot od zemjata na sinovite Er 32,9 Heteovi, 8 i im re~e (Avraam), velej}i: Ako sakate da ja pogrebam pokojnicata svoja, poslu{ajte me re~ete mu za mene na Efron, sinot Coharov. 9 Neka mi ja dade pe{terata Mahpela, koja e na krajot od nivata negova; za pari neka mi ja dade, kolku {to ~ini, za da imam grobnica me|u vas! 10 A Efron sede{e me|u sinovite Heteovi. I mu odgovori Efron Hitiecot na Avraam, pred sinovite Heteovi, i toa glasno, da ~ujat site, koi vleguvaa niz gradskite porti, velej}i: 11 Ne, gospodare; poslu{aj me: nivata, i pe{terata vo nea, ti ja davam; pred sinovite na narodot moj ti ja podaruvam, pogrebi ja pokojnicata tvoja. 12 A Avraam mu se pokloni na narodot od taa zemja, 13 i mu re~e na Efron glasno, pred siot narod, velej}i: Ako saka{, po~uj me: }e ti dadam kolku {to ~ini nivata, zemi od mene, pa toga{ }e ja pogrebam pokojnicata svoja tamu. 14 A Efron mu odgovori na Avraam i re~e: 15 Gospodare moj, ~uj me; zemjata ~ini ~etiristotini {ekeli srebro; {to e toa za mene i za tebe? Zatoa pogrebi ja pokojnicata tvoja! 16 I Avraam, otkako go islu{a Efron, mu go izmeri srebroto, {to go kaà toj pred sinovite Heteovi, ~etiristotini {ekeli srebro, kako {to vrve{e toga{ me|u trgovcite. 17 I kaj nivata Efronova kaj Mahpela sproti Mamre, nivata i pe{terata {to e vo nea i site drvja vo nivata i vo nejzinite predeli naokolu, 18 stanaa sopstvenost na Avraam pred sinovite Heteovi, pred site koi vleguvaa vo toj grad. 19 Potoa ja pogreba Avraam Sara, ènata svoja, vo pe{terata Mahpela na nivata sproti Mamre; a toa e Hevron, vo zemjata hananska.2 Car 24,24

9 pogrebno mesto za da moè{ da ja po-

Taka Avraam ja pridobi od sinovi- 24,1 te Heteovi nivata i pe{terata vo nea, 12,2-3 24,35 za da ima sopstvena grobnica.20

A Avraam be{e ve}e star i vo 7 godini. Gospod go be{e blago- 12,7 Neem 1,4-5 slovil vo s#. 2 I mu re~e Avraam na slugata svoj, 8 na najstariot vo domot negov, koj upra- Is.N. 2,20 vuva{e so celiot negov imot: Stavi ja 11 rakata svoja pod bedroto moe 29,2-10 3 i zakolni mi se vo Gospod Bog na 2 Mojs 2,16 neboto i Bog na zemjata deka nema da zeme{ èna za sinot moj (Isak) od }erkite hananski, me|u koi ìveam, 4 tuku }e otide{ vo zemjata moja, kade {to se rodiv, (i vo moeto pleme) i }e mu dovede{ èna na sinot moj Isak (ottamu). 5 A slugata mu re~e: Mo`no e devojkata da ne saka da pojde so mene vo ovaa zemja; da go odvedam li sinot tvoj vo zemjata, od koja si se iselil? 6 A Avraam mu re~e: Gledaj da ne go odvede{ sinot moj tamu. 7 Gospod, Bog na nebesata, (i Bog na zemjata) Koj me zede od domot na tatkoto moj i od zemjata, kade {to sum roden, i Koj mi re~e i mi se zakolna, velej}i: (na tebe i) na potomstvoto tvoe }e mu ja dadam ovaa zemja, Toj }e isprati angel svoj pred tebe, i ti }e dovede{ èna za sinot moj ottamu. 8 Ako, pak, devojkata ne saka da pojde so tebe, toga{ neka ti e prostena kletvata moja; samo sinot moj (Isak) ne vra}aj go tamu! 9 I ja stavi slugata rakata svoja pod bedroto na Avraam, gospodarot negov, i mu se zakolna vo toa. 10 Potoa slugata zede deset kamili od kamilite na gospodarot svoj i trgna; so sebe zede i od dragocenostite na gospodarot svoj. Toga{ stana i otide vo Mesopotamija, vo gradot Nahorov. 11 I gi ostavi kamilite nadvor od gradot, pokraj izvorot, prikve~er koga ènite izleguvaat da polnat (voda). 12 I re~e: Gospodi, Boè na gospodarot moj Avraam, isprati mi ja denes vo presret onaa, koja ja baram, i napra-

