Technical vocational education_(tvet)_institutional_establishment_and_other_projects_undertaking_conception__indicator_guideline_manual

GULELE SUB CITY TECHNICALAND VOCATIONAL EDUCATION UNDER THE DEPARTMENT OF INSTITUTIONAL QUALITY ASSURANCE INSTITUTIONAL QUALITY AUDIT

TECHNICAL VOCATIONAL EDUCATION (TVET)

Institutional Establishment and other Projects

undertaking Conception, Indicator Guideline Manual. ADDIS ABABA TECHNICAL SUB-CITY VOCATIONAL EDUCATION (TVET)

Em Prepared by Berhanu Tadesse Taye

9/1/2013

Technical Vocational Education (TVET) Institutional Establishment and other Projects

Information and Conception indicator Guideline Manual. Don’t hesitate to see till the

appendix parts of this information particularly not less than 197 occupation categorized in there

sectors TVET, if you want to invest on TVET And other Project Management, Growing

Significance in Today’s Business World, More Competitive: Time, Resource, and Cost

Management Requirements are More Demanding Projects: User Documentation, Presentations,

Training Course Material, Sales Proposals, Marketing Data Sheets Project management is a

subject of growing significance in today’s business world. As projects become increasingly

complex, as managing time and resources becomes more unwieldy, and as competition increases,

organizations are searching for more effective ways to manage the projects they undertake. A

project is a task which must be completed within budget and by a specific time; which is usually,

but not always, carried out at once. Examples include preparing a presentation for a major

meeting, installing a computer system (including training documentation), or introducing a new

product (including sales proposals and marketing data sheets).

ብርሃኑ ታዯሰ 2006

[Type text] Page 2 Berhanu tadesse Taye October, 2013



September, 2013

Addis Ababa

ADDIS ABABA TECHNICAL VOCATIONAL EDUCATION (TVET)

የ ቴክኒክና ሙያ ትምህርትና ስሌጠና ተቋማት አመሰራረትና ተዛማጅ ሇሆኑ ፕሮጀክቶች አሰራር ማሳያ ማንዋሌ

TECHNICAL VOCATIONAL EDUCATION (TVET) institutional

Establishment and other Projects undertaking conception,

indicator guideline Manual.

አዘጋጅ ብርሃኑ ታዯሰ

የ ጉሇላ ክ/ከተማ ቴክኒክነ ና ሙያ ተቋማት ጥራት ማረጋገ ጥ ዋና የ ስራ ሂዯት ስር የ ተቋማት ጥራት ኦዱት

ባሇሙያ

Prepared by Berhanu Tadesse

Gulela sub city Technicaland Vocational Education under the

department of Institutional Quality Assurance main work Process,

Institutional Quality Audit Expert

September, 2013

Addis Ababa



ማውጫ ገ ጽ መግቢያ…………………………………………………………………………………..……2 ምዕራፍ አንዴ ፣ የ ኘሮጀክት ፅ ንሰ ሃሣብና አስፈሊጊነ ት (The Conception and importance of

Project)……………………………………………………………………………………2 1.1 . የ ኘሮጀክት ትርጉም(definition of project

)………………………………..…………………………….….3. 1.2 . የ TVET ኘሮጀክቶች አስፈሊጊነ ት The Importance of TVET projects

………………………………3 ምዕራፍ ሁሇት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክትን መሇየ ት (Identification of Education Project)..…………..4 2..1. የ መረጃ ቋት ማቋቋም/ Establishing Database/ both qualitative and quantitative………………………………………………………………………………………………………….…..4 2.2. የ TVET ዓበይት ችግሮችን መሇየ ት መተንተንና ቅዴሚያ ትኩረት መስጠት(Identifying, Analyzing and prioritizing major problems of (TVET) Important stakeholders ……………….…..4 ምዕራፍ ሶስት ፣ የ TVET ኘሮጀክት አዘ ገ ጃጀት(Formulation of Tvet Project)……...…………..….…..5 3.1. ሇኘሮጀክቱ ተስማሚ ስያሜ መስጠት(Creating an appropriate project title)………….…..……6 3.2. የ ኘሮጀክቱ ገ ጽታ / Project context /…………………………………………………………..…………..…..7 3.3. የ ትምህርት ዘርፍ ትንተና / Education Sector Analysis /……………………………………….…….….8 3.4. የ ኘሮጀክት ማብራሪያ /ማሳመኛ/ Project Justification /Rational / and environment project/8 3.5. የ ኘሮጀክቱ ዓሊማዎች /project objectives/ quantitative & qualitative info/……………...……..8

3.6 የ ኘሮጀክት ተግባራት /project Activities /…………………………………………………………….…..…8 3.7 የ /TVET ኘሮጀክት ተግባራት የ ሚከተለትን ሉያሟለ ይገ ባሌ……………………………….…..………8 3.8 የ ኘሮጀክት ግብዓት / Project inputs /……………………………………………………………………….…..8 3.9. የ ኘሮጀክት ውጤትና ስኬት / Project outputs and impacts /………………………..…….….……...9 3.1ዏ. የ ኘሮጀክት በጀት ግመታ/ Project budget Estimate /…………………………………….……………9 3.11. የ ኘሮጀክት ክትትሌ/Project monitoring and evaluation /……………………………….………..9 3.12. የ ኘሮጀክት ቀጣይነ ት / Project sustainability /………………………………………………..……...10 ምዕራፍ አራት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክት ምዘና (appraisal of Educational

Projectes)………………..10 4.1. የ ኘሮጀክት ምዘና አስፈሊጊነ ት /The necessity for project appraisal/…………………………..10 4.2. የ ኘሮጀክት ምዘና መስፈርቶች ………………………………………………………………………….…..….11 ምዕራፍ አምስት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክቶች አተገ ባበር (implementation of educational Projects)….12 5.1. በኘሮጀክት አተገ ባበር የ ሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባራት ……………………………………………………12 5.2. በኘሮጀክት ትግበራ ወቅት የ ሌዩ ሌዩ ፈፃ ሚ አካሊትን ሚና ስሇመወሰን /Defining the different Actors actors in project emplementation …………………………………………………………..……..13



5.3. የ ኘሮጀክት ትግበራ ሂዯትThe process of project

implementational……………….……………13 ምዕራፍ ስዴስት ፣ የ TVET ኘሮጀከት ክትትሌና ግምገ ማ (Project Follw-up and Evaluation in the TVET)……………………………………………………………………………………………………..….….……..14 6.1. የ ክትትሌና ግምገ ማ ምንነ ትና ዝምዴና ……………………………………………………….……..……….14 6.2. የ ክትትሌና ግምገ ማ ዓይነ ቶች ……………………………………………………………………..…….……….15 6.3. የ ክትትሌና ግምገ ማ ስርዓት መዘርጋት ……………………………………………………..………………..17 6.4. የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዎችና አመሌካቾች አዘ ገ ጃጀት……………………………………..……..19 ማጣቀሻዎች / Referance /

መግቢያ

የ ኘሮጀክት ፅ ንሰ ሃሣብና አስፈሊጊነ ት

ይህ ሞጁሌ የ ተዘጋጀው በአዱስ መሌክ ሇሚቋቋሙ የ TVET ተቋማት አቅም ሇማጎ ሌበትና እንዯመመሪያ

እንዱጠቀሙበት ሲሆን በተቋም ዯረጃ የ ትምህርት ሥራ መዯበኛ በሆነ ና በኘሮጀክት መሌክም የ ሚተገ በር በመሆኑ

በተቋም ዯረጃ የ ሚገ ኙ የ ተምህርት ሥራ ኃሊፊዎችና ባሇሙያዎች የ ትምህርት ኘሮጀክት ዝግጅትና ትግበራ

ብቃታቸው ውጤታማ ሥራ ሉያከናውኑ ይችሊለ፡ ፡ ይህንኑ ሇመገ ንዘብ በተሇይም ብቅርቡ ሥራ ሊይ የ ዋሇውን

የ አ/አ/ቴ/ሙ/ስ/ተቋማት ትምህርት ጥራት ማረጋገ ጫ ፓኬጅና በአካባቢ ዯረጃ የ ሚዘጋጁ ኘሮጀክቶችን

ሇመተግበር አስተዋጽኦ እንዱያዯርግ ይህ የ ማሰሌጠኛ ጽሁፍ ሲዘጋጅ የ ቴ/ሙ/ተቋም ሇመመሥረት ሇሚፈሌጉ

ተቋሞችን እንዱያገ ሇግሌ ነ ው፡ ፡ ጽሁፋም በስዴስት ምዕራፎች የ ተከፋፈሇ ሲሆን እነ ዚህም እንዯሚከተለት

ናቸው፡ ፡

ምዕራፍ አንዴ ፣ የ ኘሮጀክት ፅ ንሰ ሃሣብና አስፈሊጊነ ት (The Conception and importance

of

Project)

ምዕራፍ ሁሇት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክትን መሇየ ት (Identification of Education

Project)

ምዕራፍ ሶስት ፣ የ TVET ኘሮጀክት አዘ ገ ጃጀት (Formulation of Tvet Project)

ምዕራፍ አራት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክት ምዘና (appraisal of Educational Projectes)

ምዕራፍ አምስት፣ የ ትምህርት ኘሮጀክቶች አተገ ባበር (implementation of educational

Projectes)



ምዕራፍ ስዴስት ፣ የ TVET ኘሮጀከት ክትትሌና ግምገ ማ (Project Follw-up and

Evaluation

in the TVET)

የ ሞጁለ ዓሊማ

የ ሞጅለ አጠቃሊይ ዓሊማ አዱስ ሇሚከፈቱ ይሁን ሇነ ባር TVET inisititution በአካባቢው

ህብረተሰብና ላልች ጉዲዩ የ ሚመሇከታቸው አካሊት ንቁ ተሳትፎ በክፍሇ ከተማችን የ TVET ፕሮጀክት

ማዘጋጀትና መተግበር እንዱችለ ማስቻሌ ነ ው፡ ፡

ይህን ሞጁሌ ካጠናቀቃቸሁ፣

በክፍሇ ከተማ አስፈሊጊ የ ሆኑ የ TVET ፕሮጀክቶችን ሇይታችሁ ማውጣት ትችሊሊችሁ፡ ፡

ጥሩ የ ፕሮጀክት ንዴፈ ሃሳብ ማዘጋጀት ያስችሊሌ፡ ፡

በክፍሇከተማ የ ሚዘጋጁ ፕሮጀክቶችን በብቃት መተግበር ትችሊሊችሁ፡ ፡

1.1. የ ኘሮጀክት ትርጉም/Project Definition /

እንዯማንኛውም የ ሌማት ዘርፎች የ ቴ/ሙ/ስ/ተቋም በርካታና ጠቃሚ ተግባራት በኘሮጀክት መሌክ

ይከናወናለ ፡ ፡ Project define as a piece of work, etc that is planned

and organized carefully and designed to achieve a particular aim

(Oxford Dictionary, 1995)ኘሮጀክት የ ታሇመ ግብን ሇማሳካት ሲባሌ በተወሰነ በጀትና ጊዜ

የ ተሇያዩ ተግባራትን በዕቅዴ መምራት ማሇት ነ ው፡ ፡ ኘሮጀክትን በተመሇተ የ ተሇያዩ ሀሳቦችን ትርጉም

ቢኖርም የ ሚከተለት ባህሪያት በሁለም ኘሮጀክቶች በጋራ የ ማታዩ ባህሪያት ናቸው ፡ ፡

ኘሮጀክት የ ተወሰኑ ዓሊማዎች፣ ተግባራት፣ ጊዜ፣ ወጪ፣ ቦታ፣ ተጠቃሚ ክፍልች እና የ ሚጠበቅ ውጤት

አለት፡ ፡

ኘሮጀክት ውስን ሀብቶችን ማሇትም የ ካፒታሌ መዋሇንዋይን ጥሬ ሀብትን፣ የ ሰው ጉሌበትን ወዘተ…

አቅርቦት በአግባቡ በመጠበቅ የ ሚንቀሳቀስ ነ ው፡ ፡

ኘሮጀክትበአብዛኛው ሌዩ የ ገ ንዘብ ጥንቅር Financial Arrangements

አሇው ሇምሳላ ከተሇየ ዩ ዴርጅቶች የ ሚገ ኝን ብዴርና እርዲታ የ ህብረተሰብ አስተዋጽኦ፣ ከመንግሥት

የ ሚመዯብ በጀት ወዘተ… ተጠቃሽ ናቸው፡ ፡

ኘሮጀክት የ አንዴን ህብረተሰብ የ ማህበራዊና ኢኮኖሚ ዯረጃ ተከትል የ ሚዘጋጅ ነ ው፡ ፡

ኘሮጀክት አንዲንዴ ጊዜ በተወሰነ የ አካባቢ ምቹ ሁኔታዎችና የ ህብረተሰብ ችግሮች ሊይ የ ተመሠረተ

የ ሌማት ተነ ሳሽነ ትን ይጠይቃሌ ፡ ፡

ኘሮጀክት የ ብሔራዊ የ ክሌሌ፣ የ አካባቢና የ ተቋማት ፖሉሲና ኘሮግራሞችን ተግባራዊ ሇማዴረግ

የ ሚያገ ሇግሌ መሣሪያ ነ ው፡ ፡ የ ፖሉሲና ስትራቴጂያዊ ዕቅድች የ ታሇሙ ግቦችን ሇማሳካት አቅጣጫ

አመሌካቾች እንጂ በራሳቸው ሇኘሮጀክቱ ትግበራ አገ ሌግልት በቂ አይዯለም፡ ፡ ሇምሳላ ፡ - አዱሱ



የ ቴ/ሙ/ት ሥሌጠና ፖሉሲ በቅዴሚያ በግሌጽ መብራራትና በኘሮግራም ዘርፍ መከፋፈሌ ይኖርበታሌ

ፕሮግራም በውስጡ በርካታ ተግባራትን ያቀፈ ሆኖ በሌዩ ሌዩ ፕርጀክቶች የ ተከፋፈሇሉሆን

ይችሊሌ፡ ፡ ሇምሳላ ት/ት ሌማት ዘርፉ ኘሮግራም Education sector development

(ESDP) አንዴ ማሳያ ነ ው ፡ ፡ /ESDP IV/ አንዴ ትሌቅ ኘሮግራም ሲሆን በውስጡ በርካታ

ኘሮጀክቶች ሉኖሩት የ ሚችሌ ነ ው፡ ፡ ሇምሳላ ስራ አጥ ዜጎ ችን፣ ሴቶችን፣ የ ተገ ሇለ የ ህብረተሰብ

ክፍልች፣ አካሌ ጉዲተኞችን የ ጏዲና ተዲዲሪዎችን የ TVET ተሳትፎ ሇመጨመርና TVET

institution ሇማስፋፋት የ ሚያስችሌና ኘሮግራም ሀገ ራችን ኢትዩጵያ በእቅዴ ይዛ

ትንቀሳቀሳሇች፡ ፡

ከሊይ የ ተጠቀሱት ጉዲዩች እያንዲንዲቸው በአንዴ ወይም ከዛ ን በሊይ ወዯሆኑ ኘሮጀክቶች

ሉሇወጡ ይችሊለ፡ ፡ ሁለም በአንዴ ሊይ ሲጠቃሇለ የ ቴ/ሙ/ት/ስ/ ማስፋፊያ ፕሮግራም ይሆናለ፡ ፡

የ ኘሮጀክት ትርጉም ኘሮጀክቱን ሇማስፈጸም ከተመዯበ የ ሀብት/ Resource / መጠን ጋር የ ግዴ

መገ ናኘት የ ሇበትም፡ ፡ ኘሮጀክቶች እንዯሚጠቀሙት የ ሀብት መጠን ትንሽ ወይም ትሌቅ ሉሆኑ

ይችሊለ፡ ፡ በአካባቢው ተነ ሳሽነ ት የ ሚዘጋጁና የ ሚከናወኑ አነ ስተኛ ኘሮጀክቶች /Micro-projects

ሲባለ አንፃ ራዊ በሆነ መሌኩ ትሌቅና ውስብስብ የ ሆኑት ዯግሞ ከፍተኛ ኘሮጀክት /Macro

project / ሉባለ ይችሊለ ፡ ፡ ሇምሳላ በአካባቢው ሕዝብ ተነ ሳሽነ ት የ ሚካሄዴ

አንዴ ወይም ከዚያ በሊይ መማሪያ ክፍልች ግንባታ አነ ስተኛ የ ተምህርት ኘሮጀክት/ Micro

education project /ሲባለ የ ዩኒ ቨርስቲዎች ወይም የ ቴክኒክና ሙያ

ማሰሌጠኛ ተቋማት ማቋቋሚያ ግንባታ ዯግሞ ከፍተኛ የ ትምህርት ኘሮጀክት / Macro-education

project /ሉባሌ ይችሊሌ፡ ፡

1.2. የ TVET ኘሮጀክቶች አስፈሊጊነ ት the importance of TVET Project

የ TVETዘርፍ ወይም በላልች የ ሌማት ዘርፎች የ ሚካሄደ የ ሌማት እንቅስቃሴዎች ሁሌጊዜ በመዯበኛው

ሥራ የ አፈጻጸም ሥርዓትና ዯንብ የ ሰው ኃይሌ አዯረጃጀትና አወቃቀር እንዱሁም በጀትና ቁሳቁስ

ሊይከናወኑ ይችሊለ፡ ፡ ሇዚህም የ ሚከተለት በምክንያትነ ት ሉጠቀሱ ይችሊለ፡ ፡

ከፍተኛ የ ሆነ ሀብት/ Resource / አንዲንዴ ጊዜም የ ውጭ ምንዛሪን ጭምር ሉጠይቁ

ስሇሚችለ፣

ከተሇያዩ ቦታዎች የ ተወሳሰበና ከፍተኛ የ ሆነ ሌምዴና ግብዓት ስሇሚጠይቁ ፣

አንገ ብጋቢና በአስቸኮይ መፈፀም የ ሚገ ባቸው ሉሆኑ ስሇሚችለ፣

የ ተሇያዩ ዴርጅቶች ተሳትፎን ሉጠይቁ ስሇሚችለ፣

ከዚህም በሊይ በትምህርት ዘርፍ የ ማካሄደ ኘሮጀክቶች ሌዩ የ ሚያዯርጋቸው ተጨማሪ የ ራሳቸው አሳማኝ

ምክንያቶች አለ፡ ፡ እነ ዚህም ፡ -

የ ትምህርት ከላልች የ ሌማት ዘርፎች ጋር ተያያዥነ ት ያሇው መሆኑን

የ ትምህርት ሥራ ሇመንግሥት ብቻ የ ተጣሇ ስሊሌሆነ ፣

የ ትምህርት ሥራ ሇማስፋፋትና ሇማንቀሳቀስ ከፍተኛ ሀብት ስሇሚጠይቅ፣



ትምህርት በጥራት ሇመስጠት በአካባቢ ፣ በብሔራዊና በአሇም አቀፉ ዯረጃ ሇሚካሄዴ የ ቴክኖልጅና

የ መረጃ ፣ የ ዕውቀት ሌምድች ዕዴገ ትና ሇውጥ ጋር አብሮ ማራመዴ ስሇሚያስፈሌግ ነ ው፡ ፡

የ ትምህርት ሥራ በኘሮጀክት መሌክ ሇማካሄዴ ከሊይ ከተጠቀሱት አንደ ወይም ከዚያ በሊይ የ ሆኑት በቂ

ምክንያቶች ሉሆኑ ይችሊለ፡ ፡ በ TVET ወይም በላልች የ ሌማት ዘርፎች የ ሚታዩ ኘሮጀክቶች ከመዯበኛው

የ ቢሮክራሲ ውጣ ውረዴ አሠራር ጋር ሲነ ፃ ፀ ር ብቃትና ጥራት ያሊቸው ቢሆኑም በላሊ በኩሌ ዯግሞ

ኘሮጀክቶች በትክክሌ ካሌተሇዩ፣ ካሌተዘጋጁና በጥንቃቄ ካሌተመሩ አባካኝና ውጤት አሌባ ሉሆኑ

ይችሊለ፡ ፡

የ ትምህርት ኘሮጀክቶች ከሃሣብ ማመንጨት ጀምሮ እስከ ውጤት ገ ምገ ማ ዴረስ በርካታ ዯረጃዎችን

ያሌፋሌ፡ ፡ እነ ዚህም ዯረጃዎች በአሳማኝ መሌኩ በቅዯም ተከተሌ የ ተቀመጡ ናቸው

የ ኘሮጀክት ዯረጃዎች /በቀሊለ የ ተዘጋጀ/

ኘሮጀክትን ሇይቶ ማውጣት

(project Identification )

