เรื่อง ...

สอการสอนวชาศลปะ ( ทศนศลป ) โดย...นางสาวรตตยา ค าประชา

เรอง ความรเบองตนในการวาดเสน

เสน เปนค ำทมควำมหมำยโดยปกตของกำรรบรอยแลววำ เปน วตถ สงของ ทมลกษณะ ยำว หรอเปนสำย

และมควำมชดเจนขนอกถำไปผสมกบค ำใดเขำ เชน เสนหม เสนทำงเดนรถ เสนไหม เสนเลอด เสนเชอก ฯลฯ แต

ถำในทำงกำรขดเขยนหรอวำด จะถอวำเปนองคประกอบทส ำคญมำก ทจะท ำใหเกดภำพตำงๆขน เพอกำร

สรำงสรรค ออกแบบผลงำนตำงๆ ซงเกดจำกกำรใชเครองมอเขำชวย ขด ลำก วำด ไดแก ดนสอ ปำกกำ พกน

ฯลฯ โดยมพนทรองรบสวนใหญจะเปนกระดำษ ขนำดของเสน จะขนอยกบขนำดของอปกรณนนๆ

กำรเกดของเสนถำมองอกมมหนงในองคประกอบของกำรออกแบบ อำจกลำวไดอกแงหนงวำ เสนคอ จดท

เคลอนท และตอเนองบนทระนำบหรอบนแผนกระดำษ ถำเสนปรำกฏเปนตวอกษรกจะเปนภำษำเขยนของ

มนษยทสอสำรกน แตถำเสนถกวำดอยำงมทศทำง มควำมหมำยเปนรปรำง กจะเกดเปนภำพตำงๆ เพอสอ

ควำมหมำยหรอเพอกำรสรำงสรรคงำน กจะเปนขบวนกำรสรำงภำพทอำศยทกษะฝมอ มควำมสมพนธกบกำร

คดทตองใช สตปญญำจะเหนไดวำ กำรวำดเสน เปนกำรถำยทอดควำมคดออกเปนรปภำพทท ำได สะดวก และ

รวดเรว สวนจะไดควำมหมำย หรอ เหมอน ถกตองมำกนอยเพยงใด กขนอยกบทกษะฝมอของแตละคนไป

วำดเสน เปนค ำผสมซงพอจะแยกควำมหมำยไดเปน 2 ค ำ คอ

1. วำด เปนกำรกระท ำใหเกดภำพ โดยใชมอจบอปกรณ ขด เขยน ถ ไถ ฯลฯ มำกกวำกำรเขยนเปนตวอกษร

หรอขอควำม

2. เสน เปนวตถ สงของ หรอ รอย ทมลกษณะยำว ถำในงำนออกแบบ เสน จะเปนองคประกอบทส ำคญในกำร

สรำงผลงำน

ธรรมชำตของเสน

-มขนำดตำงๆกน ขนอยกบวตถทน ำมำใชในกำรลำกหรอวำด

-ตวมนเองมเพยงมตเดยว แตเมอวำดอยำงมจดประสงคจะท ำใหไดผลงำน หลำยมต

-มลกษณะของควำมยำวมำกกวำควำมหนำ

ผลงำนของกำรวำดเสน จะใหควำมรสกตำงๆมำกมำย ตงแตพนฐำนงำยๆจนถงเนอหำทซบซอนจะเหนได

วำ กำรวำดเสน เปนพนฐำนหลกในกำรถำยทอด ควำมคด ออกเปน รปรำง รปภำพ ไมเพยงแตผทเรยนทำงดำน

ศลปะ ออกแบบ ผสนใจทวไป แมนแตมนษยยดโบรำณกยง ขดเขยนเปนภำพสะทอนเรองรำวตำงๆ บนเพดำน

หรอผนงถ ำ เปนกำรแสดงใหเหนถง สตปญญำ ควำมสำมำรถของทกษะฝมอ และวธกำรถำยทอดทเปน

คณสมบตสวนหนงของมนษย บำงคนอำจวำดเสนถำยทอดไดด บำงคนอำจมปญหำ แตกำรฝกฝนอยำงม

หลกกำรกจะเปนแนวทำงหนงทท ำใหเกดทกษะฝมอ

ประวตกำรวำดเสน

มนษยไดสรำงสงตำงๆมำกมำย ตงแตอดตจนถงปจจบน และกสรำงกนตอไปในอนำคตอยำงไมหยดนง ใน

ยดแรกของมนษยสงทสรำงกเพอกำรด ำรงชพ หำอำหำร ตอสกบสตว ภยธรรมชำต และตอสกบระหวำงเผำพนธ

ทกอยำงตอเนองปรบเปลยนและมววฒนำกำร บำงอยำงกทงรองรอยของผลงำนเอำไว ใหศกษำเปนขอมล

เรองรำวตำงๆ กำรจะหำค ำตอบถงสำเหต และขอมลทถกตองทงหมด กคงจะหำค ำตอบทชดเจนไดยำก แตกม

ขอเทจจรงบำงสวนตำมทนกโบรำณคดไดศกษำคนควำจำกหลกฐำนเอำไว ซงเปนวชำกำรแขนงเดยวทใหค ำตอบ

ทใกลเคยงมำกทสดในทำงประวตศำสตร ซงเรยงล ำดบไดดงน

1. ยคกอนประวตศำสตร (15,000 B.C.)