24

@enidbata na Isak i Reveka

3

5 Mojs 7, 3-4

31BITIE15 vi mu milost na gospodarot moj Av-

raam. 13 Eve, jas }e stojam kraj ovoj izvor, i 17 Jn 4,7 }erkite na gradskite ìteli }e dojdat 22 da naleat voda. 14 I na koja devojka }e $ re~am Ez 16,11-12 Navedni ja stomnata svoja da pijam a koja }e re~e Na, pij, i kamilite tvoi }e gi pojam (dodeka ne prestanat da pijat), nea si ja opredelil za slugata Tvoj Isak; i po toa }e razberam deka mu pravi{ milost na gospodarot moj (Avraam). 15 I dodeka toj u{te zboruva{e vo sebe, a ete Reveka, }erkata na Vetuil, sinot na Milka, ènata na Nahor, ~ij brat e Avraam, dojde so stomnata na ramo. 16 A be{e mnogu ubava devojka, koja ma` u{te ne ja be{e poznal. Taa sleze pri izvorot, ja napolni stomnata, pa pojde ugore. 17 Toga{ slugata izleze pred nea i re~e: Daj mi da se napijam malku voda od stomnata tvoja! 18 A taa odgovori: Eve, pij, gospodare. I brzo ja spu{ti stomnata na rakata svoja, i mu dade da pie, ~ekaj}i dodeka ne se napie. 19 A koga se napoi, mu re~e: I na kamilite tvoi }e im nalevam dodeka ne se napijat (site). 20 I vedna{ ja isturi stomnata svoja vo poiloto, i pak otr~a do izvorot da ja napolni, i im nalea na site kamili negovi. 21 A ~ovekot ja gleda{e so voshit i molkum, sakaj}i da uznae dali go blagoslovil Gospod patot negov ili ne. 22 A otkako kamilite se napoija, ~ovekot izvadi zlatna obetka, te{ka edna beka, i dve grivni za nejzinite race, od deset {ekeli zlato, 23 (pa ja zapra{a i) re~e: îja }erka si? Kaì mi: ima li vo ku}ata na tatkoto tvoj mesto za preno}evawe? 24 A taa mu odgovori: Jas sum }erka na Vetuil, sinot na Milka, koja mu go rodi na Nahor. 25 I u{te mu re~e: Ima kaj nas mnogu slama i krma; a i mesto za no}evawe.Is 65,24