ብሔራዊ ፖሉሱ ስትራቴጂ

Sectoral policy

strategy

የ ኘሮጀክት ዝግጅት

Project preparation የ ብሔራዊ /ክሌሊዊ ወረዲ

ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ መረጃ

የ ኘሮጀከት ምዘና

( Project Appraisal )

የ ኘሮጀክት ምዘና

(Project Appraisal )

ብሄራዊ ፓሉሲ /እስትረራቴጂ/ የ ሕብረተሰብ ፍሊጏት (situational analysis,

Demand analysis, need assessment)



ምዕራፍ ሁሇት

የ TVET ኘሮጀክትን መሇየ ት ፣

ኘሮጀክቶችን መሇየ ት ማሇት በርካታ የ ኘሮጀከት ሃሳቦችን ከመረመሩ በኃሊ ከሚቀርቡት አማሪጮች በጣም

አስፈሊጊና ጠቃሚ የ ሆነ ውን ሇይቶ ማውጣት ማሇት ነ ው፡ ፡ በምንሇይበት ጊዜ በርካታ ጠቃሚ ተግባራት ይሆናለ

እነ ዚህም፡ -

2.1. መረጃ ቋት ማቋቋም (Establishing Database )

ኘሮጀክት ሇማዘጋጀት መሠረታዊ መረጃዎች ያስፈሌጋለ ፡ ፡ እነ ዚህ መረጃዎች ኘሮጀክቶችን ሇመሇየ ትና

ላልች የ ኘሮጀክት ዯረጃዎች ሇማከናወን በጣም አስፈሊጊ ናቸው ፡ ፡ የ ሚያስፈሌጉን መረጃዋች ዓይነ ትና ብዛት

እንዯ ኘሮጀክቱ ባህሪያ ውስብስበነ ት ይሇያሌ፡ ፡ ምንም ይሁን ምንም ጥሩ የ ተምህርት ኘሮጀክት ሀሳብ

ሇመሇየ ት በቂና አስተማማኝ የ ሆኑ አህዛዊና አህዛዊ ያሌሆኑ መረጃዎች Quantitative and

qualitative data ያስፈሌጋለ፡ ፡ የ ምትሰበሰቡዋቸው መረጃዋች በአብዛኛው በምታዘጋጁትና በምትገ ብሩት

የ ፕሮጀክት አይነ ትና ዯረጃ ይወሰናሌ፡ ፡ ሇምሳላ የ ቴ/ሙ/ማስፍፊያ ፕሮጀክትየ ምታዘጋጁ ከሆነ የ ምትሰበስቡት

መረጃ እነ ሱም ክፍሇ ከተማ በተጨማሪስሇወረዲው ጂኦግራፊያዊ፣ አስተዲዯራዊ፣ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣

ባህሊዊ ቴክኖልጅና ላልችም ጠቃሚ ግንዛቤ ሉኖር ይገ ባሌ፡ ፡

2.2. የ ትምህርት ዓበይት ችግሮችን ሇመሇየ ት ፣ መተንተንና ቅዴሚያ ትኩረት መስጠት(Identifying,

Analyzing and prioritizing major problems of education )

አንዴ የ ትምህርት ኘሮጀክቶችን መሇየ ት የ ሚቻሇው በቅዴሚያ በአካባቢው እንዱሁም በወረዲው ያሇውን

የ ትምህርት ችግሮች ማወቅና መተንተን ስንችሌ ብቻ ነ ው፡ ፡ አንዳ የ TVET ችግሮችን

ሇይተን ካወጣን ሇየ ትኛው ችግሮች የ ኘሮጀክት ሀሳብ መቅረጽ እንዯምንችሌና ላልች ችግሮች ዯግሞ በተሇየ

መንገ ዴ መፈታት እንዲሇባቸው መረዲት እንችሊሇን ሇዚሁም የ ሚያሰፈሌጉን የ አካባቢው ህብረተሰብና የ ላልች

ጠቃሚ ባሇዴርሻዎች / Important stakeholders / ንቁ ተሳትፎ አስፈሊጊ ይሆናሌ፡ ፡ ይህም

የ ኘሮጀክት ትግበራ

Project Implementation

የ ኘሮጀከት ግምገ ማ

( project Evaluation )



የ ትምህርት ኘሮጀክቶችን ሇመሇየ ተ፣ ሇማዘጋጀት ፣ ሇመተግበር ፣ ሇመከታተሌና ሇመገ ምገ ም ከሚዯረገ ው

ተሳትፎ ጋር እኩሌ ጠቀሜታ አሇው፡ ፡

በአካባቢያችንና በተቋማት ሊይ የ ሚታዩ የ TVET ችግሮች በርካታና ዘርፈ ብዙ ሉሆኑ ይችሊለ ፡ ፡

ከእነ ዚህም መካከሌ የ ውስጥ ቁሳቁስ (ትሌሌቅ ማሽነ ሪዋች ኢፍትሃዊ ፣ የ ጾታ፣ የ አካባቢ ፣ ወዘተ…/

በፋብሪካዋች ውስጥ የ ሚሰጡ የ ትብብር ስሌጠና ከፍተኛ የ ትምህርት ውስጣዊ ብክነ ተ ፣ የ ተምህርት ጥራት

መጓዯሌ፣ ዯካማ የ ተምህርት አሰጣጥ (non skillful Education) ተግባር ተኮር ዕቅዴና

አስተዲዯር ወዘተ ችግሮች ሉሆኑ ይችሊለ፡ ፡

ችግሮቹ ከተሇዩ በኋሊ እያንዲንዲቸው በጥሞና መተንተን ይኖርባቸዋሌ፡ ፡ የ ችግሮች ትንተና ከላልቹ ጋር

በመሆኑ የ ሚከተሇውን ጠቀሜታ ይሰጡናሌ፡ ፡

- የ ችግሩን ምንጭ ሇመሇየ ት፣

- የ ችግሩን ክበዯት ሇማወቀ፣

- ችግሩ በአካባቢው/ በተቋሙ ምን ያህሌ ዕውቅና እንዲሇው ሇመገ ንዘብ ፣

- የ አካባቢውን ሕብረተሰብ በንቃት ሇማሳተፍ፣

- ችግሮችን ሇመፍታት የ ተሇየ ዩ ሀሳቦችን ሇማሰባሰብ ፣

- በኘሮጀክት ሂዯት የ አካባቢውን ሕብረተሰብ ዴጋፍ ሇማግኘት ይረደናሌ፣

በክፍሇከተማ ዯረጃ የ TVET ተቋማትን ችግሮችን ሇመተንተን በቅዴሚያ ችግሮችን በቅዯም ተከተሌ

ማስቀመጥ ያስፈሌጋሌ፡ ፡ ስናስቀምጥም በራሳችን አቅም ሉፈቱ የ ሚችለ ችግሮች የ ተሇየ ትኩረት መሰጠት

አሇብን፡ ፡ በአጠቃሊይ የ ትምህርት ችግሮችን በቅዯም ተከተሌ ሇማስቀመጥ የ ሚከተለትን ማየ ትና መገ ምገ ም

አስፈሊጊ ይሆናሌ፡ ፡

- የ አገ ር አቀፍ/፣ የ ክሌሌ፣ የ ሌማት ፖሉሲዎችና ስትራቴጂዎች ፣

- የ ቴ/ሙ/ት ስሌጠና ፖሉሲና ስትራቴጂዎች፣

- የ አገ ር አቀፍ/፣ የ ከሌሌ፣ የ ትምህርት ኘሮግራሞች ፣ ዕቅድች ፣

- የ አገ ር አቀፍ/፣ TVET ኘሮግራሞች /ዕቅድች/

- TVET institution ከላልች የ ሌማት ዘርፎች ያለት ችግሮች ትስስርና ግንኙነ ት ፣

- የ አካባቢውና የ ክሌለ የ ሀብት አቅም፣

- የ ችግሩ አንገ ብጋቢነ ትና ላልች ችግሮችን ሇመፍታት የ ሚያዯርገ ው አሰተዋጽኦ፣

- የ ችግሩ ስትራቴጂካዊ ባህሪ፣

ከዚህ በሊይ የ ተጠቀሱትን በጥሞና ከመረመርናቸው ችግሮቻችንን በጥንቃቄ ማሰቀመጥና የ ትኛው በኘሮጀክት

መሌክ መዘጋጀትና መተግበር ያሇበት መሆኑን ማወቅ እንችሊሇን ፡ ፡

ምዕራፍ ሶስት



TVET ኘሮጀክት አዘ ገ ጃጀት (Formulation of TVET project)