ผลงำนของมนษยยคนทปรำกฏใหเหน นอกจำกจะใหขอมลทส ำคญทำงโบรำณคดยงสะทอนใหเหนถง

คณคำทำงทกษะฝมอมำนำนนบหมนปนกโบรำณคดไดสนนษฐำนไววำ ผลงำนของมนษยทเกยวกบกำรวำดหรอ

ศลปะ เกดในบรเวณทวปรกำ แลวโยกยำยทท ำมำหำกนไปตำมทตำงๆ บำงกลมขนทำงเหนอผำนทะเลทรำยซำ

ฮำรำ ขำมทะเลเมตเตอรเรเนยนไปถงยโรป เพรำะพบเครองมอเครองใชทคลำยคลงกน อยำงไรกดจะเปนท

ยอมรบกนวำ มนษยพวกแรกทถอวำมฝมอทำงชำงศลป คอ พวก โคร-มนยอง (Cro-magnon) มนษยพวกนรจก

หลบอำกำศหนำวเยนเขำอำศยอยในถ ำ รจกเขยนภำพตำงๆโดยเฉพำะจำกประสบกำรณทรบรมำ รจกสรำงสรรค

สรำงและประดษฐสงอ ำนวยควำมสะดวกสบำย ใชสอย และ ลำสตว

ภำพวำดบนผนงในถ ำ Lascaux ในประเทศฝรงเศส

ภำพวำดผนงถ ำ (Cave painting) ตงแตยคหนเกำ สะทอนสภำพควำมเปนอยของมนษยยคนนไดเปน

อยำงด ภำพวำดผนงถ ำทพบมำกไดแกบรเวณ ทำงตอนเหนอของสเปญ ถ ำอลตำมรำ (Altamira) และทำงตอน

ใตของ ประเทศฝรงเศส ถ ำลำสโค ( Lascaux )

ต ำแหนงถ ำ Lascaux ในประเทศฝรงเศส และ Altamiraประเทศสเปญ

ลกษณะของ งำนวำดเสนของมนษยยดนพอจะสรปแนวคด รปแบบ และ ทกษะฝมอไดดงน

1. ผทวำดหรอผสรำง สนนฐำนวำเปนหวหนำกลม หรอ พอมดหมอผ ซงเปนผม ควำมสำมำรถ ในกำร

ถำยทอดควำมคดประสบกำรณ สรำงควำมเชอ และ สรำงภำพไดสอดคลอง ลงบนผนงถ ำได

2. กำรสรำงภำพจะวำดเสนภำพนอกกอนแลวใชสทเปนผงระบำยภำยหลง โดยใชไขสตว เลอด หรอ

น ำผง ทำบรเวณทจะระบำยกอน แลวใชผงสพนลงไป บำงทกแปรงซงท ำจำกเปลอกไมทบแตกเปนเสน หรอขน

นกชวยทำ

3. สทใชคงหำจำกทรพยำกรใกลเคยง ไดแก ดนสเหลอง สแดง สด ำ สดนเทศ

4. รปทเขยนบำงรปจะเซำะขอบเปนรองกอน บำงรปกอำศยลกษณะสงต ำของผนงเปนสวนประกอบเขำ

กบลกษณะของภำพ เชน ผนงทนนอำจเปนสวนทองของสตว

5. ภำพวำดของสตวจะแสดงรปดำนขำงเปนสวนมำก มทงตวเดยว และ เปนฝง จะมภำพของคนปนอย

นอย

6. ภำพวำดของสตว จะแสดงขนำด และชนดของสตวตำมควำมคดค ำนงไมตรงกบควำมเปนจรงนก และ

ไมแยกประเภทของสตวบก หรอ สตวน ำ

7. เรองรำวของภำพจะเกยวของกบควำมเปนอยในกำรด ำรงชวต กำรลำสตว เชนสตวไดรบบำดเจบ ถก

ฆำ ถกลกธน ถำเปนควำมสมบรณกมกแสดงอวยวะเพศเดนชด หรอถำตองกำรแสดงควำมเชอของควำมส ำนก

บำปกจะเขยนภำพสตวใหสวยงำมกวำตวจรง โดยหวงวำจะไดรบกำรอภย เปนตน

2. ผลงำนวำดเสนของอยปต (4000-2280 B.C.)

เปนอกยกตหนง ทมรปแบบเปนเอกลกษณเดนชด และ มประวตควำมเชอแนวทำงในกำรสรำงสรรคงำน

ซงเปนชนชำตทสรำงอำรยะธรรมของลมแมน ำไนล อยทำงตอนใตของทะเลเมตเตอรเรเนยน อยปตมควำม

เจรญรงเรองมำก แลวคอยๆเสอมลงตอมำกเสยเอกรำชใหกบเปอรเซย ประมำณ 525 ป กอน ค.ศ.