Toga{ ~ovekot se navedna i Mu se 35 13,2 pokloni na Gospod, 27 pa re~e: Neka e blagosloven Gospod Bog na gospodarot moj Avraam, Koj ne go ostavi gospodarot moj bez Svoja milost i Svojata vernost. Gospod me dovede po prav pat vo domot na bratot od gospodarot moj. 28 Devojkata, pak, otr~a doma i seto ova go kaà na svojata majka. 29 A Reveka ima{e brat, po ime Lavan. Lavan pobrza kon ~ovekot kraj izvorot. 30 Otkako gi vide obetkata i grivnite na racete od sestrata svoja i ~u koga sestra mu Reveka re~e vaka mi zboruva{e ~ovekot toga{ pojde kaj ~ovekot; a toj stoe{e so kamilite kaj izvorot. 31 I (mu) re~e: Dojdi ti, koj si blagosloven od Gospod; zo{to da stoi{ nadvor? Jas ja prigotviv ku}ata; a ima mesto i za kamilite. 32 Toga{ ~ovekot dojde vo ku}ata; i gi rastovari kamilite; i im dadoa slama i krma na kamilite, a mu donesoa i voda za nozete negovi i za lu|eto, koi bea so nego, za da gi izmijat. 33 I im postavija hrana da jadat. No toj re~e: Nema da jadam dodeka ne kaàm za {to sum dojden. I mu rekoa: Zboruvaj! 34 Toga{ re~e: Jas sum sluga Avraamov. 35 Gospod go blagoslovi gospodarot moj mnogu, ta stana bogat; i mu dade ovci i goveda, srebro i zlato, i slugi i sluginki, i kamili i magariwa. 36 A Sara, ènata na gospodarot moj, vo starost mu rodi sin na gospodarot moj, i toj mu go dade celiot svoj imot. 37 Mene, pak, me zakolna gospodarot moj, velej}i: Nemoj da mu dovede{ na sinot moj èna od }erkite na Hanancite, vo ~ija zemja ìveam; 38 tuku pojdi vo domot na tatkoto moj, kaj rodninite moi, i ottamu zemi èna za sinot moj. 39 A jas mu rekov na gospodarot moj: Moèbi devojkata ne }e saka da pojde so mene!? 40 A toj mi re~e: Gospod, vo ~ie prisustvo }e odi{, }e isprati angel Svoj26

32BITIE44 so tebe, i }e ti go pokaè patot tvoj do

Izreki 19,14

celta i ti }e zeme{ èna za sinot moj od rodot moj, od domot na tatkoto moj. 41 Toga{ }e ti bide prostena kletvata moja, koga }e otide{ kaj rodninite moi; a i ako ne ti ja dadat, }e bide{ osloboden od kletvata moja. 42 I koga dojdov denes na izvorot, rekov: Gospodi, Boè na gospodarot moj Avraam, ako si me upatil na prav pat, po koj odam, 43 eve, jas }e zastanam kraj izvorot, (i }erkite na ìtelite na gradot }e doa|aat da polnat voda) i na devojkata, koja }e dojde da nalee voda, }e $ re~am Daj mi da se napijam malku voda od stomnata tvoja, 44 i ako taa mi odgovori Eve, i ti pij, i na kamilite tvoi }e im naleam taa neka bide ènata, koja Gospod ja opredelil za sinot na gospodarot moj (svojot sluga Isak; po toa i }e doznaam deka Ti pokaùva{ milost nad mojot gospodar Avraam). 45 Jas u{te ne go izrekov toa vo srceto svoe, a Reveka dojde so stomnata na ramo, i sleguvaj}i na izvorot, nalea; a jas $ rekov Daj mi da se napijam. 46 I taa vedna{ ja spu{ti stomnata (od ramoto v raka) i re~e ,Eve, pij ti; i kamilite tvoi }e gi napojam. Se napiv, i kamilite moi gi napoi. 47 Toga{ ja pra{av i rekov: îja }erka si? A taa odgovori: Jas sum }erka na Vetuil, sinot na Nahor, kogo mu go rodi Milka. Toga{ $ gi staviv obetkite i grivnite na racete nejzini. 48 Pa Mu se pokloniv na Gospod; i Go blagosloviv Gospod Bog na gospodarot moj Avraam, Koj me povede po praviot pat da ja zemam }erkata od bratot na gospodarot moj za negoviot sin. 49 A sega kaète mi: ]e mu napravite li milost i pravda na gospodarot moj, ili ne? Ako, pak, ne sakate, kaète mi, i jas }e trgnam nadesno ili nalevo. 50 A Lavan i Vetuil odgovorija: Od Gospod dojde ova; nie ne moème da ti kaème ni lo{o, ni dobro. 51 Ete, Reveka e pred tebe, zemi ja, pa odi, i neka mu bide èna na sinot od

tvojot gospodar, kako {to rekol Gos- 60 28,3 pod. 52 A koga gi ~u slugata Avraamov 62 zborovite nivni, Mu se pokloni na 16,14 25,11 Gospod dozemi.

Documents

Стариот Завет 1