የ ኘሮጀክት ዝግጅት የ ተመረጠውን የ ኘሮጀክት ሀሳብ በዝርዝር የ ሚብራራበትና የ ሚገ ሇጽበት የ መጀመሪያው

የ ኘሮጀክት ዯረጃ ነ ው፡ ፡ የ ኘሮጀክት ሰነ ዴ ዝግጅት ሁሇት አበይት አሊማዋች አለት፡ ፡ እነ ዚህም

ሀ/ የ ኘሮጀክቱን መነ ሻ ሀሳብ ዘርዘረ ባሇ መሌኩ ሇማዘጋጀት፣ ይህም የ ኘሮጀክቱን አስፈሊጊነ ትና

ጠቀሜታ በሚያሳምን መሌኩ ማሳየ ት ያስችሊሌ፡ ፡

ሇ/ የ ኘሮጀክቱ ሀሳብ ተቀባይነ ት ካገ ኘ ኘሮጀክቱን ሇመተግበር ፣ ሇመከታተሌና ሇመገ ምገ ም የ ሚያስችሌ

የ ትግበራ ኘሮግራም ሇማዘጋጀት ይረዲሌ፡ ፡ የ ኘሮጀክት ዝግጅት ብዙ ጊዜ የ ኘሮጀክቱን የ አዘ ገ ጃጀት ሂዯት

የ ሚያመሇክት ግሌጽ አዘ ገ ጃጀት መመሪያ /Terms of reference መዘጋጀት ያስፈሌገ ዋሌ፡ ፡

የ TVET ኘሮጀክት ዝግጅት ሇአሠራር የ ሚየ ግዙ የ ተሇያዩ የ ዝግጅትቅጾች/Forms/ሉኖራቸው ይችሊሌ፡ ፡

እነ ዚህ የ ተሇየ ዩ የ ዝግጅት ቅጾች እንዯ ኘሮጀክቱ ባህሪ ይሇያያለ፡ ፡ ኘሮጀክቶች በተዋረዴ ባለ

መንግሥታዊና መንግሥታዊ ያሌሆኑ ዴርጅቶችና በተቋም ዯረጃ ሉዘጋጁ ይችሊለ፡ ፡ የ ተዘጋጁትም ኘሮጀክቶች

እንዯሚቀርቡበት ዴርጅት ዓይነ ት ይሇያያሌ፡ ፡ እንዯየ ኘሮጀክቶች ባህሪ የ ዝግጅት ቅጾች የ ተሇያዩ ቢሆንም

በሁለም የ ትምህርት ኘሮጀክቶች በጋራ የ ሚታዩ ነ ገ ሮች አለ፡ ፡ በ ኘሮጀክት ዝግጅት ወቅት

ትኩረት ሉሰጣቸው የ ሚገ ቡት የ ሚከተለት ናቸው ፡ ፡

3.1. ሇኘሮጀክቱ ተስማሚ ስያሜ መስጠት / Creating an Appropriate project

title/

የ ኘሮጀክት መጠሪያ ስም ሇኘሮጀክት ዝግጅት አንደ ጠቃሚ ነ ገ ር ነ ው፡ ፡ የ ኘሮጀክቱ ስያሜ ሁሌጊዜ

ማራኪ፣ ግሌጽና ኘሮጀክቱ የ ሚፈሌገ ውን ዓሊማ በቀሊለ የ ሚያመሇክት መሆን ይኖርበታሌ፡ ፡ የ ኘሮጀክቱን ስያሜ

በመመሌከት ሰዎች ኘሮጀክቱ ምን እንዯሚሠራ ሉያውቁ ይገ ባሌ፡ ፡ በሽሮ ሜዲ አካባሉ ሇሚኖሩ

ሥራ አጥ ዜጏች ይህውም ቁጥራቸው 3ዏዏዏ የ ሚሆኑ ችግረኛ ሴቶች ወጣቶችና ሁለንም የ ህብረተሰብ ክፍሌ

ያካተተ እንዱሁም ጥራቱን የ ጠበቀ የ ክህልት ስሌጠና በመስጠት ወዯሥራ ማሰማራት ፡ ፡ ይሀውም በክፍሇ

ከተማችን የ ከተማው ዲር ሊይ ሇሚኖሩ እናቶች የ ማገ ድ ቆጣቢ ምዴጃና ሊቀች ምዴጃ ሇማሰሌጠን ወዯ ስራ

መሰማራት ሉሆን ይችሌሌ፡ ፡

3.2. የ ኘሮጀክት ገ ጽታ /Project Context/

ይህ ኘሮጀክቱ ስሇሚከናወንበት አካባቢና ብልም ተቋም የ ሚያስተዋወቅበት ክፍሌ ነ ው ፡ ፡ ሇምሳሇ

ከዚህ በሊይ ስሇተጠቀሰው ኘሮጀክት የ አካባቢው አጠቃሊይ ገ ጽታ መስጠት ይኖርበታሌ፡ ፡ ሇምሳሇ የ ሚከተለትን

ማካተት ይቻሊሌ፡ -

የ ሽሮሜዲ አካባቢ ጂኦግሪፊያዊ ሁኔታ፣

ሰሇአካባቢው የ ፖሇቲካ አመራርና አስተዲዯር አጭር መግሇጫ፣

የ ማህበራዊና ባህሊዊ ሁኔታዎች፣



ስሇኢኮኖሚ እንቅስቃሴ፣

ያሇው የ ሀብት አቅም፣

የ ህዝብ ብዛት አሰፋፈር ወዘተ…

በኘሮጀክት ገ ጽታ ገ ሇጻ ሊይ ኘሮጀክቱ ስሇሚያከናውንበት አካባቢ ዝርዝር ማብራሪያ መስጠት

ያሰፈሌጋሌ፡ ፡ ሇምሳላ ኘሮጀክቱ ስሇሚያከናውንበት ቀበላ፣ ወረዲ፣ ክፍሇ ከተማ ወይም ከተማ

3.3. የ ትምህርት ዘርፍ ትንተና / Education sector analysis/

የ TVET ኘሮጀክት የ ምናዘጋጅ ከሆነ ሰሇትምህርቱ ዘርፍ በቂ ትንተና መስጠት አስፈሊጊ ይሆናሌ፡ ፡ የ ዘርፍ

ትንታኔ/ Sector analysis / ሲዯረግ ዘርፉ በአገ ር አቀፍ ፣ በክሌሌና በክ/ከተማ ዯረጃ

ስሊሇበት ሁኔታ በተሇይም ኘሮጀክቱ በክ/ከተማ ዯረጃ የ ማፈፀም ከሆነ በክ/ከ ዯረጃ ሊይ ትኩረት በመስጠት

መተንተን ይኖርበታሌ፡ ፡ የ ዘርፉ ትንታኔ ስፋትና ጥሌቀት እንዯኘሮጀክቱ ዓይነ ት ሉሇያይ ይችሊሌ፡ ፡

- የ TVET ዘርፍ ትንታኔ የ ሚከተለትን ያጠቃሌሊሌ፡ ፡

- ስሇ TVET ሥሌጠና ፖሉሲ፣ ሰሇተቋማት ጥራት ኦደት መመሪያ ኘሮግራምና ውጤትን መሠረት ያዯረገ

የ ት/ና ስሌጠና ዘርፍ ስትራቴጂ የ ትብብር ስሌጠና ወዘተ…

- በየ ዯረጃው ስሇሚገ ኘው የ TVET አዯረጃጀትና አመራር መግሇጽ ፣

- የ ቴክኒክና ሙያ ስትራቴጂከ፣ ዕቅዴና ኘሮግራም ወዘተ ማስረዲት ፣

- በአገ ር አቀፍ፣ በክሌሌ እና በክፍሇከተማ እንዱሁም በወረዲ ዯረጃ ስሊሇው ተማሪዎች ብዛት፣

- የ TVET ሴክተር ዓበይት ክንዋኔዎችና ችግሮች ፣

- የ TVET ሀብት /Incomgenerating activity in the TVET/

- ስሇ ክፍሇከተማው ብልም ስሇወረዲው ሌዩ የ TVET መረጃ መተንተን ያስፈሌጋሌ፣

የ ትምህርት ዘርፍ ትንተና ስሇኘሮጀክት ቅዴመሁኔታና ኘሮጀክት ሉፈታው ሰሇሚፈሇገ ው ትምህርት የ

(TVET) ችግር በቀሊለ ማቅረብ የ ስችሊሌ፡ ፡

3.4. የ ኘሮጀክት ማብራሪያ/ ማሳመኛ/ Project Justification /Rational

ይህ ክፍሌ ጠቃማና አስፈሊጊ የ ሆነ የ ኘሮጀክት ዝግጅት አንደ ክፍሌ ነ ው፡ ፡ በዚህ ክፍሌ ኘሮጀክት

ተቀባይነ ትና ዴጋፍ በተሇይም የ ገ ንዘብ እጥረት እንዲያጋጥመው ሇማዴረግ ያለንን አሳማኝ ነ ጥቦች በሙለ

የ ምናካትትበት ነ ው፡ ፡ በተሇይ ኘሮጀክቱ በእርዲታ ስም በዴርጅቶች የ ሚዯገ ፍ ከሆነ ተፈሊጊውን

የ ገ ንዘብ ዴጋፍ ሇማግኘት በቀሊለ የ ማይበገ ር አሳማኝ ነ ጥብ ማስቀመጥ ይኖርብናሌ፡ ፡ የ ኘሮጀክቱ ማሳመኛ

ነ ጥቦችን በምናዘጋጅበት ወቅት የ ሚከተለትን ማየ ት አስፈሊጊ ይሆናሌ፡ ፡

- ኘሮጀክቱ ትኩረት ሉሰጠው ሰሊሰበው ቁሌፍ ችግር ፣

- በአሁኑ ጊዜ ኘሮጀክቱ ሇምነ እንዲሰፈሇገ ፣

- ኘሮጀክቱ የ የ ትኛው የ መንግሥት ሌማት ኘሮግራም ዯጋፈ ማስፈፀሚያ እንዯሚሆን ከመንግሥት ትኩረት

አቅጣጫ ጋር ያሇው ተያያዥነ ት፣

- የ ህብረተሰቡ ተሳትፎን ኘሮጀክቱን እሴት እንዯሚዯግፉት ችግሩን ሇመፍታት የ ተዯረገ ጥረት፣



- ከኘሮጀክቱ የ ሚገ ኘው ጥቅም በአመዛኙ ከኘሮጀክቱ ውጪ መብሇጡን ፣

- የ ኘሮጀክቱ ተጠቃሚዎች እነ ማን እንዯሆኑ፣ እንዳት እንዯሚጠቀሙ እና እንዳት እንዯሚመረጡ፣

- ኘሮጀክቱ ሇተዘረጉ የ ህብረተሰብ ክፍልችና አካባቢዎች ትኩረት ስሇመስጠቱ፣ ሇምሳላ

ሴቶች፣ ህፃ ናት፣ ዴሀዎች፣ አካሌ ጉዲተኞች ወዘተ…

- የ ኘሮጀክቱ ቀጣይነ ት ፣

- በኘሮጀክቱ ፍጻሜ ይኖራለ ተብሇው የ ሚገ መቱ ሁኔታዎች

ከዚህ በሊይ የ ተጠቀሱት ሇኘሮጀክታችሁ ማሳመኛ ሉሆኑ የ ሚችለ አንዲንዴ ምሳላዎች ናቸው፡ ፡ አንዴ ነ ገ ር

ማስታወስ ያሇባችሁ የ ምናቀርባቸው የ ማሳመኛ ነ ጥቦች የ ኘሮጀክታችንን ተቀባይነ ትና ከሚገ ኘው የ ሀብት ምንጭ

አንፃ ር የ ኘሮጀክታችንን ዕዴሌ ይወስነ ዋሌ፡ ፡

3.5. የ ኘሮጀክት ዓሊማዎች /Project Objectives)

የ ትምህርት ኘሮጀክት በሚዘጋጅበት ወቅት የ ኘሮጀክቱ ዓሊማ ቀሊሌ፣ የ ሚሇካ፣ የ ሚዯረስበተ፣

እውነ ተኛና በጊዜ የ ተወሰነ መሆኑ በጣም አስፈሊጊ ነ ው፡ ፡ የ ኘሮጀክቱ ዓሊማ ፣ የ አፋጣኝ ፣ የ መካከሇኛና

የ ረጅም ጊዜ ሉሆኑ ይችሊለ፡ ፡

ምሳላ፡ -

በአጭር ጊዜ ዓሊማ በሽሮሜዲ TVET እያንዲንዲቸው 4 ክፍሌ ያሊቸው የ መማሪያ ክፍልችና ወርክሾፖች ሇ--

--TVET institution በ2ዏዏ6 ዓ.ም. የ ትምህርት ዘመን መገ ንባት ፣

የ መካከሇኛ ዯረጃ ዓሊማ ፡ - በሽሮሜዲ TVET በ2ዏዏ6 ዓ.ም. የ ትምህርት ዘመን መጀመሪያ በተጠቀሰው

የ TVET ተቋም 2ዏዏዏ ወጣቶችና ጏሌማሶች እንዱማሩ ማዴረግ ፣

የ ረጅም ጊዜ ዓሊማ፡ - በሽሮሜዲ TVET በ2ዏዏ7 ዓ.ም. የ ሥራ አጥ ወገ ኖቻችንን በሙለ የ TVET

ክህልት ስሌጠና በመስጠት ሥራ እንዱያገ ኙ ማዴረግ፣

የ TVET ኘሮጀክት ዓሊማ በምናዘጋጅበት ወቅት ዓሊማው የ ሚከተለትን የ ያዘ መሆን አሇበት ፡ ፡


ከላልች የ ሌማት ዘርፎች ጋር ተያያዥነ ት ያሇው መሆን፣

ከአቅም ጋረ የ ተጣጣመ መሆኑ፣

በአካባቢው ህብረተሰብ ተቀባይነ ት ማግኘቱ፣

በቀሊለ ወዯተግባር ሉተረጏም መቻለ፣

ከላልች የ ኘሮጀክት ክፍልች ጋር ግንኙነ ት ያሇው መሆኑ መታየ ት አሇበት፣

የ ኘሮጀክት ዓሊማዎችን በምናዘጋጅበት ጊዜ ሇግምገ ማና ምዘና የ ሚረደአመሌካቾች አህዛዊና አህዛዊ

ያሌሆኑ፣ መካተት ይኖርባቸዋሌ፡ ፡ ይሀም የ ኘሮጀክቱን ግብ የ ምናሳካበትና በሂዯትም በዕቅዲችን መሠረት

መጓዛችንን የ ምናረጋግጥበት ነ ው፡ ፡



3.6. የ ኘሮጀክት ተግባራት/Project Activities/

የ ኘሮጀክቱን ዓሊማ ሇማሳካት የ ምናከናውነ ው ሁለ የ ኘሮጀክት ተግባራት ይባሊለ፡ ፡ ኘሮጀክቱን ዯረጃ

በዯረጃ ሇመተግበር እንዴንችሌ የ ኘሮጀክቱ ተግባራት ተከታታይነ ት ባሇው መሌኩ ተዘርዝረው በኘሮጀክቱ

ሰነ ዴ ውስጥ በግሌጽ መቀመጥ ይኖርባቸዋሌ፡ ፡

3.7. የ TVET ኘሮጀክት ተግባራት የ ሚከተለትን ሉያሟለ ይገ ባሌ

- ከተቀመጡት የ ኘሮጀክት ዓሊማዎች ጋር መያያዝ፣

- ከኘሮጀክቱ ውጤት ጋር መተሳሰር፣

- አሳማኝ በሆነ መሌኩ በቅዯም ተከተሌ መቅረቡ፣

- በተወሰነ የ ጊዜ ገ ዯብ መከናወን፣

- በታቀዯው ኘሮጀክት ግብዓት መሠረት ሉፈፀው መቻሊቸው ፣

- በኘሮጀክቱ ዕዴሜና የ ሥራ መጠን /Scope / መሠረት መጠናቀቅ የ ሚችለ መሆን

ይኖርባቸዋሌ፣

ዘርዘር ብል የ ሚቀርብ የ ኘሮጀክት ተግባራት የ ኘሮጀክቱን ዋጋ ከማቅሇለ በተጨማሪ ሥሪዎችን በቀሊለ

ሇመከታተሌ ያስችሊሌ፡ ፡

3.8 የ ኘሮጀክት ግብዓት / Project Inputs/

የ ኘሮጀክት ግብዓት ማሇት የ ኘሮጀክቱን ዓሊማ ሇማሳካት ሲባሌ በኘሮጀክቱ ትግበራ ወቅት

የ ምንጠቀምባቸውና የ ምንገ ሇገ ሌባቸውን ሁለ ያጠቃሌሊሌ፡ ፡ በኘሮጀክት ዝግጅት ወቅት የ ማፈሇጉ ኘሮጀክት

ግብዓት በሙለ አንዴ ሳይቀር መካተት ይኖርባቸዋሌ፡ ፡ በአብዛኛው የ ኘሮጀክት ግብዓት የ ሚከተለትን

ያካትታሌ፡ ፡

የ ሰው ኃይሌ /Human Resource / ሁኔታ በሥራ መዯብ በብዛት፣ በትምህርት ዯረጃ

ሇሚፈሇግበት ጊዜ ወዘተ… ፣

የ ሚያስፈሌጉ ቁሳቁሶች ፣ በዓይነ ት ፣ በብዛት፣ በጥራት፣ በጊዜ ወዘተ…

የ ገ ንዘብ /Financial Resource / መጠን፣ ፍሰት፣ ጊዜ ፣ ወዘተ ፣

ላልች ሀብቶች ናቸው፡ ፡

በኘሮጀክት ትግበራ ወቅት የ ኘሮጀክት ግብዓቶች በብቃትና በጥሪት መቅረብ የ ኘሮጀክቱን በብቃት

ሇመተግበር ወሳኝነ ት አሇው ፣

3.9 የ ኘሮጀክት ውጤትና ስኬት / Project out puts and impact /

የ TVET ኘሮጀክት ሲዘጋጅ አንዲንዴ ውጤቶች እንዯሚገ ኙና በመጨረሻመ የ ነ በረው ሁኔታ ያሻሽሊሌ

፣ ይሇውጣሌ፣ ስኬቱም ያምራሌ፣ በሚሌ ግምት ነ ው፡ ፡ ሰሇዚህ የ TVET ኘሮጀክትም ሆነ ላልች

ኘሮጀክቶች የ ራሳቸው የ ሆነ ውጤትና ስኬት ይኖራቸዋሌ፡ ፡ በኘሮጀክቱ ሰነ ዴ የ ኘሮጀክቱ ውጤትና ስኬት

በግሌጽ መቀመጥ ይኖርበታሌ፡ ፡



ሇምሳላ፡ - የ አንዴ TVET ኘሮጀክት ዓሊማ መምህራንን /አሰሌጣኞችን/ በማሰሌጠንና በመቅጠር

የ ትምህርቱን ጥራት ማሻሻሌ የ ሚሌ ከሆነ የ ኘሮጀክቱ ውጤትና ስኬት የ ሚከተሇው ሉሆን ይገ ባሌ፡ ፡

የ ኘሮጀክቱ ውጤት የ ሚገ ሇፀው በሰሇጠኑ መምህራን ብዛት ዓይነ ት ፣ የ ተምህርት ዯረጃና የ ሥራ አፈጻጸም

ይሆናሌ፡ ፡ የ ኘሮጀክቱ ስኬትም በሚከተሇው ሁኔታ ይገ ሇጻሌ፡ ፡

- በተማሪ መምህር ጥምርታ መሻሻሌ

- በተማሪዎች ውጤትና ክህልት መሻሻሌ

- በማስተማር መማር መሻሻሌ ብቃትና ጥራት ይሆናሌ

- የ ክህልት ብቃትተወዲዲሪ የ ሆነ ና ተፈሊጊነ ተቸው የጨመረ መሆኑ፣

በአጠቃ ሊይ የ ኘሮጀክት ውጤትና ስኬት፡ -

- ከኘሮጀክቱ ዓሊማ ጋር የ ማያያዝ፣

- ተጨባጭ/ Concrete /

- በተወሰነ የ ጊዜ ገ ዯብ ሉገ ኙ የ ሚችለ፣

- የ ሚሇኩ፣

- የ ኘሮጀክቱ ተግባራት ውጤት ሉሆኑ ይገ ባሌ፡ ፡

በተሇይ የ ኘሮጀክቱ ስኬት የ ኘሮጀክቱን ጠቀሜታ ሇማሳመንና ኘሮጀክቱ ሇወዯፊቱ ሉያመጣው ወዯሚፈሇገ ው

ሇውጥና ራዕይ በማተኮር በኘሮጀክቱ ሰነ ዴ በዝርዝር መቅረብ ይኖርበታሌ፡ ፡

3፡ 1ዏ- የ ኘሮጀክቱ በጀት ግምት/Project Budget Estimate /

አንዴ የ ኘሮጀክት ዓሊማዎች፣ ተግባራት ፣ ግብዓት፣ ውጤናት ስኬት ከተገ ሇፁ በኋሊ ቀጣዩ ተግባር

የ ኘሮጀክቱን ማሰፈጸሚያ ገ ንዘብ ግምት ማስቀመጥ ይሆናሌ፡ ፡ በኘሮጀክቱ ዝግጅት ወቅት ኘሮጀክቱን

ሇማስፈፀም የ ሚያስፈሌገ ውን ገ ንዘብና ላሊም ሀብት ጥቅሇ በሆነ መሌኩ ሇውሳኔ ሰጭዎች ሇማሳየ ት ሲባሌ

ረቂቁ ይሠራሌ፡ ፡ የ በጀቱ ግምት የ ኘሮጀክቱን ቀጥታ ወጪና መዯበኛ ወጪ ሉየ መሊክት ይገ ባሌ፡ ፡

3፡ 11 የ ኘሮጀክት ክትትሌ/ Project monitoring and evaluation/

አንዴ ኘሮጀክት ሲዘጋጅ ኘሮጀክቱን በትግበራ ወቅትና ከዚያም በኋሊ እንዳት መከታተሌና መገ ምገ ም

እንዯሚቻሌ በግሌጽ ማስቀመጥ ይኖርበታሌ፡ ፡ ምነ ም እንኳን በኘሮጀክት ትግበራ ዕቅዴ ዝግጅት ውሰጥ

ሰሇኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ በዝርዝር ቢካተትም በኘሮጀክት ዝግጅቱ ወቅት ሰሇኘሮጀክቱ ክትትሌና ግምገ ማ

እንዱሁም ስሇሚያስፈሌገ ው ሀብት / Resource / መሠረታዊ መረጃ መስጠት አስፈሊጊ ነ ው፡ ፡

በኘሮጀክት ሰነ ዴ ውስጥ የ ኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ የ ሚከተሇውን ማሳየ ት ይኖርበታሌ፡ ፡

- ኘሮጀክቱ በምን ወቅት ክትትሌና ግምገ ማ እንዯሚከናወን፣



- ሉኖር ስሇሚገ ባው የ ኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ መዋቅርና ሥርዓት/Structure and

systems

- የ ምንጠቀምበት መሣሪያ

- እነ ማን እንዯሚሳተፉ፣

- የ ሚያስፈሌጉ መረጃዎች፣

- የ ተገ ኘው የ ክትትሌና ግምገ ማ መረጃ እንዳት እንዯሚቀነ ባበር አገ ሌግልት ሊይ እንዯሚውሌና

እንዯሚሰሪጭ መዘርዘር ይኖርበታሌ፡ ፡

- የ ኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ በመጨረሻው ምዕራፍ ዘርዘር ባሇ መሌክ ቀርቧሌ፡ ፡