ชำวอยปต มควำมเชอซงมอทธพลในกำรสรำงผลงำน คอ

1. เชอวำชวตในโลกหนำมจรง และมควำมส ำคญ

2. เชอวำมนษยประกอบดวย รำงกำยและวญญำณ

3. เชอวำฟำโรหคอพระเจำผยงใหญ และเชอในพระเจำหลำยองคทให คณและโทษ

4. เชอวำกำรแสดงออกตำมมมมองทเหมำะสม ใหเขำใจงำยเปนสงส ำคญในกำรสรำงงำนศลปะ

5. เชอวำ หลกกำร กฎเกณฑ ทำงศลปะเปนสงด ตองเคำรพ

จำกควำมเชอดงกลำว จงมผลท ำใหชำวอยปต สรำงผลงำนทมควำมคงทนอยจนถงปจจบนน เชน สรำงปรำมด

เปนผลงำนสถำปตยกรรมปดตำย ทมควำมแขงแรง ทนทำน เพอรกษำรำงศพของฟำโรหไว เพอจะกลบมำมชวต

ใหมอกตำมควำมเชอ โดยมภำพเขยนตำมผนงหองเกบศพ หองประวตฯ หองสมบต เปนภำพชวยเตอนควำมทรง

จ ำเมอฟนคนรำง

ภำพวำดเสนเรองรำวกำรออกประพำสทำงน ำของฟำโรห

ผลงำนวำดเสนอยปต จะมเอกลกษณอยหลำยอยำง ดงน

1. มกำรตดเสนรอบนอก วำดรำยระเอยดชดเจน และใชสเรยบ

2. กำรวำดภำพคนมกจะสลบดำนของหน เพอกำรถำยทอดใหชดเจน

3. ภำพของคนจะมลกษณของรปรำง สวนหวและคอเปนรปดำนขำง ตำดำนหนำ บรเวณอกเปนรปดำนหนำ

ทอนขำจนถงเทำเปนรปดำนขำง

ภำพวำดเสนจำกผนงเกยวกบกำรถวำยสงของ ของ Hapi (Thebes.XVIII Dynasty)

ภำพวำดเสนจำกผนงของ Sennofer (Thebes.XVIII Dynasty)

ภำพวำดเสนเรองรำวกำรเทพเจำ Nekhbet (Thebes.XVIII Dynasty)

ภำพวำดเสนเรองรำวเทพ Isis (Thebes.XIX Dynasty)

ภำพวำดเสนชอดอกบว

ภำพวำดศรษะ Ramses ท 3 ( Thebes.XVIII Dynasty)

3. กำรวำดเสนในสมย กรก และโรมน

ถอเปนมำรดำของอำรยะธรรมตะวนตกเกอบทกแขนง แนวปรชญำของส ำนกตำงๆ มควำมเจรญมำก ท ำ

ใหเกดแนวทำง ทำงควำมคดมำก และส ำนกคดเหลำนนพจำรณำปญหำเหตผลตำงกน ส ำหรบทำงดำนศลปะ

และกำรวำดเสนนน ศลปนกรกถอกนวำ เปนผลของควำมพยำยำมของมนษย ทถำยทอดเลยนแบบ

ธรรมชำต (Art is the imitation of nature.) โดยมงทจะแสดงใหเหนในควำมเชอเดนๆ ของสงคมสอง

ประกำร คอ ควำมชดเจน และควำมบรสทธ (Clarity and purity)

รปคนหรอกำรถำยทอดคน ถอเปนรปแบบอนส ำคญของกำรวำดเสน โดยศลปนกรกพยำยำมทจะใชควำม

สมบรณ และ ควำมงำมของคนเปนแบบ ถำยทอดเทพเจำตำมทคนมควำมเชอ เทพเจำอะพอลโล กด หรอ เทพ

เจำวนสกด ตำงกไดแบบอยำงจำกเรอนรำงอนสมบรณของมนษยผ เตมใจเปนหนให และแนวคดทยอมเปนหนน

ใหอทธพลสบตอมำจนถงสมยฟนฟและในสมยหลงๆ บำงเหมอนกน

ศลปนกรก มควำมช ำนำญในกำรถำยทอดบนผนงโคงของไห ดวยกำรออกแบบผสมกบรปทรงเรขำคณตเปน

แบบตำงๆ งดงำม บนพนทจ ำกด และรจกใชน ำยำเคลอบตกแตงดวยสอฐ และสด ำ โดยมเรองรำวเกยวกบ

ขนบประเพณและนกรบ ศลปนนอกจำกจะแสดงควำมชดเจนแลว ยงแฝงจนตนำกำรของตนเองไวในภำพเขยน

อกดวย และ ในสมยหลงๆ จนตนำกำรมสวนใหอทธพลตอกำรวำดเขยนมำก จนกลำยเปนกำรออกแบบตกแตง

ไหเครองปนดนเผำเขยนลำย ของกรก อำยประมำณ 700-680 ป กอน ค.ศ.

