Toekomstonderzoek Van trends naar innovatie

Boek uitgever Boom Lemma

verschijningsdatum voorjaar 2011

auteur Boudewijn Raessens

Toekomstonderzoek

‘However good our future research may be, we shall never be able to escape fromthe ultimate dilemma that all our knowledge is about the past,and all our decisions are about the future”(I. Wilson, American Association for the Advancement of Science)

Toekomstonderzoek

Strategie

Toekomstonderzoek

Jules Verne1865 “From the Earth to the Moon”.

Persoonlijke toekomst

• Wat eten vanavond?• Wat is je cito-score/schooladvies?• Wat wil je later worden?• In de zomer gaan we naar Cuba.• Het verhaal van de kalkoen

Toekomstparadox

• We hebben geen volledige kennis over en inzicht in de toekomst terwijl we daarover wel beslissingen moeten nemen

• De verwachtingen over de toekomst beïnvloeden de beslissingen die genomen worden

• En die beslissingen beïnvloeden weer de toekomst

Toekomstonderzoek

• Toekomstonderzoek is het vermogen, de vaardigheid en de kunst om toekomstige ontwikkelingen te beschrijven, te verklaren, te verkennen, te voorspellen en- of te interpreteren alsmede de consequenties daarvan in te schatten voor beslissingen en andere actie in het heden.

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 1

Scenario denken

Scenario planning

• Bij Shell is scenarioplanning een permanent proces waarmee het bedrijf flexibel en proactief weet te reageren op externe ontwikkelen.

Scenario planning

• Aansluiting bij ‘Van trends naar innovatie’• Aansluiting bij bachelor-onderwijs/ MM+• Alle sectoren / alle HBO’s• Interesse uit de onderwijsmarkt en

zakelijke markt………………………………….

Scenario denken en een BBQ

2 Essentiële punten voor een succes?

zon regen

Iedereen komt

Helft laat het afweten

BBQMogelijke plausibele verhalen

Scenario-planning• Loskomen van je eigen referentiesysteem• Gevoel ontwikkelen voor trends en

veranderingen in de omgeving• Verbeelding en creativiteit stimuleren• Gemeenschappelijke taal ontwikkelen• Strategisch handelen van

organisaties• Anticiperen op de toekomst

ipv. reageren op het verleden

Scenario’s

Scenario’s zijn alternatieve beschrijvingen van de toekomst. Scenarioplanning is een methode om die verschillende toekomstbeelden te creëren. De methode is geen manier om de toekomst te voorspellen, maar om met onzekerheid om te kunnen gaan. Een goed toekomstscenario is mogelijk, geloofwaardig en relevant.

‘Als je kijkt naar een piloot, dan zit hij vaker in een vluchtsimulator dan in een echt vliegtuig. Wat ik graag zou willen, is dat medewerkers van bedrijven of bestuurders van zowel grote als kleine bedrijven zelf wat vaker plaats nemen in zo’n vluchtsimulator om zich voor te bereiden op de toekomst. Wat komt er dan op je af? Hoe reageert je bedrijf erop? Welke producten en diensten zijn dan van belang? En... héb je wel een toekomstbeeld? Verder zou ik graag zien dat scholieren naast “geschiedenis” op school ook het vak ‘toekomst’ gaan krijgen. Ze leren dan in de toekomst te denken en kunnen beter plannen welke stappen ze moeten doen om daar te komen.’

vaardigheden kennis gedrag/houding/ attitude

analyseren:classificerenprioriteren van factorendenken in stappenstructureren onderzoeken:verschillende onderzoeksmethodieken gebruikenrelevante bronnen opsporen kritisch onderzoeksresultaten wegenkeuzes maken:rekening houden met maatschappelijke en ethische factorenverheldering van dilemma’s bij planning (nabije) toekomststelling nemen, positie kiezenonderbouwen van keuzesover keuzes/dilemma’s in dialoog communicerenstrategisch denken:nadenken over langere termijnoog hebben voor externe ontwikkelingenreflecteren:(zelf)reflectiecommuniceren:gebruik van experts‘zindelijk’, logisch redenerenargumenterenluisterenovertuigencommuniceren over waardenpresenterensamenwerken:in teamverband kunnen werkenwerken aan consensus

kennis:betrekken expertskennis van maatschappelijke trendskennis van domeinspecifieke trends kennis van procesmethodiek

Omgevingssensiviteit

oog hebben voor ontwikkelingen in de omgevingverhelderen van eigen waarden en koppelen aan toekomst

innovatie bereidheid‘loslaten’, afstand nemen van eigen mening en het hier en nuperspectief wisselenopen staan,naar buiten kijkenanticiperen, vooruitkijkencreatief denken

CompetentiesToekomstonderzoek

Toekomstonderzoek van trends naar innovatie

• Meer info mail svp naar

• B.Raessens@fontys.nl