3፡ 12 የ ኘሮጀክት ቀጣይነ ት / Project Sustainability/

የ TVET ኘሮጀክት በአጠቃሊይ ከኘሮጀክቶች ፍጻሜ በኋሊ ይቀጥሊሌ፡

ስሇዚህ በኘሮጀክት ሰነ ዴ ውስጥ አንዴ ኘሮጀክት ከተከናወነ በኋሊ ኘሮጀክቱ እንዳት እንዯሚቀጥሌና

ውጤት እንዯሚያመጣ በዝርዝር ማመሌከት አስፈሊጊ ነ ው፡ ፡ የ ሚከተለትን በግሌጽ ማሳየ ት ያስፈሌጋሌ፡ ፡

- ኘሮጀክቱን ማን ይረከበዋሌ እንዳትስ ይንቀሳቀሳሌ

- ሥራው እንዳት ይዯራጃሌ እንዳትስ ይመራሌ

- ሥራውን ሇመቀጠሌ የ ገ ንዘብ ዴጋፍ ከየ ት ይገ ኛሌ

- የ ኘሮጀክቱን ስኬት እንዳት ማራዘም ይቻሊሌ

ኘሮጀክቱ አስፈሊጊነ ቱ ከታመነ እንዳት ማሳዯግና ማባዛት ይቸሊሌ

የ ኘሮጀክት ዝግጅት ሉያጋጥሙ ስሇሚችለ ስጋቶችና አለታዊ ውጤቶች ማመሌከት ይኖርበታሌ፡ ፡ ከዚህ በተጨማሪም

የ ቅዴሚያ የ ትግበራ ዕቅዴና ኘሮጀክት ማጠቃሇያ መዘጋጀት ይኖርበታሌ፡ ፡

ምዕራፍ አራት

የ /TVET ኘሮጀክት ምዘና /TVET Project Appraisal /

4፡ 1 የ ኘሮጀክት ምዘና አስፈሊጊነ ት / The Necessity for project Appraisal /

የ ኘሮጀክት ግምገ ማ ማሇት ኘሮጀክቱ ከተዘጋጀ በኋሊ ጠቀሚነ ቱና አስፈሊጊነ ቱ የ ሚመዘንበት ሂዯት ነ ው፡ ፡

የ ኘሮጀክት ምዘና አንደ ጥቅም ሇኘሮጀክቱ ውዴ የ ሆነ ሐብት ከመፋሇሱ በፊት ጠቃሚነ ቱን ማረጋገ ጥ መቻለ

ነ ው፡ ፡ ይህም አሳማኝ በሆኑ ምክንያቶች የ ኘሮጀክቱ ሰነ ዴ ተመርምሮ ኘሮጀክቱ እንዱቀጥሌ ወይም

እንዲይቀጥሌ የ ሚወሰንበት የ ኘሮጀክት ሂዯት ዯረጃ ነ ው፡ ፡

የ ኘሮጀክት ምዘና የ ሚካሄዯው ፡ -

ችግሮች በትክክሌ ተሇይተው መውጣታቸውን ሇማረጋገ ጥ ፣

ሇኘሮጀክቱ አሳማኝ ነ ጥቦች መቅረባቸውን ሇማየ ት፣

የ ኘሮጀክቱ አቅም የ ተጠቀሱ ችግሮችን የ ዲሰሰ መሆኑን ሇማጤን፣



ሇኘሮጀክቱ የ ተጠየ ቀው ሀብት ከአቅማችን ጋር መመጣጠኑን ሇማወቅ፣

ኘሮጀክቱ ጠቃሚና ተቀባይነ ት እንዲሇው ሇማረጋገ ጥ ነ ው፡ ፡

ኘሮጀክቶች ከመጽዯቃቸውና ገ ንዘብ ከመመዯቡ በፊት ጉዲዩ በሚመሇከታቸው አካሊት መመዘን አሇበት ፡ ፡

አነ ስተኛና ጥቃቅን ኘሮጀክቶችም ቢሆኑ ሕብረተሰቡ እንዱቀበሊቸውና የ በኩለን ዴጋፍ እንዱያዯርግ

በሕብረተሰብ መሪዎች መመዘን ይኖርባቸዋሌ፡ ፡

እንዯኘሮጀክቶቹ ስፋትና ዓይነ ት የ ተሇያዩ መስፈርቶች በኘሮጀክቱ ምዘና ወቅት ጥቅም ሊይ

ይውሊለ፡ ፡ ሇተሇዩ የ ትምህርት ኘሮጀክቶች ውስን መስፈርቶችን መጠቀም ይችሊሌ፡ ፡

4.2 የ ኘሮጀክት ምዘና መስፈርቶች፣

4.2.1 ኢኮኖሚያዊ ምዘና Economic Appraisal ይህ ምዘና ከኘሮጀክቱ የ ሚገ ኘው ጥቅም

ከወጪው ጋር ሲነ ፃ ፀ ር የ ተሻሇ ጥቅም የ ሚያስገ ኝ መሆኑ የ ሚረጋገ ጥበት ነ ው፡ ፡ በርካታ የ ኢኮኖሚ

ኘሮጀክቶች ጠቃሚነ ታቸውን ሇማረጋገ ጥ በወጪና ጥቅም ትንተና /Lost benefit Analys /

ሊይ ይመሠረታለ፡ ፡ ይህመ ካሇው ውስን ሀብትና በጥንቃቄ ከመጠቀም አኳያ ጠቃሚና የ ሚሠራበት ቢሆንም

በተሇይ ከፍትሃዊነ ት / Equity /እና ከትምህርት መብት/ Right to education /

አንፃ ር ሇሚወጣው ወጪ ብዙም ትኩረት ሊይሰጥበት ይችሊሌ፡ ፡ ሇምሳላ በአርብቶ አዯር አካባቢ

ትምህርትን ሇማዲረስ ውጪ ብቸኛ የ ውሳኔ መስፈርት ሆኖ ሉቀርብ አይችሌም በተጨማሪ የ ትብብር ስሌጠና

ሇሰሌጣኞች ሇማሰሌጠን የ ገ ንዘብ ወጪ አይጠይቅም፡ ፡ ይሁን እንጂ የ TVET ከፍተኛ ሀብት ስሇሚጠይቅ

ኢኮኖሚያዊ ብቃት /Economic Efficiency /ግምት ውስጥ ይገ ባሌ፡ ፡

4.2.2 ማሕበራዊ ምዘና /Social appraisal /

ይህ ዓይነ ቱ ምዘና ዯግሞ ኘሮጀክቱ በአካባቢው ሕብረተሰብ ዘንዴ ተቀባይነ ት ማግኘቱንና

መዯገ ፉን ይመረምራሌ፡ ፡

4.2.3. ቴክኒካዊ ምዘና / Technical appraisal /

ይህ አይነ ቱ ምዘና ዯግሞ ኘሮጀክቱ የ ማጠቀመውን ቴክኖልጅ አግባብነ ት ያያሌ፡ ፡ ተፈሊጊ ፋሲሉቲዎች

መሟሊታቸውንና የ ኘሮጀክቱ ቦታ ተስማሚነ ትንም ጭምር ይፈትሻሌ፡ ፡

4.4.4. የ ፋይናንስ ምዘና /Financial Appraisal /

የ ፋይናንስ ምዘና ኘሮጀክቱ የ ጠየ ቀው ገ ንዘብ ስሇመኖሩ በቂና ያሇማቋረጥ ገ ንዘቡን ስሇሚቻለ

ያገ ናዝባሌ፡ ፡

4.4.5. ኘሮጀክቱ የ ሚሰጠው ምርት ወይም አገ ሌግልት ተፈሊጊነ ት ምዘና (Project product

services Demand Appraisal)

ይህ ምዘና ኘሮጀክቱ የ ሚሰጠው ምርት ወይም አሌገ ልት በሕብረተሰቡ ዘንዴ ምን ጥቅምና



ተፈሊጊነ ት አሇው የ ሚሇውን ይመረምራሌ፡ ፡

4.4.6. ተቋማዊ ምዘና /Institutional Appraisal/

ይህ ምዘና የ ኘሮጀክቱን ተቋማዊ ብቃት በመመርመር ኘሮጀክቱን ሇመምራትና ሇማስተባበር ያሇው ዝግጁነ ት

እንዯሁፍ ተፈሊጊና የ ሰሇጠነ የ ሰው ኃይሌ መኖሩን ያረጋግጣሌ፡ ፡

4.4.7ሥርዓት ጾታዊ ተኮር ምዘና / Gender Sensitivity appraisal /

ይህ ዯግሞ ኘሮጀክቱ ጾታዊ እኩሌነ ትን ያገ ናዘበና በውስጡም ሥርዓተ ጾታዊ ተኮር መሆኑን

ያረጋግጣሌ፡ ፡

4.4.8 አካባቢያዊ ምዘና /Environmental Appraisal /

የ ዚህ ዓይነ ቱ ምዘና ኘሮጀክቱ ተግባራዊ በሆነ በትወቅት በአካባቢው የ ሚያመጣው አለታዊ ተፅ ዕኖ ምን

እንዯሆነ መመረመርና ካሇም

ችግሩን ሇመፍታት የ ተቀመጠው መፍትሄ ምን እነ ዯሆነ ሇማየ ት የ ሚረዲ ነ ው፡ ፡

4.4.9. ስሇ ቀጣይነ ቱ የ ሚዯረግ ምዘና /Sustainability Appraisal /

ይህ ምዘና በኘሮጀክቱ ቀጣይነ ትና ስሇሚሰጠው ጥቅም ሊይ ትኩረት ይሰጣሌ፡ ፡ እንዱሁም ኘሮጀክቱን

ተረክቦ በቀጣይነ ት የ መማራው ክፍሌ ስሇመኖሩ ያረጋግጣሌ፡ ፡

አንዴ የ ኘሮጀክት ሰነ ዴ ከሊይ በተጠቀሱት የ ምዘና መስፈርቶች መሠረት ተመዘኖ ሇውሳኔ

ይቀርባሌ፡ ፡ ተቀባይነ ት ካገ ኘ በተዘጋጀው የ መተግበሪያ ዕቅዴ መሠረት ተግባራዊ ይሆናሌ፡ ፡ እነ ዚህ

ከሊይ የ ተዘረዘሩት የ ምዘና መስፈርቶች በጣም መሠረታዊ ቢሆኑም እንዯ ኘሮጀክቱ ዯረጃ ዓይነ ትና መጠን

በሁለም ሁኔታ ሁለንም መስፈርቶች ሊያስፈሌግ ይችሊሌ፡ ፡ ነ ገ ር ግን በTVET inisititution

ውስጥ ሁለንም ተግባራዊ ማዴረግ ይጠበቅብናሌ፤ ፤ ሇምሳላ ቴክኖልጂን በመፍጠር፣ በመቅዲትና፣ በማከማቸትና

በማምረት ሇተጠቃሚ ሇማከፋፈሌ አካባቢን ታዲሽ ቴክኖልጂዋችን ከተቋማት አሌፎ ህብረተሰቡን እንዱጠቀሙ

ማዴረግ ሲሁን እነ ሱም ሶሊር ኢነ ርጂ የ ሚሰሩ መብራቶቸን ማምረት፣ ምግብ ማብሰያ የ ሶሊር ምዴጃዋችን

መስራት፡ ፡ ዘመናዊ በሆነ መሌኩ የ ማገ ድ ቆጣቢ ምዴጃዋችን አካባቢ በሚገ ኙ ቁሳቁሶችን በማምረት ፓዘቲቭ

የ ሆነ አካባቢን እና የ ሰው ጤናን የ ማይጎ ዲ መሆኑን በፕሮጀክት እቅዴ ሊያ ቢሰሩ በሃገ ር ውስጥ ብቻ

ሳይሆን አሇማቀፋዊ ጠቀሜታቸው የ ጎ ሊ ነ ው፡ ፡ በመሆኑ ፕሮጀክታቸውን ሇማስፈፀም የ ገ ንዘብ ዴጋፍ ቢጠይቁ

የ ተሳካ ይሆንሊቸዋሌ፡ ፡

ምዕራፍ አምስት



የ ትምህርት ኘሮጀክቶች አተገ ባበር

በኘሮጀክት አተገ ባበር የ ሚከናወኑ ዋና ዋና ተግባር

5.1 በኘሮጀክት አንዳ ተቀባይነ ት ካገ ኘ በኋሊ ቀጣዩ ሥራ ኘሮጀክቱን ወዯተግባር መሇወጥ

ነ ው፡ ፡ ይህም የ ኘሮጀክት አተገ ባበር ዯረጀ ይባሊሌ፣ በኘሮጀክት ትግበራ ወቅት በርካታ ተግባራት

ይከናወናለ፡ ፡


- ዝርዝር የ ኘሮጀክት የ ዴርጊት መርሃ ግብር ማዘጋጀት፣

- ኘሮጀክቱን ሇመፈፀም የ ሚያስችሌ ዴርጅታዊና አስተዲዯራዊ ሥርዓት መዘርጋት፣

- በቅዴሚያ መቅረብ የ ሚገ ባቸው እቃዎች ማዘዝና መግዛት ፣

- የ ኘሮጀክት ሠራተኞች መመሌመሌ፣ መቅጠርና ማሰሌጠን ፣

- አስፈሊጊ የ ኘሮጀክት ግብዓቶችን ማዘጋጀት፣

- የ ኘሮጀክት ቁሳቁሶች ማጓጓዝና ማሰራጨት፣

- ጊዜንና በጀትን ያካተተ የ ሥራ ኘሮግራም ማዘጋጀት፣

- ኘሮጀክቱን ተግባራዊ ማዴረግ ፣

በ TVET ኘሮጀክት ዝግጅትና አተገ ባበር የ ሚዯረጉ እንቅስቃሴዎች እንዯ ኘሮጀክቱ ዓይነ ት ሉሇያዩ

ይችሊለ፡ ፡ ሇምሳላ የ TVET ተቋም ሇመገ ንባት የ ሚዘጋጅ ዕቅዴና ተግባራት ከመጽሐፍት ህትመት ኘሮጀክት

ይሇያሌ፡ ፡ በጣም የ ተወሳሰበ ከፍተኛ የ ትምህርት ኘሮጀክት ትግበራ ህብረተሰቡን መሠረት

ካዯረጉ አነ ስተኛ ኘሮጀክት ፍጹም የ ተሇዩ የ ኘሮጀክት አፈፃ ፀም ተግባራት ይኖሩታሌ፡ ፡ ስሇዚህ እንዯ

ኘሮጀክታችሁ ጥራትና ዯረጀ ራሳችሁን የ ኘሮጀክት ተግባራት ማዘጋጀት ትችሊሊችሁ፡ ፡

5.2 በኘሮጀክት ትግበራ ወቅት የ ሌዩ ሌዩ ፈፃ ሚ አካሊትን ሚና ስሇመወሰን / Defining

the role of different Actors in project implementation /

በአብዛኛው TVET ኘሮጀክት ትግበራ የ በርካታ አካሊትን ተሳትፎ ይፈሌጋሌ፡ ፡ በአፈፃ ፀሙ ሂዯት

ግሇሰባች፣ ተቋማት፣ የ አካባቢው ህብረተሰብ ወዘተ… በንቃት መሳተፍ ይችሊለ፡ ፡ በዚህም ወቅት የ ሥራ

መዯራረብና ክፍተት እንዯማፈጠርና ኘሮጀክቶች በጥራትና በብቃት እንዱከናወኑ በኘሮጀክቱ የ ሚሳተፉት አካሊት

የ ሥራ ዴርሻ ግሌፅ በሆነ መሌኩ መዘጋጀት ይኖርበታሌ፡ ፡

5.3 የ ኘሮጀክት ትግበራ ሂዯት/ The process of project implementation /

የ ኘሮጀክት ትግበራ ሁሌጊዘ ቀጥታ የ ሆነ አቅጣጫ /Linear direction/ አይከተሌም፡ ፡

ይህም የ ተሇያለ የ ኘሮጀክት ክፍልች በመሃከሊቸው ወዯፊትና ወዯኋሊ የ ሆነ ትስስር አሊቸው ፡ ፡ ቀሇሌ ባሇ

መሌኩ የ ኘሮጀክት ትግበራ ሂዯት ከዚህ ቀጥል ባሇው ስዕሌ ተቀምጧሌ፡ ፡

የ ኘሮጀክት ትግበራ ሂዯት /ቀሊሌ በሆነ መሌኩ /

የ ረጅም ጊዜ የ ኘሮጀክት ዓሊማ መዲረሻ

Attainment of long term project

objectives



-

ኘሮጀክቱ ከፀዯቀና ተፈሊጊው ሀብት ከተመዯበሇት በኋሊ ያሇው ዝርዝር የ ዴርጊት መርሃግብር ዕቅዴ

ማዘጋጀትና ተፈሊጊውን የ ቅዴመ ዝግጅት ሥራ ማጠናቀቅ ነ ው፡ ፡ ከዚህ በኋሊ ኘሮጀክቱ በይፋ ወዯትግበራ

ይገ ባሌ፡ ፡ የ አፈፃ ፀሙ ሂዯት የ ሥራውን ጥራትና በተወሰነ ሇት የ ጊዜ ገ ዯብ መፈፀሙን በማወቅ ተከታታይ ግምገ ማ

ይካሄዲሌ፡ ፡ ክትትለም በተቀመጠሇት መዋቀር ሥርዓትና ዕቅዴ መሠረት ይፈፀማሌ፡ ፡ የ ክትትሌ ሪፖርትም ሥራው

ያሇበትን ዯረጃ ሇማሳወቅና ካስፈሇገ ም የ ሥራ መሻሻሌና ሇውጥ ሇማዴረግ እንዱቻሌ ጉዲዩ የ ሚመሇከታቸው ሁለ

ይበተናሌ፡ ፡

ምዕራፍ ስዴስት

የ TVET ኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ

6፡ 1 የ ክትትሌና ግምገ ማ ምንነ ትና ዝምዴና

ክትትሌና ግምገ ማ ኘሮጀክቱን በጥሩ ሁኔታ ተግባራዊ መሆንና ውጤታማ ሇውጥ ማስገ ኘቱን የ ምናረጋግጥበት

መረጃዎች የ መሰበሰቢያና የ መተንተኛ ሂዯቶች ናቸው፡ ፡

የ መካከሇኛ ጊዜ የ ኘሮጀክት ዓሊማ ስኬት

Achievement of intermediate project

objectives

የ ኘሮጀክት ውጤት

Production of project out put

የ ኘሮጀከት ተግባራት ክንዋኔ

Undertaking project activities

የ ኘሮጀክት ግብዓት አቅርቦት

Supplying project inputs የ ኘሮጀክት ትግበራ ቅዴመ ዝግጅት ሥራ

Conducting project implementation

preparatory work



ኘሮጀክቶች በታሳቢው መንገ ዴ ተግባራዋ ስሇመዯረጋቸው ሂዯታቸውን በማወቅ ሇውሳነ የ ሚረደ መረጃዎችን

የ ምናገ ኝበት ተከታታይ ተግባር ነ ው፡ ፡ በላሊ በኩሌ ግምገ ማ አንዴ ኘሮጀክት የ ታሰበውን መሻሻሇ ወይም

ሇውጥ ስሇማምጣቱ መረጃ የ ምናሰባስብበትና የ ምንተነ ትንበት ሂዯት ነ ው፡ ፡ ሁሇቱ ተግባሮች ተዯጋጋፊነ ተ

ያሊቸው ቢሆኑም በሚከናወንበት ጊዜና በሚሰበሰቡት የ መረጃ ዓይነ ት የ ተሇየ ዩ ናቸው ፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ ዋና ባህርያት የ ሚከተለት ናቸው ፡ ፡