ในสมยโรมน กำรวำดเสนมบทบำทส ำคญในกำรวำงพนฐำนของภำพประดบ (mosaic) เพรำะชวยท ำใหกำร

แบงบรเวณแสงสวำง และ เงำมดส ำหรบสรำงภำพประดบ กำรถำยทอดกำรวำดเสนของโรมนมทงภำพคนอยำง

ของกรก และภำพวว และภำพโบรำณนยำยครงสตวครงมนษยดวย ในชวงหลงของสมยโรมนถอวำกำรวำดเสน

นน เปนกำรถำยทอดทแสดงใหเหนวำ ศลปนมควำมเขำใจเกยวกบควำมตนลก ใกลไกล และ ควำมกลมกลน

ของ แสงและเงำ อยำงสมบรณ อนนบไดวำเปนวธกำรถำยทอดแรกเรมของกำรวำดเสนทมลกษณะสำม

มต ส ำหรบลกษณะเดนของกำรวำดเสนในสมยโรมนนน จะหนไมพนรปคน โดยมรำงกำยสมบรณมกลำมเนอท

งดงำม ทงนเพรำะวำโรมนยกยองนกรบ และ ชยชนะ ดงนนเรองรำวของภำพคนจงมควำมส ำคญมำก

4. กำรวำดเสนในสมยกลำง

เมออำณำจกรโรมนแบงงออกเปนสองสวน และ ชวงเวลำนนจนถงสมยฟนฟ รำวศตวรรษท 14 เปน

ชวงเวลำ ของครศตศำสนำ และ ระยะเวลำของกำรแสวงหำแนวกำรเขยนระยะนแทนทลกษณะแบบอยำงของ

กำรวำดเสน ตำมแนวกรก และโรมนทเกยวกบเทพนยำยจะมอทธพล ศลปนในระยะนไดพยำยำมแสดงเรองรำว

ของศำสนำ จนท ำใหกำรวำดเสนมลกษณะเดนไปทำงสญลกษณ หรอ เปนกำรออกแบบตำมแนวสญลกษณ

มำกขน สวนในทำงตอนเหนอของยโรปในชวงเวลำน ศลปนไดสรำงสรรคภำพประกอบคมภร เปนเรองรำวของ

ศำสนำ และ มตวหนงสอประกอบดวยท ำใหรปแบบของกำรวำดเสนเนนหนกไปทำงกำรถำยทอดภำพประกอบ

หนงสอ หรอกำรลอกแบบเปนสวนใหญ แมวำบำงสวนจะมลกษณะของกรกและโรมนแฝงอยบำงกตำม แต

แนวโนมสวนใหญมงทศำสนำ พยำยำมทจะสงสอนคนโดยใชภำพประกอบเปนสวนส ำคญ และ ระยะนกำรวำด

เสนตวหนงสอ และกำรออกแบบตวหนงสอมควำมกำวหนำมำก เชน ภำพประกอบคมถร

ส ำหรบในสมยกรกและโรมน ถอไดวำเปนชวงของกำรวำดเสนทศลปนสำมำรถถำยทอดโลกภำยนอกอยำงม

เหตผลขน รจกสรำงภำพใหลก รจกใชแสงและเงำ ซงใชอทธพลตอมำในสมยกลำง

5. กำรวำดเสนในสมยฟนฟอตำล (ค.ศ.1300 - ค.ศ. 1600)

กำรวำดเสน สวนหนงทเรำฝกฝนปฏบตกนในปจจบนน ไดรบอทธพล และแนวกำรถำยทอดมำจำกกำรวำด

เสนในสมยกำรฟนฟอตำลยคน แนวคดของกำรวำดเสน และกำรฝกฝนในสมนฟนฟเนนอยท ควำมส ำคญของ

กำรถำยทอด คอ ถอวำกำรถำยทอด ดวยกำรใชเสนเปนสงจ ำเปนอยำงยงส ำหรบศลปน กำรวำดเสนอกจำกจะ

เนนอยททกษะหรอ ควำมช ำนำญในกำรบงคบมอ และฝกสำยตำแลวยงเนนถงกำรพฒนำควำมคด และ

ควำมรสกดวย โดยยอมรบกนวำ บทบำทของกำรวำดเสนเปรยบเสมอนเครองมออปกรณอยำงหนง ทำง

ปญญำ ทจะแสดงใหรวำผ เขยนมควำมเฉลยวฉลำด มควำมคด และควำมสำมำรถในกำรแกปญหำระดบ

ไหน และยงแสดงใหทรำบถงควำมคดในกำรออกแบบตำงๆดวย ซงหมำยถงวำผ เรยนวำดเสนจะตองฝกฝนกน

เปนเวลำนำน ตำมระบบของกำรฝกงำนอยกบชำงฝมอโดยตรง

ภำพวำดเสนของ เลโอนำรโด ดำวนซ บคคลทเปนยอดทำงดำนฝมอแหงยดฟนฟศลปะวทยำ

ในปลำยศตวรรษท 15 แนวควำมคดของกำรวำดเสน ไดเปลยนไป หลงจำกไดรบอทธพลจำกกำร

กำวหนำทำงวทยำศำสตร โดยศลปน และนกวทยำศำสตร คอ เลโอนำรโดดำวนซ (Leonardo da-Vinci) ได

แสดงควำมคดเหนวำ กำรวำดเสน เปนเครองมอทบนทกควำมคดอยำงหนงของมนษย ในกำรแสวงหำควำมจรง

จำกธรรมชำต และ ถอวำเปนเครองมอชวยกำรคนควำทำงวทยำศำสตรดวย

ในศตวรรษท 16 กยอมรบทฤษฏของกำรวำดเสน และมแนวปรชญำวำ สรรพสงทงหลำยทงทมนษย

สรำงสรรค และไมสรำงสรรค ทงทมองเหนไดสมผสได และมองไมเหน สมผสไมได ทงทคดวำม

วญญำณ และ ไมมวญญำณเปนวตถ ลวนแลวแตเปนวถทำงทเรำใหมนษยมควำมคด และ ประกอบควำมคด

นนๆเขำดวยกนเปนรปทรงทเหนไดทงสน

กำรวำดเสนเปนกำรสรำงผลงำนทำงศลปะท ำใหผ เรยนแสวงหำควำมจรงในธรรมชำตทอยล ำลกในวตถ หรอใน

