Het zwarte gat van de Twintigste Eeuw

The Black Hole

THE NEW RENAISSANCE-COMITÉ DES SAGES

There is a „black hole of the 20th century“ , in which the majority of the traditional works of the last century falls, because they are not digital, they are out of distribution and quite often they are orphan works.

Auteursrecht

Artikel 1

Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.

Artikel 37

Het auteursrecht vervalt door verloop van 70 jaren, te rekenen van de 1e januari van het jaar, volgende op het sterfjaar van de maker.

Auteursrecht

In paragraaf 6, artikel 15h is de volgende beperking opgenomen:

“Tenzij anders overeengekomen, wordt niet als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst beschouwd het door middel van een besloten netwerk beschikbaar stellen van een werk dat onderdeel uitmaakt van verzamelingen van voor het publiek toegankelijke bibliotheken en musea of archieven die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven, door middel van daarvoor bestemde terminals in de gebouwen van die instellingen aan individuele leden van het publiek voor onderzoek of privé-studie.”

Busi

ness

Model In

novati

e C

ult

ure

el Erf

goed, K

ennis

land/D

EN

, 2

00

9

Auteursrechtelijke status collecties

1.Werken in het publieke domein. Op deze werken rust geen auteursrecht (meer). Voor 1870 verschenen.

2.Werken waarop auteursrecht rust en waarvan de auteurs-rechthebbende bekend en benaderbaar is: voor gebruik van deze werken moet er van de auteursrechthebbende of de vertegenwoordiger toestemming verkregen worden. 20e eeuw.

3.Verweesde werken: dit zijn werken waarop auteursrecht rust maar waarvan de auteursrecht rust maar waarvan de auteursrechthebbende niet (of zeer moeilijk) te benaderen is omdat de identiteit niet bekend is of omdat er geen contactgegevens bestaan. 20e eeuw.

Auteursrechtelijke status collecties

Maak een risico-analyse van de collecties

Auteursrechtelijke status collecties

4 opties

• Opt-Out• Zelf rechten clearen• Rechten clearen met CBO’s • Aanpassing wettelijk kader

Opt-Out

Online zetten zonder vooraf toestemming van de rechthebbenden (inbreuk) Rechthebbenden de mogelijkheid geven om achteraf toestemming of bezwaar te geven: disclaimer/klachtenregeling/formulier.

• Rechthebbende zijn niet of nauwelijks te achterhalen, verweesde werken,

• Mogelijk bij collecties waarbij verwacht wordt dat het risico laag is dat rechthebbenden zich zullen melden/bezwaar maken, bijv. amateurmateriaal, materiaal met weinig of geen commerciële waarde.

Instellingen moeten direct kunnen handelen als een rechthebbende zich meldt en bezwaar maakt.

Zelf rechten clearen

Direct toestemming vragen aan de rechthebbenden of diens vertegenwoordigers, bijv. collectieve beheerorganisaties (CBO’s)

Afhankelijk van omvang en auteursrechtelijke status van collecties (grote) inspanning organisatie:

personeel, tijd en kosten

Makkelijk te vinden rechthebbenden/overzichtelijke groepof investering in lange termijn clearen van rechten en opbouwen van (interne) informatiesysteem:

• rechthebbenden informatie • auteursrechtelijke status collecties.

Mogelijk te combineren met Opt-out (voor verweesde werken).

Rechten clearen met CBO’s

CBO’s kunnen toestemming geven namens rechthebbenden die bij deze CBO’s zijn aangesloten.

CBO’s geven vrijwaringen af voor werken van niet-aangesloten rechthebbenden en verweesde werken.

Vrijwaring: “verzekering tegen juridische claims”vrijwaren tegen aanspraken, aansprakelijkheid en kosten.

Maar:• Rechthebbenden behoudt recht bezwaar te maken

tegen openbaarmaking.• Onbeantwoorde vragen over rechtsgeldigheid, is

experimenteel bij gebrek aan wetgeving kostenafweging en risico-inventarisatie, bijv. bij massadigitalisering.

Onderhandelen met CBO’s

Vragen over onderhandelingspositie van erfgoedinstellingen.• Hebben erfgoedinstellingen de benodigde kennis?• Hebben erfgoedinstellingen de benodigde

onderhandelingsvaardigheden?• Is het duidelijk welke voorwaarden en beperkingen

aan bod komen in de onderhandelingen?

Vragen over CBO’s

• Transparantie en representativiteit CBO’s, wie vertegenwoordigen ze?

• Is het duidelijk welke voorwaarden en beperkingen aan bod komen in de onderhandelingen?

• Veel CBO’s, behoefte aan een one-stop-shop (Voice, Cie Digitice)

Onderhandelen met CBO’s

Onderhandelingselementen:

• Geldt toestemming/vrijwaring nationaal of internationaal

• De periode• Geldbedrag• Ontbindende voorwaarden• Transparantie: aan wie keert CBO wat uit• Welke zoektochten ondernemen CBO’s• Maar ook technische voorwaarden, bijv.

toestemming om indexeerbaar te maken voor zoekmachines

• …….

Aanpassing Wettelijk Kader

Speerpuntenbrief auteursrecht 20©20Ministerie van Veiligheid en Justitie 11 april 2011

Speerpunt 1 Verbetering van het functioneren van CBO’s verdient voortdurende aandacht. Sterker toezicht, meer maatschappelijke verantwoording, meer transparantie van geldstromen, 1-loket-benadering en een geschillencommissie

Speerpunt 4 Steun voor het voornemen van de Europese Commissie om te komen tot een Europese regeling, mits dat de grootschalige digitalisering van cultureel erfgoed vereenvoudigt en oplossingen biedt voor de problematiek van de verweesde werken

Speerpuntenbrief Auteursrecht 20@20

Speerpunt 4. Het steunen van de Europese plannen

• om digitaliserings-projecten en het behoud van cultureel erfgoed te faciliteren • en om de territoriale beperkingen van auteursrechtlicenties terug te dringen.

Daarnaast wil ik inzetten op een fair-use exceptie in de richtlijn auteursrecht.

Nederland zou hier graag een discussie gestart zien over het opnemen van een ‘fair use’-uitzondering in de richtlijn auteursrecht. Die uitzondering zal gericht moeten zijn op het stimuleren van (niet-commercieel) creatief hergebruik van werken.

Voorkomen van verweesde werken

Overdracht collecties/materiaal

Regel de rechten bij overdracht collecties/stukken aan Museum, Archief en/of Bibliotheek. Vraag toestemming om collecties openbaar te maken op internet.

User-generated Content

Gebruik Creative Commons, Open-Content Licenties en/of gebruikersvoorwaarden voor user-generated content (foto’s, verhalen, …) om toekomstige verweesde werken te voorkomen.

Zie bijv. Gebruikersvoorwaarden van Oneindig Noord-Holland.

Vrijwaringen zijn niet nodig, wel waarschuwing tegen toevoegen auteursrechtelijk beschermd materiaal.

Wat kunnen erfgoedinstellingen doen?

• Maak een risico-inventarisatie van de te digitaliseren collecties• Maak een kosten/baten-analyse • Regel rechten van bestaande collecties via

• Opt-out, • Zelf rechten clearen, • Rechten clearen via CBO’s (wel/geen vrijwaring) • of een combinatie van de drie.

• Voorkom verweesde werken zoveel mogelijk

Verbeter de kennis en onderhandelingspositie•Investeer in kennis•Deel kennis en ervaringen met andere erfgoedinstellingen

Pleidooi voor een Nationale werkgroep erfgoed, auteursrechten en internet

Meer informatie

www.den.nl

Het erfgoed universum