- ክትትሌና ግምገ ማ ሇበሊይ ኃሊፊዎችና ኘሮጀክቱ በቀጥታ ሇሚመሇከተቸው መረጃዎተ ይሰጣለ፡ ፡

- የ ክትትሌና ግምገ ማ መረጀ ስርዓት በተናጠሌ በአንዴ ወቅት ብቻ የ ሚታሰቡ ሳይሆን

የ አጠቀሊዩ የ ኘሮጀክት ዐዯት አካሌ ናቸው ፡ ፡

- ክትትሌና ግምገ ማ በተሇይ በኃሊፊዎች ውሳኔ ሇመስጠት የ ሚረደ መረጃዎችን የ መሰብሰቢያና

የ ማቅረቢያ መሣሪያ ሆነ ው ያገ ሇግሊለ፡ ፡

- ክትትሌና ግምገ ማ የ ሚሇዩት በዓሊማ፣ በወቅትና በዋና ተጠቃሚዎች ዓይነ ት ነ ው፡ ፡

ክትትሌ ተግባራ የ ሚዯረገ ው በኘሮጀክቱ ውስጣዊ አሰራር ሲሆን ግምገ ማ ውስጣዊና ውጫዊ አካሄዴ ሉኖረው

ይችሊሌ፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ ተዯጋጋፊነ ትና ተያያዥነ ት

6.2 የ ክትትሌና ግምገ ማ ዓይነ ቶች ፡ -መረጃዎችን በተሇያዩ ዯረጃዎችና ወቅቶች እንዯአስፈሊጊነ ቱ ሇማግኘት

እንዱቻሌ የ ተሇያዩ የ ክትትሌና ግምገ ማ ዓይነ ቶችን መጠቀም ይቻሊሌ፡ ፡

የ ክትትሌ ዓይነ ቶች ፡ -

ክትትሌ ግምገ ማ

-በኘሮጀክት ትግበራ ሊይ ያተኩራሌ -በኘሮጀክት ፖሉሲና አጠቃሊይ አቅጣጫ ሊይ ያተኩራሌ

-ውጤቶችን ይከታተሊሌ -ውጤቶችን ይመረምራሌ

-በየ ዯረጃው የ ተገ ኙ ውጤቶችን ያመሇክታሌ -በመጨረሻ የ ተገ ኙ ውጤቶች ሊይ ያተኩራሌ

-

የ ኘሮጀክቱ አመራር በውጤት ሊይ የ ተመሠረተ መሆኑን

ሇመቆጣጠር ያስችሊሌ

-

የ ሚፈሇጉ ውጤቶች ሇመገ ኘታቸውና ተፈሊጊ በመሆናቸው ሊይ

ያተኩራሌ

-የ በጀት አጠቃቀም ሊይ ያተኩራሌ -ስሇአጠቃሊይ የ ሀብት አመዲዯብና ውጤት ማስገ ኘትን

ይመረምራሌ

-ኘሮጀክቶችን ተግባራዊ በማዴረግና በማሻሻሌ ሊይ ያተኩራሌ -በስትራቴጂ መንዯፍ ሊይ ትኩረት ያዯርጋሌ

-ያሌተቀናጀ /Disaggregated/መረጃ መጠቀም ይችሊሌ -የ ተቀናጀ / Aggregated / መረጃ ይፈሌጋሌ፡ ፡



- የ ፊዚካሌና ፋይናንሻሌ ክትትሌ /Physical and financial monitoring / ይህ

በፊዚካሌ ሥራዎች ሇምሳላ የ ህንጻ ግንባታን በወቅቱ መከናወን እንዱሁም የ ወጪዎችን ሁኔታ

በአግባቡና በዕቅዴ መካሄዴ የ ምንከታተሌበት ነ ው፡ ፡

- የ ሥራ እንቅስቃሴ ክትትሌ /Activity Monitoring /

- ምን ሥራዎች እንዯተከናወኑ ከታሰበው ውጭ የ ተከናወኑና ምን እርምት ሉዯረግ እንዯሚገ ባ

የ ምንጠቀምበት የ ክትትሌ ዓይነ ት ነ ው፡ ፡

- የ ተጠቃሚዎች ተሳትፎ ክትትሌ/ Beneficiary participation monitoring

/የ ዚህ ዓይነ ት ክትትሌ የ ኘሮጀክቱ ተጠቃሚዎች ተሳትፎ ምን ያህሌ እንዯሆነ ና እንዳት መሻሻሌ

እንዲሇበት ሇማወቅ የ ምናከናውነ ው ነ ው፡ ፡

- የ ሌዩ ምርመራ ጥናት /Special diagnosis study /

- ይህ በኘሮጀክቱ እንቅስቃሴ ሊይ ተጽዕኖና ችግር የ ሚፈጥሩ ሇየ ት ያለ ሁኔታዎችን በመሇየ ት

በመተንተን የ ሚሻሻሌ ሃሳብ የ ምናቀርብበት የ ክትትሌ ዓይነ ት ነ ው፡ ፡

የ ግምገ ማ አይነ ቶች ፡ *

- ቅዴሚያ ግምገ ማ / Start up or EX-ante evaluation / በዚህ ዯረጃ የ ግምገ ማ

ተግባር ኘሮጀክቱን ሇማዲበር የ ሚረደ መረጃዎችን ማቅረብ ነ ው፡ ፡

- የ ሂዯት ግምገ ማ / on-going evaluation /ይህ ዓይነ ቱ ግምገ ማ በኘሮጀክቶች

የ መካከሇኛ ጊዜ ውጤት /Intermediate results / ሊይ የ ተኩራሌ፣

- የ ፍጻሜ ግምገ ማ /Terminal evaluation / አንዴ ኘሮጀክት ተከናውኖ ሲያሌቅ

የ ተጠበቀው ውጤት መገ ኘቱን የ ምናውቅበት ግምገ ማ ነ ው፡ ፡

- የ ታሰበው ሇውጥ ስሇመገ ኘቱ / Impact Evaluation / የ ኘሮጀክቱ ሥራ ከተጠናቀቀ

ከተወሰነ ጊዜ በኋሊ ኘሮጀክቱ በመጀመሪያ ሲዘጋጅ ይመጣሌ ተብል የ ታሰበው ሇውጥ ወይም መሻሻሌ

መገ ኘት አሇመገ ኘቱን የ ምንከታተሌበት ነ ው፡ ፡ ሇምሳላ ዓሊማው በትምህርት ጥረት ሊይ ያተኮረ

የ መምህራን ስሌጠናና የ ትምህርት ግብአቶችን ማሻሻሌ ከሆነ ኘሮጀክቱ ከተከናወነ በኋሊ የ ትምህርት

ጥራት መገ ኘቱን ሇማወቅ የ ምናከናውነ ው ግምገ ማ ነ ው፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ ዓሊማዎች

ክትትሌና ግምገ ማ ሇተሇያዩ ዓሊማዎች ያገ ሇግሊለ፡ ፡ በአጠቃሊይ ያሊቸው ዓሊማ ግን ከኘሮጀክቱ

መሳካት ወይም ውዴቀት የ በሇጠ የ ሥራውን ሂዯት ሇማሻሻሌና በኘሮጀክት ዓሊማዎች ግብ መምታት

የ ሚውለ ስሌቶችና ዘዳዎችን ብቃት ከፍ በማዴረግ ሊይ ነ ው፡ ፡ ዋናዎቹን የ ክትትሌና ግምገ ማ

ዓሊማዎች እንዯሚከተሇው ማየ ት ይችሊሌ፡ ፡

የ ክትትሌ ዓሊማዎች

ከትትሌ የ ሚከናወነ ው ኘሮጀክቱ ተግባራዋ በመዯረግ ሊይ እያሇ በመሆኑ ዓሇማውም ኘሮጀክት

በማስፈጸም ሊይ የ ተመሰረተ ነ ው፡ ፡ እነ ዚህም ፡ -

የ ኘሮጀክቱን እንቅስቃሴ በቅርቡ ማየ ት፣

ሥራዎች በታሰበው ሁኔታና በኘሮግራሙ መሠረት መከናወናቸውን ማረጋገ ጥ፣



ሇኘሮጀክቱ ሂዯት የ ሚፈሇጉ ግብዓትና ሁኔታዎች መኖራቸውንና በአግባቡ መቅረባቸውን

ማረጋገ ጥ፣

በየ ዯረጃው የ ሚፈሇጉ ውጤቶች መገ ኘታቸውን ማየ ት፣

አስቀዴሞ ጥንቃቄ ሉዯረግባቸው ወይም እርምጃ ሉወሰዴባቸው ስሇሚገ ቡ ሁኔታዋች ወቅታዊ

መረጃ መሰብሰብና ማስፈጸም፣

በኘሮጀክት ተግባራዊነ ትን የ ጥሪት ዯረጃን መጠበቅ፣

ኃሊፊነ ትና ተጠያቂነ ት በግባቡ መፈጸሙን ማረጋገ ጥ፣

በየ ዯረጃው ተፈሊጊ የ ክትትሌ ሪፖርቶች መቅረባቸውንና ውሳኔ ያገ ኙ መሆኑን ማረጋገ ጥ ናቸው

፡ ፡

የ ኘሮጀክት ግምገ ማ ዓሊማዎች ፡ -

ግምገ ማ የ ተሇያዩ ዓይነ ቶችና ዯረጃዎች ያለት ቢሆንም አብዛኛው የ ሚያተኩረው ኘሮጀክቱ ከተፈጸመ በኋሊ

የ ሚፈሇገ ው ሇውጥ በመገ ኘቱ ሊይ ስሇሆነ አሊማዎቹ በዚህ ሊይ የ ተመሰረቱናቸው፡ ፡ ስሇዚህ ትኩረታቸው

የ ማከተለት ናቸው ፡ ፡

ኘሮጀክቱ ያመጣሌ የ ተባሇው ሇውጥ ወይም መሻሻሌ ማስገ ኘቱን ፣

ኘሮጀክቱ ያመጣው ሇውጥ ሇተሰጡት ተጠቃሚዎተ በትክክሌ መዴረሱን ፣

የ ኘሮጀክቱ ዓሊማ ከግብ ካሌዯሰ ሇማን እንዲሌዯረሰ ምክንያቶቹና ፣

ሇወዯፊት ኘሮጀክቶች ሲሇዩ ሲዘጋጁና ሲከናወኑ በግብአትነ ት የ ሚጠቅም ሌምዴና ትምህርት ምን

እንዯሆነ ማወቅ ናቸው ፡ ፡

6.3. የ ክትትሌና ግምገ ማ ስርዓት መዘርጋት ፣

የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥርዓት መዘርጋት ማሇት መረጃ ሇማሰባሰብ ሇማቀናበር ሇመተንተንና በሥራ

እንቅስቃሴ የ ተገ ኘ ውጤትና ሇውጥ ሇማወቅ የ ምንጠቀምበትን አሰራርን ማሇት ነ ው፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ ስርዓት አዘረጋግ ዯረጃዎችና ሂዯት

የ ኘሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ስርዓትን ስንፈጥር ሌንከተሊቸው የ ሚገ ቡ ቋሚ ወይም ሇሁለም ጊዜና

ሁኔታ የ ሚያገ ሇግለ መመሪያዎችና ዯረጃዎች የ ለም፡ ፡ ሆኖም የ ሚከተለት ዯረጃዎች ሂዯቱን ሇመጠቆም

የ ሚረደ ናቸው፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥርዓት መዘርጋት ሂዯት

የ ክትትሌና ግምገ ማ ዓሊማዎችን በግሌጽ ማስቀመጥ

ክትትሌና ግምገ ማው የ ሚመሇከታቸውን መሇየ ትና የ ሚሳተፉበት ሁኔታ ማመቻቸት



የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥርዓትን ስንዘረጋ የ ሚከተለትን በጥንቃቄ ማየ ት ይኖርብናሌ፡ ፡

ምን መከታተሌና መገ ምገ ም እንዲሇብን መወሰን ሇምሳላ ፡ -

- በየ ዯረጃው የ ተገ ኙ ውጤቶችን

- የ ሥራ እንቅስቃሴዎችን አጠቃሊይ ውጤቶችን

- ግብዓቶችን ፣

- ታሳቢዎችን ፣

- የ ተገ ኙ ሇውጦችን ፣

- የ ምንፈሌገ ውን የ መረጃ ዓይነ ት መሇየ ት ፣

- መረጃውን የ ሚጠቀሙ ማን እንዯሆኑ መረዲት ፣

ክትትሌ የ ሚዯረግባቸውንና የ ሚገ መገሙትን መወሰን

ቅዴሚያ የ ሚሰጣቸውን የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥራዎችን መሇየ ት

ሇክትትሌና ግምገ ማ የ ሚያስፈሌገ ውን ወጪናግብዓት መወሰን

በክትትሌና ግምገ ማ ጊዜ ትኩረት ሉያሠጣቸው የ ሚገ ቡ ሁኔታዎችን መሇየ ት

በክትትሌና ግምገ ማ ጊዜ ትኩረት ሉያሠጣቸው የ ሚገ ቡ ሁኔታዎችን መሇየ ት

የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዎችን ማዘጋጀትና መምከር

የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥራን ተግባራዊ ሇማዴረግ ዕቅዴ ማውጣት

የ ክትትሌና ግምገ ማ መረጃዎችን መሰብሰብ

የ ተሰበሰቡትን መረጃዎች አቀናብሮና ተንትኖ በማዘጋጀት የ ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት

ማቅረብ ተፈጻሚ እንዱሆኑ ማዴረግ



- መረጃው ሇምንና መቼ እንዯሚፈሇግ ማወቅ፣

- ሇክትትሌና ግምገ ማ በቂ ጊዜ ፣ ገ ንዘብና የ ሰው ሀይሌ መመዯቡን ማረጋገ ጥ፣

- ክትትሌና ግምገ ማን የ ምናከናውንበት ተገ ቢ መሇኪያ ምን እንዯሆኑ ማወቅ

እነ ዚህንና ላልችን ተፈሊጊ ሁኔታዎች መገ ንዘብና መፈጸማቸውን ማረጋገ ጥ ጥሩ የ ኘሮጀከት ክትትሌና ግምገ ማ

ሥርዓት እንዱኖረን ሇማረጋገ ጥ ያስችሇናሌ፡ ፡

6.4. የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዎችና አመሌካቾች አዘ ገ ጃጀት

የ ክትትሌና ግምገ ማ ሥርዓት በመረጃ መሥሪያ መሰብሰቢያ መሣሪያዎችና በሥራ ክንውን አመሌካቾች ሊይ

ተመስርቶ የ ሚዘረጋና የ ሚከናወን ነ ው፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዎች

- ግሌጽ

- ቀሊሌ

- አጭርና

- በሚፈሇገ ው ጉዲይ ሊይ የ ሚያተኩሩ ከሆኑ የ ሚፈሇገ ውን ውጤት ማስገ ኘት ይችሊሌ፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዎች የ ሚከተለትን ያጠቃሌሊሌ፡ ፡

- የ ሌዩ ሌዩ ቅጾች

- መጠይቆች

- ምሌከታ

- ጉብኝት

- ቃሇመጠይቅ

- የ ቡዴን ውይይት

- ሰነ ድችን መመርመር ወዘተ…………..

የ ክትትሌና ግምገ ማ መሣሪያዋች አዘ ገ ጃጀት

(preparation of monitoting and

evaluation tools)

እንዯ ክትትለ ዓይነ ት የ መሳሪያዎች ዓይነ ትና አዘ ገ ጃጀት ሌዩነ ት ሉያሳይ ቢችሌም አጠቃሊይ የ ሆኑ የ ክትትሌ

መሣሪያዎች ዝግጅት ሂዯትን ምን እንዯሚመስሌ እንዯሚከተሇው ይቀርባሌ፡

የ ክትትሌ መሣሪያዎችን አዘ ገ ጃጀት ሂዯት



ከዚህ በሊይ የ ተመሇከተውነ የ ýሮጀክት ክትትሌ መሣሪያዎች አዘ ገ ጃጀት በምሳላ እንመሌከት፡ ፡ ሇምሳላ

የ መምህራን ሥሌጠና ýሮጀክትን ሇመከታተሌ የ ሚሆን መሣሪያ የ ምናዘጋጅ ቢሆን ሂዯቱ የ ሚከተሇውን

ይመስሊሌ፡ ፡

ወይም ወይም

የ ሚጠበቁ ግቦችን የ ሥራ እንቅስቃሴዎችን ውጤቶችን መመርመር

ዋና ዋናዎቹን የ ýሮጀክት ትኩረቶች መሇየ ት

የ ሚፈሇጉ መረጃዎችን ማወቅ

የ ýሮጀክቱን ዋና ትኩተቶች ሇመሇካት የ ሚያስችለ ዋና አመሌካቾችን ማዘጋጀት

ዠቾ

ዋና አመሌካቾችን በመጠቀም ቁሌፍ ጥያቄዎችን ማዘጋጀት

ያዘጋጀናቸውን ጥያቄዎች ተገ ቢነ ትና ጠቃሚነ ት መመርመር

የ ተዘጋጁትን መሣሪያዎች መሞከርና ውጤት ሉያስገ ኙ የ ሚችለ መሆኑን ማረጋገ ጥ

ዋና የ ýሮጀክቱ ይዘቶች

Key Elements

ግባቶች

የ ሥራ

እንቅስቃሴዎች

ውጤቶች

ዋና ትኩረቶች

ማቴሪያሌ ገ ንዘብ ሥራ ወዘተ

የ ሠሇጠኑ መምህራን

መምህራን ማሠሌጠን



የ ግምገ ማ መሣሪያዎች አዘ ገ ጃጀት

እንዯ ክትትሌ መሣሪያዎች ሁለ የ ýሮጀክት ግምገ ማ መሣሪያዎች ሙለ በሙለ ባይመሳሰሌም አጠቃሊይ አዘ ገ ጃጀት

ሂዯት ያሊቸው ናቸው፡ ፡ ይህም የ ሚከተሇውን ይመስሊሌ፡ ፡

የ ግምገ ማ መሣሪያዎች አዘ ገ ጃጀት ሂዯት

ዋና አመሌካቾች

ማቴሪያሌ ገ ንዘብ የ ሥራ መጠን

በሥሌጠና ጊዜ የ ተከናወኑ ተግባሮች

የ ሠሇጠኑ መምህራን ብዛት

ቁሌፍ ጥያቄዎች

ምን ያህሌ ማቴሪያሌ ገ ንዘብና የ ሰው ኃይሌ

ሥራ ሊይ ዋሇ ;

ምን ምን ተግባሮች

ተከናወኑ ;

ምን ያህሌ መምህራን

ሠሇጠኑ ;

የ ýሮጀክት ዓሊማዎች መመርመር

የ ýሮጀክት ዓሊማዎችን ወዯ ግምገ ማ ዓሊማዎች መሇወጥ

ዋና ትኩረቶችን የ ሚያሳይ አመሌካቾችን ማዘጋጀት

አመሌካቾችን ቁሌፍ ጥያቄዎች ሇማዘጋጀት መጠቀም

ዋና ትኩረቶችን መሇየ ት



ከዚህ በሊይ የ ተመሇከትነ ውን ሂዯት በምሳላ እንመሌከት

የ ýሮጀክት

ዓሊማዎች

የ ግምገ ማ ዓሊማዎች ዋና ትኩረት

ዋና አመሌካች

ቁሌፍ ጥያቄ

የ ሴት ሌጆችን

የ ትምህርት ተሳትፎ

በ5 ዓመት በ25

በመቶ ማሳዯግ

የ ሴት ሌጆች የ ትምህርት

ተሳትፎ በ5 ዓመት

ውስጥ በ25 በመቶ

ዕዴገ ት ማሳየ ቱን

ማረጋገ ጥ

የ ሴት ሌጆች

በትምህርት

መሳተፍ

በýሮጀክት ምክንያት

በአምስት ዓመት ውስጥ

በትምህርት የ ተሳተፈ

ሴት ሌጆች ብዛት

ሀ. ýሮጀክቱ በፈጠረው የ ትምህርት

ዕዴሌ ምን ያህሌ ሴት ሌጆች

ተሳታፊ ሆነ ዋሌ ;