บคคล คอ หมำยถงวำนอกจำกจะศกษำภำยนอกแลว จะตองเขำใจควำมจรงภำยในดวย ถำเปนวตถก

หมำยถงวำจะตองเขำใจโครงสรำงภำยใน สวนประกอบของอณ ถำเปนคนกตองแสดงควำมรสกจตใจภำยใน

ดวย กำรฝกฝนโดยมงใหแสวงหำควำมจรงภำยในดงกลำวน ยงผลใหศลปนและชำงทงหลำยยดมตของ ไมเคล

แองเจลโล ทกลำวำ ถำทำนจะเปนชำงปนชนเยยมแลว ทำนจะตองมองเหนรปคนตำมททำนตองกำรอยในแทง

หนกอน”

ประตมำกรรมหนออนลอยตว ของ ไมเคลแองเจลโล บคคลทเปนยอดทำงดำนฝมอแหงยดฟนฟอตำล

( ผ เขยนท the majestic Palazzo Vecchio, Florence , Italy ถำยเมอป พ.ศ.2540 )

ในสมนฟนฟมควำมเจรญตำงจำกยคทผำนๆมำ มกำรศกษำวชำกำยวภำคกนอยำงจรงจง และ ตอมำได

กลำยเปนรำกฐำนของ กำรศกษำวชำกำยวภำค ทวไปตำมสถำบนศลปะ เกอบทงโลกตำมแนวคดทวำ ศกษำ

จำกภำยในมำสภำยนอก ในดำนปญหำของกำรจดภำพใหแสดงควำมรสกตนลก หรอคณคำของสำมมต และ

บรเวณวำง กไดรบควำมสนใจ ไดมกำรศกษำเกยวกบควำมตนลกทเรยกกนวำ วชำเปอรสเปคตฟ

(Perspective) โดยมกำรก ำหนดขอสมมตฐำนเกยวกบกำรรบรทำงดำนสำมมตของมนษยรวมกนวำ กำรเหน

ของมนษยเกยวของกบเสนระดบตำทลำกตรงไปจำกตำของมนษยเอง ตำมต ำแหนงทผนนอย วตถใดทขนำน

กบเสนระดบตำจะมจดสำยตำเพยงจดเดยว ดำนใดทขนำนกน จะไปรวมกนทจดสำยตำเดยวกน และถำวตถ

ใดตงเปนมมกบเสนระดบตำกจะท ำใหเกดจดระดบตำสองจด และดำนใดขนำนกนกไปรวมจดสดสำยตำ

เดยวกน ส ำหรบดำนและขนำดของวตถนน เมอปรำกฏในสนำมภำพ ถำอยใกลจะมขนำดใหญกวำอยใน

ต ำแหนงกวำ และสดสวนกจะลดลงตำมสวน

5. กำรวำดเสนในสมย นโอคลำสสค โรแมนตค และ เรยสลสซม (ค.ศ. 1800 ค.ศ.1860)

ศนยกลำงของกำรวำดเสนเปลยนไปตำมควำมเปลยนแปลงของสภำพสงคม และเศรษฐกจ อตำลเปนศนยกลำง

ในสมยฟนฟ ศตวรรษท 15 กลมยโรปตอนเหนอเปนศนยกลำงในศตวรรษท 17 และในศตวรรษ

ท 19 ฝรงเศสไดกลำยเปนแหลงกลำงของศลปกรรมทกแขนง โยเฉพำะอยำงยงปำรส แนวคดอนเปนเสมอน

ทฤษฏของนโอคลำสสคอกประกำรหนงกคอ กำรเนนกำรวำดเสนเปนหลกส ำคญ กำรระบำยสถอเปนอนดบ

รอง ศลปนกลมนโอคลำสสค จะพยำยำมรำงรปแบบอยำงแนนอนดวยเสนรอบนอกกอนแลวระบำยส ถำเปน

กำรเขยนรปคนกนยมทำทำงคนยน โดยน ำหนกอยบนเทำขวำ เทำซำย งออยในทำพก ซงถอกนวำเปนถำท

สมบรณและงดงำมมำกทสด

ศลปนกลมโรแมนตคยดมนในอำรมณทแสดงออกรนแรง ดวยกำรตดกนของ แสงและเงำ กำรใชวสดหลำยชนด

ปนกน บำงภำพแสดงควำมรสกของหนมโนภำพ ควำมทำรณโหดรำย และควำมรสกตำงๆทเกนควำมจรง ซง

ตรงขำมกบ นโอคลำสสค ซงยดมนในกฏเกณฑ ของกรกโบรำณ

กำรวำดเสนในตอนกลำงศตวรรษท 19 หลงจำกโรแมนตคกคอ ลทธเรยสลสซม ลทธนเปนผลมำจำก

ควำมกำวหนำของวทยำศำสตร จงท ำใหรปแบบของกำรวำดเสนเหมอนจรง หรอคลำยจรงมำกขน และ กำร

เขยนตำมแนวเหมอนจรงน ชวยขยำยควำมรดำนตำงๆ ใหเปนทเขำใจไดงำย นอกจำกนกำรเขยนกำรตน และ

ภำพลอกมบทบำทมำกขนดวย

ผลงำนวำดเสนของมนษยมกำรเปลยนแปลง และ พฒนำกำรไปตำมกำลเวลำ จำกกำรวำดเสนตำมควำมคด

ควำมเชอ และอปกรณทจ ำกด ในยกตทฟนฟกำรวำดเสนเรมเปลยนเปนแนวของกำรรบรจรงมำกขน กำรสรำง

ผลงำนสรำงสรรคมจดมงหมำยของชนงำนทเกดประโยชนตอ ชมชน สงคม และพฒนำประเทศ

ภำพวำดเสนตวเมองของชำวยโรป ในป ค.ศ. 164

ภำพวำดเสนตวเมองของชำวยโรป ในป ค.ศ. 1642

ภำพวำดเสนตวเมองของชำวยโรป ในป ค.ศ. 1642

ภำพวำดเสนตวเมองของชำวยโรป ในป ค.ศ. 1642

6. ประวตกำรวำดเสนทมคณคำ และ มควำมส ำคญเกยวของกบประเทศไทย

เปนภำพวำดเสนทบนทกเรองรำว ของ วถชวต สภำพเมอง สงแวดลอมฯลฯ ของประเทศไทย กคอ ภำพจำก

จดหมำยเหตของ มองซเออร เดอ ลำลแบร ต ำแหนงเอกอครำชทตผมอ ำนำจเตมของพระเจำหลยสท 14 พระเจำ

แผนดนฝรงเศส ไดเขำมำครงกรงศรอยธยำเปนรำชธำนซงตรงกบปลำยสมยสมเดจพระนำรำยณมหำรำช และได

เขยนจดหมำยเหตบอกเรองรำวตำงๆเกยวประเทศไทยไวมำก รวมทงวำดภำพประกอบซงสะทอนไหเหนถง

คณคำของกำรวำดเสนไดเปนอยำงด

ภำพวำดแผนทประเทศสยำม

ภำพวำดแมกบลกชำวสยำม

ภำพวำดเรอยำวทรบสงคณะทต และ เรอยำวพระทนงตนของสมเดจพระเจำกรงสยำม

ภำพวำดภำพขนนำงสยำม

ภำพวำดทองพระโรงในพระบรมมหำรำชวงแหงกรงสยำม

ควำมส ำคญของกำรวำดเสนในงำนออกแบบ

กำรออกแบบ จะเปนขบวนกำรทส ำคญมำกเกอบทกสงทกอยำงทมกำรสรำงชนงำน หรอ ผลงำนทหวง

ส ำเรจ ไมวำจะเปนวงกำรธรกจ กำรพฒนำเมอง กำรท ำงำนสงพมพ กำรท ำงำนโฆษณำ กำรผลตสนคำ

อตสำหกรรม กำรท ำบรรจภณฑ ฯลฯ จะเหนไดวำ กำรออกแบบสรำงสรรค มสวนรวม และ ชน ำรปแบบ กำรวำด

เสนจงมบทบำททจ ำเปนในกำรสรำงภำพ หรรปรำงเบองตน เพอถำยทอดจำกควำมคด ออกมำใหปรำกฏมำก

ทสด เพอจะได เลอก ดดแลง กอนน ำไปเขยนเปนรำยระเอยดถกตองหรอสรำงจรง ทงนเพอปองกนกำรผดพลำด

โดยเฉพำะธรกจในปจจบนทมกำรแขงขนกนทกรปแบบ

กำรวำดเสน มบทบำทตองำนออกแบบเกอบทกแขนงซงพอสรปได ดงน

1. กำรวำดเสนเปนตวชวยในกำรถำยทอดควำมคดของนกออกแบบ

2. กำรวำดเสนท ำไหเหนลกษณะของผลงำนไดทง 2 มต และ ใหควำมรสก 3 มต

3. กำรวำดเสนสำมำรถท ำไดสะดวก รวดเรว งำย และใชอปกรณเขยนพนฐำนทวไป

4. กำรวำดเสนชวยในกำรเลอก ดดแปลง ชนงำน เปนกำรกลนกรองทดกอนกำรสรำงจรงในเชงธรกจเปน กำร

ประหยด เวลำ ตนทน และ ทส ำคญไดผลงำนทด

5. กำรวำดเสน เปนตวชวยบอกรำยะเอยดตำงๆ ทงทเรยบงำย และ ซบซอนไดในมมมองของงำนออกแบบ

6. กำรวำดเสน สำมำรถถำยทอดจตนำกำรทกแนวควำมคดทงทใกลตว หรอ อนำคตไดไมมขอบเขตจ ำกด ม

ควำมเทำทนกบกำรสรำงสรรคทกรปแบบ

ภำพวำดเสนในโลกแหงจตนำกำร

กำรวำดเสนชวยถำยทอดสภำพเหตกำรณ สงแวดลอมตำงๆ ไดในสภำวะทไมมอปกรณทชวยในกำร

บนทกภำพ และ สำมรถใหควำมรสกตำมเหตกำรณนนๆ พรอมกบคณคำทำงทกษะฝมอ

ภำพวำดเสนนครวด ของ Henri Mouhot. ชำวฝรงเศส ในป ค.ศ. 1860

ภำพวำดเสนนครวด ของ Henri Mouhot. ชำวฝรงเศส ในป ค.ศ. 1860

จะเหนไดวำควำมสำมำรถ หรอ ฝมอในกำรวำดเสน มควำมส ำคญทจะตองเทยมทน และ สมพนธกบ

สตปญญำทคดสรำงสรรค กำรวำดเสนในงำนออกแบบจงตองไดรบ กำรฝกฝน เพอใหเกดควำมช ำนำญ แมนย ำ