ሇ. ተሳታፊ ከሆኑ በዚህ ምክንያት

ምን ሇውጥ አምጥተዋሌ

የ ክትትሌ የ ግምገ ማ አመሌካቾች Monitoring & Evaluation in dicatoris

የ ክትትሌና ግምገ ማ አመሌካቾች የ ተፈሇጉት የ ýሮጀክቱ ዓሊማዎች መሳካታቸውን የ ምናረጋግጥባቸዉ ናቸው፡ ፡

አመሌካቾች በማንም ቢሠሩና በተሇያዩ ጊዜያት ቢከናወኑ የ ሚሰጡን ውጤት ተመሳሳይ መሆን አሇበት፡ ፡ የ ነ ዚህ

ዓይነ ት የ ክትትሌና ግምገ ማ አመሌካቾች የ ýሮጀክቱ ዓሊማዎች ከሚከተለት አኳያ እንዯተሳኩ ሇመሇካት

ይረዲናሌ፡ ፡

- ብዛትን ምን ያህሌ እንዯሆኑ

- ጥራትን ምን ያህሌ ጥሩ እንዯሆኑ

- ጊዜን መቼ እንዯተገ ኙ

- ተጠቃሚዎች እነ ማን እንዯሆኑ

- ቦታው የ ት አካባቢ እንዯሆነ

ጥሩ የ ክትትሌና ግምገ ማ አመሌካቾት የ ሚከተለትን ባሕሪያት መያዝ ይኖርባቸዋሌ፡ ፡

በውጤት ሊይ የ ተመሠረቱ

ቀጥተኛ የ ሆኑ

የ ወጣነ ውን ቁሌፍ ጥያቄ ተገ ቢነ ትን ጠቃሚነ ት መመርመር

የ ግምገ ማ መሣሪያዎችን ትክክሇኛነ ት ሇማረጋገ ጥ መሞከር



ተመሳሳይ ውጤት የ ሚሰጡ

በቂና የ ተሟሊ መረጃ የ ሚሰጡ

በአንዴ ጊዜ አንዴ ነ ገ ር የ ሚሇኩ

በተፈሇገ ጊዜ ገ ሊጭ የ ሆኑ

በተፈሇገ ጊዜ ገ ሊጭ የ ሆኑ

እንዯ አስፈሊጊነ ቱ በዝርዝር የ ሚቀርቡ

ተግባራዊ የ ሆኑ

አስተማማኝ የ ሆኑ

ሇመተርጏምና ሇመረዲት የ ሚቀለ

እነ ዚህ የ አመሌካቶች ባሕሪያት ጥሩ የ ክትትሌና ግምገ ማ አመሌካቾችን ሇመምረጥ እንዯመስፈርት ሉያገ ሇግለን

ይችሊለ፡ ፡

የ ክትትሌና ግምገ ማ አመሌካቾች ሲመረጡ

የ ምንፈሌገ ው ውጤት በትክክሌ መግሇፅ

አማራጭ አመሌካቾችን መዘርዘር

እያንዲንደ አማራጭ ሇይቶ ማውጣትና መጠቀም አስተማማኝነ ትን ከፍ ያዯርጋሌ፡ ፡

አመሌካቾች

የ ግባት አመሌካቾች

የ ውጤት አመሌካቾች

የ ተገ ኘ መሻሻሌ ወይም ሇውጥ አመሌካቾች ተብሇው በመሇየ ት እንዯ አስፈሊጊነ ታቸው ሥራ ሊይ በሙለ

ውጤት የ መስጠት ብቃታቸው ከፍ ይሊሌ፡ ፡

አመሌካቾችን በምሳላ እንመሌከት

የ ýሮጀክት ዓሊማ

በሽሮሜዲ አካባቢ ሇሚገ ኙ ወረዲዎች እስከ 20010 ዓ.ም ዴረስ በብር 8 ሚሉዮን ባሇ አራት ፎቅ ህንፃ

በሽሮሜዲ ቴ/ሙ/ማ/ተቋም በመገ ንባት 5000 የ ስራ አጥ ወገ ኖቻችን በአጫጭርና መካከሇኛ ስሌጠና አሰሌጥኖ

የ ስራ እዴሌ እንዱያገ ኙ ማዴረግ የ ክፍሇ ከተማውን የ ቴ/ሙ/ት/ስሌጠና ተሳትፎ በ20 በመቶ ማሳዯግ፡ ፡

የ ግብአት አመሌካቾች ብር 8 ሚሉዮን

የ ጊዜ አመሌካች 2010

የ ብዛት አመሌካች 5000 ሰሌጣኞች



የ ውጤት አመሌካቾች 15 በመቶ የ ቴ/ሙ/ት/ስሌጠና ተሳትፎ ዕዴገ ት

አሳታፊ ክትትሌና ግምገ ማ

የ ቴ/ሙ/ት/ስ ፕሮጀክት ከምሌመሊ ጀምሮ እስከ ፍጻሜ አሳታፊ ቢሆን ውጤቱ ከፍተኛ ሉሆን እዯሚችሌ ቀዯም

ሲሌ ተመሌክተናሌ፡ ፡ ክትትሊና ግምገ ማም የ ህንኑ በሚያረጋግጠና አሳታፊ በሆነ መሌኩ ተዘጋጅቶ ቢካሄዴ

ጠቀሜታው ከፍ ያሇ ነ ው፡ ፡

የ ቴ/ሙ/ት/ስ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ አሳታፊ በሆነ መሌኩ ቢካሄዴ የ ሚከተሇው ጥቅሞች ይኖሩታሌ፡ ፡

የ መንግስት የ አካባቢ ሕብረተሰብ የ ላልች ዴርጅቶች ትብብር ያጠናክራሌ

የ ተጠቃሚውን ህብረተሰብ የ ፕሮጀክት ባሇቤትነ ት ስሜት የ ፈጥራሌ፡ ፡

ችግሮችን በጋራ የ መፍታት ባህሌ ያዲብራሌ።

የ ተሇያዩ ወገ ኖች ሌምዴ እንዱሇዋወጠ አጋጣሚ ይፈጥራሌ።

አዲዱስ ሃሳቦችን አሰራሮችን ሇመፍጠር በር ይከፍታሌ።

የ ቡዴን ስሜትን ይፈጥራሌ።

የ ሕብረተሰቡን የ ክትትሌና ግምገ ማ ሌምዴ ያዲብራሌ።

ከየ አቅጣጫው በቂና አስተማማኝ መረጃዋችን ሇመሰብሰብ ያስችሊሌ።

መተማመንና ግሌጽነ ትን ይፈጥራሌ።

ሇፕሮጀክቶች ዘሊቂነ ት መንገ ዴ ይከፍታሌ።

ተጠያቂነ ትንና ኃሊፊነ ትን ያስታውሳሌ

ሇወዯፊቱ በሚዘጋጁ ፕሮጀክቱ ከወዱሁ በጋራ ሇመዘጋጀት መንገ ዴ ይከፍታሌ።

የ ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት አዘ ገ ጃጀት

የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ የ መጨረሻ ዯረጃ ሇውሳኔ የ ሚረደ ጥሩ ሪፖርቶችን ማቅረብ

ነ ው፡ ፡ በጥሩ ሁኔታ የ ተሰበሰበ የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ መረጃ በዯካማ የ ሪፓርት አቀራረብ ምክንያት

ሉበሊሽና በውሳኔ ሊይ የ ማይሆን ተፅ እኖ ሉፈጥር ይችሊሌ፡ ፡ የ ቅርብ ጊዜ ትውስታ የ ሆነ ውን የ ካይዘን ትግበራ

በኢንተርፕራይዞች ሊይ የ ተሰራው ፕሮጀክት ከጅምሩ በጥሌቅ ጥናት ሊይ ያሌተመሰረተ መሆኑ ማረጋገ ጫ የ ሆነ ው

በየ ትኛው ክፍሇ ከተማና በየ ትኛው ወረዲ ኢንተርፕራይዞች በብዛት አለ እንዱሁም በብዛት ያለበት ቦታ ሊይ

ምንያህሌ ሃሊፊዋችና ፈፃ ሚዋችን ቀጥረን እና ስራ የ ሚሇው ጥናት በጥሌቅ አሇመጠናቱ ባሇመኖሩና ከተጀመረም

በኃሊም ቀጣሪው አካሌ (አ.አ.ቴ/ሙ/ኤጀንሲ)የ ክትትሌና ግምገ ማ ስራ ያሌነ በረና በወረዲ ዯረጃ የ ተቋቋመው

የ ኢንደስትሪ ኤክስቴንሽን በስህተት እንዯተቋቋመ በመግሇጽ የ ስራ ሂዯቱ እንዱፈርስ ተዯርጓሌ።ከወጪ አንፃ ር

ሲታይ በ110 ወረዲ 1የ ኢንደስትሪ ኤክስቴንሽን የ ስራ ሂዯት ኃሊፊ 1 ፀ ሃፊና 7 የ ካይዘን ተግባሪ

ባሇሙያዋች በ10 ክፍሇከተማ 1. የ ኢንደስትሪ ኤክስቴንሽን የ ስራ ሂዯት ኃሊፊ 2 የ ካይዘን ተግባሪ

ባሇሙያዋች አንዴ ማሳያ ነ ው።



ስሇሆነ ም የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት ቀሊሌ፣ ግሌፅ ቅዯም ተከተለን በጠበቀና ሇውሳኔ በሚያመች

መሌክና ይዘት ሉቀርብ ይችሊሌ፡ ፡

ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት በምናዘጋጅበት ጊዜ የ ሚከተለትን ማከናወን ይጠቅማሌ፡ ፡

የ ሪፖርቱን ዓሊማ በሚገ ባ መረዲት

ሪፖርቱ ሇማን እንዯሚቀርብ ማወቅ

ጥሩ የ ሪፖርት ማቅረቢያ ቅፅ ማዘጋጀትና መጠቀም

በጥንቃቄ የ ተመረጡና ሇውሳኔ ሃሳቦችን (እንዯ አስፈሊጊነ ቱ) ማዘጋጀት

ማጠቃሇያዋችንና የ ውሳኔ ሀሳቦችን (እንዯ አስፈሊጊነ ቱ) ማዘጋጀት

ረቂቅ ሪፖርቱን አቅርቦ የ ማሻሻያ አስተያየ ት መቀበሌ

ሪፖርቱ ረጅም ከሆነ አህፅሮተ ማዘጋጀት

የ ተስተካከሇውን የ መጨረሻውን ሪፖርት አዘጋጅቶ ሇሚመሇከታቸው በወቅቱ ማሠራጨት፡ ፡

የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት አቀራረብ ዘዳዋችን ማዕቀፎች በርካት ናቸው፡ ።እዯ

አስፈሊጊነ ቱ ሌዩ ሌዩ ፎርማቶችን መጠቀም ይችሊሌ፡ ፡ አጫጭር ሪፖርቶች በአንዴ ወይም በጥቂት ገ ጻች

በሠንጠዥ ወይም በጽሁፍ መሌክ ሉቀርቡ ይችሊሌ።ሰፋ ያለ ሪፖርቶች ግን ዝርዝር ሁኔታ የ ሚይዙ በመሆኑ ሌቅ

እንዲይሆን አጠቃሊይ ማዕቀፍ ቢኖራቸው ይመረጣሌ።

ሇምሳላ ሰፋ ሊሇ የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት የ ሚከተለትን አጠቃሊይ መመሪያ እንዯ

አስፈሊጊነ ቱ እየ ተሻሻሇ ሉሠራበት ይችሊሌ።

የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት አዘ ገ ጃጀት መመሪያ (project monitoring

&evaluation)

1. አህፅሮት(executive summary)

2. የ ፕሮጀክት መግሇጫ

የ ፕሮጀክቱ ዓሊማዋች

የ ፕሮጀክቱ ዋና ዋና ክፍልች

የ ፕሮጀክቱ ግብኣቶችና የ ሚጠበቁ ውጤቶች

3. የ ፕሮጀክቱ አፈጻፀም ሂዯት

የ ተከናወኑ ተግባሮች

የ ተሇያዩ የ ፕሮጀክቱ ክፍልች ሂዯትና እንቅስቃሴ

የ ታቀደና የ ተከናወኑ ንፅ ፅ ር

በ ታቀደና በተከናወኑ መካከሌ ሌዩነ ት ካሇ ሇምን እንዯ ተፈጠረ

ሳይታሰቡ የ ተከሰቱ ሁኔታዋች



በፕሮጀክቱ የ ሚሳተፋ ሌዩ ሌዩ ወገ ኖች የ ተሳትፎ ሁኔታ

4.የ ወዯፊት ግምት

የ ሚቀጥለት ተግባሮች አፈፃ ፀም ሁኔታና መቼ ሉጠናቀቁ እንዯሚችለ

ሉያጋጥሙ ስሇሚችለ አንቅፋቶችና ጥሩ ሁኔታዋች ትንታኔ ማሳየ ት

ሇወዯፊት የ ሚጠበቁ ጥቅሞችን ማመሌከት

በ ክትትሌና ግምገ ማ ምክንያት በፕሮጀክቱ ዓሊማዋችና አካሄዴ ሊይ ሉያረጉ

ስሇሚገ ቡ መሻሻልች መጠቆም

5.ማጠቃሇያና የ ውሳኔ ሃሳቦች

ዋና ዋና የ ክትትሌና ግምገ ማ ማጠቃሇያ ነ ጥቦች

ዋና ዋና የ ውሳኔ ሃሳቦች

ሇወዯፊቱ መዯረግ ያሇበት ስትራቴጂክ ሇውጥ

የ ፕሮጀክት ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት በጥሩ ሁኔታ ካሌተዘጋጀ ውሳኔዋች አስተማማኝ ስሇማይሆኑ

በፕሮጀክቱ ዓሊማዋች መሳካት ሊይ ጉዲት ያመጣሌ፡ ፡ ሇዚህ ማሳያ ይሆን ዘንዴ በመጀመሪያው የ ካይዘን

(kaizen) ትግበራ ወቅት በክሊስተር አማካኝነ ት የ ቀረበ ቢሆን ይህንም አዱስ የ ተቀጠሩት

የ ካይዘን

ፈፃ ሚዋች ስራውን መተግበር አቃታቸው በሚሌ የ ቀረበው የ ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት ሲሆን በሚቀጥሇው

አመት ግን በክሊስተር አስተባባሪዋች በተሻሇ ሲንቀሳቀስ የ ነ በረው ሇዚሁ ትግበራ የ ተቀጠረው አካሌ

ነ በር ምንም እንኳን የ ተሟሊ ማቴሪያሌ ያሇው በአስተባባሪ ክሊስተር መካከሌ ቢሆንም ይዘው ማዕከሌ

መምህራኖች በመሆናቸውና ሙለ ሰአታቸው በሚተገ በርበት ኢንተርፕራይዝዋች ሊይ ስሇማያሳሌፈው

ሇካይዘን ትግበራ ውጤታማ አሇመሆን እንደ መሳያ ነ በር፡ ፡ በዯንቡ የ ተሰበሰቡ መረጃዋች በዯካማ

የ ሪፓርት አቀራረብ ምክንያት ሉበሊሹና የ ተዛባው ውሳኔ ሉያስከትለ ይችሊለ፡ ፡ ስሇዚህ የ ፕሮጀክት

ክትትሌና ግምገ ማ ሪፖርት ቀሊሌ፣ ግሌፅ ቅዯም ተከተለን በጠበቀና ሇውሳኔ በሚያመች መሌኩ ቢቀርብ

ሇፕሮጀክቶች ስኬታማነ ትና ውጤት ሇማስገ ኘት ይጠቅማለ፡ ፡

፡ የ ፕሮጄክት ድክመንት ይዘት፤ for private TVET

የ ዕውቅና ፈቃዴ ጥያቄ ሲቀርብ አብሮ የ ሚቀርበው የ ፕሮጀክት ድክመንት የ ሚያካትታቸው ጉዲዮች፤

ሀ) የ ተቋሙ ታሳቢ ስም፣ የ ተቋቋመበት ቦታ፣ ስሌክ ቁጥር፣ ኢሜሌ አዴራሻ፣ የ ፖስታ ሣጥን ቁጥር፣

የ ሥሌጠና ፕሮግራሞችና የሙያ ዓይነ ቶች/መስኮች

ሇ) የ ማሠሌጠኛ ተቋም ባሇቤት/ባሇቤቶች ስምና አዴራሻ፣

ሐ) የ ተቋሙ የ ባሇቤትነ ት ይዞታ (በግሌ፣ በማኅበር፣ በመንግሥት፣ በመያዴ ወዘተ) ስሇመሆኑ

መ) የ ተቋሙ ራዕይ፣ ተሌዕኮና ዓሊማዎች፡ ፡



ሠ) ተቋሙን ሇማቋቋም የ ሚያስችለና አግባብ ባሇው መዝጋቢ መ/ቤት የ ተመዘገ በበት የ ተቋሙ መመስረቻ

ማስረጃና የ ንግዴ ማኅበር ከሆነ የ ማኅበሩ መተዲዯሪያ ዯንብ ኮፒ፡ ፡ በተጨማሪም አዱስ ወይም

የ ታዯሰ የ ኢንቨስትመንት ምዝገ ባ ፈቃዴ ወይም የ ንግዴ ፈቃዴ ወይም የ ፍትሕ ሚኒስቴር የ ምዝገ ባ

ፈቃዴ እና በትምህርትና ሥሌጠና ዘርፍ ሇመሠማራት የ ተሰጠ ፈቃዴ፡ ፡

ረ) የ ማሰሌጠኛ ተቋሙ አካዲሚያዊና አስተዲዯራዊ ሥራዎች የ ሚከናወንበት የ አመራር አዯረጃጀት

የ ሚያስረዲ መተዲዯሪያ ሰነ ዴ/legislation/፡ ፡

ሰ) ሥሌጠናው የ ሚሰጥበት የ አሠሇጣጠን ስሌት/Mode of delivery/

ሸ) የ አስተዲዯርና የ አካዲሚክ ሠራተኞች የ ትምህርት ዯረጃ፣ የ ሥሌጠና መስክ፣ አገ ሌግልት፣ የ ቅጥር

ሁኔታ ወዘተ የ ያዘ ዝርዝር፡ ፡

ቀ) የ ሥሌጠና መሣሪያዎችና ግብዓቶች ዝርዝር፡ ፡

በ) የ ፋይናንስ አቅም መግሇጫ የ ሆነ የ ባንክ ሰነ ዴ፡ ፡

ዕውቅና ሇማግኘት መሟሊት ያሇባቸው ግዳታዎች፤

ሀ) የ ቴክኒክና ሙያ ትምህርትና ሥሌጠና ተቋም ሇሚያካሄዯው የ ሥሌጠና ፕሮግራም ከሀገ ራዊው የሙያ

ዯረጃ የ ተወሰኑትን የሙያ ዯረጃዎች መሠረት አዴርጎ የ ተቀረጸ ሥርዓተ ሥሌጠና ወይም በክ/ከተማ

/ በኤጄንሲው ቀርቦ የ ጸዯቀ ሥርዓተ ትምህርት መኖር፣

ሇ) ሇዯረጃው የ ሚመጥኑ አሠሌጣኞች፣

ሐ) የ ሠሌጣኝ ቅበሊው የ ሚያካትተው ማንኛውም የ ተሇያየ የ ትም/ ዯረጃ ኖሮት በሙያው መሰሌጠን

የ ሚፈሌግና ማንበብና መፃ ፍ የ ሚችሌ መሆኑን ተቀብል የ ሚተገ ብር፣

መ) ከቴክኒክና ሙያ ትምህርትና ሥሌጠና አመራር አካሊት የ ሚወጡ ዯንቦችና መመሪያዎችን በመቀበሌ

የ ሚተገ ብር፣

ሠ) የ ሥሌጠና እና የ አስተዲዯር መመሪያዎች መኖር፣

ረ) የ ትብብር ሥሌጠና ሇማካሄዴ ዕቅዴ እና አዯረጃጀት እንዱሁም የ ስምምነ ት ውሌ ሰነ ዴ መኖር፣

ሰ) ሥሌጠናው የ ሚሰጠው ሇሙያ መስኩ በማሰሌጠኛነ ት በተመዯበ ቋንቋ መሆኑን ማረጋገ ጥ፣

According to educa foundation (2009) about TEVET Curriculum

Twenty broad vocational areas have been identified for the TVET program by the MOE. Over 163 trades

were also intended under the twenty vocations. The table below shows the number of the trades

identified and the levels at which the trades are provided.

No. Occupations Number

of trades

Levels at which the trades will be

provided



1 Construction 18 Level iii (6); Level iv (7)

2 Electricity/electronics 7 Level iii (3), Level iv(3)

3 Metal manufacturing 3 Level (iii) (2); Level iv (1)

4 Automotive 5 Level iii (2); Level iv (3)

5 Textile technology 7 Level ii (1); Level iii (4); Level iv (2)

6 Leather technology 11 Level iii(6) Level 4 (5)

7 Agro food processing 23 Level iii (3) Level iv (5)

8 Industrial laboratory 5 -

9 Business and services 10 Level iii (3); Level iv (5)

10 Hotel and tourism 9 Level iii (3); Level iv (4), Level (v)

(1)

11 Information-communication

technology

5 Level iii (2); Level iv (2), Level v (1)

12 Metrology 3 Level iii (1); Level iv (3), Level v (1)

13 Health 16 Level iii (1); Level iv (13); Level (2)

14 Culture 8 Level iii (4); Level iv (3) Level v (1)

15 Craft 1

16 Transport 14 Level I ( 2), Level ii (3) Level iii ( 3);

Level iv (6)

17 Defense 10 Level iv (10)

18 Water technology -

19 Agriculture -

20 Sport -

Total 163

The number of trades is not yet exhausted, more could be identified. Currently the formal TVET

institutions are providing about 39 trades in regular, evening and distance learning. There is great



disparity in terms of trades offered by the different regions. It ranges from 6-39 in regular classes 5-18 in

evening classes and 2-11 in distance learning in government institutions. The training areas provided in

non government organizations range from 4 - 28 in regular classes, 1-24 in evening classes and 6 to 16 in

distance learning. A one year training program is organized for the 10 + 1 program certificate students, a

two year program for 10+2 diploma students and a three year program for 10+3 advanced diploma

students.

The Ministry of Agriculture runs 25 of the 388 TVET centers. It enrolled more than 20% of the students

(35,365) in 2006/07. The percentage of enrolled female students from the total was 13%. The MOE also

runs agricultural TVET programs. The major trainings are animal science, plant science, natural

resources, animal health and co-operatives.

According to educa foundation (2012) Ethiopian Available Industries and Their Products



Source: MoE (2010/11)

Public Private Public Private

Production, processing and preserving of meat, fruit and

vegetables

Manufacture of vegetables and animal

Manufacture of dairy products

Manufacture of grain mill products

Manufacture of prepared animal feeds

Manufacture of bakery products

Manufacture of sugar and sugar confec

Manufacture of macaroni and spaghett

Manufacture of food products .

Distilling, rectifying and blending

Manufacture of wines

Manufacture of malt liquors and malt

Manufacture of soft drinks and product

Tobacco products’

manufacturing

Manufacturing of cigarettes1 - 986 -

Spinning, weaving and finishing of textile

Manufacture of cordage, rope, twine and netting

Knitting mills

Tanning and dressing of leather, manufacture of luggage and

handbags Manufacture of shoes, boots and footwear

Wood and

products wood and

Manufacturing of timber, plywood, particle board, etc. 15 39 1403 1895

Manufacture of glass and glass Products

Manufacture of structural clay products

Manufacture of cement, lime and plaster

Manufacture of articles of concrete, cement and plaster

Manufacture of non-metallic mineral products

Basic iron and steel

manufacturing

Manufacturing of iron bars, wires, nails, iron sheets, crown

cork, vehicle springs, metallic door, and metallic windows.2 37 680 3359

Wearing apparel

manufacturing,

except fur apparel

- 51 - 9365

Manufacture of rubber products

Manufacture of plastic products

Manufacture of basic industrial chemicals execpt fertilizers and

nitrogen compounds

Manufacture of paints, varnishes and lacquers

Manufacture of pharmaceuticals, medicinal chemicals and

botanical products

Manufacture of soap, cosmetics, perfumes and other cleaning

preparations Manufacture of chemical products

Manufacture of structural metal products, tanks, reservoirs

and containers of metal ` Manufacture of cutlery, hand tools and general hardware

Manufacture of fabricated metal products except machinery

Manufacture of pumps, compressors, taps and valves

Manufacture of ovens, furnaces and furnace burners

Manufacture of general purpose machinery

Manufacture of machinery for food and beverage processing

Manufacture of accumulators, primary cels and primary

Assembly of motor

vehicles, trailers

and semi-trailers

Assembly of different vehicles that include from smaaler cars to

city buses and trucks2 9 281 1398

Furniture Manufacture of different household and office furniture and 10 271 935 7634

Industry

Level

Category of

IndustryProducts or Services of the Industry

Number of

Industries

Number of

Employees

Primary

Industry

Food products and

beverages

manufacturing

31 541 19267 41142

Textile

manufacturing 8 32 8621 12768

Tanning and

dressing of leather

and manufacturing

4 110 1006 9753

Paper and paper

products

Manufacture of paper and paper products such as boxing

paper2 20 1372 2244

Non-metalic

minerals

manufacturing 20 462 4030 16200

Rubber and plastic

products 9 130 1590 12295

Chemicals and

chemical products

manufacturing

9 87 2065 9134

137 7046 5180

Machinery and

equipment

manufacturing - 15 - 873

Secondary

Industry

3739Tertiary

Industry

Printing and

services related to

Printing and services related to printing8 93 2649

Fabricated metal

products

manufacturing

17



The role of each industry mentioned above is to enhance food security in Ethiopia. This is

because opening whatever job opportunity in a country where there is high population explosion,

high unemployment rate, high poverty and food insecurity is self-explanatory. The 2002

Industrial Development Strategy of Ethiopia highlights the tremendous human resource deficits

in Ethiopia is the major reason behind the low state of industrial development. It also calls for

efforts to raise the quality of the Ethiopian workforce to international standards, to reverse the

previous marginalization of industrial professions in the TVET system, and to put a substantial

focus on building a culture of entrepreneurship and preparing people for self-employment.

Future efforts to satisfy the demand of the industry will, therefore, not only satisfy the demands

of the industry but also pave the way to citizens for better employment opportunities and open

outlets for poverty reduction.

The Current Structure of the Ethiopian Education and Training System

ACADEMIC PATHWAY TVET PATHWAY

THE

W

OR

LD

OF

WO

RK

General (Lower)

Secondary Education

10

n

15

n

9

n

16

n

Levels

I & II

21

n

Post graduate

n

Higher Education

n >21

n

First Degree

20

n

19

n

7

n 5

12

n 9 3

Second

Cycle

8

n

13

n

14

n 6

n

11

4

10

General

Primary

Level V

(Polytechnics)

Levels

III & IV

12

n

11

n

18

n

17

n

Preparatory (Higher

Secondary) Education

Dropouts

Pathways determined by grade 10 results

Dropouts

Dropouts



Although they did not mention it in their survey report, Broussar and Tsegay (2012) argue that there

have been modest improvements in educational attainment in rural areas. However, according to

expectations, they believe that educational access for urban youth population is not yet addressed. In

2011, for instance, 11.25% (6.05% males and 15.46% females) of the youth have no schooling totally.

Similarly, 39.7% (40.01% males and 39.44% females) are only primary completers or less. Those who did

not complete lower secondary and who did complete were only 12.1% (13.06% males and 11.32%



females) and 16.5% (18.18% males and 15.77% females) respectively. Those who in one way or the

other obtained some form of higher education were 19.91% (22.48% males and 17.82% females).

Accordingly, in urban Ethiopia many youngsters lack to acquire the necessary education and training to

effectively take part in such a globalizing labour market system. Particularly, females are more likely to

have no education at all and less likely to complete lower secondary or obtain some form of higher

education. Added to this, the usual migration of thousands of rural youth, particularly of illiterates may

also be another challenge in addressing educational access and employment in urban areas that in turn

require strategic thinking and supporting the youth of urban Ethiopia.

Data analysis also depicted the existence of a positive relationship between educational attainment and

unemployment. This positive relationship, a characteristic of a number of developing countries, has

been termed the educated unemployment problem. In such cases, there exists a mismatch between the

supply of education and training and the requirements of the labour market. There are also a number of

other explanations that could explain this positive relationship, which do not need to explore in this

paper (Broussar and Tsegay, 2012). The interesting thing with regard to gender in this case is that the

positive relationship between educational attainment and unemployment is less pronounced for women

as compared to men. That is, women with higher education have lower unemployment rates than

women with some lower secondary education. Another interesting observation worth mentioning at

this point, according to Broussar and Tsegay (2012), is that youth with higher education were less likely

to be unemployed in 1999 compared to where they were in 2011 showing that labour demand has been

unable to keep pace with the increase in educational attainment particular with jobs which demand

highly skilled labour force.

Project Quality Management

Adapted from King Fahd University Of Petroleum & Minerals

Construction Engineering & Management (KFUPM) lecture note

Introduction

• Project quality management includes the process required to

ensure that the project satisfies the needs for which it is

undertaken.



• PQM includes all the activities of the overall management

function that determine the quality policy, objectives, and

responsibilities and implement them within the quality

system.

Means of Implementation of PQM

• QUALITY PLANING, QUALITY ASSURANCE, QUALITY CONTROL

• These processes interact with each other as well as with the

processes of other knowledge areas

• Each process involves an effort of one or more individual or

group of individuals based on the need of the project.

• Each process occurs at least once in every project phase

during the project life cycle.

Q. What is Quality Planning?

A. Quality Planning is identifying which quality standards

are relevant to the project and determining how to satisfy

them

Q. What is Quality Assurance

• A. Quality assurance is evaluating the overall project

performance on a regular basis to provide a confidence that

the project will satisfy the relevant quality standards.

Q. What is Quality Control

• A. Quality Control is the monitoring of specific project

results to determine if they comply with the relevant

quality standards and identifying ways to eliminate causes

of unsatisfactory performance.

I. Quality planning

1- INPUTS-Quality policy,-Scope statement, Product description,

Standards and regulationsOther process outputs



2- TOOLS AND TECH. benefit/ cost analysis, Benchmarking,

Flowcharting, Design of experiments

3- OUTPUTS. Quality management plan, checklists, Inputs to other

processes

II. Quality assurance

1- INPUTS-Quality management plan, -result of quality control

measurements, Operational definitions

2- TOOLS AND TECH., Quality planning tools and techniques,

Quality audits

3- OUTPUTS, Quality improvement

III. Quality control,

1- INPUTS, -work results, -quality management plan, Operational

definitions, checklists

2- TOOLS AND TECH. inspection, Control charts, Pareto diagrams,

Statistical sampling, flowcharting, Trend analysis

3- OUTPUTS, Quality improvement, Acceptance decisions, rework,

Completed checklist, Process adjustment

Nature of PQM

• Project quality management must address both the management

of the project and the product of the project.

• Failure to meet quality requirements in either dimension can

have serious and negative consequences for any or all of the

project stakeholders

Common understanding

Quality management should complement modern project management

as they both recognize the importance of :

1- Customer satisfaction



2- Prevention over inspection

3- Management responsibility

4- Processes within phases

(plan – do –check – act cycle)

Quality planning

• Quality Planning involves identifying with quality standards

• It is a key facilitating process during the Project planning

Process

• In modern quality management quality is planned in and not

inspected in

• Prior to the development of ISO 9000 series, quality

planning concepts were widely discussed as part of quality

assurance.

Quality Planning Flowchart

INPUTS

1-Quality policy

2- Scope statement

3- Product description

4- Standards and regulations

5- Other process outputs

TOOLS AND

TECHNIQUES

1- Benefit/ cost

analysis

2- Benchmarking

3- flowcharting

4- Design of

experiments

OUTPUTS

1-Quality

Management plan

2- operational;

definitions

3- checklists

4-inputs to other

processes



Quality Planning Inputs፣ Quality policy

• the over all intentions and direction of an organization

with regard to quality, as formally expressed by the top

management

• In the case of a joint venture, a quality policy for the

individual project should be developed

• The management team is responsible for dissipating the

quality policy to all project stakeholders through

appropriate information distribution channels

Quality Planning Inputs፣ Product description

• Although the elements of the product description may be

embodied in the scope statement, the product description

often contains details of technical issues and other

concerns that may affect quality planning

Quality Planning Inputs፣ Standards and

Regulations

• The project management team any application-area-specific

standards or regulations that may affect the project

Quality Planning Inputs፣ Other Process Outputs

• In addition to the scope statement and product description,

processes in other knowledge areas may produce outputs that

should be considered as part of the quality planning



• Example: procurement planning outputs may identify

contractor quality requirements that should be reflected in

the overall Quality Management Plan

Tools and Techniques for Quality Planning

• Benefit / cost analysis

• The planning process must consider benefit/cost tradeoffs

• The Primary Benefit: Is less work, higher productivity,

lower costs, and increased stakeholder satisfaction

• The Primary Cost: Is the expanses associated with PQM

activities

Note: it is elementary that the benefit should outweigh the cost

Tools and Techniques for Quality Planning፣

Benchmarking

• Benchmarking involves comparing actual or planned project

practices to those of other projects to generate ideas to:

1- Generate ideas for improvement

2- provide a standard for measurement of performance

Note: other projects compared may be within the same organization

or out side and may be within the same application area or in

another

Tools and Techniques for Quality Planning፣ Flow

charting

• The flowcharting techniques in quality management generally

include

- cause and effect diagram

- System or process flow charts



• Flowcharting can help in anticipating probable quality

problems and thus helps to develop approaches for dealing

with them

Tools and Techniques for Quality Planning፣

Design of Experiments

• This is an analytical technique which aims to define

variables that have most influence on the overall outcome

• This technique is commonly applicable to the product of the

project issues.

• However this technique can also be used in project

management issues such as cost and schedule tradeoffs to

allow for optima solutions.

Outputs from Quality Planning፣ Quality

Management Plan

• The quality management plan should describe how a project

management team will implement its quality policy

• Also called Quality System, (in ISO terminology), the plan

should define :

- The organizational structure

- Roles and responsibilities

- Resources needed for implementation of quality management

The Quality Plan should address:

- Quality Control of the project

- Quality Assurance

- Quality Improvement of the project



Note: the project quality plan can be highly detailed or broadly

framed based on the needs of the project

Outputs from Quality Planning፣ Operational

Definitions

• An operational definition describes what something is and

how it is measured by the quality control process. For

example:

- the project management team must indicate the start and end

of every activity in a detailed schedule

- Weather the whole activity or certain deliverables are to be

measured

Operational definitions are also called Metrics in some areas of

application

Outputs from Quality Planning፣ Checklists

• A checklist is a structured tool used to verify that a set

of required steps or requirements have been performed.

• Many organizations have standard checklists to ensure

consistency of frequently performed activities

Outputs from Quality Planning፣ Inputs To Other

Processes

• The quality planning process may identify need for further

activity in another area

QUALITY ASSURANCE

• Quality assurance encompasses all the planned and systematic

activity implemented in a quality system to provide

confidence that the project will satisfy the relevant

quality standards



• Quality assurance is provided by a Quality Assurance dept.

• Quality assurance can be INERNAL ( from the project

management team to the performing organization)

• Quality assurance can be EXTERNAL (provided to the customer

and other parties actively involved in the work of the

project

Quality Assurance Flowchart

INPUTS TOOLS AND

TECHNIQUES OUTPUTS

1-Quality management

plan

2- Results of quality

control measurements

3- Operational

definitions

1- Quality planning tools

and techniques

2- Quality audits

1-Quality improvement

Inputs To Quality Assurance

• Quality management plan as previously described

• Results of quality control measurements which are records of

quality control testing and measurement in a format of

comparison or analysis



• Operational definitions as previously described in the

output of the Quality Planning

Tools and Techniques For Quality Assurance

• Quality Planning tools and techniques , which can be used

for quality assurance as well

• Quality Audits which are a structured review of other

quality management activities:

- they may be timely or carried out randomly

- They may be carried out by properly trained Internal-

auditors or by third parties such as quality systems

registration agencies

Outputs From Quality Assurance

Quality Improvement

• Quality improvement includes taking action to increase the

effectiveness and efficiency of the project to be provide

added benefits to the stakeholders of that project .