ชดเจน รวดเรว ซงจะแตกตำงกำรวำดเขยน หรอ วำดเสนธรรมดำทวไป

เครองมอและอปกรณในกำรวำดเสน

1. ดนสอ

ดนสอ เปนเครองมอพนฐำน และ จดหำงำยทสดในกำรใชเขยนหนงสอและงำนวำดเสน ดนสอทใชอยในปจจบน

มใหเลอกสะดวกในกำรใชอยหลำยชนด ตงแตทเปนไมหมตองใชมดเหลำ หรอ ชนดทเปลยนไสได บำงครงก

เรยกวำดนสอกดซงมหลำยประเภท และในแตละชนดของดนสอ กแบงคณสมบตของไสดนสอซงท ำดวยแกรไฟต

(Graphite) เพอสะดวกและเหมำะกบกำรใชงำน

คณสมบตของไสดนสอด ำ จะเปน ออน-แก คอถำไสมควำมแขงจะใหน ำหนกออน ถำไสออนจะใหน ำหนกด ำเขม

โดยมตวอกษร H และ B เปนตวบอกน ำหนกระดบกลำง

12H-11H-10H-9H-8H -7H-6H-5H-4H-3H-2H-H- HB -B-2B-3B-4B-5B-6B-EE

กลม H ตวเลขยงมำกไสจะแขง น ำหนกจะออน กลม B ไสจะออนแตจะเมด ำขน

โดยทวไปในงำนวำดเสนจะใชดนสอด ำอยท ระดบ 2B-4B แตทงนกขนอยกบรปแบบของงำนดวยคณสมบตท

ดของดนสออกอยำงหนงกดอ สำมำรถท ำใหภำพ ออน-แก หรอไลน ำหนกมอไดเปนอยำงดนอกเหนอจำกเลอก

ชนดจำกคณสมบตออน-แก ตำมท H-B ก ำหนดไวแลว

2. ปำกกำ

ในงำนวำดเสน ปำกกำ กเปนเครองมอทส ำคญ และ จดหำไดงำย สะดวกในกำรใชเขยนทวไป และ งำน

วำดเสน ใหขนำด และ น ำหนกของเสนสม ำเสมอ แตจะมขอเสยเปรยบจำกดนสอ ในสวนทไมสำมำรถท ำใหภำพ

ออน-แก หรอ ไลน ำหนกไดปำกกำกมหลำยชนดเชนกน ใหคณภำพ กำรใชงำนทหลำกหลำย มทง

ปำกกำหมกแหง ปำกกำหมกน ำ ปำกกำหมกซม ปำกกำหมกเคม ปำกกำลกลน ปำกกำปลำยสกหลำด ปำกกำ

เขยนแบบ และ มขนำดของเสนตำงๆกน ในกำรใชจงขนกบรปแบบและชนดของงำนออกแบบ

3. มด หรอ คตเตอร

สวนใหญจะน ำมำใชเหลำดนสอ และ ตดกระดำษ ทนยมใชในปจจบน ใหควำมปลอดภย กจะเปน คต

เตอร มหลำยขนำด ตวใบตดสำมำรถหกเพอเปลยนควำมคมและเลอนเกบได มควำมสะดวก ในกำรพกพำ ใน

กำรเหลำดนสอ บำงครงอำจใชเครองเหลำแบบหมนตงโตะ ซงกใหควำมสะดวก แตกำรใชคตเตอร นอกจำก

สะดวกพกพำ ยงสำมำรถเหลำใหไดควำมยำวของไสไดตำมตองกำร

1. ยำงลบ

ยำงลบ เปน ตวชวยแกไขในสวนทผด ชวยในกำรตกแตงภำพบำงสวน และ ชวยท ำควำมสะอำดพนของ

ชนงำน โดยเฉพำะงำนทใชดนสอด ำทวไป ยำงลบทใชมหลำยคณภำพ ควรเลอกใชทมเนอยำงนมจะท ำใหเนอ

หรอผวของกระดำษไมเสยหำย

2. กระดำษ

กระดำษเปนวสด ทมควำมส ำคญมำกเชนกน ซงเปนพนทปรำกฏภำพ หรอผลงำน ในกำรวำดเสนอำจ

ใชไดหลำยชนดซงมใหเลอกมำก กขนอยกนรปแบบของงำน โดยทวไป กระดำษ ในกำรท ำงำนวำดภำพ จะใชกำร