• In many cases the implementation of quality improvements

will require preparation of change requests or taking

corrective actions and will be handled according to

procedure for overall change control

QUALITY CONTROL

• Quality control involves monitoring specific project results

to determine if they comply with relevant standards and

identifying ways to eliminate causes of unsatisfactory

results.

• Project results mentioned include both PRODUCT results such

as deliverables and MANAGEMENT results such as cost and

schedule performance



• Quality control is often performed by a quality control

department

• The project management team should have a working knowledge

of statistical quality control especially sampling and

probability to help evaluate and control outputs.

The project management should be aware of the

following among other subjects:

- prevention ( keeping errors out of the process)

- Inspection (keeping errors out of the customers hand

- Attribute sampling (for conformity of results)

- Variable sampling (where the results are rated on a

continuous scale that measures the degree of conformity or

non conformity

- Special cause ( unusual events)

- Random causes ( normal process variations)

- Tolerances ( where results should fall with in a defined

tolerance range

- Control limits ( the process is in control if it falls

within these defined limits)



Quality Control Flowchart

INPUTS TOOLS AND

TECHNIQUES OUTPUTS

1-Work results

2- Quality

management plan

3- Operational

definitions

4- Checklists

1- Inspection

2- Control charts

3- Pareto diagram

4- Statistical sampling

5- Flowcharting

6-Trend analysis

1-Quality improvement

2- Acceptance decisions

3- Rework

4-Process adjustments

Inputs To Quality Control

• Work results : including both product results and process

results

• The quality management plan

• Operational definitions

• Checklists

Tools and Techniques for Quality Control፣

Inspection



• Inspection includes activities such as measuring, examining

and testing undertaken to determine whether results conform

to requirements

• Inspection can be carried out on the level of a single

activity or a final product

• Inspections can be called reviews, product reviews, audits,

and walk-throughs

• Control Charts

• These charts are graphical representations that display the

result of a process over time and are used to determine if

the process is “ in control ”

• When in control the process should not be adjusted , however

it may be changed in order to provide improvements

• Control charts may be used ot monitor any type of output

variable

• Control charts are most often used to monitor repetitive

activity in production but can also be used to monitor cost

and schedule variances

Pareto Diagram

• A Pareto diagram is a histogram ordered by frequency of

occurrence which shows how many results were generated by

what category or identified cause

• The project management team should take action to fix the

problems that are causing the greatest number of defects

first

• Typically the Pareto diagram reflects that a relatively

small number of causes are responsible for the majority of

the problems or defects.



Statistical Sampling

• Statistical sampling involves choosing a part of a

population of interest for inspection

• Appropriate sampling can effectively reduce the cost of

quality control

• There is a vast body of knowledge related to statistical

sampling and therefore the management must be aware of the

various sampling techniques

Trend Analysis

• The trend analysis involves the use of mathematical

techniques to forecast future outcomes based on historical

results it is often used to monitor:



- Technical performance – how many defects have been

identified and how many remain uncorrected

- Cost and schedule performance – how many activities in a

certain period were completed with significant variances

Outputs for Quality Control

• Quality improvement

• Acceptance decisions, where the inspected items will either

be accepted or rejected and those rejected may be reworked

• Rework, which is an action taken to bring defects or

nonconforming items into compliance with requirements and

specifications. Rework is a frequent cause of project over-

runs and the project management team must make an effort to

minimize it .

• Completed Checklists, which become a part of a project

record when they are used

• Process Adjustments, which involves immediate corrective or

preventive action as a result of quality control

measurements. In some cases the adjustment may need to be

handled according to procedures for overall change control.

Conclusion

In conclusion we find that in order to achieve PQM or Project

Quality Management , one has to integrate the concepts of

Project management with the processes of quality management at

the project scale and throughout its different phases.

For effective PQM it is essential that the project management

team be aware of the concepts of quality management to be able to

make use of the described processes and implement them to achieve

the required end product



ማጣቀሻ /Referance/

Atchoarena,D. (1994). Policy and Planning for Vocational

Education and Training.

Paris UNESCO/IIEP.

Albert , A and engirdle , Tr (1998) project management for

program delivery

university of Alberta.



Berhanu Berke (1999) Education Projects preparation

Implementation monitoring

and evaluation manual . Alpha printers .Addis Ababa

Chave 2,R, etal (1996) Improving Education quality project

Pretoria

Doughert, C. (1989). The Cost Effectiveness of National Training

Systems in Developing Countries.Washington. D.C.: The

World

Educan Foundation. (2009). Technical vocational education and training in Ethiopia mapping:

Learn4work Schokland programme on TVET. Addis Ababa.

Educan Foundation. (2012). Technical vocational education and training in Ethiopia mapping:

Learn4work Schokland programme on TVET. Addis Ababa.

Edukans Foundation 2012 Learn for work schokland programme on

TVET

programme on TVET September A.A.

FTP international (1994) project planning and management

(Training Manual )

January K () Project Formulation and proposal writing .WHO

Jonatan Crowther et al (1995) Advanced Learner’s Dictionary.

London

OECD: Working Out Change: Systemic innovation in vocational

education and training. November, 2009.

Pact (2005) Monitoring ,Evaluation and reporting new York

SOUTO, Otero, M.: Study on Access to Education and Training –Tender

No EAC/38/04, Lot 1: Final Report for the European Commission,



2005. Retrieved October 15, 2010, from

http://ec.europa.eu/education/pdf/doc270_en.pdf

USAID (1997) performance monitoring .workshop materials

UNESCO (1988 ) Unit On Identification and evaluation of education

projects

UNDP (2002) handbook on monitoring and evaluation for results,

new York.

USAID from American people (2011) improving quality of primary

education

(USAID)IQPEP in Ethiopia WCB)

University Of Petroleum (2012) MineralsConstruction Engineering

King Fahd University Of Petroleum & MineralsConstruction

Engineering & Management KFUPM

1. Appendices:

Appendix 8.1: List of Occupations Developed by Sector a) Agriculture Sector

http://ec.europa.eu/education/pdf/doc270_en.pdf



b) Culture, Tourism and Sports Sector





c) Health Sector



d) Economic Infrastructure Sector







e) Industry Development Sector



f) Labour Affairs and Social Service Sector

Summary of OS Developed by Sector:

Agriculture = 43; Culture and Tourism = 52; Economic Infrastructure = 191; Health = 37; Industry

Development = 52; Labour Affairs and Social Service = 4



Appendix 8.2: List of Current Occupations Provided by TVET

Institutions







2. Appendices

SMART Goal setting: A surefire way To

Achieve Your Goals

Jot down the goals you want to reach.

Make any changes necessary to ensure it meets the

criteria for a SMART goals:

S=specific

M=measurable

A=attainable

R=realistic

T=timely

1. Specific: goals should be straight forwards and

emphasize what to happen.

Focuses your effort and clearly define what you are

going to do

Specific is the what, why, and how of the SMART model.

What are you going to do? Use action words such as

direct, organize, coordinate, lead, develop, plan,

build etc.



Why is this important to do at this time? What do you

want to ultimately accomplish

How are you going to do it? (By---)

Ensure the goals you set are very specific, clear

and easy.

Instead of setting a goal to lose weight or be

healthier, set a specific goal to lose 2cm of your

waistline (the measurement around a person’s waist) or

to walk 5 miles at an aerobically challenging pace.

1. Measurable: if you can’t measure it, you can’t manage

it. In the broadest sense, the whole goal statement

is a measure for the project; if the goal is

accomplished, this is a success. However, there are

usually several short-term or small measurements that

can be built in to the goal.

Choose a goal with measurable progress, so you

can see the change occur.

How will you see when you reach your goal? Be

specific! “I want to read 3 chapter books of 100

pages on my own before my birth day ” shows the

specific target to be measure. “I want to be a

good reader ” is not as measurable

3.Attainable: when you identify goals that are most

important to you, you begin to figure out ways you can

make them come true.

You develop the attitudes, abilities, skills, and

financial capacity to reach them. You begin seeing



previously overlooked opportunities to bring

yourself closer to the achievement of your goals.

Goals you set which are too far out of your reach,

you probably won’t commit to doing.

Although you may start with the best of intentions,

the knowledge that it’s too much for you means

your and will stop you from even giving it your

best.

A goal needs to stretch you slightly so you feel

you can do it and it will need a real commitment

from you. For instance, if you aim to lose 20lbs

in one week, we all know that isn’t achievable.

But setting a goal to loos 1 lb and when you’ve

achieved that, aiming to lose a further 1 lb, will

keep it achievable for you. The feeling of success

which this brings helps you to remain motivated.

4.Realistic

This is not a synonym for “ easy ” Realistic, in this

case, means “ do-able. ” It means that the learning

curve is not a vertical slope; that the skills needed

to do the work are a vertical slope; that the skills

needed to do the work are available; that the project

fits with the overall strategy and goals of the

organization. A realistic project may push the skills

and knowledge of the people working on it but it

shouldn’t break them.

Be sure to set goals that you can attain with

some effort! Too difficult and you set the stage

for failure, but too low sends the message that



you aren’t very capable. Set the bar high enough

for a satisfying achievement!

5 Timely set a time frame for the goal: for next week,

in three months by fifth grade. Putting an end point on

your goal gives you a clear target to work towards. If

you don’t set a time, the commitment is too vague. It

target to work towards. If you don’t set a time, the

commitment is too vague. It target not happen because

you feel you can start at any time. Without a time

limit, there’s no urgency to start taking action now.

Time must be measurable, attainable and

realistic.

Everyone will benefit from goals and objectives

if they are SMART. SMART, is the instrument to

apply in setting your goals and objectives.

Quote of The Day

Don’t judge those who try and fail, judge those who

fail to try.

Unknown

Project planning and stapes by step

Guide

Adapted from Duncan Haughey’s article

The key to successful project is in the planning. Creating a

project plan is the first thing you should do when undertaking

any kind of project.



Often project planning is ignored in fever of getting on with the

work. However, many people fail to realize the value of a project

plan in saving time, money and many problems.

This article looks at a simple, practical approach to project

planning. On completion of this guide, you should have a sound

project planning approach that you can use for future projects.

Step1: project Goals

A project is successful when the needs of the stakeholders have

been met. Stakeholder is anybody directly or indirectly impacted

(influenced) by the project. Examples of stakeholders are:

The project sponsor (Donors)

The customer who receives the deliverable (beneficiary)

The users of the project outputs /service or product

The project manager and project team.

A technique for doing this is to review them against the SMART

principle. This way it will be easy to know when a goal has been

achieved.

Once you have established a clear set of goals; they should be

recorded in the project plan. It can be useful to also include

the needs and expectations of your stakeholders.

This is the most difficult part of the planning process

complected. It’s time to move on and look at the project

deliverable.

Step 2: project Deliverable



Using the goals you have defined in step 1, create a

list of things the project needs to deliver in order to

meet those goals. Specify when and how each item must

be delivered.

Add the deliverable to the project plan with an

estimated delivery date. More accurate delivery dates

will be established during the scheduling phase, which

is next.

Step3: project schedule

Create a list of tasks that need to be carried out for

each deliverable identified in step 2. For each task

identify the following:

The amount of effort (hours or days) required to

complete the task.

The resources which will carryout the task.

A common problem discovered at this point, is when a

project has an imposed devilry deadline from the

sponsor that is not realistic based on your estimates.

If you discover that this is the case, you must contact

the sponsor immediately. The options you have in this

situation are

Renegotiate the deadline /project delay/

Employ additional resources /increased cost/

Reduce the scope of the project /less delivered/



Use the project schedule to justify pursuing one of

these options.

Step 4: supporting plans

This action deals with plans you should create as part

of the planning process. These can be included directly

in the plan.

Human resource plan

Identify by name, the individuals and organizations

with a leading role in the project. For each, describe

their roles and responsibilities on the project.

Next, describe the number and type of people needed to

carryout the project.for each resource detail start

dates, estimated duration and the method you will use

for obtaining them. Create a single sheet containing

this information.

Communications plan

Create a document showing that needs to be kept

informed about the project and how they will receive

the information. The most common mechanism is a weekly

or monthly progress report describing how the project

is performing, milestones achieved and work planned for

the next period.



Risk management plan

Risk management plan is an important part of project

management. Although often over looked, it is important

to identify as many risks to your project as possible,

and be prepared if something bad happens.

Here are some examples of common project risks:

Time and cost estimates too optimistic.

Customer review and feedback cycle too slow.

Unexpected budget cuts.

Unclear roles and responsibilities.

Stakeholder input is not sought, or their needs

are not properly understood.

Stakeholder changing requirements after the

project has started.

Stakeholder adding new requirements after the

project has started.

Poor communication resulting in misunderstandings,

quality problems and rework.

Lack of resource commitment.

Having followed all the steps above, you should have a

good project plan. Remember to update you plan as the

project progresses, and measure progress against the

plan.



Balance Sheet

Assets

Current Assets

Cash in Bank

Cash Value of Inventory

Prepaid Expenses (insurance)

Total Current Assets

Fixed Assets

Machinery & Equipment

Furniture & Fixtures

Real Estate / Buildings

Total Fixed Assets

Total Assets

Liabilities & Net Worth

Current Liabilities

Accounts Payable

Taxes Payable

Notes Payable (due within 12 months)



Total Current Liabilities

Long-Term Liabilities

Bank Loans Payable (greater than 12 months)

Less: Short-Term Portion

Total Long-Term Liabilities

Total Liabilities

Owners' Equity (Net Worth)

Total Liabilities & Net Worth


12-Month Income Statement (Profit & Loss Statement)

June July Aug. Sept. Oct. Nov. Dec. Jan. Feb. March April May YEARLY

Revenue (Sales)

Category 1

Category 2

Total Revenue (Sales)

Cost of Goods Sold

Category 1

Category 2

Total Cost of Goods

Sold

Gross Profit

Expenses

Rent Expense

Salary/Wage Expenses


Supplies Expense

Advertising Expense

Utilities Expense

Telephone/Internet

Expense

Insurance Expense

Interest from Loans (if

applicable)

Other Expenses

(specify)

Total Expenses

Net Profit


We can see the cost breakdown of Project Proposal on Developing an income Generating Scheme

for Youth Work TVET College

adobted from Berhanu Tadesse et al assignment paper

1. Team Members, Their Qualifications and their Experience

No. Team Members Qualification Quanti

ty

Years of

experience

1. Project manager MA in professional vocational education

and management

1 10

2. Deputy manager MA in general business management 2 8

3. Department heads MA/BSC in different fields that the

institution provides

5 5

4. Trainers BSC in different fields that the institution

provide

20 3

Total number of the team 28

Project Budget Estimation and Allocation

I. Raw materials for leather production 850,000

II. Raw materials for furniture production 1,330,000

III. Raw materials for metal work production 1,210,000


IV. Raw materials for block production 216,000

V. Annual contingency budget (15% of the total budget) 540,900

Total Project 4,146,900 Birr

Budget estimation

Table 2: A Three Year Strategic Plan Showing the Streams, and Number of Trainees to be admitted in Level one and two of Youth Work TVET

No. Streams Number of Trainees Admitted

2004 2005 2006 Total

1. Construction technology - 40 40 80

2. Wood work and carpentry - 40 40 80

3. Leather technology - 40 40 80

4. Metal work technology - 40 40 80

Total - 320

Table 3: Income Generating Activities of Youth College from Sale of Leather Production

No. Products Products per day

200 training days per year

Cost/pdt

Selling price

Gross profit/

pdt

Yearly gross profit

1. Jacket 4 4x200=800 300 450 150 800x150=120,000

2. Bag 8 8x200=1600 180 300 120 1600x120= 192,000

3. Shoes 5 pair 5x200=1000 150 350 200 1000x200= 200,000


4. Skirt 8 8x200=1600 170 250 80 1600x80= 128,000

5. Male and

female belts

10 10x200=2000 30 50 20 2,000x20 =40,000

Total Gross Profit 680,000

Table 4: Income Generating Activities of Youth College from Sale of Furniture Production

No. Products Products

per two

weeks

200 training

days per year

(28 weeks)

Cost/

pdt

Selling

price

Gross

profit/

pdt

Yearly gross profit

1. Sofa 2 2x14=28 800 1,000 200 28x200=56,000

2. Dinning table

with 6 chairs

2 2x14=28 700 900 200 28x200=56,000

3. TV stand 3 3x14=42 3000 400 100 48x100=4,200

4. Door 3 3x14=42 250 500 250 42x250=10,500

5. Computer stand 4 4x14=56 200 300 100 56x100=56,000

6. Kitchen cabinet 2 2x14=28 250 400 150 28x150 =4,200

7. Book shelves 2 2x14=28 150 300 150 28x150 =4,200

8. Dressing tables 2 2x14=28 200 350 150 28x150=4200


Table 5: Income Generating Activities of Youth Work College from Sale of Metal Work Products



per weeks

200 training

days per year

(28 weeks)

Cost/

pdt

Selling

price

Gross

profit/

pdt

Yearly gross profit

1. Doors 3 3x28=84 400 550 150 84x150=12,600

2. Windows 4 4x28=112 300 400 100 112x100=11,200

3. Shelves 3 3x28=84 250 300 50 84x50=4,200

4. Roofs 2 2x28=56 750 900 150 56x150=84,000

5. Tables 4 4x28=112 350 400 50 112x500=56,000


Table 6: Income Generating Activities of Youth Work College from Sale of Block Products


per two

weeks

200 training days

per year (28

weeks)

Cost/

pdt

Selling

price

Gross

profit/

pdt

Yearly gross profit

1. Ceramic tiles 50 50x14=700 80 100 20 700x20=14,000

2. Blocks (10,

15, 20)

120 120x14=1680 7 10 3 1680x3=5040


At the end of 2005 academic year the college expected to generate a grand total profit of Br. 835,640.

Gulele subcity Technical and Vocational Education and Training (TVET) This project proposal Prepared By Berhanu Tadesse work as Institutional quality Audit Expert. Sep, 2013Page 84