ดำษวำดเขยน ทมขนำดเรยกเปน ปอนด ทเหมำะสมทวไปจะอยในระดบ 60-80 ปอนด และใชดำนทมผวเรยบ

ถำเปนกำรวำดภำพทใชถำนชำรโคลในกำรวำดภำพ กระดำษทใชมกนยมกระดำษปรฟ เพรำะผวของกระดำษจะ

จบเนอถำนสด ำไดดและรำคำไมสง เหมำะกบกำรน ำมำเขยนทใชควำมเรว ไมตองกำรรำยละเอยดมำกนก

3. ไมบรรทด

จดเปนเครองมอพนฐำน ทชวยใหกำรลำกเสนไดแนวตรง มทงทเปนพลำสตก และ โลหะ ใช วดบอก

ระยะ ทงทเปน เซนตเมตร และ นว นอกจำกนกชวยเปนเครองมอ ทำบแนวในกำรตดกระดำษ

4. พกน-แปรง

เปนเครองมอทคอนขำงยำกในกำรวำดเสน ยกเวนในกรณทตองใหรปแบบของงำน มลลำของ เสนท

สวยงำม ไมนยมใชวำดหรอเขยนเสนรำง แตอำจน ำมำชวยในกำรระบำยสวนพน ซงท ำใหเกดควำมรวดเรวพกน

และ แปรง จะมหลำยขนำด หลำยชนด และ หลำยคณภำพ สวนใหญคณภำพจะอยทขนแปรง ซงเปนตวอมน ำส

เอำไว แลวจงระบำยลงบนกระดำษ โดยทขนแปรงไมแตก มควำมออนนมเกำะกลม และ สปรงตวได ไมแขงแตก

กระจำย

5. ส

ในกำรวดเสนจะไมเนนมำกนก แตกน ำมำใชในลกษณะ ของกำรระบำยพน เพอเนนลกษณะของเสนให

เดน หรอ ชดเจนยงขน เครองมอทใชคสกเปน พกน ซงมทงขนำดเลกและใหญ สทใชกมทงสน ำหลอดทวไป หมก

ด ำ หรอ ทเรยกวำ หมกอนเดยองค ในกรณทชนงำนเปนรปวำดเสนขำว-ด ำ

6. จำนผสมส

มทงจำนส ำเรจรป พลำสตก ทมหลมหลำยหลม จนถงจำนทเปน CERAMIC สขำว เปนเครองมอทชวย

ใหงำนเกยวกบกำรระบำยสสะดวก ในกำรใสส ผสมส หรอท ำใหสเจอจำง เพอไดน ำหนกออน- แก ควรเลอกใชท

เปนสขำว

7. แผนกระดำนรอง

แผนกระดำนรอง สวนใหญจะใชไมกระดำนอด หรอกระดำษ 4 มม. เพรำะจะมน ำหนกเบำ พนเรยบ

สำมำรถใชงำนไดดโดยเฉพำะน ำออกนอกพนท อปกณทควบคกบแผนกระดำนรอง อกอยำงกคอ ตวหนบ

กระดำษเทปกำว ซงเปนตวชวยจบยดกระดำษ

นอกจำก วสดอปกรณหลกดงกลำว ในกำรวำดเสนในงำนออกแบบ กมอปกรณทชวยเสรมอนอกเชน

วงเวยน กระดำษทชช ตวหนบ มสซงเทป กระเปำใสผลงำน แผนรองตด โตะ เกำอนงท ำงำน ฯลฯ

คณภำพของ วสด-อปกรณ มสวนส ำคญในกำรสรำงผลงำน เพรำะจะท ำใหผลงำน เรยบรอย ดด และ ท ำได

สะดวกรวดเรว แตถงอยำงไรกตำมทกษะฝมอของผวำดเสน จะเปนองคประกอบทส ำคญทสด ในกำรวำดเสน

ดงนน เครองมอด ฝมอด จงจะไดผลงำนทด และ มคณภำพ

สรป

วำดเสน กเปนผลงำนสรำงสรรคของมนษยอยำงหนงทใช อปกรณตำงๆ ขด เขยน เปนภำพ ทมควำมหมำย

ตำมทสมอง หรอ สตปญญำสงกำร โดยมตำ เปนสอรบรของกำรเกดภำพนนๆ ซงมมำตงแตยคหนเกำ สะทอน

สภำพควำมเปนอยของมนษยยคนน ใหคณคำทงทำงโบรำณคด และคณคำทำงทกษะฝมอ กำรวำดเสน ม

บทบำทตองำนออกแบบเกอบทกแขนง เปนสอในกำรถำยทอดควำมคดสรำงสรรคทกรปแบบ ซงท ำไดสะดวก

รวดเรว งำย และใชอปกรณเขยนพนฐำนทวไป แตทงนกตองขนกบควำมสำมำรถ ทำงทกษะฝมอของผวำดเสน

ซงจะเปนองคประกอบทส ำคญทสด ในกำรวำดเสน เพอใหไดผลงำนตำมจดมงหมำย

ค ำถำมทำยบท

1. จงบอกถงควำมหมำยของกำรวำดเสน

2. กำรวำดเสนมควำมส ำคญอยำงไรในงำนออกแบบ

3. มนษยในยคหนมกำรถำยทอดรปแบบในกำรอยำงไร

4. ลกษณะงำนวำดเสนของอยปต มกำรถำยทอดภำพคนอยำงไร

5. ผทจะท ำงำนวำดเสนไดดควรมคณสมบตอยำงไร

6. อปกรณในกำรวำดเสนทจ ำเปนพนฐำน ไดแกอะไรบำง